‘Paagi sa Kadonongan Madakol an Satong mga Aldaw’

SIISAY an manegar na an kadonongan kaipuhan nanggad pag-abot sa pag-atubang sa mga problema sa buhay? An tunay na kadonongan iyo an abilidad na gamiton sa tamang paagi an kaaraman asin pakasabot. Iyan an mismong kabaliktaran nin kamangmangan, kalolongan, asin kabuahan. Kaya sinasadol kita kan Kasuratan na magkua nin kadonongan. (Talinhaga 4:7) Sa katunayan, an libro sa Biblia na Talinhaga isinurat sa pangenot tanganing magtao nin kadonongan asin disiplina. An enot na mga tataramon kaiyan nagsasabi: “An mga talinhaga ni Salomon na aki ni David, na hade kan Israel, tanganing an saro makanood nin kadonongan asin disiplina.”​—Talinhaga 1:​1, 2.

Estudyare na sana an masarig na katokdoan kan enot na nagkapirang kapitulo kan Talinhaga. Siring sa sarong mamomoton na ama na sinasadol an saiyang aki, nakikimaherak si Salomon sa saiyang mga parabasa na akoon an disiplina asin tawan nin atension an kadonongan. (Kapitulo 1 asin 2) Ipinaheheling nia sa sato kun paano kukultibaron an kadayupotan ki Jehova asin kun paano poprotehiran an satong puso. (Kapitulo 3 asin 4) Kita sinasadol na magdanay na mabini sa moral. (Kapitulo 5 asin 6) Iyo, mahalagang marhay para sa sato an pagbuyagyag kan pamamaagi kan inmoral na tawo. (Kapitulo 7) Asin kanigoan kanakaaakit sa gabos an pakiolay kan pinersonipikar na kadonongan! (Kapitulo 8) Bago magpadagos sa halipot pero malaman na indibiduwal na mga talinhaga sa huring mga kapitulo, iinatubang ni Hadeng Salomon an nakaaanimar na sumaryo kan mga tinokar nia pa sana.​—Kapitulo 9.

‘Madia Kamo, Kakanon Nindo an Sakong Tinapay Asin Inomon Nindo an Sakong Arak’

An konklusyon kan enot na kabtang kan Talinhaga bakong mapawot na sumaryo na sinasabi sana an dati nang nasambitan na sadol. Imbes, iyan iinaatubang bilang nakaoogma asin nakapahihirong ilustrasyon, na nagmomotibar sa nagbabasa na pagmaigotan na kamtan an kadonongan.

An ika-9 na kapitulo kan libro sa Biblia na Talinhaga nagpopoon sa mga tataramon na: “Itinogdok kan tunay na kadonongan an saiyang harong; linabra nia an pito niang harigi.” (Talinhaga 9:1) An terminong “pitong harigi,” an isinusuherir nin sarong intelektuwal, “nagpaparisa nin sarong mansion na itinogdok sa palibot nin sarong patyo, na an estruktura suportado nin tolong harigi sa kada gilid asin saro sa tahaw sa ikatolong gilid na nakaatubang sa daing lanob na iyo an entrada.” Ano man an kamugtakan, itinogdok kan tunay na kadonongan an sarong masarig na harong para sa pag-ako nin dakol na bisita.

Andam na an gabos para sa bangkete. An karne idtoon na duman, siring man an arak. An kadonongan nagtao nin personal na atension sa pag-andam kan kakanon asin pag-areglar kan lamesa. “Inorganisar nia an pagbono nia nin karne; tinimpla nia an saiyang arak; orog pa dian, pinuesto nia an saiyang lamesa.” (Talinhaga 9:2) Minalataw na makukua an nagtatao nin espirituwal na kaliwanagan na kakanon nin isip sa piguratibong lamesa na ini.​—Isaias 55:​1, 2.

Sairisay an imbitado sa bangkete na iinandam kan tunay na kadonongan? “Isinugo nia an saiyang mga katabang na babae, tanganing mangapod sia sa itaas kan mga kalangkawan kan banwaan: ‘An siisay man na daing kabatidan, sumiko sia digdi.’ An siisay man na tikapo an puso​—sia nagsabi sa saiya: ‘Madia kamo, kakan kamo kan sakong tinapay asin makiiba kamo sa pag-inom kan arak na tinimpla ko. Bayaan nindo an mga daing kabatidan asin padagos kamong mabuhay, asin maglakaw nin deretso sa dalan nin pakasabot.’”​—Talinhaga 9:3-6.

