Igwa daw nin Buhay Pagkagadan?

“KUN an pusog na lalaki magadan puede pa daw siang mabuhay giraray?” an hapot kan patriarkang si Job mga 3,500 na taon na an nakaagi. (Job 14:14) An hapot na ini nakaribaraw sa katawohan sa dakol na milenyo. Sa bilog na mga panahon, an mga tawo sa lambang sosyedad pinensar an temang ini asin nakapaluwas nin manlaenlaen na teoriya.

An dakol na Kristiano sa ngaran naniniwala sa langit asin impierno. An mga Hindu, sa ibong na lado, naniniwala sa reenkarnasyon. Kinokomentohan an punto de vista kan Muslim, si Emir Muawiyah, sarong katabang sa sarong sentro nin relihion na Islam, nagsabi: “Naniniwala kami na maabot an aldaw nin paghokom pagkagadan, na kamo maatubang sa Dios, si Ala, na garo man sana pagduman sa korte.” Segun sa paniniwalang Islam, sa panahon na iyan huhusgaran ni Ala an pamumuhay nin kada saro asin sia ipadadara magsalang sa paraiso o sa kalayo sa impierno.

Sa Sri Lanka, an mga Budista asin Katoliko pareho binabayaan na bukas an saindang mga pinto asin bintana kun may magadan sa saindang kasararo sa harong. Sinosoloan an sarong lamparang de lana, asin ipinupuesto an lungon na an mga bitis kan gadan nakaatubang sa delanterang pinto. An mga ginigibong ini, an paniwala ninda, gigibohon na pasil an pagluwas kan espiritu kan gadan.

Segun ki Ronald M. Berndt kan Unibersidad nin Solnopan na Australia, an mga Aborigen sa Australia naniniwala na “an mga tawo daing kalaglagan sa espirituwal.” May nagkapirang tribo sa Aprika an naniniwala na pagkagadan an ordinaryong mga tawo nagigin multo, mantang an prominenteng mga indibiduwal nagigin apoon na mga espiritu na tatawan nin onra asin pakikimaherakan bilang dai naheheling na mga namomoon kan komunidad.

Sa nagkapirang nasyon, an mga paniniwala mapadapit sa kamugtakan kan gadan kombinasyon nin lokal na tradisyon asin Kristianismo sa ngaran. Halimbawa, sa tahaw kan dakol na Katoliko asin Protestante sa Solnopan na Aprika, nagin nang kostumbre na tahoban an mga salming kun may nagadan tangani na dai nin siisay man na tibaad humeling sa salming asin maheling an espiritu kan nagadan.

Tunay nanggad, laen-laen an simbag na itinatao nin mga tawo sa hapot na, ‘Ano an nangyayari sa sato kun kita magadan?’ Pero, an sarong pundamental na ideya: May inmortal na bagay sa laog nin saro asin nagdadanay na buhay pagkagadan. An nagkapirang tawo naniniwala na an “bagay” na iyan sarong espiritu. Halimbawa, sa nagkapirang lugar sa Aprika asin Asia patin sa bilog na rehion sa Pasipiko nin Polinesia, Melanesia, asin Micronesia, an dakol naniniwala na an sarong espiritu​—bakong an kalag​—an inmortal. Sa katunayan, an nagkapirang lenguahe dai ngani naggagamit kan terminong “kalag.”

Igwa daw nin espiritu sa laog nin sarong nabubuhay na persona? Talaga daw na binabayaan kan espiritung iyan an hawak pagnagadan ini? Kun iyan totoo, ano an nangyayari dian? Asin ano an paglaom para sa mga gadan? An mga hapot na ini dai maninigong palimanlimanan. Ano man an saindong kultural o relihiosong kamugtakan, an kagadanan sarong katunayan na dapat atubangon. Sa siring biyo kamong personal na kalabot sa mga isyung iyan. Ineenkaminar niamo kamo na siyasaton an bagay na iyan.