Hula ni Isaias—Liwanag Para sa Bilog na Katawohan I

Kapitulo Dose: Dai Matakot sa Asirio

Isaias 10:5-34

1, 2. (a) Sa punto de vista nin tawo, taano ta garo baga may marahay na dahelan si Jonas na magduwaduwang akoon an sugo sa saiya na maghulit sa mga Asirio? (b) Ano an reaksion kan mga taga Ninive sa mensahe ni Jonas?

SA KABANGAAN kan ikasiyam na siglo B.C.E., an propetang Hebreo na si Jonas, aki ni Amitai, pusoan na nagduman sa Ninive, an kabisera kan Imperyo nin Asiria. Igwa siang ipapaabot na magabat na mensahe. Sinabihan sia ni Jehova: “Buhat, paduman ka sa Ninive na dakulang siudad, asin ibalangibog mo tumang sa saiya na an saindang karatan napasa atubangan ko.”​—Jonas 1:​2, 3.

² Kan enot niang maresibi an sugo sa saiya, duminulag si Jonas pasiring sa ibong na direksion, pa-Tarsis. Sa punto de vista nin tawo, si Jonas may dahelan na magduwaduwa. An mga Asirio maringis na mga tawo. Mangnoha kun paano trinatar nin sarong monarkang Asirio an saiyang mga kaiwal: “Pinutolan ko nin mga kalamias an mga opisyal . . . Dakol sa mga bihag an sinolo ko sa kalayo, asin dakol an dinara ko bilang buhay na bihag. An nagkapira pinutolan ko nin mga kamot asin mga moro, asin an iba tinakrasan ko nin dongo.” Pero, kan sa kahurihurihi ipahayag ni Jonas an mensahe ni Jehova, nagsolsol sa saindang mga kasalan an mga taga Ninive asin dai linaglag ni Jehova an siudad na iyan kan panahon na idto.​—Jonas 3:3-10; Mateo 12:41.

Ginamit ni Jehova “an Sogkod”

3. Paano napapalaen an reaksion kan mga Israelita sa patanid na ipinahayag kan mga propeta ni Jehova sa reaksion kan mga taga Ninive?

³ Naghimate daw an mga Israelita na hinulitan man ni Jonas? (2 Hade 14:25) Dai. Tinalikdan ninda an dalisay na pagsamba. Sa katunayan, nagibo pa ngani ninda na “dumuko sa gabos na hukbo sa kalangitan asin maglingkod ki Baal.” Apuera kaiyan, “sinda nagpadagos na paagihon sa kalayo an saindang mga aking lalaki asin an saindang mga aking babae asin gibohon an pagtoodtood patin maghanap nin mga tanda, asin padagos na ipinapabakal ninda an saindang sadiri sa paggibo nin maraot sa mga mata ni Jehova, sa pagpaanggot sa saiya.” (2 Hade 17:​16, 17) Bakong arog kan mga taga Ninive, an Israel dai naghimate kan isugo ni Jehova an mga propeta tanganing patanidan sinda. Kaya si Jehova nagdesisyon na gumibo nin mas mapuersang aksion.

4, 5. (a) Ano an boot sabihon kan “an Asirio,” asin paano sia gagamiton ni Jehova bilang sarong “sogkod”? (b) Kasuarin buminagsak an Samaria?

⁴ Sa laog nin sarong peryodo nin panahon pakatapos songkoon ni Jonas an Ninive, nainaan an pananalakay kan mga Asirio. * Minsan siring, sa kapinonan kan ikawalong siglo B.C.E., pinatunayan liwat kan Asiria an sadiri kaiyan bilang sarong kapangyarihan militar, asin ginamit iyan ni Jehova sa makangangalas na paagi. Ipinaabot ni propeta Isaias an sarong mensahe hale ki Jehova para sa kahadean nin Israel sa amihanan: “A, an Asir­io, an sogkod para sa sakuyang kaanggotan, asin an badas na nasa saindang kamot para sa sakuyang pagdenunsiar! Tumang sa apostatang nasyon isosobol ko sia, asin tumang sa banwaan kan sakong kabangisan pagbobotan ko sia, na kumua nin dakol na sinamsaman asin kumua nin dakol na nasalakat patin gibohon iyan na lugar na tinitimaktimakan na garo dalipay sa mga tinampo.”​—Isaias 10:​5, 6.

