1-2. Arog ni Lot, anong kadipisilan an napapaatubang sa mga Kristiyano ngunyan?

 KUN manungod sa mga pamantayan sa moral na ipinapalakop kan kinaban na ini, namamati ta nanggad an arog kan namati kan matanos na si Lot. “Grabe an pagkapurisaw [niya] sa daing pakundangan na paggawi kan mga tawong mayong pigsusunod na pamantayan,” huling aram niya na ikinakaungis kan satong Ama sa langit an maraot na paggawi. (2 Ped. 2:7, 8) An pagkatakot asin pagkamuot sa Diyos an nagpahiro ki Lot na isikwal an hababang mga pamantayan sa moral kan mga tawo sa palibot niya. Napapalibutan man kita nin mga tawong daing gayo o mayo nganing paggalang sa mga pamantayan ni Jehova sa moral. Sa ibong kaiyan, puwede kitang magdanay na malinig sa moral kun papagdanayon ta an satong pagkamuot sa Diyos asin kun papatalubuon ta an tamang pagkatakot saiya.—Tal. 14:2.

² Para magibo iyan, nagtatao si Jehova nin mamumuton na pampakusog asin motibasyon paagi sa libro nin Talinhaga. An gabos na Kristiyano, mga lalaki asin mga babayi, hoben asin gurang, makikinabang na marhay sa pagkonsiderar kan madunong na sadol na mababasa sa librong iyan.

3. Uyon sa Talinhaga 17:3, ano an sarong dahilan kaya kaipuhan tang protektaran an satong puso? (Hilingon man an ritrato.)

³ An sarong mahalagang dahilan kaya pinoprotektaran ta an satong piguratibong puso iyo na sinisiyasat ni Jehova an satong puso. Nangangahulugan ini na labi pa sa nahihiling kan iba an nahihiling niya sato asin nahihiling niya kun anong klaseng persona talaga kita. (Basahon an Talinhaga 17:3.) Mamumutan niya kita kun papanuon ta an satong isip kan saiyang nagtataong buhay na kadunungan. (Juan 4:14) Paagi kaiyan, dai ta tinatawan nin lugar sa buhay ta an moral asin espirituwal na hilo ni Satanas saka kan kinaban  niya. (1 Juan 5:18, 19) Mantang mas napaparani kita ki Jehova, nagtatalubo man an satong pagkamuot saka paggalang sa saiya. Huling habo tang makulgan an satong Ama, ikakaungis ta dawa an pag-isip pa sana na gumibo nin sala. Pag natetentaran na gumibo nin sala, haputon an sadiri, ‘Paano ko magigibo na tuyong kulgan an Saro na nagpahiling sako nin dakulang pagkamuot?’—1 Juan 4:9, 10.

4. Paano an pagkatakot ki Jehova nakaprotektar sa sarong sister na dai magpadara sa sugot?

⁴ Si Marta, sarong sister sa Croatia na napaatubang sa sugot na gumibo nin imoralidad, nagsurat: “Nasakitan ako na mag-isip nin malinaw asin labanan an pagmawot sa temporaryong kaugmahan sa paggibo nin sala. Pero prinotektaran ako kan pagkatakot ki Jehova.” b Paano siya naprotektaran kan pagkatakot sa Diyos? Sinabi ni Marta na pighurop-hurop niya an mga konsekwensiya na puwedeng ibunga kan sarong salang desisyon. Puwede ta man iyan gibuhon. An pinakamaraot na konsekwensiya iyo an mapamundo si Jehova asin dai mapabilang sa mga magsasamba saiya sagkod pa man.—Gen. 6:5, 6.

5. Ano an manunudan mo sa eksperyensiya ni Leo?

⁵ Pag igwa kita nin pagkatakot ki Jehova, nag-iingat kita na dai maimpluwensiyahan nin salang paggawi kan iba. Nanudan ni Leo na nakaistar sa Congo an leksiyon na iyan. Apat na taon pagkabawtismo saiya, nagkaigwa siya nin maraot na mga kaiba-iba. Inisip niya na basta dai man siya naggigibo nin maraot na mga bagay, dai man siya nagkakasala ki Jehova. Pero dai nahaloy, naimpluwensiyahan siya kan maraot niyang mga kairiba na magburat asin gumibo nin imoralidad. Dangan nagirumduman niya an mga itinukdo saiya kan saiyang Kristiyanong mga magurang asin kun gurano siya kaugma kaidto. An resulta? Nakapag-isip-isip siya. Sa tabang kan mga elder, nagbalik siya ki Jehova. Maugma siyang naglilingkod ngunyan bilang sarong elder saka espesyal payunir.

