An Bulawan na Reglamento sa Paggawe—Sarong Lakop na Katokdoan

“Kun siring, an gabos na boot nindong gibohon sa saindo nin mga tawo, gibohon man nindo sa sainda.”—Mateo 7:12.

AN MGA tataramon na iyan isinabi ni Jesu-Cristo haros duwang ribong taon na an nakaagi sa saiyang bantog na Sermon sa Bukid. Sa nag-aging mga siglo poon kaidto, kadakol kan isinabi asin isinurat manongod sa simpleng pahayag na iyan. Kabilang sa iba pang bagay, inomaw iyan bilang “an pinakaubod kan Kasuratan,” “sarong sumaryo kan obligasyon nin Kristiano sa saiyang kataed,” asin “sarong pundamental na prinsipyo sa etika.” Iyan aram na marhay kaya iyan parateng inaapod na Bulawan na Reglamento sa Paggawe.

Minsan siring, an ideya kan Bulawan na Reglamento sa Paggawe bako nanggad na limitado sana sa inaapod na Kristianong kinaban. An Judaismo, Budismo, asin pilosopiyang Griego gabos nagpaliwanag kan etikong kasabihan na ini sa dakol na paagi. Aram na marhay, espesyalmente kan mga tawo sa Harayong Sirangan, an tataramon ni Confucio, na iginagalang na marhay sa Oriente bilang an nakalalabi sa gabos na may kabatidan asin paratokdo. Sa The Analects, an ikatolo sa Four Books ni Confucio, manonompongan niato an ideyang iyan na ipinahayag nin tolong beses. Duwang beses, bilang simbag sa mga hapot nin mga estudyante, sinabi ni Confucio: “An habo nindong gibohon sa saindo, dai man nindo paggibohon sa iba.” Sa saro pang okasyon, kan an saiyang estudyanteng si Zigong mahambog na nagsabing “An habo kong gibohon sa sako kan iba, habo ko man na gibohon sa sainda,” an paratokdo nagtao nin nakapapepensar na simbag na ini, “Iyo, alagad dai mo pa man ini nagigibo.”

Sa pagbasa kan mga tataramon na ini, maririsa nin saro na an sinabi ni Confucio sarong negatibong bersion kan sinabi ni Jesus sa huri. An lataw na pagkakalaen iyo na an Bulawan na Reglamento sa Paggawe na sinabi ni Jesus nangangaipo nin positibong aksion na paggibo nin marahay sa iba. Ipamugtak ta baga na an mga tawo magawe kaoyon sa positibong tataramon ni Jesus, nagmamakolog asin naggigibo nin mga paagi tanganing tabangan an iba, inootob an mga susundon na ini aroaldaw. Sa paghona daw nindo gigibohon kaiyan an presenteng kinaban na magin mas marahay na lugar? Daing duda.

Kun baga an reglamento sinabi sa positibo, negatibo, o ano pa man na porma, an mahalaga iyo na an mga tawo sa laen-laen na panahon asin lugar patin laen-laen na kamugtakan dakula an pagtubod sa ideya kan Bulawan na Reglamento sa Paggawe. Ipinaheheling sana kaini na an sinabi ni Jesus sa Sermon sa Bukid sarong lakop na katokdoan na nakaaapektar sa buhay nin mga tawo sa gabos na lugar sa gabos na panahon.

Ihapot sa sadiri: ‘Boot ko daw na trataron ako na may paggalang, daing pagpaorog, may  pagkaonesto? Boot ko daw na mag-istar sa sarong kinaban na mayo nin prehuwisyo sa rasa, krimen, asin guerra? Boot ko daw na mapabilang sa sarong pamilya na an gabos nagpapaheling nin pagmakolog sa saboot asin ikararahay nin iba?’ An totoo, siisay an mahabo sa siring na mga posibilidad? An masakit na katunayan iyo na pipira sana an nakaeeksperyensia kan mga kamugtakan na ini. Para sa kadaklan na tawo, dai ngani ninda aasahan an siring na mga bagay.

Namantsahan an Bulawan na Reglamento sa Paggawe

Sa bilog na kasaysayan, may mga kaso nin krimen tumang sa katawohan kun saen biyong dai inintindi an deretso nin mga tawo. Kabale digdi an pagnegosyo nin mga oripon paluwas sa Aprika, kampo de konsentrasyon para sa paggadan nin Nazi, puersahan na pagpatrabaho sa mga aki, asin an mabangis na paglaglag sa sarong rasa sa dakol na lugar. An makatatakot na marhay na lista puedeng mas halaba pa.

Ngonyan, sadiri sana an iniintindi kan moderno sa teknolohiyang kinaban niato. Pira sana an nag-iisip manongod sa iba kun an sainda mismong kagianan o sinasabing mga deretso an nakataya. (2 Timoteo 3:1-5) Taano ta kadakol an nagin maimot, maringis, daing pagkaherak, asin sadiri sana an iniintindi? Bako daw na huling an Bulawan na Reglamento sa Paggawe, minsan ngani aram nin dakol, pinalilimanlimanan na bilang bakong realistiko, sarong relikya sa moral? Makamomondo, ini an nangyayari dawa sa tahaw nin dakol na naghihingakong nagtutubod sa Dios. Asin sa paghusgar sa dalagan nin mga bagay, an mga tawo orog sanang magigin sadiri sana an iniintindi.

Kun siring, an mahalagang marhay na mga hapot na dapat na estudyaran iyo an: Ano an kalabot sa pamumuhay na kaoyon sa Bulawan na Reglamento sa Paggawe? Igwa pa daw nin siisay man na namumuhay oyon dian? Asin maabot pa daw an panahon na an bilog na katawohan mamumuhay na kaoyon kan Bulawan na Reglamento sa Paggawe? Para sa sadiosan na simbag sa mga hapot na ini, basahon tabi an masunod na artikulo.

[Ritrato sa pahina 3]

Si Confucio asin an iba pa nagtokdo nin mga baryasyon kan Bulawan na Reglamento sa Paggawe