⁵ Kanigoan na pagkapasupog para sa mga Israelita! An Dios magamit nin sarong paganong nasyon​—“an Asirio”​—bilang “sogkod” na pangkastigo sa sainda. Kan 742 B.C.E., sinalikopan ni Hadeng Salmanasar V nin Asir­ia an Samaria, an kabisera kan apostatang nasyon nin Israel. Gikan sa estratehikong lugar sa itaas nin bolod na mga 90 metros an langkaw, naolang kan Samar­ia an kaiwal sa laog nin haros tolong taon. Alagad dai kayang olangon nin estratehiya nin tawo an katuyohan nin Dios. Kan 740 B.C.E., buminagsak an Samaria, na tinimaktimakan kan mga bitis kan Asirio.​—2 Hade 18:10.

6. Sa anong paagi na linabihan kan Asirio an nasa isip ni Jehova para sa saiya?

⁶ Minsan ngani ginamit ni Jehova tanganing tokdoan nin leksion an saiyang banwaan, dai minimidbid kan mga Asirio mismo si Jehova. Iyan an dahelan na sinasabi pa nia: “Minsan ngani tibaad bako siang [an Asirio] siring kaiyan, sia magugusto; minsan ngani tibaad bakong siring an saiyang puso, sia mapakana, huli ta  pagpoho an nasa puso nia, asin panlaglag nin bakong pipirang nasyon.” (Isaias 10:7) Katuyohan ni Jehova na gamiton an Asirio na magin instrumento sa kamot nin Dios. Alagad iba man an nasa boot kan Asirio. Sinasadol sia kan saiyang puso na magpakana nin mas dakula​—pagkongkistar sa midbid kaidto na kinaban!

7. (a) Ipaliwanag an pananaram na “Bako daw na an sakong mga prinsipe mga hade man?” (b) Ano an maninigong girumdomon kan mga nagbaya ki Jehova ngonyan?

⁷ An dakol sa bakong Israelitang mga siudad na kinongkistar kan Asirio dating pinamamahalaan nin mga hade. An dating mga hadeng ini kinaipuhan ngonyan na magpasakop sa hade kan Asiria bilang basalyong mga prinsipe, kaya sia talagang makapaghahambog: “Bako daw na an sakong mga prinsipe mga hade man?” (Isaias 10:8) An falsong mga dios kan prominenteng mga siudad kan mga nasyon dai kayang iligtas sa kalaglagan an mga nagsasamba sa sainda. An mga dios na sinasamba kan mga nag-eerok sa Samaria, arog ki Baal, Moloc, asin an bulawan na mga ogbon na baka, dai maprotehir sa siudad na iyan. Huling binayaan si Jehova, an Samar­ia mayo nin deretso na laoman siang mag-interbenir. Girumdomon logod kan siisay man ngonyan na nagbaya ki Jehova an kinaabtan kan Samaria! An Asirio makapaghahambog nanggad mapadapit sa Samaria asin sa iba pang siudad na kinongkistar nia: “Bako daw na an Calno garo man sana an Carquemis? Bako daw na an Hamat garo man sana an Arpad? Bako daw na an Samaria garo man sana an Damasco?” (Isaias 10:9) Parareho sinda gabos para sa Asirio​—mga sinamsaman na dapat niang kuanon.

8, 9. Taano ta nasobrahan an Asirio kan planohon niang sakopon an Jerusalem?

