Dapat daw Nindong Tubodon Iyan?

AN DOSE anyos na estudyante nasasakitan na masabotan an pundamental na mga prinsipyo nin algebra. An saiyang maestro iinatubang sa klase an garo baga sarong malinaw na pagkuenta sa algebra.

“Sabihon ta na an x=y asin iyan parehong 1 an katimbang,” an pagpoon nia.

‘Daing problema dian,’ an nasa isip kan estudyante.

Minsan siring, pakatapos kan apat na linya nin garo baga lohikong pagkuenta, an maestro nakaabot sa nakabibiglang resulta: “Kun siring, an 2=1!”

“Patunayan nindo na sala iyan,” an angat nia sa saiyang nariribong na mga estudyante.

Huli sa saiyang limitadong marhay na kaaraman sa algebra, dai makua kan hoben na estudyante kun paano iyan patutunayan na sala. An lambang tangga sa pagkuenta garo balido nanggad. Kun siring, maninigo daw niang tubodon an pambihirang konklusyon na ini? Total, an saiyang maestro mas tataong marhay sa matematika kisa saiya. Siempre dai sia maninigong magtubod! ‘Dai ko kaipuhan na patunayan na sala ini,’ sa boot nia sana. ‘An sentido komun nagdidikta sa sako na ini daing kamanungdanan.’ (Talinhaga 14:15, 18) Aram nia na an maestro nia ni an siisay man sa mga kaklase nia dai iriribay an duwang dolyar sa saro!

Pag-abot nin panahon nadiskobre kan estudyante sa algebra an sala sa pagkuenta. Mientras tanto, an eksperyensiang iyan tinokdoan sia nin sarong mahalagang leksion. Dawa kun an siisay man na labi-labi kadakol an kaaraman mag-atubang nin inandam na marhay asin garo baga dai mapagdududahan na argumento, dai kaipuhan na tubodon kan naghihinanyog an sarong mangmang na konklusyon huli sana ta dai nia iyan kayang patunayan na sala sa panahon na iyan. An estudyante sa katunayan sinusunod an sarong praktikal na marhay na prinsipyo sa Biblia na manonompongan sa 1 Juan 4:1—na dai tolos tumubod sa gabos na bagay na saindong nadadangog, dawa kun iyan garo baga hale sa sarong may autoridad na ginikanan.

Dai ini nangangahulogan na kamo maninigong may katagasan na mangapot sa dati nang nasa isip na mga ideya. Sala na isera nindo an saindong isip sa impormasyon na puedeng itanos an salang mga punto de vista. Alagad ni maninigo man na ‘tolos kamong matanyog sa saindong pangangatanosan’ sa atubangan nin pan-iimpluwensia nin saro na naghihingako na igwa nin dakulang kaaraman o autoridad. (2 Tesalonica 2:2) Siempre, linalansi sana kan maestro an saiyang mga estudyante. Pero kun minsan, may mga bagay na bakong dai makadadanyar. May mga tawo na puedeng magin labi-labi an “katusohan sa pagpakana nin karatan.”—Efeso 4:14; 2 Timoteo 2:14, 23, 24.

Pirme daw Tama an mga Tawong May Kabatidan?

Gurano man kadakula kan saindang kaaraman, an mga may kabatidan sa arin man na langtad tibaad igwa nin magkakakontrang mga ideya asin nagbabagong mga opinyon. Halimbawa, yaon an nagpapadagos na debate sa siensia medikal manongod sa sarong bagay na pundamental na marhay arog kan mga causa nin helang. “Kun baga an minanang mga karakteristiko o an mga impluwensia sa pagdakula igwa nin koneksion sa helang an mainit na pinagdederebatehan kan mga sientista,” an isinurat nin sarong propesor sa medisina sa Unibersidad nin Harvard. An mga kabilang sa inapod na kampo kan determinismo biyong naniniwala na an satong mga gene may dai mapagdududahan na kabtang sa satong pagigin madaling tamaan nin manlaenlaen na helang. Minsan siring, an iba nagdidiskutir na an palibot asin estilo nin pamumuhay an mayor na mga dahelan sa patolohiya nin tawo. An mag-ibong na lado marikas sa pagsambit kan mga ipinublikar na mga resulta nin pag-adal asin estadistika tanganing suportaran an saindang argumento. Minsan siring, an debate nagpapadagos.

