Diosnon na Pagmansay sa Moral na Kalinigan

“Ako, si Jehova, an saimong Dios, an Saro na nagtotokdo sa saimo na pakinabangon an saimong sadiri, an Saro na nagpapangyari sa saimo na maglakaw sa dalan na maninigo mong lakawan.”—ISAIAS 48:17.

1, 2. (a) Ano an pagmansay nin kadaklan na tawo sa seksuwal na moralidad? (b) Ano an pagmansay kan mga Kristiano sa seksuwal na moralidad?

NGONYAN, sa dakol na parte kan daga, an moral na gawe-gawe ibinibilang nang personal na bagay. An seksuwal na pagdodorog minamansay nin mga tawo bilang natural na kapahayagan nin kapadangatan na puedeng gibohon noarin man ninda gusto, bakong bilang sarong bagay na maninigong limitado sa mga mag-agom. Naniniwala sinda na kun mayo man nin nadadanyaran, mayo nin maraot sa pagsadiri nin desisyon kun paano magawe. Sa pagmansay ninda, an mga tawo dai maninigong husgaran sa mga bagay may labot sa moralidad, nangorogna pag-abot sa sekso.

² An mga nakamimidbid ki Jehova iba an pagmansay. Maogma nindang sinusunod an giya sa Kasuratan huli ta namomotan ninda si Jehova asin boot na paogmahon sia. Rinerekonoser ninda na si Jehova namomotan sinda asin nagtatao nin instruksion na para sa ikararahay ninda, instruksion na totoong pakikinabangan ninda asin magpapaogma sa sainda. (Isaias 48:17) Mantang an Dios an Burabod nin buhay, makatanosan na sinda maninigong umasa sa saiya para sa giya sa kun paano ninda gagamiton an saindang hawak, nangorogna sa bagay na ini na konektadong marhay sa pagtao nin buhay.

Sarong Balaog Gikan sa Mamomoton na Kaglalang

3. Ano an itinokdo sa dakol sa Kakristianohan manongod sa seksuwal na pagdodorog, asin ano an kalaenan kaiyan sa itinotokdo kan Biblia?

³ Kabaliktaran sa sekular na kinaban ngonyan, an nagkapira sa Kakristianohan nagtokdo na an seksuwal na pagdodorog makasosopog, makasalan, asin na  an “orihinal na kasalan” sa tatamnan nin Eden iyo an seksuwal na pagtentar ni Eva ki Adan. An siring na pagmansay sarongat sa sinasabi kan ipinasabong na Kasuratan. An enot na tawong mag-agom inaapod kan rekord sa Biblia na “an lalaki asin an saiyang agom na babae.” (Genesis 2:25) Sinabihan sinda nin Dios na mangaki, na nagsasabi: “Pangagbunga asin pangagdakol kamo asin panoa nindo an daga.” (Genesis 1:28) Bakong makatanosan na pagbotan nin Dios si Adan asin Eva na mangaki dangan kastigohon sinda huli sa pag-otob sa instruksion na iyan.—Salmo 19:8.

4. Taano ta tinawan nin Dios nin seksuwal na kakayahan an mga tawo?

⁴ Sa pagboot na iyan sa satong enot na mga magurang, na inotro ki Noe asin sa saiyang mga aki, maheheling ta an pangenot na katuyohan nin seksuwal na pagdodorog: tanganing mangaki. (Genesis 9:1) Minsan siring, ipinaheheling kan Tataramon nin Dios na an saiyang mga lingkod na may agom dai inoobligar na limitaran an seksuwal na pagdodorog solamente para sa katuyohan na mangaki. An siring na pagdodorog tama sanang makapaninigo sa emosyonal asin pisikal na mga pangangaipo asin magin gikanan nin kaogmahan para sa mag-agom. Iyan sarong paagi tanganing ikapahayag ninda an odok na kapadangatan sa balang saro.—Genesis 26:8, 9; Talinhaga 5:18, 19; 1 Corinto 7:3-5.