⁸ Minsan siring, nasobrahan sa saiyang paghahambog an Asirio. Sinasabi nia: “Basta naabot kan sakong kamot an mga kahadean kan daing kamanungdanan na dios na an kinortehan na mga imahen mas dakol kisa kan nasa Jerusalem asin Samaria, bako daw mangyayari na kun ano an gigibohon ko sa Samaria asin sa saiyang daing kamanungdanan na mga dios, siring man an gigibohon ko sa Jerusalem asin sa saiyang mga idolo?” (Isaias 10:​10, 11) An mga kahadean na dinaog na kan Asirio igwa nin mas dakol nanggad na idolo kisa sa Jerusalem o sa Samaria pa ngani. ‘Ano,’ an pangangatanosan nia, ‘an makakaolang sa sako na gibohon sa Jerusalem an ginibo ko sa Samaria?’

⁹ Hambogon! Dai sia totogotan ni Jehova na sakopon an Jerusalem. Totoo, an Juda mayo nin daing digta na rekord sa pagsuportar sa tunay na pagsamba. (2 Hade 16:7-9; 2 Cronica 28:24) Nagpatanid si Jehova na huli sa saiyang pagigin bakong fiel, an Juda magdudusa nin dakula durante kan pagsalakay kan Asirio. Alagad an Jerusalem maliligtas. (Isaias 1:​7, 8) Kan sumalakay an Asirio, si Ezequias an hade sa Jerusalem. Si Ezequias bakong kapareho kan saiyang ama, si Acaz. Tara, sa kaenot-enoteng bulan kan saiyang paghade, binuksan giraray ni Ezequias an mga pinto kan templo asin ibinalik an dalisay na pagsamba!​—2 Cronica 29:3-5.

10. Ano an ipinanunuga ni Jehova mapadapit sa Asirio?

¹⁰ Kaya an plinanong pagsalakay kan Asiria sa Jerusalem dai aprobado ni Jehova. Nanunuga si Jehova nin pakipagkuenta sa maabhaw na kapangyarihan pankinaban na iyan: “Mangyayari na kun taposon na ni Jehova an gabos niang gibo sa Bukid nin Sion asin sa Jerusalem, makikipagkuenta ako huli sa bunga kan kaabhawan kan puso kan hade kan Asiria asin huli sa pagpaimportante kan pagkaharohalangkawon kan saiyang mga mata.”​—Isaias 10:12.

Paduman sa Juda Asin Jerusalem!

11. Taano ta iniisip kan Asirio na an Jerusalem magigin daing kalabanlaban?

¹¹ Walong taon pakalihis na bumagsak an kahadean sa amihanan kan 740 B.C.E., an sarong bagong monarka nin Asiria, si Senaquerib, nagmartsa tumang sa Jerusalem. Ilinadawan ni Isaias sa poetikong paagi an mapalangkaw na plano ni Senaquerib: “Hahaleon ko an mga linderos nin mga banwaan, asin an tinipon nindang mga bagay sasamsamon ko nanggad, asin siring sa sarong makapangyarihan pababagsakon ko an mga nag-eerok. Asin garo sarong tataghan, aaboton kan sakong kamot an kayamanan kan mga banwaan; asin arog kan pagtipon nin mga sogok na binayaan, titiponon ko ngani an bilog na daga, asin mayo nanggad nin siisay man na makupadkupad kan saiyang mga pakpak o mabuka kan saiyang ngoso o mahuni.” (Isaias 10:​13, 14) Nangatanosan si Senaquerib na an ibang siudad buminagsak na asin an Samaria mayo na, kaya an Jerusalem magigin daing kalabanlaban! An siudad tibaad lumaban nin kadikit, alagad haros mayo ni sarong huni, an mga nag-eerok dian madaling madadaog, kukuanon an saindang kayamanan na garo mga sogok sa binayaan na tataghan.

