‘Hanapon an Katoninongan Asin Pagmaigotan na Gibohon Iyan’

“Kun mahihimo, sagkod na iyan nasa saindo, makipagkatoninongan sa gabos na tawo.”​—ROMA 12:18.

1, 2. Ano an nagkapirang dahelan kun taano ta mayo nin katoninongan na gibo nin tawo na magdadanay?

IMAHINARA nindo an sarong harong na maluya an pundasyon, gabok an mga panalgan, asin nagyayaya an atop. Magugusto daw kamong bumalyo asin umistar dian? Dai gayod. Dawa pintahan pa nin bago dai kaiyan maliliwat an katunayan na bakong marigon an estruktura kan harong. Maabot an panahon, posibleng marhay na iyan magaba.

² An ano man na katoninongan na hale sa kinaban na ini kapareho kan harong na iyan. Itinogdok iyan sa maluyang pundasyon​—sa mga panuga asin estratehiya nin tawo, “na sa sainda mayo nin kaligtasan.” (Salmo 146:3) An kasaysayan sarong halawig na serye nin iriwal nin mga nasyon, grupong etniko, asin tribo. Totoo, nagkaigwa nin haralipot na peryodo nin katoninongan, alagad anong klaseng katoninongan? Kun magkalaban sa guerra an duwang nasyon dangan idineklarar an katoninongan magsalang huli ta an sarong nasyon nadaog o an duwang nasyon mayong naheheling na ano pa man na bentaha sa pakikipaglaban, anong klaseng katoninongan iyan? An mga pagkaongis, pagsuspetsa, asin pag-imon na nagpasilyab kan guerra yaon pa man giraray. An katoninongan na nasa ibabaw sana, ‘pagtahob’ sana kan pagkakalaban, bakong durableng katoninongan.​—Ezequiel 13:10.

3. Taano an katoninongan kan banwaan nin Dios ta laen sa arin man na katoninongan na gibo nin tawo?

³ Minsan siring, igwa talaga nin tunay na katoninongan sa kinaban na ini na nababanga huli sa guerra. Saen? Sa tahaw kan mga nagsusunod sa lakad ni Jesu-Cristo, tunay na mga Kristiano na naghihimate sa mga tataramon ni Jesus asin nagmamaigot na arogon an saiyang pamumuhay. (1 Corinto 11:1; 1 Pedro 2:21) An katoninongan na yaon sa tahaw kan tunay na mga Kristiano na laen-laen an rasa, sosyal na kamugtakan, asin nasyonalidad tunay huli ta iyan resulta kan matoninong na relasyon ninda sa Dios, na basado sa saindang pagtubod sa atang na pantubos ni Jesu-Cristo. An saindang katoninongan sarong balaog na hale sa Dios, bakong minukna nin mga tawo. (Roma 15:33; Efeso 6:​23, 24) Iyan resulta kan pagpasakop sa “Prinsipe nin Katoninongan,” si Jesu-Cristo, asin pagsamba ki Jehova, “an Dios nin pagkamoot asin nin katoninongan.”​—Isaias 9:6; 2 Corinto 13:11.

4. Paano ‘pinagmamaigotan na gibohon’ nin sarong Kristiano an katoninongan?

⁴ An katoninongan dai automatikong nakakamtan nin bakong sangkap na mga indibiduwal. Huli kaini, sinabi ni Pedro na an lambang Kristiano maninigong ‘hanapon an katoninongan asin pagmaigotan na gibohon iyan.’ (1 Pedro 3:11) Paano ta iyan magigibo? An sarong suanoy na hula nagtotokdo sa simbag. Nagtataram paagi ki Isaias, si Jehova nagsabi: “An gabos mong aki magigin mga tawong tinokdoan ni Jehova, asin an katoninongan kan saimong mga aki magigin abunda.” (Isaias 54:13; Filipos 4:9) Iyo, an tunay na katoninongan nakakamtan kan mga naghihimate sa katokdoan ni Jehova. Dugang pa, an katoninongan, kaiba an “pagkamoot, kagayagayahan, . . . pakatios, kabootan, karahayan, pagtubod, kahoyoan, pagpopogol sa sadiri,” bunga kan banal na espiritu nin Dios. (Galacia 5:​22, 23) Dai iyan puedeng kamtan nin sarong bakong mamomoton, daing kagayagayahan, daing pasensia, bakong maboot, maraot, bakong fiel, maringis, o daing pagpopogol sa sadiri.

