An Nagliliwat na Pinakaitsura nin “Kristianismo”—Inaako daw nin Dios?

HALIMBAWANG nagpapinta kamo sa sarong pintor nin retrato nindo. Kan tapos na sia, naogma kamong marhay; kuangkua. Naiisip nindo an saindong mga aki, makoapo, asin an saindang mga makoapo na ipinag-oorgolyong marhay an pagheling sa retrato.

Minsan siring, pakalihis nin pirang henerasyon inisip kan saro sa saindong mga gikan na bakong magayon an pagkaangas sa retrato, kaya dinagdagan nia iyan nin bohok. Dai man gusto kan saro an korte kan dongo, kaya liniwat nia iyan. Nagsunod an iba pang “mga pagpakarhay” sa suminunod na mga henerasyon, kaya sa kahurihurihi dikit na sana an pagkakasugad nindo sa retrato. Kun naaraman nindo na ini an mangyayari, ano an mamamatean nindo? Daing duwa-duwa na maaanggot kamong marhay.

Makamomondo, an estorya kan retratong ini iyo an, sa pundamental, estorya kan iglesiang Kristiano sa ngaran sana. An kasaysayan nagpapaheling na dai nahaloy pagkagadan kan mga apostol ni Cristo, an opisyal na pinakaitsura nin “Kristianismo” nagpoon na magliwat, siring nanggad kan ihinula sa Biblia.​​—Mateo 13:​24-​30, 37-​43; Gibo 20:30. *

Siempre, tama sanang iaplikar an mga prinsipyo sa Biblia sa manlaenlaen na kultura asin panahon. Biyong iba nang orolay an pagliwat sa mga katokdoan kan Biblia tanganing iangay sa popular na opinyon. Pero, iyan mismo an nangyari. Halimbawa, estudyare an mga pagliliwat na ginibo sa dakol na mahalagang kabtang.

Inako kan Iglesia an Estado

Itinokdo ni Jesus na an saiyang pamamahala, o Kahadean, nasa langit, na sa itinalaan na panahon, lalaglagon an gabos na pamamahala nin tawo asin mamamahala sa bilog na daga. (Daniel 2:​44; Mateo 6:​9, 10) Dai iyan mamamahala paagi sa politikal na mga sistema nin tawo. “An sakong kahadean bakong kabtang kan kinaban na ini,” an sabi ni Jesus. (Juan 17:​16; 18:36) Sa siring, an mga disipulo ni Jesus, minsan ngani makinuyog sa ley, dai nakilabot sa politika.

Minsan siring, kan panahon ni Emperador Constantino nin Roma kaidtong ikaapat na siglo, dakol na naghihingakong Kristiano an nalangkag sa paghalat sa pagbalik ni Cristo asin sa pagkatindog kan Kahadean nin Dios. Luway-luway, nagliwat an saindang aktitud sa politika. “Bago ki Constantino,” sabi kan librong Europe​​—A History, “an mga Kristiano dai naghingoang magkapot nin [politikal na] kapangyarihan bilang paagi nin pagpalakop kan saindang mga katuyohan. Pagkatapos ki Constantino, an Kristianismo asin halangkaw na politika nagin konektadong marhay sa kada saro.” An naliwat na Kristianismo nagin an opisyal na “unibersal,” o “katoliko,” na relihion kan Imperyo nin Roma.

 An ensiklopedyang Great Ages of Man nagsasabi na dahelan sa pagsasaro na ini kan Iglesia asin Estado, “pag-abot kan A.D. 385, 80 taon sana pakalihis kan ultimong dakulang paglamag sa mga Kristiano, an Iglesia mismo nagpoon na gadanon an mga erehe, asin an mga klerigo kaiyan nagkapot na nin kapangyarihan na haros kapantay kan sa mga emperador.” Sa siring nagpoon an panahon kun saen sinalidahan kan espada an pangongombensir bilang paagi nin pangongombertir, asin an titulado, nan-aagaw nin kapangyarihan na klero sinalidahan an mapakumbabang mga parahulit kan enot na siglo. (Mateo 23:​9, 10; 28:​19, 20) An historyador na si H. G. Wells nagsurat dapit sa “dakulaon na mga pagkakalaen kan” Kristianismo kan ikaapat na siglo “asin kan katokdoan ni Jesus na taga Nazaret.” An “dakulaon na mga pagkakalaen” na ini nakaapektar pa ngani sa pundamental na mga katokdoan manongod sa Dios asin ki Cristo.