Mga Restriksion nin Dios

5. Ano an ibinabawal nin Dios sa seksuwal na aktibidad nin mga tawo?

⁵ Minsan ngani an seksuwalidad sarong balaog gikan sa Dios, iyan dai ipapahayag na mayo nin restriksion. An prinsipyong ini aplikado dawa sa laog kan areglo nin pag-agoman. (Efeso 5:28-30; 1 Pedro 3:1, 7) Sa luwas nin pag-agoman, bawal an seksuwal na pagdodorog. An Biblia espesipiko nanggad sa bagay na ini. Sa Ley na itinao nin Dios sa nasyon nin Israel, sinabi: “Dai ka magsambay.” (Exodo 20:14) Kan huri, iiniba ni Jesus an “mga pakikisaro” asin “mga pagsambay” sa “nakararaot na mga pangangatanosan” na minagikan sa puso asin nagpaparamog sa sarong tawo. (Marcos 7:21, 22) Si apostol Pablo pinasabngan na sadolon an mga Kristiano sa Corinto: “Dumulag kamo sa pakikisaro.” (1 Corinto 6:18) Asin sa saiyang surat sa mga Hebreo, si Pablo nagsurat: “Magin logod kagalanggalang sa gabos an pag-aragoman, asin dai pagdigtaan an higdaan kan mag-agom, huli ta hohokoman nin Dios an mga parapakisaro asin parasambay.”—Hebreo 13:4.

6. Sa Biblia, ano an kabale sa terminong “pakikisaro”?

⁶ Ano an boot sabihon kan terminong “pakikisaro”? Hale iyan sa termino sa Griego na por·neiʹa, na kun beses ginagamit manongod sa pagdodorog nin mga bakong mag-agom. (1 Corinto 6:9) Sa iba pang kabtang, arog kan Mateo 5:32 asin Mateo 19:9, an termino mas mahiwas an kahulogan asin nanonongod pa sa pagsambay, incesto, asin pakikidorog sa hayop. An iba pang seksuwal na mga gibo nin mga indibiduwal na bakong mag-agom, arog kan sekso paagi sa ngoso asin lubot saka an seksuwal na pagkarinyo sa ikinabuhay nin ibang tawo, puede man na apodon na por·neiʹa. An gabos na gibong iyan kinokondenar—magsalang hayagan o paagi sa pagparisa—sa Tataramon nin Dios.—Levitico 20:10, 13, 15, 16; Roma 1:24, 26, 27, 32. *

Pagkinabang sa Moral na mga Ley nin Dios

7. Paano kita nakikinabang sa pagdadanay na malinig sa moral?

⁷ An pagkuyog sa instruksion ni Jehova manongod sa seksuwal na paggawe puedeng magin angat para sa bakong sangkap na mga tawo. An bantog na Judiong pilosopo kan ika-12 siglo na si Maimonides nagsurat: “Mayo nin ibinabawal sa bilog na Tora [Ley ni Moises] na mas depisil na otobon kisa bawal na pagsasaro asin bawal na seksuwal na pagdodorog.” Pero, kun kukuyogon ta an instruksion nin Dios, dakula an pakinabang ta. (Isaias 48:18) Halimbawa, an pagkuyog sa bagay na ini nakatatabang na protehiran kita sa mga helang na ikinaoolakit paagi sa pagdodorog, na an nagkapira kaiyan mayo nin bolong asin puedeng ikagadan. * Napoprotehiran kita sa mga pagbados na bakong kasal. An pag-aplikar kan diosnon na kadonongan nagkokontribwir man sa malinig na konsensia. An paggibo kaiyan nagpapaoswag nin paggalang sa sadiri asin nagkakamit kan paggalang nin iba, kabale an satong mga paryente, satong agom, satong mga aki, asin satong Kristianong mga tugang na lalaki asin babae. Pinaooswag man kaiyan sa sato an nakararahay, positibong aktitud dapit sa sekso na makontribwir sa kaogmahan nin pag-agoman. Nagsurat an sarong Kristiana: “An katotoohan sa Tataramon nin Dios iyo nanggad an pinakamarahay na proteksion. Ako naghahalat na maagom, asin kun may agom na ako, ipag-oorgolyo  kong sabihon sa Kristianong lalaki na maaagom ko na ako nagdanay na mabini.”

