1-2. Sa anong mga sitwasyon tibaad mapaluha o mapahibi kita?

 MINSAN sa buhay ta, gabos kita nakaeksperyensiya nang mapaluha. May mga beses na napapaluha kita huli sa labi-labing kaugmahan. Napapaluha man kita pag may nangyaring espesyal o importanteng marhay na bagay sa sato—halimbawa, kaidtong namundag an saimong aki, kan may nagirumduman kang magayunon na pangyayari sa buhay mo, o kaidtong nagkahilingan giraray kamo kan saimong amigong haloy mo nang dai nahihiling.

² Pero sa parati, nagluluha o naghihibi kita dahil sa namamatian tang grabeng kulog sa satong puso. Halimbawa, tibaad maghibi kita pag may saro na nakapadisganar na marhay sa sato. Tibaad maghibi kita pag nakakamati kita nin grabeng kulog huli sa dai mahali-haling hilang o pag munduon kitang gayo huli sa pagkagadan nin sarong mahal sa buhay. Sa arog kaiyan na mga pagkakataon, tibaad mamatian ta man an namatian ni propeta Jeremias kan masakop kan mga Babilonyo an Jerusalem. Sinabi ni Jeremias: “Dagos-dagos na bulos nin tubig an nagluluwas sa mga mata ko . . . Sige-sige an pagluha kan mga mata ko, daing pundo.”​—Lam. 3:​48, 49.

3. Ano an namamatian ni Jehova pag nahihiling niyang nagsasakit an saiyang mga lingkod? (Isaias 63:9)

³ Aram ni Jehova kun gurano na kadakul na luha an satong nailuha huli sa nakakamundong mga sitwasyon. Inaasigurar sa sato kan Bibliya na aram niya an lambang pagkakataon na nagsasakit an kada saro sa mga lingkod niya, asin dinadangog niya kita pag naghahagad kita nin tabang sa saiya. (Sal. 34:15) Pero dai lang kita pighihiling saka pigdadangog ni Jehova. Arog sa sarong mamumuton na magurang, nahihirak siyang marhay pag nahihiling niyang naghihibi an saiyang mga aki, asin gustong-gusto niyang tabangan sinda.​—Basahon an Isaias 63:9.

4. Ano an manunudan ta sa nagkapirang halimbawa sa Bibliya kun manungod sa kaisipan ni Jehova?

 ⁴ Ihinahayag sa sato ni Jehova sa saiyang Tataramon kun ano an namatian saka ginibo niya kan maghibi an saiyang mga lingkod. Bilang halimbawa, pag-ulayan niyato kun ano an manunudan ta ki Hana, David, asin Hading Hezekias. Taano ta naghibi sinda? Ano an ginibo ni Jehova kan makimahirak sinda para sa tabang? Asin paano makakaranga sa sato an saindang halimbawa pag nagluluha kita huli sa grabeng kamunduan, pagtraydor, o kawaran nin paglaom?

MGA LUHA HULI SA GRABENG KAMUNDUAN

5. Ano an namatian ni Hana huli sa sitwasyon niya?

⁵ Napaatubang si Hana sa nagkapirang problema na nagin dahilan na magluha siya nin mga luha nin grabeng kamunduan. An agom niya igwa nin saro pang agom, si Penina, na hinahamak siya. An mas malala pa ta si Hana baog, mantang si Penina may mga aki. (1 Sam. 1:​1, 2) Pigpaparatuya-tuya ni Penina si Hana manungod sa pagkabaog kaini. Kun ika si Hana, ano an mamamatian mo? Makulugon an buot ni Hana kaya “naghihibi siya asin dai nagkakakan,” asin “grabe an pagmundo” kan saiyang puso.​—1 Sam. 1:​6, 7, 10.