Pagliwat sa Kamugtakan nin Dios

Si Cristo asin an saiyang mga disipulo nagtokdo na igwa nin “saro [sanang] Dios na Ama,” na ipinamimidbid an saiyang personal na ngaran, na Jehova, na minalataw nin mga 7,000 na beses sa enot na mga manuskrito kan Biblia. (1 Corinto 8:​6; Salmo 83:18) Si Jesus linalang nin Dios; sia “an panganay nin gabos na linalang,” an sabi kan Catholic Douay Version kan Biblia sa Colosas 1:15. Sa siring, bilang linalang, si Jesus prangkang nagsabi: “An Ama orog na dakula kisa sako.”​—Juan 14:28.

Alagad kan ikatolong siglo, an nagkapirang maimpluwensiang klerigo, na nagayonan sa trinitaryong katokdoan kan paganong Griegong pilosopo na si Plato, nagpoon na liwaton an Dios tanganing iangay sa pormula kan Trinidad. Sa suminunod na mga siglo, bakong Makakasuratan na ilinangkaw kan doktrinang ini si Jesus sa kamugtakan na kapantay ni Jehova asin ginibong persona an banal na espiritu, o puersa aktiba, nin Dios.

May labot sa pag-ako kan iglesia sa paganong konsepto kan Trinidad, an New Catholic Encyclopedia nagsasabi: “An pormulasyon na ‘sarong Dios sa tolong Persona’ dai marigon na napatunayan, seguradong dai lubos na nagin kabtang kan buhay Kristiano asin kan paghihingako kaiyan nin pagtubod, bago natapos an ika-4 na siglo. Alagad an pormulasyon mismong ini an enot na may diretso sa titulong an opisyal na doktrinang Trinitaryo. Sa tahaw kan mga Ama kan Iglesia, mayo man lamang nin nakakapareho sa siring na mentalidad o punto de vista.”

Siring man, an The Encyclopedia Americana nagsasabi: “An Trinitaryanismo kan ikaapat na siglo dai eksaktong nagpabanaag kan enot na Kristianong katokdoan mapadapit sa kun ano an Dios; iyan, sa kabaliktaran, pagsuway sa katokdoan na ini.” An The Oxford Companion to the Bible inaapod an Trinidad na saro sa dakol na “nahuring pormulasyon nin mga kredo.” Pero, an Trinidad bako an solamenteng paganong konsepto na nagin nang kabtang kan iglesia.

Pagliwat sa Kamugtakan nin Kalag

Komun na paniniwala ngonyan na an mga tawo igwa nin inmortal na kalag na nagdadanay na buhay pagkagadan kan hawak. Alagad aram daw nindo na an katokdoan na ini kan iglesia idinagdag man kan huri? Pinatotoohan ni Jesus an katotoohan sa Biblia na an mga gadan ‘mayo man lamang nin pakaaram,’ na sinda garo man sana torog. (Eclesiastes 9:​5; Juan 11:​11-​13) An buhay ibabalik paagi sa pagbuhay liwat​—‘pagtindog giraray’ gikan sa pagtorog sa kagadanan. (Juan 5:​28, 29) An inmortal na kalag, kun iyan buhay, dai na kaipuhan na buhayon liwat, huli ta dai puede an kagadanan sa inmortalidad.

