Puede Kamong Magdanay na Malinig sa Moral
Puede Kamong Magdanay na Malinig sa Moral
“Ini iyo an boot sabihon kan pagkamoot sa Dios, na kuyogon niato an saiyang mga togon.”—1 JUAN 5:3.
1. Anong pagkakalaen sa paggawe an maheheling sa mga tawo ngonyan?
HALOY na an nakaagi, si propeta Malaquias pinasabngan na ihula an sarong panahon na an paggawe kan banwaan nin Dios magigin lataw na marhay an kalaenan sa mga tawo na dai naglilingkod sa Dios. An propeta nagsurat: “Maheheling nanggad giraray nindo an kalaenan kan matanos asin maraot, kan naglilingkod sa Dios asin kan dai naglingkod sa saiya.” (Malaquias 3:18) An hula na iyan naootob na ngonyan. An pagkuyog sa mga togon nin Dios, kabale idtong mga naghahagad nin moral na kalinigan, iyo an madonong asin tamang gibohon sa buhay. Pero, bako iyan na pirmeng pasil na gibohon. May marahay na dahelan, si Jesus nagsabi na an mga Kristiano maninigong maghingoa nin maigot tanganing kamtan an kaligtasan.—Lucas 13:23, 24.
2. Anong panluwas na mga pangigipit an nagpapagin masakit para sa nagkapira na magdanay na mabini sa moral?
2 Taano ta masakit na magdanay na mabini sa moral? An sarong dahelan iyo na igwa nin panluwas na mga pangigipit. An industriya nin aling-alingan ipinaheheling an bawal na sekso bilang magayonon na romantiko, nakaoogma, asin pan-adulto, mantang haros iniignoro an negatibong mga epekto kaiyan. (Efeso 4:17-19) An kadaklan na seksuwal na relasyon na ipinaheheling ginigibo nin mga bakong mag-agom. Sa parate an mga pelikula asin pasale sa telebisyon naglaladawan nin seksuwal na pagdodorog sa kamugtakan nin kaswal, daing obligasyon na relasyon. Sa parate, mayo nin mainit na pag-ibaiba asin paggalang sa balang saro. Dakol an nalantad sa siring na mga mensahe poon sa pagkaniaki. Dugang pa, igwa nin makosog na pangigipit nin kairiba na umayon sa presenteng liberal na kamugtakan sa moral, asin an mga dai minaayon kun minsan tinutuya o iniinsulto pa ngani.—1 Pedro 4:4.
3. Ano an nagkapirang dahelan kun taano ta dakol sa kinaban an napapalabot sa inmoralidad?
3 An panlaog na pangigipit pinagigin masakit man an magdanay na mabini sa moral. Linalang ni Jehova an mga tawo na may seksuwal na mga pagmawot, asin an mga pagmawot na iyan puedeng magin makosog. An pagmawot konektadong marhay sa satong iniisip, asin an inmoralidad konektado sa pag-iisip na bakong kaoyon sa mga kaisipan ni Jehova. (Santiago 1:14, 15) Halimbawa, segun sa dai pa sana nahahaloy na surbey na ipinublikar sa British Medical Journal, an dakol na naggigibo nin seksuwal na pakikidorog sa kaenot-enote gusto sanang makaaram kun siring sa ano an sekso. An iba naniniwala na an kadaklan na kaedad ninda aktibo sa sekso, kaya sinda man gustong iwara an saindang pagkabirhen. An iba pa nagsasabi na nadara sinda kan saindang mga pagmate o “medyo burat kan oras na idto.” Kun boot niatong makapaogma sa Dios, dapat na laen an satong pangangatanosan. Anong klaseng kaisipan an makatatabang sa sato na mapagdanay an moral na kalinigan?
