Namundag ako kan 1927 sa sarong sadit na banwaan harani sa Chicago, Illinois, U.S.A. Nagkaigwa nin limang aki si Tatay asin Nanay—si Manay Jetha, si Manoy Don, ako, si Karl, saka si Joy. Gabos kami determinadong maglingkod ki Jehova nin bilog na kalag. Si Manay Jetha nag-adal sa ikaduwang klase nin Gilead kan 1943. Si Manoy Don nagpuon na maglingkod sa Bethel sa Brooklyn, New York, kan 1944, si Karl kan 1947, asin si Joy kan 1951. An saindang marahay na halimbawa, pati man kan sakuyang mga magurang, talagang nakamotibar sa sako na urog pang maglingkod ki Jehova.

Parabasa nin Bibliya si Tatay saka si Nanay asin namumutan ninda an Diyos, saka tinabangan ninda kaming mamutan man Siya. Pero nawara an paggalang ni Tatay sa mga relihiyon pagkatapos niyang magserbi bilang suldados sa Europa kaidtong Giyera Mundiyal I. Sa grabeng pasalamat ni Nanay na nakapuli siyang buhay, sinabi niya ki Tatay: “Madya ’Gom, magsimba kita arog kan dati.” Nagsimbag si Tatay: “Ihahatod taka duman, pero dai ako malaog.” Naghapot si Nanay: “Taano ta dai?” Sinabi ni Tatay: “Kaidtong giyera, an mga klerigo na kabilang sa parehong relihiyon pero nasa magkalaban na lado binebendisyunan an mga suldados saka an mga armas ninda! Ta’no, parehong kampi sa mag-ibong na lado an Diyos?”

Paghaloy-haloy mantang nasa simbahan si Nanay, duwang Saksi ni Jehova an nagdalaw sa harong. Inalukan ninda si Tatay kan librong Light, sarong pantabang sa pag-adal sa Bibliya na may duwang volume. Ipinapaliwanag kaiyan an manungod sa libro nin Kapahayagan. Interesado si Tatay kaya inako niya iyan. Kan mahiling ni Nanay an mga libro, pinunan niya iyan na basahon. Dangan sarong aldaw nakahiling siya nin sarong anunsiyo sa lokal na diyaryo na nangingimbitar sa mga interesado na mag-adal nin Bibliya gamit an Light. Nagdesisyon siyang magduman. Pag-abot niya, sarong may edad nang babayi an nagbukas kan pinto. Kapot an saro sa mga libro, naghapot si Nanay, “Pinag-aadalan po nindo ini digdi?” Nagsimbag an may edad nang babayi: “Iyo ’Ne, dagos na.” Kan sunod na semana iiniba ni Nanay kaming magturugang, asin pagkatapos kaiyan regular na kaming nagduduman.

Sa sarong pagtiripon, ipinabasa sako kan nagkokondukta an Salmo 144:​15, na nagsasabing maugma an mga nagsasamba ki Jehova. Napahanga ako kan tekstong iyan, arog kan duwa pang teksto—an 1 Timoteo 1: 11, na nagsasabing si Jehova “maugmang Diyos,” asin an Efeso 5:​1, na nagsasadol sa sato na “magin paraarog [kita] sa Diyos.” Narealisar ko na dapat kong ikaugma kun ano an mga kaya kong gibuhon para sa sakuyang Kaglalang asin pasalamatan siya sa pribilehiyong iyan—duwang mahalagang marhay na bagay na hininguwa kong gibuhon sa bilog kong buhay.

An pinakaharaning kongregasyon 32 kilometros an rayo sa Chicago. Dawa arog kaiyan, nag-aatender kami diyan, asin nagdakul an kaaraman ko sa Bibliya. Nagigirumduman ko sa sarong pagkakataon inapod kan konduktor si Manay Jetha para magkomento. Mantang nagdadangog ki Manay Jetha, naisip ko: ‘Aram ko ’yan. Dapat palan kuta nagtaas akong kamot.’ Kaya nagpuon akong mag-andam asin maggibo nin sadiri kong mga komento. An mas mahalaga, nag-uswag ako sa espirituwal, pati man an mga tugang ko. Nabawtismuhan ako kan 1941.

Dai ko malilingawan lalo na an 1942 na kumbensiyon sa Cleveland, Ohio. Labing 50 iba pang lokasyon sa Estados Unidos an nakakonektar diyan paagi sa telepono. Iinareglo kan mga tugang na magkaigwa nin mga tent sa lokasyon na harani sa lugar kan kumbensiyon asin diyan nagdagos an pamilya mi kaibanan kan dakul na iba pang mga pamilya. Kasagsagan kaidto kan Giyera Mundiyal II, asin nag-uurog an pagkontra sa Mga Saksi ni Jehova. Pagkabanggi, nakakahiling ako nin mga grupo nin mga brother na ipinaparada an saindang mga awto sa posisyon na paparayo sa mga tent an mga headlight. Napagkauruyunan kan gabos na may sarong brother na mapuwesto sa laog kan kada awto para magserbing bantay sa bilog na banggi. Kun magkaigwa nin ano man na senyales nin peligro, papailawon kan mga brother an mga headlight para masula an mga mang-aatake asin papatanugon ninda an mga busina. Dangan mahiridali an iba para magsukuro. Sa buot-buot ko, ‘An mga lingkod ni Jehova andam na marhay sa gabos na bagay!’ Huling namatian kong ligtas ako, nanok akong nakaturog, asin mayo man nin nangyaring maraot.