 ‘Nakikipagkatoninongan sa Gabos na Tawo’

5, 6. (a) Ano an kahulogan nin pagigin matoninong sa Biblia? (b) Nagmamaigot an mga Kristiano na magin matoninong kiisay?

⁵ An katoninongan tinawan nin kahulogan na sarong trangkilo o toninong na kamugtakan. An siring na pakahulogan puedeng umaplikar sa dakol na situwasyon na mayo nin iriwal. Tara, dawa an tawong gadan nasa katoninongan! Minsan siring, tanganing kamtan an tunay na katoninongan, an saro kaipuhan na bako sanang may matoninong na aktitud. Sa saiyang Sermon sa Bukid, sinabi ni Jesus: “Maogma an mga matoninong, ta sinda aapodon na ‘mga aki nin Dios.’ ” (Mateo 5:9) Si Jesus nakikipag-olay sa mga indibiduwal na sa huri magkakaigwa nin oportunidad na magin espirituwal na mga aki nin Dios asin mag-ako nin inmortal na buhay sa langit. (Juan 1:​12; Roma 8:​14-​17) Asin sa kahurihurihi, an bilog na fiel na katawohan na mayo nin langitnon na paglaom magkakamit “kan mamuraway na katalingkasan kan mga aki nin Dios.” (Roma 8:21) An mga matoninong sana an puedeng magkaigwa kan siring na paglaom. An termino sa Griego para sa “matoninong” literal na nangangahulogan na “parapatoninong.” Kun siring, an pagigin matoninong sa Makakasuratan na sentido nangangahulogan nin aktibong pagpalakop nin katoninongan, kun beses paggibo nin katoninongan kun saen dati mayo kaiyan.

⁶ Nasa isip ini, estudyare an hatol ni apostol Pablo sa mga taga Roma: “Kun mahihimo, sagkod na iyan nasa saindo, makipagkatoninongan sa gabos na tawo.” (Roma 12:18) Dai sinabi ni Pablo sa mga taga Roma na basta magkaigwa nin kalmadong disposisyon, maski ngani iyan makatatabang. Ineenkaminar nia sinda na makipagkatoninongan. Kiisay? Sa “gabos na tawo”​—mga kapamilya, kapwa Kristiano, pati ngani mga bako nindang kapagtubod. Inenkaminar nia an mga taga Roma na makipagkatoninongan sa iba ‘sagkod na iyan nasa sainda.’ Dai, dai nia gustong ikompromiso ninda an saindang tinutubod para sa katoninongan. Imbes na kontrahon na dai man kaipuhan an iba, maninigo nindang dolokon sinda na may matoninong na intension. Kaipuhan na gibohon iyan kan mga Kristiano baga man sa pagtratar ninda sa mga nasa laog o luwas kan kongregasyon. (Galacia 6:10) Kaoyon kaini, si Pablo nagsurat: “Danay na hanapon an karahayan kan lambang saro asin kan gabos na iba pa.”​—1 Tesalonica 5:15.

7, 8. Paano asin taano an mga Kristiano ta nakikipagkatoninongan sa mga bako nindang kapagtubod?

