Taano ta Naniniwala Kamo sa Pinaniniwalaan Nindo?

An paniniwala nangangahulogan nin “pag-ako bilang tama, tunay, o totoo.” An Universal Declaration of Human Rights kan Naciones Unidas pinoprotehiran an “deretso sa katalingkasan sa pag-isip, konsensia asin relihion” nin lambang tawo. Kabale sa deretsong ini an katalingkasan na “bagohon an saiyang relihion o paniniwala” kun gusto niang gibohon iyan.

PERO taano ta gugustohon nin saro na bagohon an saiyang relihion o paniniwala? “May sadiri na akong mga paniniwala, asin maogma na ako dian,” an ipinahahayag na punto de vista nin kadaklan. Naghohona an dakol na minsan an salang mga paniniwala dai man gayong nakakaraot sa siisay man. Halimbawa, an saro na naniniwala na an daga patag posibleng marhay na dai man makakaraot sa saiya o sa siisay man na iba pa. “Maninigo ta na sanang akoon na bako kitang magkakapareho nin opinyon,” an sabi nin nagkapira. Pirme daw na madonong na gibohon iyan? Aakoon na sana daw nin sarong doktor kun an saro sa mga kapropesyon nia padagos na naniniwala na pagkatapos kaining asikasohon an mga bangkay sa morge puede na niang deretsong eksaminon an may helang na mga pasyente sa ospital?

Pag-abot sa relihion, an salang mga paniniwala nagbunga nin dakulang danyos segun sa kasaysayan. Isip-isipa an makatatakot na marhay na mga pangyayari na ibinunga kan an mga namomoon sa relihion “pukawon an mga panatikong Kristiano na gumibo nin daing herak na kadahasan” durante kan soboot Banal na Krusada kan Edad Media. O isip-isipa an modernong panahon na “Kristianong” mga armado nin badil sa sarong dai pa sana nahahaloy na guerra sibil na, “arog nanggad kan mga guerrero kan edad media na igwa nin mga ngaran nin santo sa polo kan saindang mga espada, dinukotan nin mga retrato kan Birhen an polo kan saindang mga riple.” An paniwala kan gabos na panatikong ini tama sinda. Pero, digdi asin sa iba pang relihiosong mga labanan asin iriwal, malinaw na may grabeng problema.

Taano ta balakid an karibarawan asin ralaban? An simbag kan Biblia iyo na ‘ilinalagalag [ni Satanas na Diablo] an bilog na ineerokan na daga.’ (Kapahayagan 12:9; 2 Corinto 4:4; 11:3) Nagpatanid si apostol Pablo na an dakol na tawong relihioso, baga man makamomondo, “seguradong malalaglag” huli ta sinda ilalagalag ni Satanas, na “magibo nin mga milagro asin ngangalasan na  minukna tanganing manlagalag.” An mga siring, sabi ni Pablo, “isesera an saindang isip sa pagkamoot sa katotoohan na nakapagligtas kutana sa sainda” asin sa siring ‘madadaya na maniwala sa putik.’ (2 Tesalonica 2:​9-​12, The New Testament, ni William Barclay) Paano nindo maiinaan an posibilidad na maniwala sa putik? Sa katunayan, taano ta arog kamo kaiyan maniwala?

Pinadakula na Paniwalaan Iyan?

Tibaad pinadakula kamo sa mga paniniwala kan saindong pamilya. Puede nanggad na marahay iyan. Boot nin Dios na tokdoan kan mga magurang an saindang mga aki. (Deuteronomio 6:4-9; 11:18-21) Halimbawa, an hoben na si Timoteo nakinabang na marhay sa paghinanyog sa saiyang ina asin lola. (2 Timoteo 1:5; 3:​14, 15) An Kasuratan nagdadagka na igalang an paniniwala nin mga magurang. (Talinhaga 1:8; Efeso 6:1) Alagad intension daw kan Kaglalang na paniwalaan nindo iyan huli sana ta pinaniniwalaan iyan kan mga magurang nindo? An dai pinag-iisipan na pangangapot sa pinaniwalaan asin ginibo kan nakaaging mga henerasyon puedeng, sa katunayan, magin peligroso.​—Salmo 78:8; Amos 2:4.