An pinakabantog sa mga madodonong paorootrong napatunayan na sala, dawa ngani an itinokdo ninda garo baga dai makukuestion kan panahon na iyan. An pilosopong si Bertrand Russell ilinadawan si Aristoteles bilang saro sa “pinakamaimpluwensia sa gabos na pilosopo.” Pero, sinabi man ni Russell na an dakol sa mga doktrina ni Aristoteles “biyong falso.” “Sa bilog na presenteng mga panahon,” an isinurat nia, “haros gabos na pag-oswag sa siensia, sa lohika, o sa pilosopiya kaipuhan na umagi nguna sa pagkontra na hale sa mga disipulo ni Aristoteles.”—History of Western Philosophy.

An “Falsong Inaapod na ‘Kaaraman’”

An enot na mga Kristiano posibleng nanuparan an dakol na disipulo kan bantog na mga pilosopong Griego, siring ki Socrates, Plato, asin Aristoteles. An edukadong mga tawo kan aldaw na idto ibinibilang an saindang sadiri na nakalalabi sa intelektuwal kisa kadaklan kan mga Kristiano. Bakong dakol kan mga disipulo ni Jesus an ibinibilang na “madonong sa laman.” (1 Corinto 1:26) Sa katunayan, an mga inedukar sa mga pilosopiya kan panahon na idto ipinamumugtak na “kamangmangan” o “biyong kalokohan” sana an tinutubod kan mga Kristiano.—1 Corinto 1:23; Phillips.

Kun kamo kabilang sa enot na mga Kristianong idto,  kamo daw kutana napahanga sa nakabebensir na mga argumento kan piling minoriya nin mga intelektuwal kan panahon na idto o napangibabawan nin may pagkangirhat na paggalang huli sa saindang pagpaheling nin kadonongan? (Colosas 2:4) Daing dahelan na mapasiring, segun ki apostol Pablo. Pinagirumdom nia sa mga Kristiano na minamansay ni Jehova an “kadonongan kan mga madonong” asin an “intelihensia kan mga intelektuwal” kan panahon na idto na kamangmangan. (1 Corinto 1:19) “Ano,” an ihinapot nia, “an ikapaheheling kan pilosopo, kan parasurat asin kan kritiko kan kinaban na ini para sa gabos nindang kadonongan?” (1 Corinto 1:20, Phillips) Sa ibong kan saindang pagigin matali, an mga pilosopo, an mga parasurat, asin an mga kritiko kan kaaldawan ni Pablo dai nakapaluwas nin tunay na solusyon sa mga problema nin katawohan.

Kaya an mga Kristiano nakanood na likayan an sinabi ni apostol Pablo na “mga pagkakaturumang kan falsong inaapod na ‘kaaraman.’” (1 Timoteo 6:20) An dahelan kaya inapod ni Pablo an siring na kaaraman na ‘falso’ iyo na iyan mayo nin sarong importanteng sangkap—sarong ginikanan o basehan hale sa Dios na paagi kaiyan puedeng baloon an saindang mga teoriya. (Job 28:12; Talinhaga 1:7) Huling mayo kaiyan, asin kadungan kaiyan binubuta kan poon na paradaya, si Satanas, an mga nangangapot sa siring na kaaraman nungka na makalalaom na manompongan an katotoohan.—1 Corinto 2:6-8, 14; 3:18-20; 2 Corinto 4:4; 11:14; Kapahayagan 12:9.

An Biblia—Sarong Ipinasabong na Giya

An enot na mga Kristiano nungkang nagduda na ihinayag nin Dios an saiyang kabotan, katuyohan, asin mga prinsipyo sa Kasuratan. (2 Timoteo 3:16, 17) Prinotehiran sinda kaini na dai ‘madara bilang biktima paagi sa pilosopiya asin basang na daya segun sa tradisyon nin mga tawo.’ (Colosas 2:8) Pareho an situwasyon ngonyan. Bakong arog kan nakariribaraw asin nagkokorontrahan na mga opinyon nin mga tawo, an ipinasabong na Tataramon nin Dios nagtatao nin masarig na pundasyon na puede niatong pagbasaran kan satong mga pagtubod. (Juan 17:17; 1 Tesalonica 2:13; 2 Pedro 1:21) Kun mayo kaiyan kita mamumugtak sa labi-labi kasakit na situwasyon na naghihingoang makahaman nin sarong masarig na bagay basado sa pabarobagong mga teoriya asin pilosopiya nin tawo.—Mateo 7:24-27.