8. Sa anong mga paagi na an satong mabining paggawe puedeng makapaoswag sa dalisay na pagsamba?

⁸ Paagi sa pagpapadanay niato nin mabining paggawe, dakula man an magigibo ta na kontrahon an salang mga pakasabot manongod sa tunay na pagsamba asin maatraer an mga tawo sa Dios na satong sinasamba. Si apostol Pedro nagsurat: “Papagdanayon na marahay an saindong gawe-gawe sa tahaw nin mga nasyon, tanganing, sa mga bagay na ipinagtataram ninda kontra sa saindo na garo baga kamo naggibo nin maraot, tibaad huli sa saindong marahay na mga gibo na saindang naheheling pamurawayon ninda an Dios sa aldaw kan saiyang pagsiyasat.” (1 Pedro 2:12) Dawa kun dai rinerekonoser o inooyonan kan mga dai naglilingkod ki Jehova an satong mabining paggawe, makasisierto kita na naheheling, inooyonan, asin ipinaggagayagaya pa ngani kan satong langitnon na Ama an satong mga paghihingoa na sunodon an saiyang instruksion.—Talinhaga 27:11; Hebreo 4:13.

9. Taano ta maninigo kitang magkompiar sa instruksion nin Dios, minsan ngani tibaad dai ta lubos na nasasabotan an saiyang mga rason? Iilustrar.

⁹ Kabale sa pagtubod sa Dios an pagkompiar na aram nia kun ano an pinakamarahay para sa sato, dawa kun dai niato lubos na nasasabotan an gabos na rason kun taano ta siring kaiyan an instruksion nia sa sato. Estudyare an sarong halimbawa gikan sa Ley ni Moises. An sarong reglamento mapadapit sa mga kampamento militar naghagad na an odo italbong sa luwas kan kampo. (Deuteronomio 23:13, 14) Tibaad pinagparaisip kan mga Israelita an rason kan siring na instruksion; an nagkapira puedeng naghona na iyan dai kaipuhan. Minsan siring, poon kaidto narekonoser kan siensia medikal na an ley na ini nakatabang tanganing an mga pinagkukuanan nin tubig dai magin kontaminado asin nagin proteksion kontra sa dakol na helang na dara nin mga insekto. Siring man, may espirituwal, sosyal, emosyonal, pisikal, asin sikolohikong mga rason kun taano ta linimitaran nin Dios an seksuwal na pagdodorog para sana sa mag-agom. Estudyaran ta ngonyan an pirang halimbawa sa Biblia kan mga nagpadanay nin moral na kalinigan.

Si Jose—Binendisyonan Huli sa Saiyang Moral na Paggawe

10. Siisay an naghingoang tentaran si Jose?

¹⁰ Posibleng marhay na pamilyar kamo sa halimbawa sa Biblia ni Jose, an aki ni Jacob. Sa edad na 17, sia nagin oripon na sadiri ni Potifar, an hepe kan mga guardia ni Faraon nin Egipto. Binendisyonan ni Jehova si Jose, asin pag-abot nin panahon sia ninombrahan na mamahala sa bilog na harong ni Potifar. Kan sia labi nang 20 anyos, si Jose nagin “magayon an lalauogon asin magayon an tindog.” Naakit sa saiya an agom ni Potifar, na naghingoang tentaran sia. Lininaw ni Jose an saiyang paninindogan, na ipinaliliwanag na an pag-oyon nia bako sanang magigin pagtraydor sa saiyang kagurangnan kundi saro man na ‘kasalan tumang sa Dios.’ Taano ta siring kaidto an nagin pangangatanosan ni Jose?—Genesis 39:1-9.