⁷ Paano kita makikipagkatoninongan sa mga bako tang kapagtubod asin tibaad kontra pa ngani sa satong pagtubod? An sarong paagi iyo na likayan niato na gumaweng may pagkasuperyor. Halimbawa, bako nanggad pakipagkatoninongan an pagtaram dapit sa espesipikong mga indibiduwal na naggagamit nin mapanraot na mga pananaram. Ihinayag ni Jehova an saiyang mga paghokom tumang sa mga organisasyon asin grupo, alagad mayo kita nin deretso na magtaram dapit sa siisay man na indibiduwal na garo baga sia kondenado na. An totoo, dai niato hinuhusgaran an iba, dawa an mga nagtutumang sa sato. Pakatapos na sabihan si Tito na tawan nin konseho an mga Kristiano sa Creta manongod sa saindang pagtratar sa mga autoridad na tawo, nagsabi si Pablo na pagirumdomon sinda “na dai magtaram nin nakararaot manongod sa kiisay man, dai magin maluminaban, magin rasonable, nagpapaheling nin bilog na kahoyoan sa gabos na tawo.”​—Tito 3:​1, 2.

⁸ An pakikipagkatoninongan sa mga bako tang kapagtubod nakatatabang na marhay sa pagrekomendar kan katotoohan sa sainda. Siempre, dai ta kinukultibar an pakikikatood na “nakararaot sa marahay na mga ugale.” (1 Corinto 15:33) Pero, kita  puedeng magin magalang, asin maninigo niatong trataron na may dignidad asin may sa tawong kabootan an gabos na tawo. Si Pedro nagsurat: “Papagdanayon na marahay an saindong gawe-gawe sa tahaw nin mga nasyon, tanganing, sa mga bagay na ipinagtataram ninda kontra sa saindo na garo baga kamo naggibo nin maraot, tibaad huli sa saindong marahay na mga gibo na saindang naheheling pamurawayon ninda an Dios sa aldaw kan saiyang pagsiyasat.”​—1 Pedro 2:12.

Nakikipagkatoninongan sa Ministeryo

9, 10. Anong halimbawa nin matoninong na pagtratar sa mga daing pagtubod an itinao ni apostol Pablo?

⁹ An mga Kristiano kan enot na siglo midbid huli sa saindang pagkapusoan. Dai ninda pinaluya an puersa kan saindang mensahe, asin kun napapaatubang sa pagtumang, sinda determinadong kuyogon an Dios bilang namamahala imbes na mga tawo. (Gibo 4:​29; 5:29) Minsan siring, dai ninda ipinareho an pagkapusoan sa pagkadaing modo. Estudyare an pamamaagi ni Pablo kan idinedepensa nia an saiyang pagtubod sa atubangan ni Hadeng Herodes Agripa II. Si Herodes Agripa may incestong relasyon sa saiyang tugang, si Berenice. Minsan siring, bakong intension ni Pablo na sermonan si Agripa manongod sa moralidad. Imbes, idinoon nia an mga punto na magkaoyon sinda, na rinerekonoser an pagigin eksperto ni Agripa sa Judiong kostumbre asin paniniwala sa mga propeta.​—Gibo 26:​2, 3, 27.

¹⁰ Si Pablo daw daing sinseridad na binobola an tawo na puedeng makapatalingkas sa saiya? Dai. Sinunod ni Pablo an sadiri niang sadol asin nagtaram nin katotoohan. Mayo siang sinabi ki Herodes Agripa na bakong totoo. (Efeso 4:15) Alagad si Pablo sarong parapatoninong asin nakaaaram kun paano magin “gabos na bagay sa gabos na klase nin tawo.” (1 Corinto 9:22) An saiyang obheto idepensa an saiyang deretso na maghulit manongod ki Jesus. Bilang epektibong paratokdo, nagpoon sia paagi sa pagsambit sa mapagkakaoyonan ninda ni Agripa. Sa siring tinabangan ni Pablo an inmoral na hade na iyan na magkaigwa nin mas paborableng impresyon sa Kristianismo.​—Gibo 26:28-​31.