‘Kulibat palan,’ tibaad sabihon nin saro. ‘Bako daw na ipinaheling kan mga katunayan nin siensia na sala an Biblia asin kun siring dai na masasarigan kapareho kan pirmeng pabarobagong mga pilosopiya nin mga tawo?’ Halimbawa, si Bertrand Russell naghingako na “si Copernico, Kepler, asin Galileo kinaipuhan na kalabanon si Aristoteles siring man an Biblia tangani na patunayan an punto de vista na an daga bakong an sentro kan uniberso.” (Samo an italiko.) Asin bako daw totoo na ngonyan, halimbawa, an mga nagtutubod sa teoriya nin paglalang nag-iinsister na an Biblia nagtotokdo na an daga linalang sa laog nin anom na 24 oras na aldaw, mantang an gabos na katunayan nagpapaheling na an daga mismo binilyon na taon na an edad?

An totoo, dai sinasabi kan Biblia na an daga iyo an sentro kan uniberso. Iyan sarong katokdoan kan mga namomoon sa iglesia na sinda mismo dai nagsusog sa Tataramon nin Dios. An tala kan Genesis dapit sa paglalang minatogot sa bagay na an daga binilyon na taon na an edad asin dai linilimitaran an kada aldaw nin paglalang sa 24 oras. (Genesis 1:1, 5, 8, 13, 19, 23, 31; 2:3, 4) An onestong paghusgar sa Biblia nagpapaheling na baga man iyan bakong aadalan na libro sa siensia, iyan bako nanggad na “biyong kalokohan.” Sa katunayan, iyan lubos na kaoyon nin probadong siensia. *

An “Kakayahan na Mangatanosan”

Minsan ngani an dakol sa mga disipulo ni Jesus ordinaryong mga lalaki asin babae, na posible na daing gayo nakapag-adal, sinda igwa nanggad nin ibang mahalagang bagay na itinao nin Dios na magagamit ninda. Ano man an saindang pinaghalean, an gabos tinawan nin kakayahan na mangatanosan asin mga kakayahan sa pag-iisip. Inenkaminar ni apostol Pablo an saiyang mga kapwa Kristiano na gamiton nin lubos an saindang “kakayahan na mangatanosan” tanganing “mapatunayan [ninda sa saindang] sadiri kun ano an marahay asin inaako patin sangkap na kabotan nin Dios.”—Roma 12:1, 2.

Paagi sa saindang “kakayahan na mangatanosan” na itinao nin Dios, an enot na mga Kristiano nakasabot nin malinaw na an ano man na pilosopiya o katokdoan na bakong kaoyon kan ihinayag na Tataramon nin Dios daing serbi. Sa nagkapirang kaso an madonong na mga tawo kan kaaldawan ninda, sa katunayan, “nag-oolang sa katotoohan” asin iniignoro an mga ebidensia sa palibot ninda na igwa nin Dios. “Minsan ngani nagpupumirit na sinda madonong, sinda nagin mga rungaw,” an isinurat ni apostol Pablo. Huli ta hinaboan ninda an katotoohan manongod sa Dios asin sa saiyang katuyohan, “sinda nagin daing isip sa saindang pangangatanosan asin pinadiklom an saindang bakong madonong na puso.”—Roma 1:18-22; Jeremias 8:8, 9.

An mga nagpupumirit na sinda madonong sa parate nakakaabot sa konklusyon na arog kan “Mayo nin Dios” o “An Biblia dai dapat na pagtiwalaan” o “Bako ini an ‘huring mga aldaw.’” An siring na mga ideya kamangmangan sa pagheling nin Dios kapareho nin pagkonklusyon na an “2=1.” (1 Corinto 3:19) Ano man na autoridad an asumiron nin mga tawo sa saindang sadiri, dai nindo kaipuhan na akoon an saindang konklusyon kun an mga iyan kontra sa Dios, iniignoro an saiyang Tataramon, asin linalapas an sentido komun. Sa katapustapusi, an madonong na dapat gibohon iyo na “makua logod na an Dios totoo, minsan pa an lambang tawo makuang putikon.”—Roma 3:4.

[Nota sa Ibaba]