Pataluboon an Makosog na Kombiksion
4. Tanganing magdanay na mabini sa moral, ano an dapat niatong gibohon?
4 Tanganing magdanay na mabini sa moral, dapat niatong rekonoseron na may pakinabang an pagsunod sa siring na estilo nin buhay. Kaoyon ini kan isinurat ni apostol Pablo sa mga Kristiano sa Roma: ‘Patunayan nindo sa saindong sadiri kun ano an marahay asin inaako patin sangkap na kabotan nin Dios.’ (Roma 12:2) An kalabot sa pagrekonoser na may pakinabang an moral na kabinian bako sanang pakaaram na an inmoralidad kinokondenar sa Tataramon nin Dios. Kalabot dian an pakasabot sa mga dahelan kun taano ta kinokondenar an inmoralidad asin kun paano kita nakikinabang sa pagrayo dian. An nagkapira sa mga dahelan na ini inestudyaran sa naenot na artikulo.
5. Sa pangenot, taano ta maninigong booton nin mga Kristiano na magdanay na mabini sa moral?
5 Pero totoo nanggad, para sa mga Kristiano an pinakamakosog na mga dahelan sa paglikay sa seksuwal na inmoralidad basado sa satong relasyon sa Dios. Nanodan ta na sia an nakakaaram kun ano an pinakamarahay para sa sato. Tatabangan kita kan satong pagkamoot sa saiya na ikaongis an maraot. (Salmo 97:10) An Dios an Paratao nin “lambang marahay na balaog asin lambang sangkap na regalo.” (Santiago 1:17) Namomotan nia kita. Paagi sa pagkuyog ta sa saiya, ipinaheheling ta na namomotan ta sia asin pinahahalagahan an gabos na ginibo nia para sa sato. (1 Juan 5:3) Nungka na boot niatong masudya an linalaoman sa sato ni Jehova asin makolgan an boot nia paagi sa paglapas sa saiyang matanos na mga pagboot. (Salmo 78:41) Habo niatong gumawe sa paaging magigin dahelan na an banal asin matanos na pagsamba sa saiya pagtataraman na may panlilibak. (Tito 2:5; 2 Pedro 2:2) Paagi sa pagdadanay na mabini sa moral, pinagagayagaya niato an Kaharohalangkawe.—Talinhaga 27:11.
6. Paano nakatatabang an pagsabi sa iba kan satong mga pamantayan sa moral?
6 Oras na kita magdesisyon na magdanay na mabini sa moral, an dugang pang proteksion iyo an pagsabi sa iba kan kombiksion na iyan. Sabihon nindo sa mga tawo na kamo lingkod ni Jehova Dios asin na kamo desididong papagdanayon an saiyang halangkaw na mga pamantayan. Iyan an saindong buhay, an saindong hawak, an saindong desisyon. Ano an nakataya? An saindong mahalagang marhay na relasyon sa saindong langitnon na Ama. Kaya linawon nindo na an saindong moral na integridad dai puedeng ikompromiso. Ipag-orgolyo na irepresentar an Dios paagi sa pagsuportar sa saiyang mga prinsipyo. (Salmo 64:10) Nungkang ikasopog na ipakipag-olay sa iba an saindong moral na mga kombiksion. An pagtaram kaiyan magpapasarig sa saindo, poprotehiran kamo, asin eenkaminaron an iba na arogon an saindong halimbawa.—1 Timoteo 4:12.
7. Paano ta mapagdadanay an satong determinasyon na magdanay na mabini sa moral?
7 Sunod, pakatapos na makapagdesisyon na papagdanayon an halangkaw na pamantayan sa moral asin masabi an satong paninindogan, dapat kitang gumibo nin mga lakdang na magdanay sa satong determinasyon. An sarong paagi tanganing magibo ini iyo an magin maingat sa pagpili nin mga katood. “Sia na naglalakaw na kaiba nin mga madonong magigin madonong,” sabi kan Biblia. Makiibaiba duman sa mga kapareho nindo an moral na mga pamantayan sa buhay; pakokosogon ninda kamo. An tekstong ini nagsasabi man: “Alagad sia na nakiiiba sa mga lolong maraot an aabotan.” (Talinhaga 13:20) Sagkod sa mapupuede, likayan an mga tawo na puedeng magpaluya kan saindong desisyon.—1 Corinto 15:33.