6. Anong duwang piguratibong babayi an pag-uulayan ta ngunyan?

 ⁶ Pag-ulayan ta an Talinhaga kapitulo 9, kun sain mababasa ta an manungod sa kadunungan asin kamangmangan, na ikinumparar sa duwang babayi. (Ikumparar an Roma 5:14; Galacia 4:24.) Mantang pinag-uulayan ta iyan, tandaan na an kinaban ni Satanas bangkag sa imoralidad asin pornograpiya. (Efe. 4:19) Kaya mahalagang marhay na patalubuon ta an diyosnon na pagkatakot asin rumayo sa maraot. (Tal. 16:6) Kun siring, gabos kita, lalaki man o babayi, makikinabang sa kapitulong ini. An kada saro sa duwang babaying iyan ilinaladawan na may ipinapaabot na imbitasyon sa mga daing eksperyensiya—idtong mga “mayo nin marahay na pagmansay.” An kada saro garo man sana nag-aagda, ‘Madya sa harong asin magkakan.’ (Tal. 9:1, 5, 6, 13, 16, 17) Pero may dakulang pagkakaiba sa nagin resulta o kinaluwasan kaiyan sa mga nag-ako kan imbitasyon.

7. Uyon sa Talinhaga 9:13-18, sa ano minaresulta an saro sa mga imbitasyon? (Hilingon man an ritrato.)

⁷ Pag-isipan an imbitasyon hali sa “babaying mangmang.” (Basahon an Talinhaga 9:13-18.) Daing supog niyang inaapod an mga mayo nin marahay na pagmansay, “Maglaog [kamo] digdi” asin magkakan. Ano an kinaabtan ninda? “Yaon duman idtong nagkagaradan na, su mga dai nang nagigibo pa.” Tibaad magirumduman mo an arog kaiyan na piguratibong mga tataramon sa inot na mga parte kan Talinhaga. Pinatanidan kita diyan manungod sa “pakawala” asin “babaying imoral.” Sinasabihan kita: “An saiyang harong naglulubog pababa sa kagadanan.” (Tal. 2:11-19) Sa Talinhaga 5:3-10, may patanid man manungod sa saro pang “babaying pakawala” na an “mga bitis pababa sa kagadanan.”

8. Anong pagpili an puwedeng mapaatubang sa sato?

⁸ An mga nakakadangog sa pangapudan kan “babaying mangmang” kaipuhan na pumili: Aakuon an imbitasyon o sasayumahan iyan? Puwedeng mapaatubang man kita sa arog kaiyan na pagpili. Pag napaatubang sa sugot na gumibo nin seksuwal na imoralidad o maghiling nin pornograpiya sa TV o sa Internet, ano an gigibuhon ta?

9-10. Ano an nagkapirang rason kun taano ta dapat tang likayan an imoral na mga paggawi?

⁹ Igwa nin marahayon na mga rason kun taano ta dapat tang likayan an imoral na mga paggawi. An “babaying mangmang” ilinadawan na nagsasabi: “Mahamis an tubig na hinabunan.” Ano an “tubig na hinabunan”? Iinaagid kan Bibliya an seksuwal na relasyon nin mag-agom sa sarong nakakarepreskong tubig. (Tal. 5:15-18) An sarong lalaki saka babayi na legal na mag-agom puwedeng makamati nin kaugmahan sa saindang seksuwal na relasyon. Ibang-iba nanggad iyan sa “tubig na hinabunan.” Puwedeng nanunungod iyan sa bawal asin imoral na seksuwal na relasyon. An mga siring kaiyan sa parati ginigibo nin patago,  arog nin sarong parahabon na naghahabon nin patago. An “tubig na hinabunan” puwedeng garo baga mahamis pag iniisip kan mga naggigibo kaiyan na dai mabubuyagyag an makasalan nindang gibo. Dinadaya nanggad ninda an saindang sadiri! Nahihiling ni Jehova an gabos. Mayo na nanggad nin mas mapait pa kisa sa maiwara an pag-uyon ni Jehova, kaya dai lamang magigin “mahamis” an mamundong mga konsekwensiya kaiyan. (1 Cor. 6:9, 10) Saka bako lang iyan.

