An Tunay na Jesus

PAGKATAPOS maaraman sa saiyang mga apostol kun ano an paghona kan mga tawo manongod sa saiya, hinapot sinda ni Jesus: “Pero, para sa saindo siisay ako?” Irinekord kan Ebanghelyo ni Mateo an simbag ni apostol Pedro: “Ika an Cristo, an Aki kan nabubuhay na Dios.” (Mateo 16:​15, 16) An iba arog man kaiyan an opinyon. Si Natanael, na sa huri nagin saro sa mga apostol, nagsabi ki Jesus: “Rabi, ika an Aki nin Dios, ika an Hade nin Israel.” (Juan 1:49) Si Jesus mismo nagtaram dapit sa importansia kan saiyang kabtang: “Ako iyo an dalan asin an katotoohan patin an buhay. Mayo nin makaduduman sa Ama kun bakong huli sa sako.” (Juan 14:6) Sa manlaenlaen na okasyon, inapod nia an saiyang sadiri na “Aki nin Dios.” (Juan 5:​24, 25; 11:4) Asin sinuportaran nia an paghihingakong ini paagi sa milagrosong mga gibo, na nagbubuhay ngani nin mga gadan.

May Masarig na Basehan na Pagduda?

Alagad talaga daw na puede kitang magkaigwa nin kompiansa sa bersion kan Ebanghelyo manongod ki Jesus? Ilinaladawan daw kaiyan an tunay na Jesus? Si dipunto Frederick F. Bruce, propesor sa Biblikong kritisismo asin esplikasyon sa Unibersidad nin Manchester, Inglaterra, nagsabi: “Bako parateng posible na patunayan paagi sa historikong argumento an pagigin totoo kan lambang detalye kan suanoy na mga isinurat, kun baga oyon sa Biblia o bako. Igo nang magkaigwa nin rasonableng kompiansa sa pankagabsan na pagigin mapagtitiwalaan nin sarong kagsurat; kun iyan napatunayan na, risang-risa na tolos an probabilidad na totoo an saiyang mga detalye. . . . An Bagong Tipan bakong dikit an posibilidad na magin masasarigan sa kasaysayan huling iyan inaako kan mga Kristiano bilang ‘sagradong’ babasahon.”

Pagkatapos na siyasaton an mga pagduda manongod ki Jesus siring sa pagkaladawan sa mga Ebanghelyo, si James R. Edwards, propesor sa relihion sa Kolehio nin Jamestown, North Dakota, E.U.A., nagsurat: “Puede ming kompirmaron na may kompiansa na naingatan kan mga Ebanghelyo an laen-laen asin mahalagang kabilogan nin ebidensia kan aktuwal na katotoohan manongod ki Jesus. . . . An pinakarasonableng simbag sa hapot na kun taano ta arog kaiyan an pagkapresentar ki Jesus kan Ebanghelyo iyo na huling arog man talaga kaiyan si Jesus. Eksaktong iningatan kan Ebanghelyo an impresyon na iwinalat nia sa saiyang mga parasunod, na sia totoong isinugo nin Dios asin tinawan nin poder na magin Aki asin Lingkod nin Dios.” *

Paghanap ki Jesus

Kumusta an bakong sa Biblia na mga pagkasambit ki Jesu-Cristo? Paano iyan pagtuturotimbangon? Kaiba sa mga isinurat ni Tacito, Suetonio, Josefo, Plinio na Nguhod, asin pira pang parasurat nin klasiko an kadakol na pagkasambit ki Jesus.  Manongod sa sainda, an The New Encyclopædia Britannica (1995) nagsasabi: “An independienteng mga pagkasaysay na ini nagpapatunay na kan suanoy na mga panahon dawa an mga kaiwal nin Kristianismo nungkang nagduda sa pagigin totoo ni Jesus sa kasaysayan, na pinagdiskutiran sa kaenot-enote asin na kulang sa basehan sa katapusan kan ika-18, durante kan ika-19, asin sa kapinonan kan ika-20 siglo.”

Makamomondo, an mga modernong intelektuwal, sa paghanap ninda sa “tunay” o “historikong” Jesus, garo baga itinago an totoong midbidan nia sa likod nin suon-suon na daing basehan na pagbanabana, daing kahulogan na pagduda, asin daing basehan na paggibo nin teoriya. Sa sarong sentido, nagkasala sinda nin paggibo nin eroestorya na falsong isinasahot ninda sa mga parasurat kan Ebanghelyo. An nagkapira interesadong marhay na mabantog asin makonektar an saindang ngaran sa nakabibiglang bagong teoriya kaya dai ninda sadiosan na nasisiyasat an ebidensia manongod ki Jesus. Sa paggibo kaiyan, nakagibo sinda nin sarong “Jesus” na imbento sana nin intelektuwal na imahinasyon.