8. (a) Taano ta maninigo na ilaog ta sa satong isip an mga bagay na nakararahay? (b) Ano an maninigo tang likayan?
8 Dugang pa, kaipuhan na ilaog ta sa satong isip an mga bagay na totoo, seryoso, matanos, malinig, madaling kamotan, marahay an dangog, birtuoso, asin kaomaw-omaw. (Filipos 4:8) Ginigibo ta ini paagi sa pagigin mapamili sa satong dinadalan asin binabasa patin sa musika na satong hinihinanyog. An pagsabi na an inmoral na mga babasahon mayo nin nakararaot na impluwensia kapareho nin pagsabi na an moral na mga babasahon mayo nin positibong impluwensia. Girumdomon, an bakong sangkap na mga tawo madaling maholog sa inmoralidad. Kaya an mga libro, magasin, pelikula, asin musika na nagpupukaw nin seksuwal na mga pagmate magiya sa salang mga mawot, asin ini puedeng sa kahurihurihi gumiya sa kasalan. Tanganing mapagdanay an moral na kalinigan, dapat niatong panoon an satong isip nin diosnon na kadonongan.—Santiago 3:17.
Mga Lakdang na Minagiya sa Inmoralidad
9-11. Siring kan isinaysay ni Salomon, anong mga lakdang an luway-luway na naggiya sa sarong hoben na lalaki pasiring sa inmoralidad?
9 Sa parate, igwa nin risang mga lakdang na minagiya pasiring sa inmoralidad. An kada lakdang na ginigibo orog na nagpapadepisil sa pagbuelta. Mangnoha kun paano ini ilinaladawan sa Talinhaga 7:6-23. Namasdan ni Salomon “an sarong hoben na lalaki na kulang nin puso,” o mayo nin marahay na motibo. An hoben na lalaki ‘minaagi sa lansangan harani sa sukian kan patotot, asin pasiring sia sa saiyang harong, sa pagsinarom kan aldaw, sa pag-agaw-diklom kan aldaw.’ Iyan an enot niang sala. Sa mga oras na nagsisinarom, an saiyang “puso” dinara sia, bakong basta kun saen na lansangan, kundi sa lansangan na aram nia na puedeng igwa parate nin patotot.
10 Sunod mababasa ta: “Uya! may sarong babae na minasabat sa saiya, na may gubing nin sarong patotot asin tuso sa puso.” Ngonyan naheling nia ini! Puede siang bumuelta asin magpuli, alagad mas depisil na ini kisa dati, nangorogna ta sia maluya sa moral. Bigla siang kinapotan kaini asin hinadokan sia. Huling nahadokan, naghinanyog sia ngonyan sa mapan-akit na pan-agyat kaini: “An mga atang para sa pakikikabtang obligasyon ko,” an sabi kaini. “Inotob ko ngonyan an sakong mga promesa.” Kabale sa mga atang para sa pakikikabtang an karne, harina, lana, asin arak. (Levitico 19:5, 6; 22:21; Bilang 15:8-10) Paagi sa pagsambit kaiyan, tibaad ipinasasabot kan babae na dai sia nagkukulang sa espirituwalidad asin, kadungan kaiyan, tibaad sinasabi kaini sa saiya na kadakol nin masisiram na kakanon asin inomon sa harong nia. “Madia,” an pakiolay kaini sa saiya, “magpakalunod kita sa pagkamoot sagkod sa aga; magpakagayagaya kita sa lambang saro paagi sa mga kapahayagan nin pagkamoot.”