Isinugo kan kadonongan an mga katabang na babae kaiyan tanganing mangimbitar. Nagduman sinda sa pampublikong mga lugar na dian sinda  puedeng mangapodan sa pinakadakol na tawo. Imbitado an gabos​—an mga “kulang nin puso,” o mga kulang nin pakasabot, siring man idtong mga daing kabatidan. (Talinhaga 9:4) Asin inalok sinda nin panuga na buhay. An kadonongan na yaon sa Tataramon nin Dios, kaiba an nasa libro nin Talinhaga, makukua nanggad kan haros gabos. Ngonyan, bilang mga mensahero kan tunay na kadonongan, an Mga Saksi ni Jehova sibot na iniimbitaran an mga tawo, saen man sinda manompongan, na adalan an Biblia. Tunay nanggad, an pagkua kan kaaraman na ini puedeng magbunga nin buhay na daing katapusan.​—Juan 17:3.

An mga Kristiano dapat na mapakumbabang akoon an disiplina kan kadonongan. Totoo ini nangorogna sa mga hoben asin sa mga kasuarin pa sana nagpoon na makanood manongod ki Jehova. Huli ta limitado an saindang kabatidan sa mga dalan nin Dios, sinda tibaad “kulang nin puso.” Dai man boot sabihon kaini na maraot an gabos nindang motibo, alagad kaipuhan an panahon asin paghihingoa tanganing ikabugtak an puso sa kamugtakan na talagang nakapaoogma ki Jehova Dios. Nagkakaipo ini nin pag-oyon kan mga kaisipan, kamawotan, saboot, asin pasohan sa kun ano an aprobado nin Dios. Kanigoan kahalaga na “magkaigwa [sinda] nin pagmawot sa daing kasalak na gatas kan tataramon.”​—1 Pedro 2:2.

Sa katunayan, bako daw na maninigo na kita gabos umoswag nin lampas pa sa “enot na katokdoan”? Daing duwa-duwa na kaipuhan na pataluboon niato an interes sa “hararom na mga bagay nin Dios” asin kumakan nin matagas na kakanon na para sa mga maygurang. (Hebreo 5:12–​6:1; 1 Corinto 2:10) “An fiel asin may diskresion na oripon,” na direktang dinidirehiran ni Jesu-Cristo, maurop na nagtatao nin napapanahon na espirituwal na kakanon para sa gabos. (Mateo 24:45-47) Logod na kita makikakan sa lamesa kan kadonongan paagi sa maurop na pag-adal kan Tataramon nin Dios asin mga publikasyon na basado sa Biblia na itinatao kan grupong oripon.

“Dai Mo Sawayon an Paraolog-olog”

Kaiba man sa katokdoan nin kadonongan an pagtatanos asin pagsagwe. An aspektong ini nin kadonongan bakong madaling akoon para sa gabos. Huli kaini, an pantapos kan enot na kabtang kan libro nin Talinhaga igwa nin patanid: “Sia na nagtatanos kan paraolog-olog nagdadara nin kasosopgan sa saiyang sadiri, asin sia na nagsasagwe sa maraot​—nin kakundian sa saiya. Dai mo sawayon an paraolog-olog, tanganing dai ka nia ikaongis.”​—Talinhaga 9:​7, 8a.

An paraolog-olog nadadagdagan an pagkaanggot asin pagkaongis sa saro na naghihingoang tumabang na itanos an saiyang dalan. An tawong maraot mayo nin apresasyon sa halaga nin pagsagwe. Kanigoan kabakong madonong na maghingoang itokdo an magayon na katotoohan sa Tataramon nin Dios sa saro na naoongis sa katotoohan o gusto sanang olog-ologon iyan! Kan si apostol Pablo naghuhulit sa Antioquia, nanuparan nia an sarong grupo nin mga Judio na mayo nin pagkamoot sa katotoohan. Hiningoa ninda na ilabot sia sa sarong argumento paagi sa mapaglanghad na pagkontra sa saiya, alagad si Pablo nagsabi sana: “Mantang isinikwal nindo [an tataramon nin Dios] asin dai nindo pinatunayan an saindong sadiri na angay sa buhay na daing katapusan, uya! maduman kami sa mga nasyon.”​—Gibo 13:​45, 46.