¹⁰ An seksuwal na imoralidad puwedeng magdara nin kasusupgan, pakamati na mayo ka nin halaga, dai ginustong pagbados, asin pagkaraot nin pamilya. Malinaw, sarong kadunungan na likayan an “harong” kan “babaying mangmang” asin an imbitasyon kaiyan. Apuwera sa pagkagadan sa espirituwal, dakul na imoral na tawo an nakakakua nin mga hilang na puwedeng sumagkod sa amay na literal na pagkagadan. (Tal. 7:23, 26) Sa pagtatapos, an bersikulo 18 kan kapitulo 9 nagsasabi: “Yaon sa kairaruman kan Lubungan an saiyang mga bisita.” Kun siring, taano ta dakul an nag-aako kan saiyang mapandayang imbitasyon mantang minasagkod iyan sa trahedya?—Tal. 9:13-18.

11. Taano ta nakakaraot na marhay an paghiling nin pornograpiya?

¹¹ An sarong komun na siod iyo an pornograpiya. Iniisip kan iba na bako man maraot an paghiling kaiyan. Sa kabaliktaran, an pornograpiya nakakaraot, nakakawara nin respeto sa sadiri, asin nakakaadik. An imoral na mga ladawan masakiton halion sa isip. Apuwera kaiyan, dai ginagadan kan pornograpiya an salang mga pagmawot kundi mas pinapalaad pa iyan. (Col. 3:5; Sant. 1:14, 15) Iyo, dakul na naghihiling nin pornograpiya an sa huri nakakagibo nin imoral na mga bagay.

12. Paano ta maipapahiling na linilikayan ta an mga ritrato na puwedeng makapukaw nin imoral na mga kaisipan?

¹² Bilang mga Kristiyano, ano an dapat tang gibuhon kun may biglang magluwas na sarong pornograpikong video o ritrato sa satong mga electronic device? Dapat tang irayo tulos an satong mata sa paghiling diyan. Mas magigin madali sato na gibuhon iyan kun gigirumdumon niyato na an satong pinakamahalagang pagsadiri iyo an relasyon ta ki Jehova. Sa katunayan, an mga ritrato o video na sa pangkagabsan dai man ibinibilang na pornograpiko puwedeng makapukaw nin imoral na mga kaisipan. Taano ta dapat tang likayan an mga iyan? Huling habo ta na gumibo nin dawa dikit na lakdang para makakomiter kita sa puso ta nin pagsambay. (Mat. 5:28, 29) Sarong elder sa Thailand na an pangaran David an nagsabi: “Hinahapot ko an sadiri ko: ‘Dawa pa bako man pornograpiko an mga ritrato, mauugma daw si Jehova kun pagpaparahilingon ko iyan?’ An arog kaining pangangatanusan nakatabang sako na humiro nin may kadunungan.”

13. Ano an makakatabang sato na humiro nin may kadunungan?

¹³ Matatabangan kita na humiro nin may kadunungan paagi sa pagpatalubo nin tamang pagkatakot na mapamundo si Jehova. An diyosnon na pagkatakot iyo an “kapinunan,” o pundasyon “nin kadunungan.” (Tal. 9:10) Positibo ining iinilustrar sa kapinunan kan Talinhaga kapitulo 9, kun sain an “tunay na kadunungan” ikinumparar sa saro pang piguratibong babayi.

14. Anong saro pang imbitasyon an mababasa sa Talinhaga 9:1-6?

¹⁴ Basahon an Talinhaga 9:1-6. Mababasa ta digdi an imbitasyon na hali sa Gikanan asin Pundasyon kan tunay na kadunungan, an satong madunong sa gabos na Kaglalang. (Tal. 2:6; Roma 16:27) Sinambit diyan an manungod sa sarong dakulang harong na may pitong harigi. Ilinaladawan kaini na bukas-palad si Jehova asin na inaako niya an gabos na gustong mag-aplikar sa saindang buhay kan saiyang kadunungan.

15. Ano an imbitasyon sa sato nin Diyos?

¹⁵ Si Jehova sarong bukas-palad, bulaos na Paratao. An mga kuwalidad na ini mahihiling sa “tunay na kadunungan,” na ikinumparar sa Talinhaga  kapitulo 9 bilang sarong babayi. Sinasabi kan Talinhaga na an piguratibong babaying ini napreparar nang marhay an saiyang karne, nahalo na niya an saiyang arak, asin naipuwesto na niya an saiyang lamesa sa saiyang harong. (Tal. 9:2, nota sa ibaba) Asin uyon sa bersikulo 4 saka 5: “Sinasabi niya [kan tunay na kadunungan] sa saro na mayo nin marahay na pagmansay: ‘Madya, magkakan ka kan tinapay ko.’” Taano ta dapat kitang magduman sa harong kan tunay na kadunungan asin magkakan kan mga ihinanda niya? Gusto kaya ni Jehova na magin madunong asin ligtas an saiyang mga aki. Habo niya na makanuod kita nin mga leksiyon sa buhay sa makulog na paagi—sa mapait na mga eksperyensiya asin pauruutrong pagbasol. Iyan an dahilan kaya “nagtitipon siya nin praktikal na kadunungan para sa mga matanos.” (Tal. 2:7) Kun igwa kita nin tamang pagkatakot ki Jehova, gugustuhon ta na paugmahon siya. Dinadangog ta an saiyang madunong na sadol, asin maugma kitang sunudon iyan.—Sant. 1:25.