11 Bakong depisil na hulaan an resulta. “Paagi sa kalomoyan kan saiyang mga ngabil inakit nia sia.” Sia nagsunod sa saiya sa harong “siring kan pag-iba kan baka pasiring sa bobonoan” asin “kun paanong an gamgam naghihidale pasiring sa siod.” Si Salomon nagtapos paagi sa nakapapepensar na mga tataramon: “Dai nia naaaraman na napapalabot dian an saiya mismong kalag.” Kalabot an saiyang kalag, o buhay, huli ta “hohokoman nin Dios an mga parapakisaro asin parasambay.” (Hebreo 13:4) Kanigoan kamapuersang leksion para sa mga lalaki sagkod babae! Maninigo tang likayan dawa an enot na mga lakdang sa sarong dalan na magiya sa pagdesaprobar nin Dios.
12. (a) Ano an boot sabihon kan pananaram na “kulang nin puso”? (b) Paano kita makapatatalubo nin moral na kakosogan?
12 Mangnoha na an hoben na lalaki sa estorya “kulang nin puso.” An pananaram na ini nagsasabi sa sato na an saiyang mga kaisipan, mawot, kapadangatan, emosyon, asin pasohan sa buhay bakong sono sa inooyonan nin Dios. An saiyang moral na kaluyahan naggiya sa makaturotristeng resulta. Sa delikadong “huring mga aldaw” na ini, kaipuhan an paghihingoa tanganing mapatalubo an moral na kakosogan. (2 Timoteo 3:1) May itinataong probisyon an Dios tanganing tabangan kita. Probisyon nia an mga pagtiripon kan Kristianong kongregasyon tanganing enkaminaron kita sa tamang dalan asin iasosyar kita sa iba pa na kapareho niato an pasohan. (Hebreo 10:24, 25) Yaon an kamagurangan sa kongregasyon na nagpapastor sa sato asin nagtotokdo sa sato kan mga dalan nin katanosan. (Efeso 4:11, 12) Yaon sa sato an Tataramon nin Dios, an Biblia, tanganing magdirehir asin gumiya sa sato. (2 Timoteo 3:16) Asin sa gabos na panahon, yaon sa sato an oportunidad na mamibi para sa espiritu nin Dios na tabangan kita.—Mateo 26:41.
Pakanood sa mga Kasalan ni David
13, 14. Paano si Hadeng David napalabot sa magabat na kasalan?
13 Pero makamomondo, maski an bantog na mga lingkod nin Dios napalabot sa seksuwal na inmoralidad. Saro sa mga iyan si Hadeng David, na sa laog nin dakol na dekada naglingkod nin fiel ki Jehova. Daing duda na makosogon an pagkamoot nia sa Dios. Pero, hararom an pagkaholog nia sa kasalan. Siring kan hoben na lalaking ilinadawan ni Salomon, may mga lakdang na naggiya sa kasalan ni David dangan nakadagdag dian.
14 Kan panahon na idto si David medyo may edad na, posibleng mga labi nang 50. Kan nasa saiyang bubongan, natanaw nia an magayon na si Bat-seba na nagkakarigos. Naghapot sia manongod saiya asin naaraman nia kun siisay ini. Nadiskobre nia na an agom kaini, si Urias, kaibanan sa pagsalikop sa Raba, sarong siudad kan mga Amonita. Ipinadara ni David si Bat-seba sa saiyang palasyo asin dinorogan ini. Kan huri, nagin komplikado an situwasyon—naaraman ni Bat-seba na sia nabadosan ni David. Naglalaom na si Urias makikidorog sa agom nia pagkabanggi, ipinaapod sia ni David na magpuli hale sa guerra. Sa paaging iyan, si Urias an maluwas na ama kan aki ni Bat-seba. Alagad si Urias dai nagduman sa saiyang harong. Mawot na marhay na takopan an saiyang kasalan, pinabalik ni David si Urias sa Raba na may darang surat para sa hepe kan hukbo na nagsasabi na si Urias ipuesto sa lugar na sia magagadan. Sa siring nagadan si Urias, asin pinakasalan ni David an balo bago mahayag na ini bados.—2 Samuel 11:1-27.
15. (a) Paano ihinayag an kasalan ni David? (b) Ano an reaksion ni David sa may kahusayan na pagsagwe ni Natan?