11. Paano kita puedeng magin parapatoninong sa satong ministeryo?

¹¹ Paano kita puedeng magin mga parapatoninong sa satong ministeryo? Arog ki Pablo, maninigo niatong likayan an mga pakipag-argumento. Totoo, may panahon na kaipuhan niato na “itaram an tataramon nin Dios na dai nin takot,” na pusoan na idinedepensa an satong pagtubod. (Filipos 1:14) Alagad sa kadaklan na kamugtakan an pangenot niatong obheto ihulit an maogmang bareta. (Mateo 24:14) Kun masabotan nin sarong tawo an katotoohan manongod sa mga katuyohan nin Dios, dangan na nia puedeng ponan na haleon an falsong relihiosong mga ideya asin linigon an saiyang sadiri sa maating mga kaugalean. Kun siring, sagkod sa mapupuede, marahay na idoon an mga bagay na magugustohan kan naghihinanyog sa sato, na sinasabi nguna an mga bagay na kita asin sinda magkaoyon. Magigin nakaoolang logod sa gusto tang mangyari an pagkontra sa sarong tawo na, kun dodolokon sa mataktikang paagi, tibaad maghinanyog sa satong mensahe.​—2 Corinto 6:3.

Mga Parapatoninong sa Pamilya

12. Sa anong mga paagi kita puedeng magin parapatoninong sa pamilya?

¹² Sinabi ni Pablo na an mga maagom “magkakaigwa nin kahorasaan sa saindang laman.” (1 Corinto 7:28) Manlaenlaen na kasakitan an aatubangon. Kabilang sa iba pang bagay, an nagkapirang mag-agom dai magkakaoyon sa panapanahon. Paano ini maninigong resolberan? Sa matoninong na paagi. An parapatoninong maghihingoang paontokon an paggrabe nin iriwal. Paano? Enot, paagi sa pagpogol sa dila. Kun ginagamit sa pagpaluwas nin mapagtuya asin mapan-insultong tataramon, an sadit na kabtang na ini puedeng magin nanggad “sarong dai mapogolan na nakararaot na bagay, . . . pano nin hilo na nakagagadan.” (Santiago 3:8) An parapatoninong ginagamit an saiyang dila sa pagparigon imbes na sa panlalaglag.​—Talinhaga 12:18.

13, 14. Paano niato maiingatan an katoninongan kun kita masala sa pagtaram o kun kita magin emosyonal na marhay?

 ¹³ Huling bakong sangkap, kita gabos paminsanminsan may sinasabi na pinagbabasolan niato sa huri. Kun ini mangyari, magin marikas na husayon an mga bagay​—na makipagkatoninongan. (Talinhaga 19:11; Colosas 3:13) Likayan na mahaloy sa mga “debate manongod sa mga tataramon” asin “madahas na mga diskutiran manongod sa daing kamanungdanan na mga bagay.” (1 Timoteo 6:​4, 5) Imbes, humeling nin lihis sa panluwas na mga emosyon asin hingoahon na saboton an pagmate kan saindong agom. Kun tinaraman kamo nin makolog sa talingang mga tataramon, dai bumalos. Girumdomon na “an simbag, kun mahoyo, nakapararayo nin kaanggotan.”​—Talinhaga 15:1.

¹⁴ Kun beses, tibaad kaipuhan nindo na pensaron an hatol sa Talinhaga 17:14: “Bago bumulwak an iriwal, humale ka na.” Rayoan an situwasyon na madaling magkainitan. Paghaloyhaloy, kun lumipot na an mga nasa boot, tibaad mareresolberan nindo an problema sa matoninong na paagi. Sa nagkapirang kamugtakan, tibaad marahay na hagadon an tabang nin sarong maygurang na Kristianong paraataman. An siring na may kabatidan asin may pakikidamay na mga lalaki puedeng magin nakakapapreskong tabang kun namemeligro an katoninongan nin mag-agom.​—Isaias 32:​1, 2.

Mga Parapatoninong sa Kongregasyon

15. Segun ki Santiago, anong maraot na espiritu an nagtalubo sa tahaw kan nagkapirang Kristiano, asin taano an espiritung iyan ta “daganon,” “makahayop,” asin “sa demonyo”?