12. Ano an ipinaheheling ni Jehova na tamang pagmansay sa mga bagay mapadapit sa paghahambog kan Asirio?

¹² Minsan siring, may sarong bagay na nalilingawan si Senaquerib. An apostatang Samaria maninigo sa padusang inako kaiyan. Minsan siring, sa irarom ni Hadeng Ezequias, an Jerusalem, sa giraray nagin sarong balwarte nin dalisay na pagsamba. An siisay man na gustong hiroon an Jerusalem maninimbag ki Jehova! Naggugurobgutob, si Isaias naghahapot: “An patok daw makakapamansag sa saro na nagpapatok kaiyan, o magpapaabaw-abaw daw an lagadi sa saro na nagbubutong asin nagbubusol kaiyan, na garo baga an baston iyo an nagpapahiro sa mga nag-iitaas kaiyan, na garo baga an sogkod iyo an nag-itaas sa saro na bako man na kahoy?” (Isaias 10:15) An Imperyo nin Asiria saro sanang kasangkapan sa kamot ni Jehova, kun paanong an patok, lagadi, baston, o sogkod puedeng gamiton  nin sarong nangangahoy, paralagadi, o pastor. Kanigoan kapangahas ngonyan kan sogkod na magpaabaw-abaw sa saro na naggagamit kaiyan!

13. Sabihon kun siisay asin anong nangyari sa (a) “matataba.” (b) ‘mga doot asin kilitis.’ (c) “kamurawayan kan saiyang kadlagan.”

¹³ Ano an mangyayari sa Asirio? “An tunay na Kagurangnan, si Jehova nin mga hukbo, padagos na mapadara nin nakakapaniwang na helang sa saiyang matataba, asin sa irarom kan saiyang kamurawayan sarong laad an padagos na maglalaad na siring sa laad nin kalayo. Asin an Liwanag kan Israel magigin sarong kalayo, asin an saiyang Banal magigin karabkadab; asin iyan maarab-adab asin uuboson an saiyang mga doot asin an saiyang mga kilitis sa sarong aldaw. Asin an kamurawayan kan saiyang kadlagan asin kan saiyang tatamnan Saiyang tataposon, pagpoon ngani sa kalag sagkod sa laman, asin iyan magigin siring sa panluluay nin sarong may helang. Asin an nagkataradang kahoy sa saiyang kadlagan​—an magigin kabilangan kaiyan ikasusurat nin sarong aking sadang.” (Isaias 10:16-19) Iyo, hahamakon ni Jehova an “sogkod” na Asiriong iyan! An “matataba” kan hukbo nin Asiria, an saiyang marigon na mga soldados, magkakaigwa nin “nakakapaniwang na helang.” Magigin bako nang makosogon an itsura ninda! Siring kan kadakol na doot asin kilitis, an saiyang mga tropa sa kusa sosoloon kan Liwanag kan Israel, si Jehova Dios. Asin “an kamurawayan kan saiyang kadlagan,” an saiyang mga opisyal sa militar, maabot sa saindang katapusan.  Pagtinapos na ni Jehova an Asirio, pipira na sanang opisyal an matatada kaya sinda mabibilang nin sarong sadang na aki sa saiyang mga moro!​—Helingon man an Isaias 10:​33, 34.

14. Iladawan an pag-abante kan Asirio sa daga kan Juda kan 732 B.C.E.

¹⁴ Pero, seguradong dai makapaniwala an mga Judio na nag-iistar sa Jerusalem kan 732 B.C.E na madadaog an Asirio. An kadakol na hukbo nin Asiria daing ontok na nag-aabante. Hinanyoga an lista nin mga siudad sa Juda na buminagsak na: “Nakaabot sia sa Ayat . . . Migron . . . Micmas . . . Geba . . . Rama . . . Gibea ni Saul . . . Galim . . . Laisa . . . Anatot . . . Madmena . . . Gebim . . . Nob.” (Isaias 10:28-​32a) * Sa katapustapusi an mga nananakyada nakaabot sa Laquis, 50 kilometros na sana hale sa Jerusalem. Dai nahaloy may dakulang hukbo nin Asiria na nakahuma na sa siudad. “Ihinuhuma nia an saiyang kamot sa bukid kan aking babae nin Sion, an bolod nin Jerusalem.” (Isaias 10:32b) Ano an makaoolang sa Asirio?