Para sa mga gustong manompongan sia, an tunay na Jesus manonompongan sa Biblia. Si Luke Johnson, propesor sa Bagong Tipan asin Kristianong mga ginikanan sa Eskuelahan nin Teolohiya sa Candler sa Unibersidad nin Emory, nakikidiskutir na nalilipasan an obheto sa Biblia kan kadaklan na pagsiyasat sa historikong Jesus. Sinasabi nia na tibaad interesanteng siyasaton an sosyal, politikal, antropolohikal, asin kultural na mga konteksto kan buhay asin kapanahonan ni Jesus. Pero, idinugang nia na an pagdiskobre sa inaapod nin mga intelektuwal na historikong Jesus “bako nanggad an obheto kan Kasuratan,” na “mas interesado sa paglaladawan sa pagkatawo ni Jesus,” sa saiyang mensahe, asin sa saiyang kabtang bilang Parabalukat. Kaya, ano an totoong pagkatawo asin mensahe ni Jesus?

 An Tunay na Jesus

An Ebanghelyo​​—an apat na pagkasaysay sa Biblia kan buhay ni Jesus​​—ilinaladawan an sarong tawo na may dakulang empatiya. Pagkaherak asin pakikidamay an nagpahiro ki Jesus na tabangan an mga tawong nagdudusa huli sa helang, pagkabuta, asin iba pang makuring sakit. (Mateo 9:36; 14:14; 20:34) An kagadanan kan saiyang katood na si Lazaro asin an kamondoan na itinao kaini sa mga tugang na babae ni Lazaro an nagpahiro ki Jesus na ‘mag-agrangay asin maghibi.’ (Juan 11:32-36) Sa katunayan, ihinahayag kan Ebanghelyo an manlaenlaen na saboot ni Jesus​​—pakikidamay sa sarong daoton, labi-labing kaogmahan sa kapangganahan kan saiyang mga disipulo, gurobgutob sa indiperenteng mga legalista, asin kamondoan sa paghabo kan Jerusalem sa Mesiyas.

Kun naggigibo si Jesus nin milagro, parate na nakapokus sia sa kabtang kan nag-aako: “Pinaomayan ka kan saimong pagtubod.” (Mateo 9:22) Inomaw nia si Natanael bilang “sarong tunay na Israelita,” na nagsasabi: “Mayo nin ano man na bakong totoo sa saiya!” (Juan 1:​47, Today’s English Version) Kan may mga naghona na an mapag-apresyar na regalo nin sarong babae sobra man na marhay, idinepensa sia ni Jesus asin nagsabi na an pagkasaysay dapit sa saiyang pagigin buka an palad pirmeng magigirumdoman. (Mateo 26:6-13) Pinatunayan nia na sia sarong tunay na katood asin mamomoton na kaibaiba para sa saiyang mga parasunod, na “namoot sa sainda sagkod sa katapusan.”​—Juan 13:1; 15:11-15.

Ipinaheheling man kan Ebanghelyo na tolos na naririsa ni Jesus an mga pangangaipo asin aktitud kan mga tawong nanunuparan nia. Baga man nakikipag-olay sa sarong babae sa may bubon, sa sarong paratokdo sa relihion sa may hardin, o sa sarong parasira na yaon sa gilid nin danaw, tolos na natutudok nia an saindang puso. Pagkatapos kan enot na mga tataramon ni Jesus, dakol sa mga tawong ini an naghayag sa saiya kan saindang kairairaroming mga kaisipan. Napukaw nia an boot ninda. Minsan ngani an mga tawo kan kapanahonan nia tibaad naglilikay na makiasosyar sa mga tawong nasa autoridad, sa kaso ni Jesus an mga tawo nagduduruman sa saiya. Gusto nindang makaiba si Jesus; pamugtak an boot ninda sa kaibanan nia. An mga aki pamugtak an boot sa saiya, asin kan naggagamit sia nin sarong aki bilang halimbawa, dai sana nia pinatindog an aki sa atubangan kan saiyang mga disipulo kundi “kinugos [man] nia iyan.” (Marcos 9:36; 10:13-16) Tunay nanggad, ilinaladawan si Jesus kan Ebanghelyo bilang sarong tawo na grabe an karisma kaya an mga tawo nagdanay nin tolong aldaw tangani sanang maghinanyog sa saiyang kawiliwiling mga tataramon.​—Mateo 15:32.