Sa satong paghihingoa na paabotan nin maogmang bareta kan Kahadean an mga sadiosan an puso, logod na mag-ingat kita na dai mapalabot sa mga pakikidebate asin pakikiargumento sa mga paraolog-olog. Pinagbotan ni Cristo Jesus an saiyang mga disipulo: “Sa paglaog nindo sa harong, magtaong galang kamo sa pamilya; asin kun an harong maninigo, an katoninongan na minawot nindo dian pabayaan na dumatong dian; alagad kun iyan bakong maninigo, bumalik sa saindo an katoninongan gikan sa saindo. Saen man an siisay man dai umako sa saindo o maghinanyog sa saindong mga tataramon, sa pagluwas nindo sa  harong na iyan o sa siudad na iyan pagpagon nindo an kabokabo sa saindong mga bitis.”​—Mateo 10:12-14.

An reaksion nin tawong madonong sa pagsagwe kabaliktaran kan sa paraolog-olog. Si Salomon nagsasabi: “Sawayon mo an madonong asin kamomotan ka nia. Tawe an madonong asin sia orog pang madonong.” (Talinhaga 9:8b, 9a) Aram kan tawong madonong na “mayong disiplina na sa presente garo nakagagayagaya, kundi nakamomondo; pero pagkatapos duman sa mga napatood kaiyan iyan nagbubunga nin matoninong na bunga, arin na baga, an katanosan.” (Hebreo 12:11) Minsan ngani an hatol garo baga makolog, taano kita ta mabalos o mananarahotan kun an pag-ako kaiyan orog pang magpapadonong sa sato?

“Tawe nin kaaraman an sarong matanos asin madakula pa an saiyang pakanood,” an sinabi pa kan madonong na hade. (Talinhaga 9:9b) Mayo nin madonongon na o gurangon na tangani na padagos na makanood. Kanigoan nanggad kaogmang maheling dawa an mga may edad na na nag-aako kan katotoohan asin nagdudusay ki Jehova! Kita logod maghingoa man na mapagdanay an pagmawot na makanood asin papagdanayon na aktibo an isip.

“Mga Taon nin Buhay an Idadagdag sa Saimo”

Idinodoon an pangenot na puntong tinotokar, ibinale ni Salomon an mahalagang marhay na kaipuhan bago magkaigwa nin kadonongan. Isinurat nia: “An pagkatakot ki Jehova iyo an kapinonan nin kadonongan, asin an kaaraman dapit sa Kabanalbanaleng Saro iyo an pakasabot.” (Talinhaga 9:10) Dai puedeng magkaigwa nin diosnon na kadonongan kun mayo nin hararom, reberensial na may pagkangirhat na paggalang sa tunay na Dios. An sarong tawo puedeng igwa nin isip na pano nin kaaraman, alagad kun sia mayo nin takot ki Jehova, dai nia magagamit an kaaraman na iyan sa paaging nagtatao nin onra sa Kaglalang. Tibaad gumibo pa ngani sia nin salang mga konklusyon basado sa aram na mga impormasyon, kaya minaluwas na sia garo mangmang. Dugang pa, an kaaraman dapit ki Jehova, an Kabanalbanaleng Saro, mahalagang marhay tanganing magkaigwa nin pakasabot, sarong lataw na karakteristiko nin kadonongan.

Ano an ibinubunga nin kadonongan? (Talinhaga 8:12-21, 35) An hade kan Israel nagsasabi: “Paagi sa sako madakol an saimong aldaw, asin mga taon nin buhay an idadagdag sa saimo.” (Talinhaga 9:11) Lawig nin mga aldaw asin mga taon nin buhay an resulta nin pakikiiba sa kadonongan. Iyo, “an kadonongan mismo nagpapadanay na buhay sa mga nakasasadiri kaiyan.”​—Eclesiastes 7:12.

An paghihingoang magkamit nin kadonongan personal na paninimbagan niato. Idinodoon an bagay na ini, sinasabi ni Salomon: “Kun ika nagin madonong, nagin madonong ka para sa saimo man sana; asin kun ika nag-olog-olog, pagdudusahan mo iyan, ika sana.” (Talinhaga 9:12) An madonong na tawo madonong sa saiyang ikapakikinabang, asin an paraolog-olog man sana an dapat basolon sa saiyang pagdusa. Tunay nanggad, aanihon ta an satong itinanom. Kun siring, kita logod “magtao nin atension sa kadonongan.”​—Talinhaga 2:2.