15, 16. (a) Taano si Hadeng Ezequias ta nangangaipo nin makosog na pagtubod? (b) Ano an basehan kan pagtubod ni Ezequias na tatabangan sia ni Jehova?

¹⁵ Sa saiyang palasyo sa siudad, si Hadeng Ezequias nahahadit. Ginisi nia an saiyang gubing asin tinahoban an saiyang sadiri nin telang sako. (Isaias 37:1) Nagsugo sia nin mga tawohan ki propeta Isaias tanganing makihumapot ki Jehova para sa Juda. Dai nahaloy nagbalik sinda dara an simbag ni Jehova: “Dai ka matakot . . . susurogon ko nanggad an siudad na ini.” (Isaias 37:​6, 35) Pero, an mga Asirio padagos na nanhuhuma asin biyong kompiado.

¹⁶ Pagtubod​—iyan an masustenir ki Hadeng Ezequias sa krisis na ini. An pagtubod iyo “an hayag na pagpapaheling kan mga katunayan minsan dai naheheling.” (Hebreo 11:1) Kalabot dian an pakamansay nin lihis pa sa risang-risa. Alagad an pagtubod nakabasar sa kaaraman. Posibleng marhay na nagigirumdoman ni Ezequias na kaidto pa sinabi na ni Jehova an nakararangang mga tataramon na ini: “Dai ka matakot, O banwaan ko na nag-eerok sa Sion, huli sa Asirio . . . Huli ta kadikiton na sanang panahon​—asin an pagdenunsiar matatapos na, asin an sakong kaanggotan, sa luway-luway na pagkawara kaiyan. Asin si Jehova nin mga hukbo magwawasiwas nanggad tumang sa saiya nin sarong latigo arog kaidtong daogon an Midian sa may gapong Oreb; asin an saiyang baston mamumugtak sa ibabaw kan dagat, asin bibikyawon nia nanggad iyan siring kan ginibo nia sa Egipto.” (Isaias 10:24-26) * Iyo, an banwaan nin Dios napaatubang na kaidto sa masakit na mga kamugtakan. An mga apoon ni Ezequias garo baga nalalabihan na marhay kan hukbo nin Egipto sa may Dagat na Pula. Dakol na siglo bago kaiyan, si Gedeon daog na marhay sa kabilangan kan salakayon nin Midian asin Amalec an Israel. Pero, ilinigtas ni Jehova an saiyang banwaan sa duwang pangyayaring idto.​—Exodo 14:7-9, 13, 28; Hokom 6:33; 7:​21, 22.

17. Paano ‘rinaot’ an sakal nin Asirio, asin taano?

¹⁷ Gigibohon daw liwat ni Jehova an ginibo nia sa naenot na mga pangyayaring idto? Iyo. Si Jehova nanunuga: “Mangyayari sa aldaw na iyan na an saiyang pasan mahahale sa saimong abaga, asin an saiyang sakal sa saimong liog, asin an sakal mararaot nanggad huli sa lana.” (Isaias 10:27) An sakal kan Asirio hahaleon sa abaga asin liog kan katipan na banwaan nin Dios. Tunay nanggad, an sakal “mararaot”​—asin talagang naraot idto! Sa sarong banggi, ginadan kan anghel ni Jehova an 185,000 na Asirio. Nawara an huma, asin an mga Asir­io naghale sa daga kan Juda sagkod lamang. (2 Hade 19:​35, 36) Taano? “Huli sa lana.” Ini puedeng nanonongod sa lanang ginamit sa paglahid ki Ezequias bilang hade sa linya ni David. Sa siring, inotob ni Jehova an saiyang panuga: “Susurogon ko nanggad an siudad na ini tanganing iligtas iyan para sa sakuya mismo asin para ki David na sakuyang lingkod.”​—2 Hade 19:34.