Ngunyan, pakalihis nin mga taon, mantang iniisip-isip ko an manungod sa kumbensiyon na idto, narealisar kong dai ko lamang palan nahilingan si Nanay nin ano man na paghadit o takot. Lubos siyang nagtiwala ki Jehova asin sa saiyang organisasyon. Dai ko talaga malilingawan an saiyang marahay na halimbawa.

Bago an kumbensiyon na idto, nagpuon na magregular payunir si Nanay. Kaya talagang atentibo siya sa mga pahayag manungod sa bilog na panahon na paglilingkod. Mantang papuli na kami, sinabi niya, “Gusto kong padagos na magpayunir, pero kun gigibuhon ko iyan dai na ako gayong makakaasikaso sa harong.” Dangan hinapot niya kami kun buot mi siyang tabangan. Nag-iyo kami, kaya inasignaran niya an kada saro samo nin saro o duwang kuwartong lilinigon bago mamahaw. Pagkahali mi para mag-eskuwela, hinihiling niya kun areglado na an harong dangan maluwas na siya sa ministeryo. Pirmi siyang sibot, pero dai niya lamang kami pinabayaan na mga aki niya. Pagpuli mi sa harong para mangudto saka pagkatapos kan klase, pirmi siyang yaon para samo. May mga aldaw pagkatapos kan klase na nag-iiba kami saiya sa ministeryo. Nakatabang iyan samo na masabutan an gibuhon nin sarong payunir.

Nagpuon akong magpayunir sa edad na 16. Dawa ngani bako pa kaidtong Saksi si Tatay, kinukumusta niya an pagmiministeryo ko. Sarong banggi, sinabi ko saiya na sa ibong kan pagmamaigot ko, wara pa akong mahanap na gustong magpa-Bible study.  Pagkatapos na magpundo nin diit, hinapot ko siya, “Gusto mo po Tay na magpa-Bible study sako?” Nag-isip-isip siya nin kadikit tapos nagsimbag, “Mayo man akong maisip na dahilan para magsayuma.” Iyo, si Tatay an inot na Bible study ko. Talagang espesyal na pribilehiyo idto para sa sakuya!

Pinag-adalan mi an librong “The Truth Shall Make You Free.” Paghaloy-haloy, narealisar ko na natatabangan palan ako ni Tatay na magin mas mahusay na estudyante asin paratukdo. Halimbawa, sarong banggi pagkabasa mi nin sarong parapo, sinabi niya: “Nakukua ko man an sinasabi kan libro. Pero paano mo naaraman na tama an sinasabi kaiyan?” Dai ako andam sa hapot niya, kaya sinabi ko: “Dai ko pa po ini Tay mapapatunayan saimo ngunyan, pero sa sunod po igwa na akong simbag diyan.” Asin nasimbag ko man iyan. Nakahanap ako nin mga tekstong nagsusuportar sa puntong tinutukar mi. Puon kaidto, nakanuod na akong mag-research kaya mas preparado na ako para sa samong pag-adal. Nakatabang iyan sa sako saka ki Tatay na umuswag sa espirituwal. Iinaplikar niya an mga nanunudan niya asin nabawtismuhan kan 1952.

Naghali ako sa harong para maglipat nin istaran sa edad na 17. Nagin misyonera si Manay Jetha a asin si Manoy Don nagin Bethelite. Pareho nindang gustong-gusto an saindang asignasyon, na talagang nakapakusog sako. Kaya nag-aplay ako sa Bethel saka sa Gilead asin ipinabaya sa mga kamot ni Jehova an mga bagay-bagay. An resulta? Inimbitaran akong maglingkod sa Bethel kan 1946.

Sa naglihis na mga taon, nagkaigwa ako nin manlain-lain na asignasyon sa Bethel, kaya dakul akong nanudan na bagong mga bagay. Sa katunayan, sa 75 taon ko sa Bethel, tinukduan ako kun paano mag-imprenta nin mga libro saka nakanuod ako kan mga trabaho sa accounting. Nakanuod man ako nin mga kasanayan kun paano mag-import saka mag-eksport. Pero urog sa gabos, gustong-gusto ko an espirituwal na pagtutukdo na padagos na itinatao kan Bethel paagi sa pang-agang pagsamba asin sa mga pahayag na basado sa Bibliya.