11, 12. Minsan ngani mayong itinao nin Dios na nasusurat na ley na nagbabawal sa pakikisaro asin pagsambay, taano ta dapat na siring kaidto an nagin pangangatanosan ni Jose?

 ¹¹ Malinaw na an desisyon ni Jose bakong basado sa takot na maaraman idto nin mga tawo. An pamilya ni Jose yaon sa harayo, asin an saiyang ama naghona na sia gadan na. Kun si Jose nagkomiter nin seksuwal na inmoralidad, nungka iyan na maaaraman kan saiyang pamilya. An kasalan na iyan may posibilidad man na ikatago ki Potifar asin sa saiyang mga surogoon na lalaki, huling may mga panahon na mayo sinda sa harong. (Genesis 39:11) Pero, aram ni Jose na an siring na gawe-gawe dai puedeng itago sa Dios.

¹² Si Jose siertong nangatanosan basado sa aram nia manongod ki Jehova. Daing duwa-duwa na aram nia an ipinahayag ni Jehova sa tatamnan nin Eden: “Kaya ngani babayaan nin lalaki an saiyang ama asin an saiyang ina asin sia dapat na magdanay sa saiyang agom na babae asin sinda dapat na magin sarong laman.” (Genesis 2:24) Dugang pa, posibleng marhay na aram ni Jose an sinabi ni Jehova sa sarong hadeng Filisteo na desididong tentaran an lola sa tuhod ni Jose na si Sara. Sinabihan ni Jehova an hadeng idto: “Uya ika garo man sana gadan dahel kan babae na kinua mo, huli ta sia sadiri nin ibang kagsadiri bilang saiyang agom na babae. . . . Asin ika pinopogolan ko man na magkasala tumang sa sako. Iyan an dahelan na dai taka tinogotan na duotan sia.” (Genesis 20:3, 6) Kaya minsan ngani dai pa nagtao si Jehova nin nasusurat na ley, an saiyang mga saboot manongod sa pag-agom malinaw. Huli sa sentido moral ni Jose, kaiba an saiyang pagmawot na paogmahon si Jehova, hinaboan nia an inmoralidad.

13. Taano daw ta posibleng marhay na dai malikayan ni Jose an agom ni Potifar?

¹³ Minsan siring, prosegido an agom ni Potifar, na nakikiolay sa saiya “aroaldaw” na makidorog sa saiya. Taano ta dai na sana sia linikayan ni Jose? Bueno, bilang oripon, may mga obligasyon siang dapat gibohon asin dai siang magigibo na liwaton an saiyang situwasyon. An arkeolohikong ebidensia nagsusuherir na huli sa pagkadisenyo kan mga harong sa Egipto kaipuhan an pag-agi sa mayor na parte kan harong tanganing makaduman sa mga bodega. Huli kaini, tibaad imposibleng malikayan ni Jose an agom ni Potifar.—Genesis 39:10.

14. (a) Ano an nangyari ki Jose pakatapos na sia dumulag sa agom ni Potifar? (b) Paano binendisyonan ni Jehova si Jose huli sa saiyang pagigin fiel?