Ipinaheling pa ngani ni Jesus an katokdoan sa Biblia na pagkabuhay liwat paagi sa pagbangon sa mga tawo hale sa mga gadan. Yaon an halimbawa ni Lazaro, na apat na aldaw nang gadan. Kan sia buhayon liwat ni Jesus, si Lazaro luminuwas sa lolobngan na sarong buhay, naghahangos na tawo. Daing inmortal na kalag na huminale sa lubos na kaogmahan sa langit asin naglaog giraray sa saiyang hawak kan si Lazaro bumangon hale sa mga gadan. Kun iyan an kamugtakan, dai nanggad kutana sia pinahelingan ni Jesus nin kabootan paagi sa pagbuhay liwat sa saiya!​​—Juan 11:​39, 43, 44.

Kun siring, saen hale an teoriyang inmortal na kalag? An The Westminster Dictionary of Christian Theology nagsasabi na an konsepto “mas naghale sa pilosopiyang Griego kisa kapahayagan sa Biblia.” An The Jewish Encyclopedia nagpapaliwanag: “An paniniwala na an kalag nagpapadagos na buhay pagkagadan kan hawak saro sanang pilosopiko o teolohikong espekulasyon imbes na sarong  simpleng pagtubod, asin huli kaiyan dai malinaw na itinotokdo saen man sa Banal na Kasuratan.”

Sa parate, an sarong kaputikan minaresulta sa saro pang kaputikan, asin totoo iyan sa katokdoan na inmortal na kalag. Iyan nagtaong lugar sa paganong ideya na daing sagkod na pasakit sa nagkakalayong impierno. * Pero, an Biblia sayod na nagsasabi na “an ibinabayad nin kasalan kagadanan”​—bakong daing sagkod na pasakit. (Roma 6:23) Sa siring, sa pagladawan kan pagkabuhay liwat, an King James Version nagsasabi: “Itinao kan dagat an mga gadan na yaon dian; asin iinentrega kan kagadanan asin kan impierno an mga gadan na yaon dian.” Siring man, an Bibliang Douay nagsasabi na “itinao kan dagat . . . asin kan kagadanan asin kan impierno an saindang mga gadan.” Iyo, sa simpleng pagtaram, an mga nasa impierno gadan, ‘torog,’ siring kan sabi ni Jesus.​—Kapahayagan 20:13.

Kamo daw odok sa boot na naniniwala na an katokdoan na daing sagkod na pagkakondenar sa impierno irinarani an mga tawo sa Dios? Dai nanggad. Sa isip nin makatanosan asin mamomoton na mga tawo, iyan nakadedesganar na isipon! An Biblia, sa ibong na kampi, nagtotokdo na “an Dios pagkamoot” asin na an karingisan, dawa sa mga hayop, makasusurang nin makuri sa saiya.​​—1 Juan 4:​8; Talinhaga 12:​10; Jeremias 7:​31; Jonas 4:11.

Pagraot sa “Retrato” sa Presenteng mga Panahon

An pagraot sa kamugtakan nin Dios asin nin Kristianismo nagpapadagos ngonyan. An sarong propesor sa relihion nagsabi dai pa sana nahahaloy na an paglalaban sa saiyang iglesiang Protestante paglalaban “sa autoridad kan Kasuratan asin kredo kontra sa autoridad nin palaen asin humanistikong mga ideolohiya, sa pag-oltanan kan pagkafiel kan iglesia sa pagkakagurangnan kan Cristo kontra sa lakdang na ioyon asin liwaton an Kristianismo segun sa aktitud kan panahon. An isyu iyo ini: Siisay an nagdedeterminar kan dapat gibohon kan iglesia . . . An Banal na Kasuratan o an nangingibabaw na ideolohiya kan panahon?”

Makamomondo, “an nangingibabaw na ideolohiya kan panahon” nanggagana sagkod ngonyan. Halimbawa, bakong hilom na an dakol na iglesia liniwat an saindang paninindogan sa laen-laen na isyu tanganing magluwas na sinda rasonable asin bukas an isip. Nangorogna sa mga bagay dapit sa moral, an mga iglesia nagin liberal na marhay, siring kan nasambitan sa enot na artikulo. Pero, an Biblia malinaw na nagsasabi na an pakikisaro, pagsambay, asin homoseksuwalidad magabat na mga kasalan sa pagheling nin Dios asin na an mga naggigibo kan siring na mga kasalan ‘dai magmamana kan kahadean nin Dios.’​—1 Corinto 6:​9, 10; Mateo 5:​27-​32; Roma 1:​26, 27.