15 Garo baga nag-aser an pakana ni David na takopan an saiyang kasalan. Nag-agi an mga bulan. An aki—sarong aking lalaki—namundag. Kun an insidenteng ini an nasa isip ni David kan isurat nia an Salmo 32, kun siring malinaw na rinibok sia kan saiyang konsensia. (Salmo 32:3-5) Minsan siring, an kasalan dai natago sa Dios. An Biblia nagsasabi: “An ginibo ni David nagin maraot sa pagheling ni Jehova.” (2 Samuel 11:27) Sinugo ni Jehova si propeta Natan, na may kahusayan na kinomprontar si David sa saiyang ginibo. Si David tolos-tolos na nagtuga asin hinagad an kapatawadan ni Jehova. Dahel sa saiyang tunay na pagsolsol nakapakipag-ulian sia sa Dios. (2 Samuel 12:1-13) Dai ikinaanggot ni David an pagsagwe. Imbes, ipinaheling nia an aktitud na ilinadawan sa Salmo 141:5: “Kun hampakon ako kan matanos, iyan magigin mamomoton na kabootan; asin kun sagweon nia ako, iyan magigin lana sa payo, na dai hahaboan kan sakuyang payo.”
16. Anong patanid asin hatol an itinao ni Salomon may labot sa mga paglapas?
16 Si Salomon, an ikaduwang aki ni David asin Bat-seba, puedeng nag-isip-isip dapit sa mamondong pangyayaring ini sa buhay kan saiyang ama. Kan huri nagsurat sia: “An nagtatahob sa saiyang mga kasalan dai mapapakarahay, alagad an minatuga asin minabaya kaiyan magkakamit nin pagkaherak.” (Talinhaga 28:13) Kun kita maholog sa magabat na kasalan, maninigo tang himateon an ipinasabong na hatol na ini, na pareho patanid asin sadol. Maninigo kitang magbuyboy ki Jehova asin dumolok sa kamagurangan kan kongregasyon para sa tabang. An sarong mahalagang paninimbagan kan kamagurangan iyo an pagtabang na pakarhayon giraray an mga nakagibo nin sala.—Santiago 5:14, 15.
Pagtios kan mga Epekto nin Kasalan
17. Minsan ngani pinatatawad ni Jehova an mga kasalan, sa ano kita dai nia pinoprotehiran?
17 Pinatawad ni Jehova si David. Taano? Huli ta si David tawong may integridad, huli ta sia maheherakon sa iba, asin huli ta tunay an saiyang pagsolsol. Minsan siring, si David bakong protektado sa kapahapahamak na epekto na kasunod kaini. (2 Samuel 12:9-14) Totoo man iyan ngonyan. Minsan ngani si Jehova dai nagpapangyari nin maraot sa mga nagsolsol, sinda dai nia pinoprotehiran sa natural na mga epekto kan saindang salang mga hiro. (Galacia 6:7) Puedeng kabilang sa mga resulta nin seksuwal na inmoralidad an diborsio, dai ginustong pagbados, helang na ikinaoolakit paagi sa pagdodorog, asin an pagkawara nin tiwala asin paggalang.
18. (a) Paano pinaaksionan ni Pablo sa kongregasyon sa Corinto an sarong kaso nin magabat na seksuwal na salang gawe-gawe? (b) Paano si Jehova nagpapaheling nin pagkamoot asin pagkaherak sa mga nagkakasala?
18 Kun kita personal na nagkasala nin magabat, madaling panluyahan nin boot mantang tinitios an epekto kan mga salang ginibo ta. Minsan siring, dai niato maninigong pagtogotan an ano man na pogolan kita sa pagsolsol asin pakipag-ulian sa Dios. Kan enot na siglo, si Pablo nagsurat sa mga taga Corinto na maninigo nindang haleon sa kongregasyon an sarong lalaki na naggigibo nin pakikisaro na incesto. (1 Corinto 5:1, 13) Pakatapos nin tunay na pagsolsol kan lalaki, ininstruksionan ni Pablo an kongregasyon: ‘Sia maboot na patawadon asin rangahon nindo asin patunayan nindo an saindong pagkamoot sa saiya.’ (2 Corinto 2:5-8) Sa ipinasabong na hatol na ini, naheheling ta an pagkamoot asin pagkaherak ni Jehova sa nagsosolsol na mga nagkasala. An mga anghel sa langit naggagayagaya kun an sarong nagkasala magsolsol.—Lucas 15:10.