6. Ano an ginibo ni Hana para maranga siya?

⁶ Paano naranga si Hana? An saro na nakatabang saiya iyo an pagduman niya sa sentro kan tunay na pagsamba, an tabernakulo. Diyan, posibleng harani sa may entrada kan patyo kan tabernakulo, “namibi siya ki Jehova saka nagparahibi.” Nakimahirak siya ki Jehova: ‘Tawan mo nin atensiyon an grabeng pagsakit kan saimong lingkod saka girumdumon mo ako.’ (1 Sam. 1:10b, 11) Paagi sa pamibi, sinabi ni Hana ki Jehova an gabos na namamatian niya. Siguradong makulog man ki Jehova na mahiling an mga luha kan namumutan niyang aking babaying ini!

7. Anong karangahan an inako ni Hana pagkatapos niyang sabihon ki Jehova an gabos na nasa puso niya?

⁷ Ano an namatian ni Hana pagkatapos niyang sabihon ki Jehova sa pamibi an gabos na nasa puso niya asin pagkatapos niyang mag-ako nin asigurasyon hali sa Halangkaw na Saserdoteng si Eli? Ini an sabi kan salaysay: “Naghali na an babayi saka nagkakan, asin bako nang mamundo an lalawgon niya.” (1 Sam. 1:​17, 18) Dawa ngani dai man nagbago an saiyang masakit na sitwasyon, guminian na an pagmati ni Hana. Ipinasa niya ki Jehova an saiyang magabat na pasan—an kulog nin buot na namamatian niya saka an saiyang mga problema. Nahiling ni Jehova an pagsakit niya, dinangog an mga pag-agrangay niya sa pamibi, asin kan huri binendisyunan Niya siya paagi sa pagpangyaring magbados siya.​—1 Sam. 1:​19, 20; 2:21.

8-9. Kauyon kan Hebreo 10:​24, 25, taano ta dapat niyatong gibuhon an gabos tang makakaya tanganing makaatender sa Kristiyanong mga pagtiripon? (Hilingon man an ritrato.)

⁸ Mga manunudan ta. Napapaatubang ka daw sa sarong masakit na sitwasyon na nagigin dahilan na magluha ka nin mga luha nin grabeng pagmundo? Tibaad nagmumundo kang marhay huli sa pagkagadan nin sarong kapamilya o amigo. Sa  arog kaiyan na mga pagkakataon, tibaad buot mong magsolo-solo, asin normal sana iyan. Pero kun paanong naranga asin napakusog si Hana paagi sa pagduman sa tabernakulo, mararanga ka man paagi sa pag-atender sa Kristiyanong mga pagtiripon—dawa kun bakong okey an pagmati mo. (Basahon an Hebreo 10:​24, 25.) Mantang nasa pagtiripon asin nakakadangog kita nin nakakarangang mga teksto, matatabangan kita ni Jehova na maribayan nin positibo an negatibong mga iniisip ta. Makakatabang iyan sa sato na makontrol an satong emosyon, dawa kun dai tulos magrahay an satong sitwasyon.

⁹ Sa satong mga pagtiripon, puwede kitang magkaigwa nin nakakapakusog na mga pag-urulay kaiba kan mapagmakulog na mga kapagtubod, asin an ipinapahiling nindang pagmalasakit saka pagkamuot puwedeng makapagian kan satong namamatian. (1 Tes. 5:​11, 14) Pag-isipan an eksperyensiya kan sarong espesyal payunir na brother na nagadanan nin agom. Sinabi niya: “Napapaluha pa man giraray ako. Kun minsan, masolo-solo ako tapos maparahibi na lang. Pero an satong mga pagtiripon tunay na nagin gikanan nin pampakusog nin buot. Talagang nakakaranga sa sako an mabuot na mga tataramon saka an mga komento kan mga tugang. Gurano man ako kahadit bago mag-abot sa pagtiripon, pirming nagrarahay an pagmati ko pag yaon na ako diyan.” Pag nasa mga pagtiripon kita, puwedeng gamiton ni Jehova an satong mga tugang tanganing tabangan kita.