“An Babaeng Lolong Maribok”

Bilang pagkokomparar kan kalaenan, sinasabi pa ni Salomon: “An babaeng lolong maribok. Sia mismo an kamangmangan asin mayo siang aram ni ano man. Asin tuminukaw sia sa entrada kan saiyang harong, sa sarong tukawan, sa haralangkaw na lugar kan banwaan, tanganing apodon an nag-aaragi sa dalan, idtong mga derederetso sa saindang mga dana: ‘An siisay man na daing kabatidan, umagi sia digdi.’”​—Talinhaga 9:13-16a.

An kalolongan ilinaladawan bilang sarong maribok, daing pakundangan, asin mangmang na babae. Nagtogdok man sia nin harong. Asin nagsadiring boot sia na apodon an siisay man na daing kabatidan. Kaya an mga nag-aagi igwa nin pagpipilian. Aakoon daw ninda an pangagda kan kadonongan o kan kalolongan?

“An Hinabon na Tubig Mismo Mahamis”

An kadonongan asin kalolongan pareho nangangagda sa mga nagdadangog na ‘umagi digdi.’ Minsan siring, magkalaen an pan-akit. Inaagda kan kadonongan an mga tawo sa bangkete nin arak, karne, asin tinapay. An iinaalok na atraksion kan kalolongan nagpapagirumdom sa sato kan mga paagi nin malaswang babae. Si Salomon nagsasabi: “An siisay man na kulang nin puso​—sia nagsabi  man sa saiya: ‘An hinabon na tubig mismo mahamis, asin an tinapay na kinakakan sa hilom​—iyan nakaoogma.’”​—Talinhaga 9:16b, 17.

Imbes na tinimplang arak, “an Balisngag na babae” nag-aalok nin hinabon na tubig. (Talinhaga 9:​13, New International Version) Sa Kasuratan, an pakaeksperyensia nin seksuwal na kasiraman sa namomotan na agom na babae ibinabaing sa pag-inom nin nakakapapreskong tubig. (Talinhaga 5:​15-​17) Kun siring, an hinabon na tubig nagrerepresentar sa inmoral na seksuwal na relasyon na ginigibo sa hilom. An siring na tubig pinaluluwas na garo baga mahamis​—mas masiram kisa arak​—huli ta iyan hinabon asin nagtatao nin ideya nin pakakua nin bagay na dai narisa. An tinapay na kinakakan sa hilom pinaluluwas na garo baga mas masiram kisa tinapay asin karne nin kadonongan huli sana ta iyan nakua sa madayang paagi. Tanda nin kalolongan an ibilang na kaakit-akit an sarong bagay na bawal asin hilom.

Mantang an pangagda nin kadonongan may kaibang panuga na buhay, dai sinasabi kan babaeng lolong an kaaabtan nin pagsunod sa saiyang mga dalan. Alagad si Salomon nagpatanid: “Dai nia naaraman na yaon duman an mga daing kosog sa kagadanan, na an mga inapod nia nasa hababang mga lugar nin Sheol.” (Talinhaga 9:18) “An istaran ni Señora Balisngag bakong harong kundi sarong mausoleo,” an isinurat nin sarong intelektuwal. “Kun kamo lumaog dian dai kamo makakaluwas na buhay.” An pagkaigwa nin inmoral na pamumuhay bakong madonong; iyan nakagagadan.

Sinabi ni Jesu-Cristo: “Maglaog kamo sa tatang hayakpit, huli ta halakbang asin mahiwas an dalan na pasiring sa kalaglagan, asin dakol an mga nagraralaog dian; mantang hayakpit an tata asin piot an dalan na pasiring sa buhay, asin diit an mga nakakukua kaiyan.” (Mateo 7:​13, 14) Kita logod pirmeng magkakan sa lamesa nin kadonongan asin magin kabilang sa mga nasa dalan pasiring sa buhay.

[Ritrato sa pahina 31]

An tawong madonong nag-aako nin pagtatanos

[Ritrato sa pahina 31]

An pagkua nin kadonongan personal na paninimbagan