18. (a) An hula daw ni Isaias may labi sa sarong kaotoban? Ipaliwanag. (b) Anong organisasyon ngonyan an kapareho kan suanoy na Samaria?

¹⁸ An pagkasaysay sa Isaias na tinotokar sa kapitulong ini may labot sa mga pangyayari sa Juda labing 2,700 na taon na an nakaagi. Alagad an mga pangyayaring idto igwa nin pinakanangongorog na halaga ngonyan. (Roma 15:4) Nangangahulogan daw ini na an pangenot na mga tawohan sa nakapupukaw sa boot na estoryang ini​—an mga nag-eerok sa Samaria asin Jerusalem siring man an mga Asirio​—igwa nin kapareho sa presenteng aldaw? Iyo, igwa. Arog kan idolatrosong Samaria, an Kakristianohan naghihingakong nagsasamba  ki Jehova, alagad sia biyong apostata. Sa An Essay on the Development of Christian Doctrine, inadmitir kan Katoliko Romanong si John Henry Cardinal Newman na an mga bagay na ginagamit kan Kakristianohan sa laog nin dakol na siglo, arog baga kan insenso, kandila, agwa-bendita, gubing nin padi, asin mga imahen, “gabos may paganong ginikanan.” Si Jehova dai man naoogma sa paganong pagsamba kan Kakristianohan kapareho kan idolatriya kan Samaria kaidto.

19. Sa ano pinatanidan an Kakristianohan, asin paagi kiisay?

¹⁹ Sa laog nin dakol na taon, an Mga Saksi ni Jehova nagpatanid sa Kakristianohan dapit sa kaanggotan ni Jehova. Halimbawa, kan 1955 an pahayag-publiko na may titulong “Christendom or Christianity​—Which One Is ‘the Light of the World’?” (sa Bicol, “Kakristianohan o Kristianismo​—Arin an ‘Liwanag kan Kinaban’?”) ipinahayag sa bilog na kinaban. Ipinaliwanag nin malinaw sa pahayag kun paanong an Kakristianohan nalagalag parayo sa tunay na Kristianong doktrina asin gibohon. Pakatapos kaiyan, an mga kopya kan mapuersang diskursong ini ipinadara paagi sa koreo sa mga klerigo sa dakol na nasyon. Bilang sarong organisasyon, an Kakristianohan dai naghimate sa patanid. Si Jehova daing ibang magigibo kundi disiplinahon sia paagi sa “sogkod.”

20. (a) Ano an magseserbing Asirio sa presenteng aldaw, asin paano iyan gagamiton bilang sogkod? (b) Sagkod saen didisiplinahon an Kakristianohan?

²⁰ Siisay an gagamiton ni Jehova tanganing disiplinahon an rebeldeng Kakristianohan? Manonompongan niato an simbag sa ika-17 kapitulo kan Kapahayagan. Dian ipinamimidbid sa sato an sarong patotot, an “Dakulang Babilonya,” na nagrerepresentar sa gabos na falsong relihion sa kinaban, kaiba an Kakristianohan. An patotot nakasakay sa sarong mabangis na hayop na mapula na igwa nin pitong payo asin sampulong sungay. (Kapahayagan 17:​3, 5, 7-12) An mabangis na hayop nagrerepresentar sa organisasyon kan Naciones Unidas. * Kun paanong linaglag kan suanoy na Asirio an Samaria, an mabangis na hayop na mapula “maoongis sa patotot asin lalaglagon patin huhubaan sia, asin kakakanon an saiyang laman asin biyo siang sosoloon sa kalayo.” (Kapahayagan 17:16) Sa siring an Asirio sa presenteng aldaw (mga nasyon na asosyado sa NU) magibo nin mapuersang pagsalakay sa Kakristianohan asin lalaglagon sia nin biyo.