10. Paano ta maaarog an halimbawa ni Hana pag nakakamati kita nin grabeng kamunduan o kapurisawan?

¹⁰ Naranga man si Hana kan sabihon niya ki Jehova sa pamibi an gabos na namamatian niya. Puwede mo man na ‘ipasa [ki Jehova] an gabos mong kahaditan,’ na nagtitiwalang dadangugon ka niya. (1 Ped. 5:7) Sarong sister, na nagadan an agom kan habunan sinda nin armadong mga lalaki, an nagsabi: “Pagmati ko garo baga narunot an puso ko asin nungka nang mauumayan. Nakakua ako nin karangahan paagi sa pagpamibi sa sakong mamumuton na Ama sa langit, si Jehova. Kun minsan, dai ko aram an sasabihon, pero nasabutan niya ako. Pag grabe an kamunduan saka kapurisawan ko, namimibi ako na tawan ako nin katuninungan. Dangan namamatian kong nagigin kalmado an puso asin isip ko tapos nakakapagpadagos na ako.” Pag sinasabi mo ki Jehova an gabos na ikinakahadit mo, namamatian niya an grabeng kamunduan sa mga luha mo asin an kulog na yaon sa saimong puso. Dawa kun dai mahali an kawsa kan kahaditan mo, puwedeng paginhawahon ni Jehova an saimong napupurisaw na puso asin tatabangan ka niya na makamati nin katuninungan. (Sal. 94:19; Fil. 4:​6, 7) Asin babalusan niya an saimong maimbod na pagtagal.​—Heb. 11:6.

MGA LUHA HULI SA PAGTRAYDOR

11. Paano nakaapektar ki David an nakakapurisaw na mga sitwasyon na napaatubang sa saiya?

¹¹ Sa buhay ni David, kinaipuhan niyang tagalan an nagkapirang nakakapurisaw na sitwasyon na nagin dahilan na maghibi siya. Dakul na tawo an anggot sa saiya asin trinaydor pa ngani siya kan mga pinagtitiwalaan niya. (1 Sam. 19:​10, 11; 2 Sam. 15:​10-14, 30) Sa sarong pagkakataon, isinurat niya: “Napapagal na ako huli sa sakong pag-agrangay; sa bilog na banggi nasasagom ko nin mga luha an sakuyang higdaan; nababaha kan sakong pagtangis an sakuyang kama.” Taano ta nakamati kaiyan si David? “Huli sa gabos na nang-aatake sa sakuya,” an sabi niya. (Sal. 6:​6, 7) An nakakakulog na mga ginibo sa saiya kan iba an dahilan kaya daing pundo sa pagtangis si David.

12. Arog kan ipinaparisa sa Salmo 56:​8, sa ano kumbinsido si David?

¹² Sa ibong kan mga kadipisilan na napaatubang ki David, kumbinsido siya na namumutan siya ni Jehova. Isinurat niya: “Dadangugon ni Jehova an pagtangis ko.” (Sal. 6:8) Sa saro pang pagkakataon, sinambit ni David an interesanteng  mga tataramon na yaon sa Salmo 56:8. (Basahon.) Ipinapahiling kan mga tataramon diyan an nakakataros sa pusong paglaladawan sa mamumuton na pagmakulog sa sato ni Jehova. Para ki David, garo baga tinitipon ni Jehova an saiyang mga luha sa sarong lalagan o isinusurat an mga iyan sa sarong libro. Sigurado si David na naririsa asin nagigirumduman ni Jehova an kulog na namamatian niya. Kumbinsido si David na aram kan saiyang mamumuton na Ama sa langit bako lang an mga inagihan niya kundi pati man kun paano iyan nakaapektar sa saiya.

