Kapahayagan—An Mamuraway na Kulminasyon Kaiyan Harani Na

Kapitulo 25: Pagbuhay Liwat sa Duwang Saksi

1. Ano an hinahagad kan makosog na anghel na gibohon ni Juan?

Bago biyong matapos an ikaduwang herak man, hinagad kan makosog na anghel ki Juan na makikabtang sa saro pang makahulang drama, an sarong ini may koneksion sa templo. (Kapahayagan 9:​12; 10:1) Uya an ibinabareta ni Juan: “Asin itinao sa sako an sarong gaho na kabaing nin sarong sogkod mantang sia nagsabi: ‘Tindog asin sokola an santuaryo kan templo nin Dios asin an altar patin an mga nagsasamba dian.’”​—Kapahayagan 11:1.

An Santuaryo kan Templo

2. (a) Anong santuaryo kan templo an magdadanay sagkod sa satong aldaw? (b) Siisay an Halangkaw na Saserdote kan santuaryo kan templo, asin ano an Kabanalbanale kaiyan?

² An templo na sinasabi digdi dai puwedeng literal na templo sa Jerusalem, ta an ultimo sa mga ini linaglag kan mga Romano kan 70 C.E. Alagad ipinaheling ni apostol Pablo na bago pa man an paglaglag na idto, may naglataw na saro pang santuaryo kan templo na magdadanay sagkod sa satong aldaw. Ini an dakulang espirituwal na templo na nakaotob sa makahulang mga tipo na itinao kan tabernakulo dangan kan mga templo na itinogdok sa Jerusalem. Iyan an “totoong tolda, na pinatindog ni Jehova, asin bakong nin tawo,” asin an Halangkaw na Saserdote kaiyan iyo si Jesus, na sinasabi ni Pablo na ngonyan “nagtukaw [na] sa too kan trono kan Kapangyarihan sa kalangitan.” An Kabanalbanale kaiyan iyo an lugar kan presensia ni Jehova sa langit mismo.​—Hebreo 8:​1, 2; 9:​11, 24.

3. Sa tabernakulo, ano an ilinadawan kan (a) lipod na nagseseparar kan Kabanalbanale sa Banal? (b) mga atang na hayop? (c) altar nin atang?

³ Ipinaliliwanag ni apostol Pablo na an lipod kan tabernakulo, na nagseseparar kan Kabanalbanale sa Banal, naglaladawan sa laman ni Jesus. Kan iatang ni Jesus an saiyang buhay, an lipod na ini nabaak, na nagpapaheling na an laman ni Jesus bako nang kaolangan sa saiyang paglaog sa atubangan kan presensia ni Jehova sa langit. Basado sa atang ni Jesus, an saiyang linahidan na mga katabang na saserdote na nagadan na maimbod, sa igong panahon, maduman man sa kalangitan. (Mateo 27:​50, 51; Hebreo 9:​3; 10:​19, 20) Idinoon man ni Pablo na an daing ontok na pag-atang nin mga hayop sa tabernakulo nagtokdo sa sarong pag-atang ni Jesus kan saiyang sangkap na buhay bilang tawo. An altar nin pag-atang sa patyo nagrepresentar sa probisyon ni Jehova, sono sa saiyang kabotan, para sa pag-ako sa atang ni Jesus para sa “kadaklan”​—kan linahidan, dangan, kan ibang karnero—​na “maigot na naghahanap saiya para sa saindang kaligtasan.”​—Hebreo 9:​28; 10:​9, 10; Juan 10:16.