16. Paano an pagkatakot sa Diyos nakatabang ki Alain na makagibo nin madunong na desisyon, asin ano an nagin resulta?

¹⁶ Pag-isipan kun paano an pagkatakot sa Diyos nakatabang ki Alain na makagibo nin madunong na desisyon. Sinabi kan elder na ini asin sarong maestro, “Ibinibilang kan dakul sa mga katrabaho ko an pornograpikong mga pelikula na sarong klase nin sexual education.” Pero dai nagpadaya si Alain. “Huli sa pagkatakot sa Diyos,” an sabi niya, “marigon kong sinayumahan an paghiling kan siring na mga pelikula. Saka ipinaliwanag ko sa mga katrabaho ko an rason kun taano.” Inaplikar niya an sadol hali sa “tunay na kadunungan” na “maglakaw sa dalan nin pakasabot.” (Tal. 9:6) Huling naghanga sa marigon na paninindugan ni Alain, an pira sa mga kapwa niya maestro nag-aadal na ngunyan nin Bibliya asin nag-aatender sa Kristiyanong mga pagtiripon.

17-18. Anong mga bendisyon an nakakamtan kan mga nag-ako kan imbitasyon hali sa “tunay na kadunungan,” asin ano an puwede nindang antisiparon? (Hilingon man an ritrato.)

¹⁷ Paagi sa paggamit sa duwang piguratibong babayi bilang pagkumparar, ipinahiling sa sato ni Jehova kun paano kita magkakaigwa nin maugmang puturo. Idtong mga nag-ako kan imbitasyon kan daing supog asin “mangmang na babayi” pinurbaran na namitan an “mahamis,” patagong kaugmahan. Pero an totoo, nabubuhay lang sinda para sa presente, na binabaliwala an puturo. An kaaabtan ninda iyo “an kairaruman kan Lubungan.”—Tal. 9:13, 17, 18.

¹⁸ Ibang-iba nanggad sa magigin puturo kan mga nag-ako kan imbitasyon hali sa “tunay na kadunungan”! Ikinakaugma na ngunyan kan saiyang mga bisita an sarong bangkete na marahayon an pagkapuwesto asin masustansiya, sarong bangkete nin inandam na marhay na espirituwal na mga pagkakan. (Isa. 65:13) Paagi ki propeta Isaias, sinabi ni Jehova: “Magdangog kamong marhay sa  sako, asin magkakan kamo nin marahay na bagay, asin makakakua kamo nin dakulang kaugmahan sa talagang masiram na pagkakan.” (Isa. 55:1, 2) Nakakanuod kita na mamutan an namumutan ni Jehova asin ikaungis an mga ikinakaungis niya. (Sal. 97:10) Asin nauugma nanggad kita na imbitaran an iba na makanuod sa “tunay na kadunungan.” Garo kita nangangapudan “hali sa ibabaw kan haralangkaw na lugar kan siyudad: ‘An siisay man na daing eksperyensiya, maglaog digdi.’” An mga pakinabang niyato diyan asin kan mga maako kan imbitasyon bako lang sa presente. Nagdadanay iyan, kaya puwede kitang “mabuhay” nin daing katapusan mantang “paabante [kitang naglalakaw] sa dalan nin pakasabot.”—Tal. 9:3, 4, 6.

19. Kauyon kan Eclesiastes 12:13, 14, ano an dapat na determinado tang gibuhon? (Hilingon man an kahon na “ Nakikinabang Kita Huli sa Pagkatakot sa Diyos.”)

¹⁹ Basahon an Eclesiastes 12:13, 14. Lugod na an pagkatakot sa Diyos padagos na magprotektar sa satong puso asin makatabang sa sato na magdanay na malinig sa moral asin espirituwal sa maraot na huring mga aldaw na ini. An tamang pagkatakot na iyan magpapahiro sa sato na padagos na imbitaran an pinakadakul na mapupuwede na hanapon an “tunay na kadunungan” asin makinabang diyan.