An pagkasangkap ni Jesus dai sia ginibong grabe kamapagkritika o arogante asin dominante sa bakong sangkap, makasalan na mga tawo na sa tahaw  ninda sia namuhay asin naghulit. (Mateo 9:10-13; 21:​31, 32; Lucas 7:36-48; 15:1-32; 18:9-14) Si Jesus nungkang nagin kadakol kan hinahagad sa iba. Dai nia dinugangan an pasan nin mga tawo. Imbes, sia nagsabi: “Madia kamo sa sako, kamo gabos na nagpapagal . . . pagiginhawahon ko kamo.” Naaraman kan saiyang mga disipulo na sia “mahoyo asin may kababaan an puso”; an saiyang sakal maboot, asin an saiyang pasan magian.​—Mateo 11:28-30.

An pagkatawo ni Jesus naheheling sa mga pagkasaysay sa Ebanghelyo na may dai mapagdududahan na tanog nin katotoohan. Bakong pasil para sa apat na laen-laen na indibiduwal na mag-imbento nin bakong ordinaryong pagkatawo dangan ipresentar an sarong daing liwat-liwat na paglaladawan sa saiya sa bilog na apat na laen-laen na estorya. Haros imposible para sa apat na laen-laen na parasurat na isaysay an dapit sa iyo man sanang persona asin daing liwat-liwat na iladawan an iyo man sanang ladawan nia kun an personang iyan nungka talagang nag-eksister.

An historyador na si Michael Grant may sarong nakapupukaw nin isip na ihinapot: “Paano nangyari na, sa gabos na tradisyon kan Ebanghelyo na daing ipinupuera, pambihira karigon an pagkaladawan sa sarong nakaaatraer na hoben na lalaki na sueltong nakahihiro sa tahaw nin gabos na klaseng babae, kabilang na an daing dudang may maraot na dangog, na daing gira nin pagkasentimental, pagkabakong natural, o pagkadelikado, alagad ta, sa kada kamugtakan, pinapagdanay an sarong simpleng integridad nin pagkatawo?” An rasonableng simbag iyo na an siring na tawo totoong nag-eksister asin naghiro sa paagi na sinasabi sa Biblia.

An Tunay na Jesus Asin an Saindong Ngapit

Apuera sa pagtao nin aktuwal na paglaladawan ki Jesus mantang yaon sia sa daga, ipinapaheling kan Biblia na sia nabuhay na bago nagin tawo bilang an Aking bugtong nin Dios, “an panganay sa gabos na linalang.” (Colosas 1:15) Kaidtong 20 siglo na an nakaagi, ibinalyo nin Dios an buhay kan saiyang langitnon na Aki sa matris nin sarong birhen na Judia tanganing sia mamundag bilang tawo. (Mateo 1:18) Durante kan saiyang ministeryo sa daga, ibinalangibog ni Jesus an Kahadean nin Dios bilang an solamenteng paglaom para sa nasasakitan na katawohan, asin tinokdoan nia an saiyang mga disipulo na ipadagos an gibohon na ini nin paghuhulit.​—Mateo 4:17; 10:5-7; 28:​19, 20.

Kan Nisan 14 (mga Abril 1), 33 C.E., si Jesus inarestar, binista, sinentensiahan, asin ginadan huli sa putik na sahot na sedisyon. (Mateo 26:18-20, Mat 26:48–27:50) An kagadanan ni Jesus nagserbi bilang pantubos, na binubutasan an may pagtubod na katawohan hale sa saindang makasalan na kamugtakan asin sa siring nagbubukas kan dalan pasiring sa buhay na daing sagkod para sa gabos na nagsasagibo nin pagtubod sa saiya. (Roma 3:​23, 24; 1 Juan 2:2) Kan Nisan 16, si Jesus binuhay liwat, asin dai nahaloy pakatapos kaiyan sia suminakat sa langit. (Marcos 16:1-8; Lucas 24:50-53; Gibo 1:6-9) Bilang nombradong Hade ni Jehova, an binuhay liwat na si Jesus igwa nin lubos na autoridad na gibohon an orihinal na katuyohan nin Dios para sa tawo. (Isaias 9:​6, 7; Lucas 1:​32, 33) Iyo, si Jesus ipinepresentar kan Biblia bilang an pangenot na persona sa pag-otob sa mga katuyohan nin Dios.