An sarong Samaritana na nanuparan si Jesu-Cristo pinadakula na maniwala sa saiyang relihion na Samaritano. (Juan 4:20) Iginalang ni Jesus an saiyang katalingkasan na pumili kan gusto niang paniwalaan, alagad isinabi man nia sa saiya: “Kamo nagsasamba kaidtong dai nindo namimidbid.” Sa katunayan, an dakol sa saiyang mga paniniwalang relihioso sala, asin sinabihan nia ini na kaipuhan siang gumibo nin mga pagliliwat sa saiyang mga paniniwala kun boot niang sambahon an Dios sa inaakong paagi​—“sa espiritu asin katotoohan.” Imbes na mangapot sa daing duwa-duwa na mahal na mga paniniwala, sia asin an iba pang kapareho nia kaipuhan na, pag-abot nin panahon, magin ‘makinuyog sa pagtubod’ na ihinayag paagi ki Jesu-Cristo.​—Juan 4:21-24, 39-41; Gibo 6:7.

Inedukar na Paniwalaan Iyan?

An dakol na paratokdo asin eksperto sa espesyalisadong mga langtad nin kaaraman maninigo sa dakulang paggalang. Pero, an kasaysayan naatian nin mga halimbawa nin bantog na mga paratokdo na biyong sala. Halimbawa, mapadapit sa duwang libro manongod sa mga bagay sa siensia na isinurat kan Griegong pilosopo na si Aristoteles, an historyador na si Bertrand Russell nagsabi na “an sinasabi sa arin man kaiyan dai nanggad puedeng akoon sa liwanag kan modernong siensia.” Minsan an presenteng panahon na mga eksperto sa parate nasasala nin grabe. “Imposible an naglalayog na mga aparato na mas magabat pa sa aire,” an may kompiansang sinabi kan Britanong sientista na si Lord Kelvin kan 1895. Kun siring, an sarong tawong madonong dai basta maniniwala na an sarong bagay totoo huli sana ta iyan an sinasabi nin nagkapirang ekspertong paratokdo.​—Salmo 146:3.

Kaipuhan man an pagmamaan na iyan pag-abot sa relihiosong edukasyon. Si apostol Pablo tinawan nin marahay na edukasyon kan saiyang relihiosong mga paratokdo asin labi-labi ‘kaigot para sa mga tradisyon kan saiyang mga ama.’ Minsan siring, an saiyang kaigotan para sa tradisyonal na mga paniniwala kan saiyang mga apoon sa totoo nagbunga nin mga problema para sa saiya. Nagresulta iyan sa ‘paglamag nia sa kongregasyon nin Dios asin pagdestroso kaiyan nin grabe.’ (Galacia 1:​13, 14; Juan 16:​2, 3) Pero an mas maraot pa, sa halawig na panahon, si Pablo ‘nagparasipa sa pan-alaw,’ na kinokontra an mga impluwensia na kutana naggiya sa saiya na maniwala ki Jesu-Cristo. Kinaipuhan an dramatikong pag-interbenir mismo ni Jesus tanganing pahiroon si Pablo na liwaton an saiyang mga paniniwala.​—Gibo 9:1-6; 26:14.

Naimpluwensiahan kan Media?

Posible na an media dakula an nagin impluwensia sa mga paniniwala nindo. An kadaklan na tawo naoogma na igwa nin katalingkasan sa pagtaram sa media, na nagpapangyari sa sainda na makua an impormasyon na puedeng magin kapakipakinabang. Minsan siring, igwa nin makosog na mga puersa na puede asin sa parate talagang nagmamanipular sa media. An parateng ipinepresentar may kinakampihan na impormasyon na puedeng dai risa na makaapektar sa saindong kaisipan.