4. Ano an isinimbolo kan (a) Banal na Lugar? (b) panlaog na patyo?

⁴ Gikan sa ipinasabong nin Dios na impormasyon na ini, puwede niatong ikonklusyon na an Banal na Lugar sa tabernakulo nagsisimbolo sa banal na kamugtakan na nakamtan enot ni Cristo dangan kan linahidan na mga  miembro kan makahadeng pagkasaserdote kan 144,000 mantang sinda yaon pa digdi sa daga, bago lumaog sa “lipod.” (Hebreo 6:​19, 20; 1 Pedro 2:9) Iyan nagrerepresentar na marhay sa pag-ampon sa sainda bilang espirituwal na mga aki nin Dios, kun paanong minidbid nin Dios si Jesus na saiyang Aki pakabautismohi ki Jesus sa Jordan kan 29 C.E. (Lucas 3:​22; Roma 8:15) Asin kumusta man an panlaog na patyo, an solamenteng kabtang kan tabernakulo na naheheling nin bakong saserdoteng mga Israelita asin duman ginigibo an mga pag-atang? Ini naglaladawan sa sangkap na kamugtakan kan tawong si Jesus na nagkuwalipikar saiya na idolot an saiyang buhay para sa katawohan. Iyan nagrerepresentar man sa matanos na kamugtakan bilang mga banal, na iinaatribuwir basado sa atang ni Jesus, na nakakamtan kan saiyang linahidan na mga parasunod mantang yaon pa digdi sa daga. *​—Roma 1:​7; 5:1.

Pagsokol sa Santuaryo kan Templo

5. Sa mga hula sa Hebreong Kasuratan, ano an ipinarisa kan (a) pagsokol sa Jerusalem? (b) pagsokol sa templo na naheling ni Ezequiel sa bisyon?

⁵ Si Juan sinabihan na ‘sokolon an santuaryo kan templo nin Dios asin an altar patin an mga nagsasamba dian.’ Ano an ipinaririsa kaini? Sa mga hula sa Hebreong Kasuratan, an siring na pagsokol nagtao nin garantiya na an hustisya, na may kaibang pagkaherak, itatao basado sa sangkap na mga pamantayan ni Jehova. Kan kaaldawan kan maraot na si Hadeng Manases, an makahulang pagsokol sa Jerusalem nagpatotoo sa dai maliliwat na paghokom na laglagon an siudad na iyan. (2 Hade 21:​13; Lamentacion 2:8) Alagad, kan huri, kan maheling ni Jeremias na sinosokol an Jerusalem, ini nagpatunay na an siudad itotogdok liwat. (Jeremias 31:​39; helingon man an Zacarias 2:​2-8.) Siring man, an kompleto asin detalyadong pagsokol sa nasa bisyon na templo na naheling ni Ezequiel garantiya sa desterradong mga Judio sa Babilonya na an tunay na pagsamba ibabalik sa saindang daga. Idto pagirumdom man na, huli sa saindang mga kasalan, magpoon kaidto an Israel kaipuhan na makaabot na sa banal na mga pamantayan nin Dios.​—Ezequiel 40:​3, 4; 43:10.

6. An pagsabi ki Juan na sokolon an santuaryo kan templo asin an mga saserdoteng nagsasamba dian tanda nin ano? Ipaliwanag.

⁶ Kun siring, kan pagbotan si Juan na sokolon an santuaryo kan templo asin an mga saserdoteng nagsasamba dian, iyan tanda na mayo nin makaoolang sa kaotoban kan mga katuyohan ni Jehova manongod sa areglo kan templo asin sa mga asosyado dian, asin na an mga katuyohan na iyan harani na sa kulminasyon kaiyan. Ngonyan na an gabos na bagay ipinairarom na sa bitis kan makosog na anghel ni Jehova, panahon nang “an bukid kan harong ni Jehova” magin “marigon sa ibabaw kan alitoktok kan kabukidan.” (Isaias 2:​2-4) An malinig na pagsamba ki Jehova kaipuhan na ilangkaw, pakalihis nin dakol na siglo kan apostasiya nin Kakristianohan. Panahon naman na an maimbod na mga tugang ni Jesus na nagadan buhayon liwat pasiring sa “Kabanalbanale.” (Daniel 9:​24; 1 Tesalonica 4:​14-16; Kapahayagan 6:​11; 14:4) Asin an ultimong mga tinatakan digdi sa daga na kabilang kan “mga oripon kan satong Dios” kaipuhan na sokolon sono sa mga pamantayan nin Dios tanganing makuwalipikar para sa saindang permanenteng lugar sa areglo kan templo bilang pinaniaki kan espiritung mga aki nin Dios. An grupong Juan ngonyan biyong nakaaaram kan banal na mga pamantayan na iyan asin determinadong otobon iyan.​—Kapahayagan 7:​1-3; Mateo 13:​41, 42; Efeso 1:​13, 14; ikomparar an Roma 11:20.