¹⁵ Makamomondo, an nagkapirang Kristiano kan enot na siglo nagpaheling nin tanda nin espiritu nin pag-imon asin pagigin parapakisuhay​—an mismong kabaliktaran nin katoninongan. Sinabi ni Santiago: “Ini bakong an kadonongan na hale sa itaas, kundi an daganon, makahayop, sa demonyo. Huli ta kun saen an pag-imon asin pagigin parapakisuhay, yaon an karibokan asin gabos na bagay na marigsok.” (Santiago 3:14-16) An nagkapira naniniwala na an termino sa Griego na trinadusir na “pagigin parapakisuhay”  nagpaparisa nin paslong ambisyon, pakikipagdaogan para sa posisyon. May marahay na dahelan na inapod iyan ni Santiago na “daganon, makahayop, sa demonyo.” Sa bilog na kasaysayan, an mga namamahala sa kinaban guminawe sa mapakisuhay na paagi, garo mabangis na mga hayop na nagraralabanlaban. Tunay nanggad na an pagigin parapakisuhay “daganon” asin “makahayop.” Iyan “sa demonyo” man. An traydor na ugaleng ini enot na ipinaheling kan gutom sa kapangyarihan na anghel na nagtumang ki Jehova Dios asin nagin Satanas, an namamahala sa mga demonyo.

16. Paano nagpaheling nin espiritu na arog kan ki Satanas an nagkapirang Kristiano kan enot na siglo?

¹⁶ Sinadol ni Santiago an mga Kristiano na labanan an pakapatalubo nin parapakisuhay na espiritu, huli ta iyan katumang kan katoninongan. Sia nagsurat: “Saen minagikan an mga ralaban asin saen minagikan an mga iriwal dian sa saindo? Bakong an mga iyan gikan digdi, arin na baga, sa saindong mga paghimuyawot nin kasingawan sa laman na nagraralabanlaban sa saindong mga kabtang?” (Santiago 4:1) Digdi, an “mga paghimuyawot nin kasingawan sa laman” puedeng nanonongod sa sarong mahanab na paghimuyawot nin materyal na mga bagay o sa pagmawot nin pagkaprominente, kontrol, o impluwensia. Arog ki Satanas, an nagkapira sa kongregasyon posibleng marhay na gustong magin mga bantog imbes na “mas hababa,” siring kan sinabi ni Jesus na maninigo sa saiyang mga parasunod. (Lucas 9:48) An siring na espiritu puedeng halean nin katoninongan an kongregasyon.

17. Paano an mga Kristiano ngonyan puedeng magin mga parapatoninong sa kongregasyon?

¹⁷ Ngonyan, dapat man niatong labanan an tendensia na magin materyalistiko, maimon, o mag-ambisyon nin basang sana. Kun kita tunay na mga parapatoninong, dai kita mahahadit na malabawan kun an nagkapira sa kongregasyon mas may abilidad kisa sato sa nagkapirang aktibidad, ni papakaraoton ta sinda sa pagheling nin iba paagi sa pagkuestion kan saindang mga motibo. Kun kita igwa nin risang gayong abilidad, dai niato iyan gagamiton tanganing ipaheling na kita mas matibay sa iba, na garo baga ipinasesentido na dai magigin mapanggana an kongregasyon kun bako sanang huli sa satong pagkamaabilidad asin pagkatatao. An siring na espiritu magpapangyari nin pagkabaranga; dai iyan magbubunga nin katoninongan. An mga parapatoninong dai ipinagpapasikat an saindang mga talento, kundi may kababaan nin boot na ginagamit ninda an mga iyan tanganing paglingkodan an saindang mga tugang asin magtaong onra ki Jehova. Nasasabotan ninda na sa katapustapusi, an pagkamoot​—bakong abilidad​—an nagpapamidbid sa tunay na Kristiano.​—Juan 13:35; 1 Corinto 13:​1-3.