21, 22. Siisay an mamotibar sa mabangis na hayop na salakayon an banwaan nin Dios?

²¹ Malalaglag daw an fiel na mga Saksi ni Jehova kaiba kan Dakulang Babilonya? Dai. Dai man anggot sa sainda an Dios. An dalisay na pagsamba magdadanay. Minsan siring, an mabangis na hayop na malaglag sa Dakulang Babilonya may kahanaban na hehelingon an banwaan ni Jehova. Sa paggibo kaiyan, ginigibo kan hayop, bakong an kaisipan nin Dios, kundi an kaisipan nin iba. Niisay? Ni Satanas na Diablo.

²² Ibinubuyagyag ni Jehova an mapalangkaw na pakana ni Satanas: “Mangyayari sa aldaw na iyan na may mga masabong sa saimong [ki Satanas] puso, asin makakaisip ka nanggad nin maraot na mukna; asin masabi ka: . . . ‘Malaog ako sa mga mayo nin karibokan, na nag-eerok sa katiwasayan, na sinda gabos nag-eerok na mayo nin [nagpoprotehir na] lanob . . .’ Iyan sa pagkua nin dakulang sinamsaman asin pananalakat nin labi-labi.” (Ezequiel 38:10-12) Si Satanas mangangatanosan, ‘Iyo, taano ta dai sutsutan an mga nasyon na salakayon an Mga Saksi ni Jehova? Sinda bukas sa pagsalakay, mayong proteksion, mayong impluwensia sa politika. Dai sinda malaban. Madalion nanggad sindang kuanon siring sa mga sogok sa tataghan na mayong proteksion!’

23. Taano ta dai magigibo kan Asirio sa presenteng aldaw sa banwaan nin Dios an ginibo kaiyan sa Kakristianohan?

²³ Alagad magmaan kamo, mga nasyon! Aramon nindo na kun hiroon nindo an banwaan ni Jehova, maninimbag kamo sa Dios mismo! Namomotan ni Jehova an saiyang banwaan, asin ipakikipaglaban nia sinda kun paanong daing duwa-duwa na ipinakipaglaban nia an Jerusalem kan kaaldawan ni Ezequias. Kun probaran na kan Asirio sa presenteng aldaw na pohoon an mga lingkod ni Jehova, sa katunayan sia makikipaglaban ki Jehova Dios asin sa Kordero, si Jesu-Cristo. Iyan ralaban na dai gaganahon kan Asirio. “Dadaogon sinda kan Kordero,” an sabi kan Biblia, “huli ta sia Kagurangnan nin mga kagurangnan asin Hade nin mga hade.” (Kapahayagan 17:14; ikomparar an Mateo 25:40.) Kapareho kan suanoy na Asirio, an mabangis na hayop na mapula ‘mapasiring sa kalaglagan.’ Dai na iyan katatakotan.​—Kapahayagan 17:11.

24. (a) Ano an determinadong gibohon kan tunay na mga Kristiano tanganing makapag-andam para sa ngapit? (b) Paano si Isaias nagtanaw pa sa ngapit? (Helingon an kahon sa pahina 29.)

²⁴ Maaatubang kan tunay na mga Kristiano an ngapit na daing takot kun pagdadanayon nindang makosog an saindang relasyon ki Jehova asin kun gigibohon nindang pangenot sa saindang buhay an paggibo kan saiyang kabotan. (Mateo 6:33) Kun siring dai sinda kaipuhan na ‘matakot sa ano man na maraot.’ (Salmo 23:4) Paagi sa saindang mata nin pagtubod, maheheling ninda an makakamhan na takyag nin Dios na nakaunat sa itaas, bakong tanganing kastigohon sinda, kundi tanganing protehiran sinda sa saiyang mga kaiwal. Asin madadangog kan saindang mga talinga an nakapakokosog liwat sa boot na mga tataramon na ini: “Dai ka matakot.”​—Isaias 10:24.