An Pagbatay sa Patyo

7. (a) Taano ta sinabihan si Juan na dai pagsokolon an patyo? (b) Kasuarin binatayan an banal na siudad sa laog nin 42 na bulan? (c) Paano dai nasuportaran kan klero nin Kakristianohan an matanos na mga pamantayan ni Jehova sa laog nin 42 na bulan?

⁷ Taano ta ipinangalad ki Juan na sokolon an patyo? Sinasabi nia sa sato sa mga tataramon na ini: “Alagad kun manongod sa patyo na nasa luwas kan santuaryo kan templo, pabayaan mo iyan asin dai mo iyan pagsokolon, huli ta iyan itinao sa mga nasyon, asin babatayan ninda an banal na siudad sa laog nin apat na polo may duwang bulan.” (Kapahayagan 11:​2) Sinabi niato na an panlaog na patyo naglaladawan sa matanos na kamugtakan digdi sa daga kan pinaniaki sa espiritung mga Kristiano. Arog kan maheheling niato, an sinasabi digdi iyo an literal na 42 na bulan magpoon Oktubre 1914 sagkod 1918, kan an gabos na naghihingakong Kristiano namugtak sa grabeng pagbalo. Susuportaran daw ninda an matanos na mga pamantayan ni Jehova sa mga taon na idto kan guerra? An kadaklan dai. Bilang sarong grupo, ipinaorog kan klero nin Kakristianohan an nasyonalismo sa pagkuyog sa ley nin Dios. Sa man-ibong-ibong na lado kan guerra, na mayor na pinaglabanan sa laog kan Kakristianohan, hinulitan kan klero na magsoldados an mga barobata. Minilyon an nagadan. Kan pumoon an paghokom sa harong nin Dios kan 1918, an Estados Unidos uminayon na man sa pagpabolos na idto nin dugo, asin an klero sa bilog na Kakristianohan nagkaigwa nin kasalan sa dugo na sagkod ngonyan naghahagad pa nin balos nin Dios. (1 Pedro 4:17) An pagpabaya sa sainda nagin permanente, dai na mababawi.​—Isaias 59:​1-3, 7, 8; Jeremias 19:​3, 4.

8. Kan Guerra Mundial I, ano an narealisar kan dakol na Estudyante sa Biblia, alagad ano an dai ninda lubos na nasabotan?

⁸ Alagad, kumusta man an sadit na grupo nin mga Estudyante sa Biblia? Sinda daw sosokolon tolos kan 1914 sa saindang pangangapot sa mga pamantayan nin Dios? Dai. Kapareho kan naghihingakong mga Kristiano sa Kakristianohan, kaipuhan na mabalo man sinda. Sinda ‘pinabayaan, itinao sa mga nasyon’ tanganing baloon  nin masakit asin paglamagon. An dakol sa sainda nakarealisar na dai ninda maninigong gadanon an saindang kapwa, alagad dai pa ninda lubos na nasasabotan an Kristianong neutralidad. (Miqueas 4:​3; Juan 17:​14, 16; 1 Juan 3:15) Sa pamimirit kan mga nasyon, an iba nagkompromiso.

9. Ano an banal na siudad na binatayan kan mga nasyon, asin digdi sa daga, siisay an nagrerepresentar sa siudad na ini?

⁹ Alagad, paano na an banal na siudad binatayan kan mga nasyon? Malinaw na dai ini nanonongod sa Jerusalem na linaglag labing 25 taon bago isurat an Kapahayagan. Imbes, an banal na siudad iyo an Bagong Jerusalem, na sinasabi sa huring kabtang kan Kapahayagan, na irinirepresentar ngonyan digdi sa daga kan natatadang linahidan na mga Kristiano sa panlaog na patyo kan templo. Pag-abot nin panahon, an mga ini magigin kabtang man kan banal na siudad. Kaya an pagbatay sa sainda garo man sana pagbatay sa siudad mismo.​—Kapahayagan 21:​2, 9-21.