Kan isurat ni apostol Pablo an mga tataramon na kinotar sa enotan, an Greco-Romanong kinaban sa palibot nia pano na nin gabos na klase nin karatan. Si Pablo puede kutanang nagrason: ‘Iyo, ginibong abo nin Dios an Sodoma asin Gomorra huli sa grabeng seksuwal na mga kasalan, alagad 2,000 na taon na an nakaagi! Sierto na bako na iyan aplikado sa naliwanagan nang panahon na ini.’ Minsan siring, dai sia nangatanosan; habo niang raoton an katotoohan sa Biblia.​​—Galacia 5:​19-​23.

Helingon an Orihinal na “Retrato”

Sa pagtaram sa Judiong mga namomoon sa relihion kan saiyang kaaldawan, si Jesus nagsabi na an saindang pagsamba ‘sayang sana huli ta itinotokdo ninda bilang mga doktrina an mga pagboot nin mga tawo.’ (Mateo 15:9) An ginibo kan mga klerigong idto sa Ley ni Jehova paagi ki Moises kapareho mismo kan ginibo kan klero nin Kakristianohan, asin ginigibo sagkod ngonyan, sa katokdoan ni Cristo​—siniwagan ninda kan “pintura” nin tradisyon an banal na katotoohan. Alagad hinale ni Jesus an gabos na kaputikan para sa kapakinabangan kan sadiosan an pusong mga tawo. (Marcos 7:​7-​13) Itinaram ni Jesus an katotoohan, popular man iyan o bako. An Tataramon nin Dios pirmeng iyo an saiyang autoridad.​​—Juan 17:17.

Kabaliktaran nanggad an ipinaheheling ni Jesus sa kadaklan na naghihingakong Kristiano! Sa katunayan, an Biblia naghula: “An mga tawo magigin galaga sa pinakabagong bagay asin matipon nin [mga] paratokdo segun sa saindang sadiring mga  gusto; dangan, imbes na maghinanyog sa katotoohan, sinda makiling sa mga eroestorya sana.” (2 Timoteo 4:​3, 4, The Jerusalem Bible) An “mga eroestorya sana” na ini, na an nagkapira pinag-olayan na niato, nakararaot sa espirituwal, mantang an katotoohan sa Tataramon nin Dios nagpapakosog, asin iyan minagiya sa buhay na daing katapusan. Ini an katotoohan na ineenkaminar kan Mga Saksi ni Jehova na siyasaton nindo.​​—Juan 4:​24; 8:​32; 17:3.

[Mga Nota sa Ibaba]

[Kahon/Ritrato sa pahina 7]

An Pinaghalean kan Ngaran na Kristiano

Sa laog nin kisuerra sampulong taon pagkagadan ni Jesus, an saiyang mga parasunod namidbid na mga kabilang sa “Dalan.” (Gibo 9:2; 19:9, 23; 22:4) Taano? Huli ta an saindang pamumuhay nakasentro sa pagtubod ki Jesu-Cristo, na iyo an “an dalan asin an katotoohan patin an buhay.” (Juan 14:6) Dangan, kaidtong pakalihis nin 44 C.E., sa Antioquia sa Siria, an mga disipulo ni Jesus “inapod na mga Kristiano...huli sa paggiya nin Dios.” (Acts 11:26) An ngaran na ini tolos-tolos na inako, dawa sa tahaw kan mga opisyal na naglilingkod sa publiko. (Acts 26:28) Dai liniwat kan bagong ngaran an Kristianong pamumuhay,na nagpadagos na an modelo iyo an buhay ni Cristo.—1 Peter 2:21.

[Mga Ritrato sa pahina 7]

Paagi sa saindang ministeryo sa publiko, itinotokdo kan Mga Saksi ni Jehova an mga tawo sa Tataramon nin Dios, an Biblia

[Picture Credit Line sa pahina 4]

Ikatolo poon sa wala: Naciones Unidas/Rinetrato ni Saw Lwin