13. Kun igwa nin nagtraydor o nakapadisganar sa sato, ano an puwedeng makaranga sa sato? (Hilingon man an ritrato.)

¹³ Mga manunudan ta. Nakakamati ka daw nin grabeng pagkapurisaw huling nadisganar ka sa ginibo o sa pagtraydor sa saimo nin sarong pinagtitiwalaan mo? Tibaad nakakamati ka nin grabeng kakulugan sa puso huling binayaan ka kan saimong kailusyon o agom, o tibaad nagpundo na sa paglilingkod ki Jehova an sarong mahal mo sa buhay. Sarong brother, na nagsambay an agom asin binayaan siya, an nagsabi: “Nabigla ako saka dai makapaniwala. Pagmati ko mayo akong kuwenta, mamundo ako, saka anggot.” Kun igwa nin nagtraydor o nakapadisganar sa saimo, mararanga ka sa pakaaram na nungka kang papabayaan ni Jehova. Sinabi kan brother: “Narealisar kong an relasyon nin tawo puwedeng dai magdanay, pero si Jehova an satong Gapo. Ano man an mangyari, yaon siya pirmi. Dai niya babayaan an mga maimbod sa saiya.” (Sal. 37:28) Tandaan man na an pagkamuot ni Jehova nakakalabi sa pagkamuot nin siisay man na tawo. Dawa ngani makulugon an trayduron, dai kaiyan mababago kun gurano ka pinagmamakulgan ni Jehova. (Roma 8:​38, 39) An punto: Ano man an magin pagtratar sa saimo kan iba, namumutan ka kan saimong Ama sa langit.

14. Anong asigurasyon an itinatao sa sato kan Salmo 34:18?

¹⁴ Pag nakaeksperyensiya kita nin pagtraydor, mararanga man kita kan nakakaasigurar na mga tataramon ni David na nasa Salmo 34:18. (Basahon.) Sinasabi sa sarong reperensiya na an mga “may runot na espiritu” puwedeng magpanungod sa “mga mayo nang marahay na puturong inaantisipar.” Paano tinatabangan ni Jehova an mga nakakamati nin arog kaiyan? Siring sa sarong mapagpadabang magurang na kinakaputan asin rinaranga an saiyang naghihibing aki, si Jehova “harani” sa sato—pirming nagmamakulog asin andam na tabangan kita kun namamatian tang runot an satong puso huli sa ginibo sa satong pagtraydor o pagbaya. Gustong-gusto niya na rangahon kita asin maginhawahan an satong runot na puso asin espiritu. Asin tinatawan niya kita nin dakul na puwedeng antisiparon na nakakatabang sa sato na matagalan an inaagihan ta ngunyan na mga pagbalo.​—Isa. 65:17.

 MGA LUHA HULI SA KAWARAN NIN PAGLAOM

15. Huli sa anong sitwasyon kaya tuminangis si Hezekias?

¹⁵ Sa edad na 39, naaraman ni Hading Hezekias kan Juda na igwa siya nin malalang hilang. Ipinaabot ni propeta Isaias an mensahe ni Jehova na magagadan si Hezekias sa hilang niya. (2 Ha. 20:1) Garo mayo nang paglaom si Hezekias. Namundo siyang marhay sa baretang iyan kaya tuminangis siya nin grabe. Udok siyang namibi ki Jehova.​—2 Ha. 20:​2, 3.

16. Paano sinimbag ni Jehova an pagngayo-ngayo ni Hezekias na may kaibang pagtangis?

¹⁶ Napahiro si Jehova kan pagngayo-ngayo ni Hezekias na may kaibang pagtangis, asin mabuot Niyang sinabi sa saiya: “Nadangog ko an pamibi mo. Nahiling ko an saimong mga luha. Uya, papaumayan taka.” Nahirak si Jehova ki Hezekias, kaya paagi ki Isaias, ipinanuga niyang papalawigon niya an buhay ni Hezekias asin ililigtas an Jerusalem sa kamot kan mga Asiriano.​—2 Ha. 20:​4-6.