An Duwang Saksi

10. Ano an gigibohon kan maimbod na mga saksi ni Jehova mantang binabatayan?

¹⁰ Minsan binabatayan, an mga maimbod na ini dai nag-ontok sa pagigin maimbod na mga saksi ni Jehova. Kaya, an hula nagpapadagos: “‘Asin papangyayarihon kong humula an sakong duwang saksi sa laog nin sangribo may duwang gatos may anom na polong aldaw na naggugubing nin magaspang.’ An mga ini isinisimbolo kan duwang olibo asin kan duwang kandelero patin nagtitindog sa atubangan kan Kagurangnan kan daga.”​—Kapahayagan 11:​3, 4.

11. Ano an boot sabihon kan paghula kan maimbod na linahidan na mga Kristiano na “naggugubing nin magaspang”?

¹¹ An maimbod na linahidan na mga Kristianong ini nagkaipo kan kuwalidad na pakatagal, ta sinda kinaipuhan na humula sa gubing na “magaspang.” Ano an boot sabihon kaini? Kan mga panahon nin Biblia an gubing na magaspang parateng nagsisimbolo nin pagmondo. An pagsulot kaiyan tanda na an tawo nasa kamondoan o kasakitan. (Genesis 37:​34; Job 16:​15, 16; Ezequiel 27:31) An gubing na magaspang iinasosyar sa makamomondong mga mensahe nin kapahamakan o pagtangis na ibabalangibog kan mga propeta nin Dios. (Isaias 3:​8, 24-26; Jeremias 48:​37; 49:3) An paggubing nin magaspang puwedeng magparisa nin kapakumbabaan o pagsolsol huli sa patanid nin Dios. (Jonas 3:5) An gubing na magaspang na sulot kan duwang saksi minalataw na nagpaparisa kan saindang mapakumbabang pakatagal sa paghahayag kan mga paghokom ni Jehova. Sinda mga saksi na nagbabalangibog kan saiyang aldaw nin pamalos na magdadara man nin kamondoan sa mga nasyon.​—Deuteronomio 32:​41-43.

12. Taano ta garo baga literal an panahon na babatayan an banal na siudad?

¹² An grupong Juan kaipuhan na ihulit an mensaheng ini sa laog nin depinidong panahon: 1,260 aldaw, o 42 na bulan, an iyo man sanang lawig nin panahon na babatayan an banal na siudad. An panahon na ini garo baga literal, ta iyan ipinahahayag sa duwang paagi, enot sa mga bulan dangan sa mga aldaw. Dugang pa, sa kapinonan kan aldaw kan Kagurangnan, nagkaigwa nin risang peryodo nin tolo may kabangang taon kan an masakit na mga eksperyensia kan banwaan nin Dios nakatama sa mga pangyayaring ihinula digdi​—poon sa pagputok kan enot na guerra mundial sa huring kabtang kan 1914 asin nagpadagos sagkod sa enot na kabtang nin 1918. (Kapahayagan 1:10) Naghulit sinda nin “magaspang” na mensahe manongod sa paghokom ni Jehova sa Kakristianohan asin sa kinaban.

13. (a) Ano an ipinaririsa kan bagay na an linahidan na mga Kristiano isinimbolo nin duwang saksi? (b) Anong hula ni Zacarias an ipinagigirumdom kan pag-apod ni Juan sa duwang saksi na “duwang olibo asin . . . duwang kandelero”?

¹³ An bagay na sinda isinimbolo nin duwang saksi nagpapatunay sa sato na an saindang mensahe tama asin may masarig na basihan. (Ikomparar an Deuteronomio 17:​6; Juan 8:​17, 18.) Inaapod sinda ni Juan na “duwang olibo asin . . . duwang kandelero,” na sinasabing sinda “nagtitindog sa atubangan kan Kagurangnan kan daga.” Ini risang pagsambit sa hula ni Zacarias, na nakaheling nin may pitong sangang kandelero asin duwang olibo. An mga olibo sinasabing naglaladawan sa “duwang linahidan,” an boot sabihon, si Gobernador Zorobabel asin Halangkaw na Saserdote Josue, “na nagtitindog sa kataed kan Kagurangnan sa bilog na daga.”​—Zacarias 4:​1-3, 14.