Nakanuod man ako sa nguhod kong tugang na si Karl, na nagpuon na maglingkod sa Bethel kan 1947. Mahusayon siyang estudyante asin paratukdo kan Bibliya. May beses kaidto na naghagad ako nin tabang sa saiya manungod sa sarong pahayag na iinasignar sakuya. Sinabi ko ki Karl na dakulon na akong natipon na reperensiya pero nasasakitan ako kun paano iyan gagaramiton. Tinabangan niya ako paagi sa saro sanang hapot, “Manoy Joel, ano tabi an tema mo?” Nakua ko tulos an buot niyang sabihon—gamiton sana an konektadong mga reperensiya dangan ipagilid na an gabos na iba pa. Nungka kong nalingawan an leksiyon na idto.

Tanganing magin maugma sa Bethel, kaipuhan ming lubos na makikabtang sa ministeryo, asin puwede  iyan na magresulta sa nakakapakusog na mga eksperyensiya. An saro diyan na nagigirumduman kong marhay nangyari kaidtong sarong amay na banggi sa Bronx sa New York City. Ako saka an saro pang brother nagdalaw sa sarong babayi na nag-ako kaidto nin The Watchtower saka Awake! Nagpabisto kami na sinasabi, “Tinatabangan mi po ngunyan na banggi an mga tawo na makanuod nin nakakapakusog na mga bagay hali sa Bibliya.” Sinabi niya, “Kun manungod ’yan sa Bibliya, dagos na.” Binasa mi saka pinag-ulayan an nagkapirang teksto manungod sa Kahadian nin Diyos asin sa maabot na bagong kinaban. Risang-risa na nagustuhan niya idtong marhay huling inimbitaran niya an nagkapira sa mga amigo niya na mag-iba sa sunod na semana. Kan huri, siya saka an saiyang agom nagin maimbod na mga lingkod ni Jehova.

Mga 10 taon na akong naghahanap nin mapapangagom bago ko nabisto si agom. Ano an nakatabang sako na makahanap nin marahay na agom? Pinag-isipan kong marhay na may kaibang pagpamibi an hapot na, ‘Ano an gusto kong gibuhon pagkatapos ming ikasal?’

Pagkatapos kan 1953 na kumbensiyon sa Yankee Stadium, nabisto ko an sarong sister na an pangaran Mary Aniol. Magkaibanan sinda ni Manay Jetha sa ikaduwang klase nin Gilead asin si Mary an kapartner niya sa pagmimisyonera. Ugmahon na iniistorya sa sako ni Mary an mga asignasyon niya bilang misyonera sa Caribbean saka an mga nagin Bible study niya sa naglihis na mga taon. Mantang nabibisto mi an lambang saro, narealisar ming pareho palan kami nin mga inaabot na espirituwal na pasuhan. Nagkaminuutan kami asin ikinasal kan Abril 1955. Sa dakul na paagi, pinatunayan ni Mary na saro siyang regalo hali ki Jehova asin na siya sarong halimbawa na angay na arugon. Maugma siya sa ano man na asignasyon na itinatao sa saiya. Mahiguson siya, tunay na may pagmakulog sa iba, asin pirmi niyang iniinot sa saiyang buhay an intereses kan Kahadian. (Mat. 6:33) Naglingkod kami nin tulong taon sa pansirkitong gibuhon, asin kan 1958, inimbitaran kaming maglingkod sa Bethel bilang mag-agom.

Dakulon akong nanudan ki Mary. Halimbawa, kan dai pa sana kami nahahaloy na ikasal, nagdesisyon kaming magbasa nin Bibliya na magkaibanan—mga 15 bersikulo kada aldaw. Pagkatapos basahon kan saro sa samo an pirang bersikulo, kokomentuhan mi iyan asin pag-uulayan kun paano iyan isasabuhay. Parating iniistorya sako ni Mary an mga nanudan niya sa Gilead o sa paglilingkod niya bilang misyonera. An mga pag-uulay na ini nakatabang sako na urog na magkaigwa nin pakasabot asin mapauswag an mga pahayag ko saka an paagi ko nin pagtao nin personal na pampakusog sa mga sister.​—Tal. 25:11.

Nagadan an namumutan kong agom na si Mary kan 2013. Hinahalat-halat ko nang mahiling siya sa bagong kinaban! Mantang dai pa iyan nangyayari, determinado akong padagos na makanuod asin bilog na pusong magtiwala ki Jehova. (Tal. 3:​5, 6) Nakakamati ako nin karangahan asin kaugmahan pag iniisip-isip ko an manungod sa mga trabahong gigibuhon kan mga lingkod ni Jehova sa bagong kinaban. Siguradong kaiba diyan an bagong mga bagay na manunudan ta hali asin manungod sa satong Pinakanangungurog na Instruktor! Iyo, kulang an mga tataramon para ipahayag an dakula kong pasasalamat sa saiya sa gabos na itinukdo niya sako abot sa puntong ini asin sa dakul na paaging ipinahiling niya sako an saiyang daing kapantay na kabuutan.