17. Paano kita tinatabangan ni Jehova pag igwa kita nin malalang hilang? (Salmo 41:3) (Hilingon man an ritrato.)

¹⁷ Mga manunudan ta. Igwa ka daw nin hilang na garo baga mayo nang paglaom na maumayan? Dumulok ki Jehova sa pamibi, maski naghihibi. Inaasigurar sa sato kan Bibliya na “an Ama nin mamumuton na pagkahirak asin an Diyos nin gabos na karangahan” rarangahon kita sa gabos na inaagihan tang pagbalo. (2 Cor. 1:​3, 4) Sa ngunyan, dai niyato asahan na hahalion ni Jehova an gabos tang problema, pero makakaasa kitang tatabangan niya kita. (Basahon an Salmo 41:3.) Paagi sa saiyang banal na espiritu, tinatawan kita ni Jehova nin kusog, kadunungan, asin panglaog na katuninungan tanganing makatagal. (Tal. 18:14; Fil. 4:13) Tinatawan niya man kita nin tabang paagi sa satong paglaom na basado sa Bibliya na pag-abot nin panahon hahalion niya an gabos na klase nin hilang.​—Isa. 33:24.

18. Anong teksto an nakakaranga sa saimo pag napapaatubang ka sa masakit na marhay na sitwasyon? (Hilingon an kahon na “ Nakakarangang mga Tataramon na Nakakapara nin Luha.”)

¹⁸ Naranga si Hezekias kan mga tataramon ni Jehova. Sa kaagid na paagi, makakakua man kita nin karangahan sa Tataramon nin Diyos. Sa Bibliya, igwa nin ilinaag si Jehova na nakakarangang mga tataramon na makakapagian kan satong pagmati pag nasa nakakapurisaw kitang mga sitwasyon. (Roma 15:4) Kan an sarong sister sa Sulnupan na Aprika ma-diagnose na may kanser, parati siyang naghihibi. Iinistorya niya: “An sarong teksto na partikular nang nakaranga sako iyo an Isaias 26:3. Dawa ngani bihirang mangyari na lubos tang kontrolado an mga pagbalo na napapaatubang sa sato, nakakaasigurar sa sako an tekstong iyan na kaya kitang tawan ni Jehova kan klase nin panglaog na katuninungan na nakakatabang sa satong makontrol an magigin reaksiyon ta sa mga pagbalo.” Igwa daw nin sarong teksto na partikular nang nakakaranga sa saimo pag napapaatubang ka sa masakiton na mga sitwasyon, na tibaad ngani garo baga mayo nang solusyon?

19. Ano an hinahalat-halat na niyatong mangyari?

 ¹⁹ Yaon na kita sa puro kan huring mga aldaw, asin inaasahan tang lalo pang madakul an mga dahilan nin pagluha. Alagad arog kan naaraman ta sa halimbawa ni Hana, David, saka Hading Hezekias, nahihiling ni Jehova an satong mga luha asin namamatian niya an satong grabeng kamunduan. Mahalagang marhay sa saiya an satong mga luha. Kaya pag napapaatubang kita sa masakit na mga sitwasyon, gusto nanggad niyatong sabihon ki Jehova sa pamibi an gabos na nasa puso ta. Lugod na nungka niyatong isuway an satong sadiri sa satong mamumuton na mga tugang sa kongregasyon. Asin lugod na padagos kitang maranga kan nakakarangang mga tataramon na nasa Bibliya. Makakasigurado kita na kun padagos kitang maimbod na magtatagal, babalusan kita ni Jehova. Kaiba diyan an magayunon na panuga na maabot an panahon na papahidon niya an lambang luha sa satong mga mata huli sa grabeng kamunduan, pagtraydor, asin kawaran nin paglaom. (Kap. 21:4) Dangan an mga luha ta magigin na sanang mga luha nin kaugmahan.