14. (a) Ano an ipinarisa kan pakaheling ni Zacarias sa bisyon nin duwang olibo? asin kandelero? (b) Ano an maeeksperyensiahan kan linahidan na mga Kristiano sa enot na guerra mundial?

¹⁴ Si Zacarias nabuhay sa panahon nin pagtogdok liwat, asin an bisyon nia kan duwang olibo nangahulogan na si Zorobabel asin Josue bebendisyonan kan espiritu ni Jehova sa pagpakosog sa banwaan para sa gibohon. An bisyon kan kandelero nagpagirumdom ki Zacarias na dai ‘pagbasangbasangon an aldaw nin saradit na bagay’ ta an mga katuyohan ni Jehova maootob​—“‘bakong paagi sa puwersa militar, ni sa kapangyarihan, kundi paagi sa sakong espiritu,’ nagsabi si Jehova nin mga hukbo.” (Zacarias 4:​6, 10; 8:9) An sadit na grupo nin mga Kristiano na maigot na nagdadara kan liwanag nin katotoohan sa mga tawo kaidtong enot na guerra mundial gagamiton man sa gibong pagtogdok liwat. Sinda magigin man burabod nin pagpakosog asin, minsan pipira sana, makakanood na manarig sa kosog ni Jehova, na dai binabasangbasang an aldaw nin saradit na kapinonan.

15. (a) An bagay na an linahidan na mga Kristiano inapod na duwang saksi nagpapagirumdom man sato nin ano? Ipaliwanag. (b) Anong klaseng mga tanda an may kapangyarihan an duwang saksi na gibohon?

¹⁵ An bagay na sinda inapod na duwang saksi nagpapagirumdom man sato kan transpigurasyon. Sa bisyon na idto, an tolo sa mga apostol ni Jesus naheling sia sa  kamurawayan kan Kahadean, na kaiba si Moises asin Elias. Ini nanganino sa pagtukaw ni Jesus sa saiyang mamuraway na trono kan 1914 tanganing gibohon an trabaho na ilinadawan kan duwang propetang idto. (Mateo 17:​1-3; 25:31) Tamang-tama, an duwang saksi naheheling na ngonyan na naggigibo nin mga tanda na nagpapagirumdom kan ki Moises asin Elias. Halimbawa, si Juan nagsasabi manongod sa sainda: “Asin kun an siisay man boot na kologan sinda, an kalayo minaluwas sa saindang ngoso asin sinosolo an saindang mga kaiwal; asin kun an siisay man magmawot na kologan sinda, sa paaging ini sia kaipuhan na magadan. An mga ini may kapangyarihan na pintoan an langit tanganing dai mag-oran sa mga aldaw kan saindang paghula.”​—Kapahayagan 11:​5, 6a.

16. (a) Paano an tanda mapadapit sa kalayo nagpapagirumdom sato kan panahon na an kapangyarihan ni Moises inangat sa Israel? (b) Paano inangat kan klero nin Kakristianohan an mga Estudyante sa Biblia asin nagsutsot na ribokon sinda kaidtong enot na guerra mundial, asin paano nakipaglaban an mga ini?

¹⁶ Ini nagpapagirumdom sato kan panahon na an kapangyarihan ni Moises inangat sa Israel. An propetang idto nagtaram nin malaad na mga tataramon nin paghokom, asin linaglag ni Jehova an mga rebelde, na sinolo sa literal na kalayong hale sa langit an 250 sa sainda. (Bilang 16:​1-7, 28-35) Siring man, an mga namomoon sa Kakristianohan inangat an mga Estudyante sa Biblia, na sinasabing an mga ini nungka na naggraduwar sa mga kolehiyo teolohiko. Alagad ta an mga saksi nin Dios mas halangkaw an patotoo bilang mga ministro: an mahoyong mga tawo na nagdadangog sa saindang Makakasuratan na mensahe. (2 Corinto 3:​2, 3) Kan 1917 ipinublikar kan mga Estudyante sa Biblia an The Finished Mystery, sarong mapuwersang komentaryo sa Kapahayagan asin Ezequiel. Sinundan ini kan pagwaras nin 10,000,000 na kopya kan may apat na pahinang tract na The Bible Students Monthly na may tampok na artikulong “The Fall of Babylon​—Why Christendom Must Now Suffer​—the Final Outcome.” Sa Estados Unidos, ginamit kan anggot na klero an pagkabangkag sa guerra bilang sarahotan na an libro ipagbawal. Sa ibang nasyon sinensura an libro. Minsan siring, an mga lingkod nin Dios nagpadagos na lumaban paagi sa malaad na mga isyu kan may apat na pahinang tract na may titulong Kingdom News. Mantang nagpapadagos an aldaw kan Kagurangnan, lilinawon nin ibang publikasyon an kamugtakan kan Kakristianohan na gadan sa espirituwal.​—Ikomparar an Jeremias 5:14.