Dugang pa, tanganing mas dakol an maakit o maatraer, an mas tinatawan nin publisidad kan  media iyo an mga nakabibigla asin pambihira. An dai nanggad puedeng sabihon o imprentahon para sa publiko kaidtong pirang taon pa sana an nakaagi nagin nang ordinaryo ngonyan. Luway-luway alagad segurado, an establisado nang mga pamantayan nin paggawe inaatake asin hinahale. An kaisipan kan mga tawo luway-luway na nabibiribid. Minapoon sindang maniwala na “an marahay maraot asin an maraot marahay.”​—Isaias 5:20; 1 Corinto 6:​9, 10.

Pakanompong nin Marigon na Basehan Tanganing Maniwala

An paggamit kan mga ideya asin pilosopiya nin tawo bilang basehan kaagid nin pagtogdok sa baybay. (Mateo 7:26; 1 Corinto 1:​19, 20) Kun siring, sa ano nindo puedeng ibasar na may kompiansa an saindong mga paniniwala? Huling tinatawan kamo nin Dios nin intelektuwal na kapasidad na siyasaton an kinaban sa palibot nindo asin maghapot may labot sa espirituwal na mga bagay, bako daw tama na matao man sia nin paagi na makua an tamang simbag sa saindong mga hapot? (1 Juan 5:20) Siempre iyo! Pero paano nindo mapatutunayan kun ano an tama, tunay, o totoo pag-abot sa mga bagay na may labot sa pagsamba? Dai kami nag-aalangan na sabihon na an Tataramon nin Dios, an Biblia, an nagtatao kan solamenteng basehan para sa paggibo kaini.​—Juan 17:17; 2 Timoteo 3:​16, 17.

“Alagad halat ka nguna,” an sasabihon nin saro, “bako daw na an mismong mga igwa kan Biblia an nagin dahelan kan kadaklan na ralaban asin karibarawan sa mga agi-agi kan kinaban?” Bueno, totoo na an mga namomoon sa relihion na naghihingakong nagsusunod sa Biblia an nagmukna nin dakol na nakariribaraw asin nagkokorontrahan na ideya. Ini huli ta dai ninda, sa katunayan, ibinasar sa Biblia an saindang mga paniniwala. Ilinaladawan sinda ni apostol Pedro na “falsong mga propeta” asin “falsong mga paratokdo” na magibo nin “nakalalaglag na mga sekta.” Bilang epekto kan saindang mga aktibidad, sabi ni Pedro, “an dalan kan katotoohan pagtataraman na may panlilibak.” (2 Pedro 2:​1, 2) Sa ibong kaiyan, nagsurat si Pedro, “an makahulang tataramon orog pa niamong nasierto; asin marahay an saindong ginigibo sa pagtao nin atension dian na siring sa sarong ilawan na nagliliwanag sa madiklom na lugar.”​—2 Pedro 1:19; Salmo 119:105.

Ineenkaminar kita kan Biblia na berepikaron an satong mga paniniwala en komparasyon sa itinotokdo kaiyan. (1 Juan 4:1) An minilyon na parabasa kan magasin na ini makapagpapatotoo na an paggibo kaiyan nagtao nin katuyohan asin karigonan sa saindang buhay. Kaya arogon nindo an marahay an kamawotan na mga taga Berea. ‘Maingat na siyasaton an Kasuratan aroaldaw’ bago kamo magdesisyon kun ano an paniniwalaan nindo. (Gibo 17:11) An Mga Saksi ni Jehova maoogmang tabangan kamo na gibohon ini. Siempre, desisyon nindo kun ano an gusto nindong paniwalaan. Minsan siring, madonong na seguradohon na an saindong mga paniniwala naimpluwensiahan, bako kan kadonongan asin mga kamawotan nin tawo, kundi, imbes, kan ihinayag na Tataramon nin katotoohan nin Dios.​—1 Tesalonica 2:13; 5:21.

[Mga Ritrato sa pahina 6]

May kompiansa nindong ikakabasar sa Biblia an saindong mga paniniwala