¹⁴ Nag-abot an aldaw na sinda sanang duwa an nasa harong. Kinaptan kan agom ni Potifar si Jose asin nakiolay: “Makidorog ka sako!” Duminulag sia. Nakolgan kan pagsayuma sa saiya, sinahotan nia si Jose nin pagprobar na lugoson sia. Ano an resulta? Binalosan daw tolos sia ni Jehova huli sa saiyang integridad? Dai. Ibinilanggo si Jose asin kinadenahan. (Genesis 39:12-20; Salmo 105:18) Naheling ni Jehova an inhustisya asin pag-abot nin panahon ilinangkaw si Jose hale sa bilanggoan pasiring sa palasyo. Sia an nagin ikaduwang pinakamakapangyarihan sa Egipto asin binendisyonan nin agom asin mga aki. (Genesis 41:14, 15, 39-45, 50-52) Dugang pa, an kasaysayan kan integridad ni Jose isinurat kaidto pang 3,500 na taon na an nakaagi tanganing estudyaran kan mga lingkod nin Dios poon pa kaidto. Kanigoan karahay na mga bendisyon huli sa pagdadanay sa matanos na mga ley nin Dios! Kaagid kaiyan, tibaad dai ta man ngonyan pirmeng maheling an ensegidang mga pakinabang sa pagpapadanay nin moral na integridad, alagad makaseseguro kita na naheheling asin bebendisyonan kita ni Jehova sa itinalaan na panahon.—2 Cronica 16:9.

An ‘Pakipagtipan ni Job sa Sa iyang mga Mata’

15. Ano an ‘ipinakipagtipan ni Job sa saiyang mga mata’?

¹⁵ An saro pang nagdanay na may integridad iyo  si Job. Durante kan mga pagbalo na ginibo sa saiya kan Diablo, rinepaso ni Job an saiyang buhay asin ipinahayag nia na sia andam na umagi nin magabat na padusa kun nalapas nia, kabilang sa iba pang bagay, an prinsipyo ni Jehova dapit sa seksuwal na moralidad. Si Job nagsabi: “Nakipagtipan ako sa sakuyang mga mata. Kaya paano ako makapaheheling nin atension sa sarong daraga?” (Job 31:1) Digdi, boot sabihon ni Job na sa saiyang determinasyon na papagdanayon an integridad sa Dios, nagdesisyon sia na likayan dawa an may pagmawot na pagheling sa sarong babae. Siempre, makakaheling sia nin mga babae sa aroaldaw na buhay asin posibleng marhay na matabang sia kun sinda nangangaipo nin tabang. Alagad kun dapit sa pagtao nin atension sa sentido nin paggibo nin romantikong mga intension, dai puede iyan sa saiya. Bago nagpoon an mga pagbalo sa saiya, dakulaon an saiyang kayamanan, sia “an pinakadakula sa gabos na taga Subangan.” (Job 1:3) Minsan siring, dai nia ginamit an kapangyarihan nin kayamanan tanganing man-akit nin dakol na babae. Malinaw nanggad, nungka niang inaprobetsaran an oportunidad na gumibo nin salang seksuwal na pakikidorog sa mas hoben na mga babae.

16. (a) Taano si Job ta sarong marahayon na halimbawa para sa may agom na mga Kristiano? (b) Paanong an gawe-gawe kan mga lalaki kan kaaldawan ni Malaquias laen na marhay kisa kan ki Job, asin kumusta man ngonyan?

¹⁶ Sa siring, sa marahay siring man sa masakit na mga panahon, si Job nagpaheling nin moral na integridad. Namasdan ini ni Jehova asin binendisyonan sia nin igo. (Job 1:10; 42:12) Kanigoan karahay na halimbawa si Job para sa may agom na mga Kristiano, mga lalaki sagkod mga babae! Bakong makangangalas na namotan siang marhay ni Jehova! Sa kabaliktaran, an gawe-gawe nin dakol ngonyan mas kaparehong marhay kan nangyari sa kaaldawan ni Malaquias. Ikinauyam kan propetang iyan an pagbaya kan mga agom na lalaki sa saindang agom, na sa parate tanganing mag-agom nin mas hoben na mga babae. An altar ni Jehova natahoban nin mga luha kan inabandonar na mga agom na babae, asin kinondenar nin Dios an mga “pinasaloiban” an saindang agom sa siring na paagi.—Malaquias 2:13-16.