17. (a) Anong mga pangyayari kan kaaldawan ni Elias an may labot sa dai pag-oran asin kalayo? (b) Paano nagluwas an kalayo sa ngoso kan duwang saksi, asin anong dai pag-oran an kalabot?

¹⁷ Kumusta man si Elias? Kan kaaldawan kan mga hade sa Israel, an propetang ini nagdeklarar nin dai pag-oran bilang kapahayagan kan kaanggotan ni Jehova sa mga Israelita na nagsasamba ki Baal. Idto naglawig nin tolo may kabangang taon. (1 Hade 17:​1; 18:​41-45; Lucas 4:​25; Santiago 5:17) Dangan, kan an bakong maimbod na si Hadeng Ocozias magsugo nin mga soldados tanganing piriton si Elias na umatubang sa saiya, an propeta nagpaoran nin kalayo hale sa langit tanganing soloon an mga soldados. Kaidto sanang an sarong kumandante militar magpaheling nin tamang paggalang sa saiyang katongdan bilang propeta na si Elias nagustong umiba sa saiya pasiring sa hade. (2 Hade 1:​5-16) Siring man, sa pag-oltanan nin 1914 asin 1918, an linahidan na natatada mapusong nag-apod nin atension sa espirituwal na dai pag-oran sa Kakristianohan asin nagpatanid manongod sa malaad na paghokom sa ‘pag-abot kan dakula asin makangingirhat na aldaw ni Jehova.’​—Malaquias 4:​1, 5; Amos 8:11.

18. (a) Anong kapangyarihan an itinao sa duwang saksi, asin paano ini nakaaagid sa itinao ki Moises? (b) Paano ibinuyagyag kan duwang saksi an Kakristianohan?

¹⁸ Sinabi pa ni Juan manongod sa duwang saksi: “Asin sinda may kapangyarihan sa mga tubig tanganing gibohon iyan na dugo asin hampakon an daga nin gabos na klase nin damat minsan makapira na booton ninda.” (Kapahayagan 11:​6b) Tanganing makombensir si Faraon na togotan na humale an Israel, ginamit ni Jehova si Moises sa paghampak sa mapan-aping Egipto paagi sa mga damat, pati an paggibo sa tubig na magin dugo. Pakalihis nin mga siglo, an Filisteong mga kaiwal nin Israel nagigirumdoman na gayo an mga ginibo ni Jehova tumang sa Egipto, na dahelan na sinda nagkurahaw: “Siisay an magliligtas satuya sa kamot kan mamuraway na Dios na ini? Ini an Dios na luminugad sa Egipto paagi sa gabos na klase nin pangadan [“damat,” Revised Standard Version] sa kapatagan.” (1 Samuel 4:​8; Salmo 105:29) Ilinadawan ni Moises si Jesus, na may autoridad na magpahayag kan mga paghokom nin Dios sa mga namomoon sa relihiyon kan saiyang aldaw. (Mateo 23:​13; 28:​18; Gibo 3:22) Asin kaidtong enot na guerra mundial an mga tugang ni Cristo, an duwang saksi, ibinuyagyag an nakagagadan na kuwalidad kan “mga tubig” na itinatao nin Kakristianohan sa saiyang mga aripompon.

(Ipagpapadagos sa masunod na luwas.)

[Nota sa Ibaba]

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]