“Katoninongan Bilang Saimong mga Paraataman”

18. Paano pinaooswag kan kamagurangan an katoninongan sa tahaw ninda?

¹⁸ An kamagurangan sa kongregasyon nangengenot sa pagigin mga parapatoninong. Ihinula ni Jehova mapadapit sa saiyang banwaan: “Nonombrahan ko an katoninongan bilang saimong mga paraataman asin an katanosan bilang saimong mga paratao nin trabaho.” (Isaias 60:17) Kaoyon kan makahulang mga tataramon na ini, an mga naglilingkod bilang Kristianong mga pastor naghihingoang paoswagon an katoninongan sa tahaw ninda asin sa tahaw kan aripompon. Mapagdadanay kan kamagurangan an katoninongan sa tahaw ninda paagi sa pagpaheling kan toninong asin rasonableng “kadonongan hale sa itaas.” (Santiago 3:17) Huli sa saindang laen-laen na pinaghalean asin eksperyensia sa buhay, an kamagurangan sa sarong kongregasyon kun beses magkakaigwa nin magkalaen na mga punto de vista. Nangangahulogan daw ini na sinda mayo nin katoninongan? Dai kun an siring na situwasyon rineresolberan nin tama. An mga parapatoninong may kababaan nin boot na ipinahahayag an saindang kaisipan dangan magalang na hinihinanyog an sa iba. Imbes na iinsistir an sadiri niang paagi, an parapatoninong mapagngayongayong kokonsideraron an punto de vista kan saiyang tugang. Kun mayong nalalapas na prinsipyo sa Biblia, sa parate may lugar para sa magkalaen na mga punto de vista.  Kun an iba dai umoyon sa saiya, an parapatoninong mapahunod asin susuportaran an desisyon kan mayoriya. Sa siring ipaheheling nia na sia rasonable. (1 Timoteo 3:​2, 3) An may kabatidan na mga paraataman nakaaaram na an pagpreserbar kan katoninongan mas mahalaga kisa masunod an gusto nin saro.

19. Paano minagawe an kamagurangan bilang mga parapatoninong sa laog kan kongregasyon?

¹⁹ Pinaooswag kan kamagurangan an katoninongan sa kaibanan kan mga miembro kan aripompon paagi sa pagsuportar sa sainda asin paagi sa dai pagtatsar na dai maninigo sa saindang mga paghihingoa. Totoo, kun beses an nagkapira tibaad mangaipo na pakarhayon giraray. (Galacia 6:1) Alagad an gibohon kan Kristianong paraataman sa pangenot bako sanang magtao nin disiplina. Sia parateng nagtatao nin komendasyon. An mamomoton na kamagurangan nagmamaigot na helingon an marahay sa iba. Inaapresyar kan mga paraataman an pagmamaigot nin mga kapwa Kristiano, asin sinda igwa nin kompiansa na ginigibo kan saindang mga kapagtubod an saindang pinakamakakaya.​—2 Corinto 2:​3, 4.

20. Sa anong paagi nakikinabang an kongregasyon kun an gabos parapatoninong?

²⁰ Huli kaini, sa pamilya, sa kongregasyon, asin sa pagtratar sa mga bako tang kapagtubod, kita nagmamaigot na magin matoninong, naghihingoa para sa katoninongan. Kun maigot niatong kukultibaron an katoninongan, kita makakokontribwir sa kaogmahan kan kongregasyon. Kadungan kaiyan, kita mapoprotehiran asin mapakokosog sa dakol na paagi, siring kan maheheling niato sa minasunod na artikulo.

Nagigirumdoman daw Nindo?

• Ano an kahulogan kan pagigin matoninong?

• Paano kita magigin matoninong sa pagtratar sa mga bakong Saksi?

• Ano an nagkapirang paagi nin pagkultibar nin katoninongan sa laog kan pamilya?

• Paano puedeng paoswagon kan kamagurangan an katoninongan sa kongregasyon?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Ritrato sa pahina 9]

An mga parapatoninong linilikayan an paggaweng may pagkasuperyor

[Mga Ritrato sa pahina 10]

An mga Kristiano mga parapatoninong sa ministeryo, sa harong, asin sa kongregasyon