Kan enot na siglo, kadakoldakol an nag-ako sa kun ano si Jesus—an ipinanugang Mesiyas, o Cristo, na isinugo sa daga tanganing ibindikar an soberaniya ni Jehova asin magadan bilang pantubos para sa katawohan. (Mateo 20:28; Lucas 2:25-32; Juan 17:​25, 26; 18:37) Sa atubangan nin maringis na paglamag, an mga tawo dai nanggad mamomotibar na magin mga disipulo ni Jesus kun dai ninda sierto kun siisay sia. Makosog an boot asin may kaigotan, inako ninda an isinugo nia sa sainda, na ‘gumibo nin mga disipulo sa mga tawo kan gabos na nasyon.’​—Mateo 28:19.

Ngonyan, minilyon na sinsero asin may kabatidan na Kristiano an nakaaaram na si Jesus bakong personahe na nasa leyenda sana. Sia inako ninda bilang an pinatukaw sa trono na Hade sa inestablisar na Kahadean nin Dios sa langit, na madali nang lubos na pamahalaan an daga asin an mga aktibidad dian. An gobyernong ini nin Dios sarong nakaoogmang bareta huli ta nanunuga iyan nin pakaginhawa sa mga problema sa kinaban. Ipinaheheling kan tunay na mga Kristiano an saindang maimbod na pagsuportar sa Hade na pinili ni Jehova paagi sa pagpahayag sa iba kan “maogmang baretang ini kan kahadean.”​—Mateo 24:14.

An mga nagsusuportar sa areglo kan Kahadean paagi ki Cristo, an Aki kan nabubuhay na Dios, mabubuhay tanganing kamtan an daing sagkod na mga bendisyon. An mga bendisyon na ini puede man na mapasaindo! An mga kagpublikar kan magasin na ini maoogmang tabangan kamo na mamidbid an tunay na Jesus.

[Nota sa Ibaba]

[Kahon/Ritrato sa pahina 6]

Kun Ano an Sinabi kan Iba

“Minimidbid ko si Jesus kan Nazaret bilang saro na kabilang sa nagin ekstraordinaryong mga paratokdo sa kinaban. . . . Sasabihon ko sa mga Hindu na an saindong buhay dai magigin kompleto kun dai nindo aadalan na may pagreberensiar an mga katokdoan ni Jesus.”—Mohandas K. Gandhi, The Message of Jesus Christ.

“Sarong personahe na orihinal na marhay, kompletong marhay, parehong marhay na daing liwat-liwat, sangkap na marhay, tawong marhay alagad ta halangkawon na marhay sa gabos na kadakulaan nin tawo, bakong impostor ni eroestorya. . . . Labi pa sa sarong Jesus an kaipuhan tanganing makaimbento nin sarong Jesus.”—Philip Schaff, History of the Christian Church.

“Kun an pirang simpleng tawo sa sarong henerasyon nakapag-imbento nin mapuersa asin nakaaakit na marhay na personalidad, nin halangkawon na etika asin nakaiinspirar na marhay na bisyon nin pagkanitugang nin mga tawo, iyan magigin milagro na mas masakit na gayong paniwalaan kisa ano man na isinurat sa mga Ebanghelyo.”—Will Durant, Caesar and Christ.

“Garo baga dai masasabotan na an sarong lakop sa globong mobimiento sa relihion naponan nin sarong dai nag-eeksister na persona na inimbento bilang suanoy na katumbas nin sarong estratehiya sa pagpalakop, kun iisipon na dakol an dai manenegaran na totoong mga tawo na nagprobar asin dai nagin mapanggana na magpundar nin mga relihion.”—Gregg Easterbrook, Beside Still Waters.

‘Bilang historyador sa literaryo biyo akong kombensido na magin ano man an mga Ebanghelyo, bako iyan na mga leyenda. Bakong igo an pagkaartistiko kaiyan tanganing magin leyenda. An kadaklan sa buhay ni Jesus dai ta aram, asin mayo nin mga tawo na nag-iimbento nin leyenda an matogot na iyan magin siring.’—C. S. Lewis, God in the Dock.

[Mga Ritrato sa pahina 7]

Ihinahayag kan Ebanghelyo an manlaenlaen na saboot ni Jesus