Sarong Mabining Hoben na Babae

17. Paanong an Sulamita kaagid nin “sarong tatamnan na nakukudalan”?

¹⁷ An ikatolong nagdanay na may integridad sarong daragang Sulamita. Huling hoben asin magayon, naakit sa saiya bako sana an sarong solteritong pastor kundi siring man an mayaman na hade sa Israel, si Salomon. Sa kabilogan kan magayon na estorya na isinaysay sa Awit ni Salomon, an Sulamita nagdanay na mabini, sa siring nagkamit kan paggalang kan mga nasa palibot nia. Si Salomon, minsan ngani hinaboan nia, pinasabngan na isurat an estorya nia. An pastor na namotan nia iginalang man an saiyang mabining paggawe. Sarong beses nag-isip-isip sia na an Sulamita kaagid nin “sarong tatamnan na nakukudalan.” (Awit ni Salomon 4:12) Sa suanoy na Israel, an magagayon na tatamnan igwa nin kawiliwiling laen-laen na gugulayon, mahamot na mga burak, saka halangkaw asin magayon na mga kahoy. An siring na mga tatamnan sa parate napalilibotan nin kudal o lanob asin malalaog sana sa pag-agi sa tata na may barat. (Isaias 5:5) Para sa pastor, an moral na kadalisayan asin gayon kan Sulamita kaagid nin siring na tatamnan na pambihira kagayon. Sia biyong mabini. An saiyang mamomoton na kapadangatan mapapasa saiya sanang magigin agom.

18. Ano an ipinagigirumdom sa sato kan kasaysayan ni Jose, Job, asin kan Sulamita?

 ¹⁸ Sa moral na integridad, an Sulamita nagpaheling nin marahayon na halimbawa para sa mga Kristiana ngonyan. Naheling asin pinahalagahan ni Jehova an birtud kan daragang Sulamita asin binendisyonan sia siring kan pagbendisyon nia ki Jose asin Job. Bilang giya niato, an saindang mga gibo nin integridad isinurat sa Tataramon nin Dios. Minsan ngani an satong mga paghihingoa na papagdanayon an integridad ngonyan dai isinusurat sa Biblia, si Jehova igwa nin “libro nin girumdoman” para sa mga naghihingoang gibohon an saiyang kabotan. Nungka niatong paglingawan na si Jehova “nagtatao nin atension” asin naggagayagaya mantang kita maimbod na nagmamaigot na magdanay na malinig sa moral.—Malaquias 3:16.

19. (a) Paano niato maninigong mansayon an moral na kalinigan? (b) Ano an ipaliliwanag sa minasunod na artikulo?

¹⁹ Minsan ngani tibaad magtuya an mga daing pagtubod, kita naggagayagaya sa satong pagkuyog sa satong mamomoton na Kaglalang. Igwa kita nin mas halangkaw na moralidad, diosnon na moralidad. Iyan sarong bagay na dapat ipag-orgolyo, sarong bagay na dapat pakamahalon. Paagi sa pagpapadanay nin malinig na kamugtakan sa moral, maoogma kitang marhay sa bendisyon nin Dios asin mapagdadanay an maliwanag na paglaom sa daing katapusan na mga bendisyon sa ngapit. Pero sa totoo sana, ano an puede tang gibohon tanganing magdanay na malinig sa moral? Ipaliliwanag kan sunod na artikulo an mahalagang hapot na ini.

[Mga Nota sa Ibaba]

Ikapaliliwanag daw Nindo?

• Ano an itinotokdo kan Biblia manongod sa seksuwal na pagdodorog?

• Ano an kabale sa terminong “pakikisaro” sa Biblia?

• Paano kita nakikinabang sa pagdadanay na malinig sa moral?

• Taano si Jose, Job, asin an daragang Sulamita ta marahayon na mga halimbawa para sa mga Kristiano ngonyan?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Ritrato sa pahina 9]

Si Jose duminulag sa inmoralidad

[Ritrato sa pahina 10]

An daragang Sulamita siring sa “sarong tatamnan na nakukudalan”

[Ritrato sa pahina 11]

Si Job ‘nakipagtipan sa saiyang mga mata’