[Mga Nota sa Ibaba]

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Kahon sa pahina 29]

SI ISAIAS NAGTATANAW NIN MAS HARAYO PA SA NGAPIT

Isaias 10:20-23

An ika-10 kapitulo kan Isaias sa pangenot nakasentro sa kun paano gagamiton ni Jehova an pagsalakay kan Asirio tanganing hokoman an Israel asin sa saiyang panuga na idepensa an Jerusalem. Mantang an Isa 10 bersikulo 20 sagkod 23 nasa tahaw kan hulang ini, puedeng mansayon ini na igwang pankagabsan na kaotoban kan panahon man sanang idto. (Ikomparar an Isaias 1:7-9.) Minsan siring, an mga tataramon na ginamit nagpaparisa na an mga bersikulong ini mas espesipikong aplikado sa mas huring mga peryodo kun an Jerusalem man maninimbag sa mga kasalan kan mga nag-eerok sa saiya.

Si Hadeng Acaz naghingoang kamtan an seguridad paagi sa paghagad nin tabang sa Asiria. Ihinula ni propeta Isaias na sa ngapit, an mga makaliligtas sa kamag-anakan nin Israel dai na noarin man susundon an siring na daing isip na iginawe. Sinasabi kan Isaias 10:20 na ‘mananarig sinda ki Jehova, an Banal kan Israel, na may kaimbodan.’ Minsan siring, ipinaheheling kan Isa 10 bersikulo 21 na kakadikit sana an magibo kaiyan: “Nagkatarada na sana an mabalik.” Ipinagigirumdom kaini sa sato an aki ni Isaias na si Sear-jasub, na sarong tanda sa Israel asin na an ngaran nangangahulogan “Nagkatarada na Sana an Mabalik.” (Isaias 7:3) An bersikulo 22 kan kapitulo 10 Isa nagpapatanid dapit sa madatong na “pagpoho” na pinagdesisyonan na. An siring na pagpoho matanos huli ta iyan sarong makatanosan na padusa sa sarong rebeldeng banwaan. Bilang resulta, hale sa sarong matawong nasyon na “siring kadakol kan mga baybay sa dagat,” nagkatarada na sana an mabalik. Nagpapatanid an Isa 10 bersikulo 23 na an madatong na pagpohong ini makaaapektar sa bilog na nasyon. An Jerusalem dai makaliligtas sa panahon na ini.

Ilinaladawan nanggad kan mga bersikulong ini an nangyari kan 607 B.C.E. kan gamiton ni Jehova an Imperyo nin Babilonya bilang saiyang “sogkod.” An bilog na nasyon, kaiba an Jerusalem, nasakop kan mga nananakyada. An mga Judio dinarang bihag sa Babilonya sa laog nin 70 taon. Pero pakatapos kaiyan, may nagkapira​—dawa ngani “nagkatarada na sana”​—na nagbalik tanganing establisaron liwat an tunay na pagsamba sa Jerusalem.

An hula sa Isaias 10:20-23 may dugang pang kaotoban kan enot na siglo, siring kan ipinaheheling sa Roma 9:​27, 28. (Ikomparar an Isaias 1:9; Roma 9:29.) Ipinaliliwanag ni Pablo na sa espirituwal na sentido, an sarong “natatada” kan mga Judio ‘nagbalik’ ki Jehova kan enot na siglo C.E., mantang sarong sadit na bilang nin fiel na mga Judio an nagin parasunod ni Jesu-Cristo asin nagpoon na sambahon si Jehova “sa espiritu asin katotoohan.” (Juan 4:24) An mga ini kan huri inibanan kan may pagtubod na mga Hentil, na minakompuesto nin sarong espirituwal na nasyon, an “Israel nin Dios.” (Galacia 6:16) Sa pangyayaring ini naotob an mga tataramon sa Isaias 10:20: “Dai na noarin man” tuminalikod sa saiya an sarong nasyon na dusay ki Jehova tanganing humagad nin tabang sa mga tawo.