19. An tamang pagkamondo sa salang nagibo puedeng magbunga nin anong mga pakinabang?
19 Minsan ngani namomondo sa salang nagibo, an pagbasol na namamatean ta puedeng makatabang sa sato na ‘magmaan na dai na kita liwat magkiling sa nakadadanyar.’ (Job 36:21) Tunay nanggad, an mapait na epekto nin kasalan maninigong magpadesganar sa sato na likayan na otrohon an sala. Dugang pa, ginamit ni David an mamondong eksperyensia na nakua sa saiyang makasalan na paggawe tanganing hatolan an iba. Sia nagsabi: “Itotokdo ko sa mga paralapas an saimong mga dalan, tangani na an mga parakasala mismo bumalik sa saimo.”—Salmo 51:13.
An Kaogmahan Gikan sa Paglilingkod ki Jehova
20. Anong mga pakinabang an ibinubunga kan pagkuyog sa matanos na mga kahagadan nin Dios?
20 “Maogma an mga nagdadangog sa tataramon nin Dios asin nag-ootob kaiyan!” sabi ni Jesus. (Lucas 11:28) An pagkuyog sa matanos na mga kahagadan nin Dios nagtatao nin kaogmahan ngonyan asin sa daing katapusan na ngapit. Kun kita nagdadanay na malinig sa moral, logod na magpadagos kita sa dalan na iyan paagi sa pag-aprobetsar sa gabos na probisyon na itinatao ni Jehova tanganing tabangan kita. Kun kita naholog sa inmoralidad, pakosogon ta an satong boot sa pakaaram na si Jehova andam na magpatawad sa mga tunay na nagsosolsol, asin magin desidido kita na nungka nang pag-otrohon an kasalan.—Isaias 55:7.
21. An pag-aplikar kan anong konseho hale ki apostol Pedro makatatabang sa sato na magdanay na malinig sa moral?
21 Sa dai na mahahaloy an bakong matanos na kinaban na ini mapapara na, kaiba an gabos na inmoral na aktitud asin gibo kaiyan. Paagi sa pagpapadanay nin moral na kabinian, kita makikinabang na ngonyan asin sagkod lamang. Si apostol Pedro nagsurat: “Mga namomotan, mantang naghahalat kamo kan mga bagay na ini, giboha an bilog nindong makakaya na sa katapustapusi makua niang daing digta asin dai nin kanawayan patin nasa katoninongan. . . . Mantang kamo igwa na kan patienot na kaaraman na ini, mag-ingat kamo na dai kamo madara kaiba ninda paagi sa sala kan mga tawong paratumang sa ley asin maholog kamo sa saindong sadiring karigonan.”—2 Pedro 3:14, 17.
Ikapaliliwanag daw Nindo?
• Taano ta puedeng magin masakit an magdanay na malinig sa moral?
• Ano an nagkapirang paagi na masuportar sa satong determinasyon na sunodon an halangkaw na mga pamantayan sa moral?
• Anong mga leksion an manonodan ta sa mga kasalan kan hoben na lalaki na sinambit ni Salomon?
• Ano an itinotokdo sa sato kan halimbawa ni David manongod sa pagsolsol?
[Mga Hapot Para sa Pag-adal]
[Ritrato sa pahina 13]
Sarong proteksion an pagsabi sa iba kun ano an saindong paninindogan may labot sa moralidad
[Mga Ritrato sa pahina 16, 17]
Huli ta sinsero an pagsolsol ni David, pinatawad sia ni Jehova