Ikaogmang Marhay an Katanosan ni Jehova

“An naglalakaw sa katanosan asin mamomoton na kabootan makanonompong nin buhay, katanosan asin kamurawayan.”​—TALINHAGA 21:21.

1. Anong mga dalan nin mga tawo ngonyan an nagbubunga nin kapahapahamak na mga resulta?

 “IGWA nin dalan na tanos sa pagheling nin tawo, alagad an sagkodan kaiyan iyo an mga dalan nin kagadanan.” (Talinhaga 16:25) Eksakto nanggad an pagkaladawan kan talinhagang ini sa Biblia sa mga dalan kan kadaklan na tawo ngonyan! Sa pankagabsan, an iniisip sana kan mga tawo iyo an paggibo kan tama sa sadiri nindang pagheling, na dai iniintindi minsan an pinakapundamental na mga pangangaipo nin iba. (Talinhaga 21:2) Sinasabi ninda na iginagalang ninda an mga ley asin pamantayan kan nasyon alagad naghihingoang ebitaran iyan sa gabos na oportunidad. An resulta sarong sosyedad na suruhaysuhay, ribaraw, asin ribong.​—2 Timoteo 3:1-5.

2. Ano an kaipuhan na marhay para sa ikararahay mismo nin katawohan?

² Para sa sato mismong ikararahay​—asin para sa katoninongan asin katiwasayan kan enterong pamilya nin tawo​—kaipuhan na marhay niato an sarong ley o pamantayan na makatanosan asin tama, na andam na akoon asin kuyogon kan gabos na tawo. Siempre pa, mayo nin ley o pamantayan na minukna nin siisay man na tawo, gurano man kadonong o kasinsero, an makatatao kan pangangaipong iyan. (Jeremias 10:23; Roma 3:​10, 23) Kun igwa kan siring na pamantayan, saen daw iyan manonompongan asin anong klase iyan? An mas importanteng hapot gayod iyo ini, Kun igwa kan siring na pamantayan, iyan daw ikaoogmang marhay asin kukuyogon nindo?

Pakanompong sa Matanos na Pamantayan

3. Siisay an pinakakualipikado na magtao nin pamantayan na aakoon asin pakikinabangan kan gabos na tawo, asin taano?

³ Tanganing manompongan an sarong pamantayan na aakoon asin pakikinabangan kan gabos, mangangaipo na kita dumolok sa saro na dai nalilimitaran nin ano man na rasa, kultura, asin politika asin dai naoolang kan kahalipotan nin pananaw asin mga kaluyahan nin tawo. Daing duda, an saro na solamenteng kualipikado iyo an makakamhan sa gabos na Kaglalang, si Jehova Dios, na nagsasabi: “Kun paanong an kalangitan mas  halangkaw sa daga, siring man an sakong mga dalan mas halangkaw sa saindong mga dalan, asin an sakong mga kaisipan kisa saindong mga kaisipan.” (Isaias 55:9) Apuera kaini, sinasabi kan Biblia na si Jehova “Dios nin pagigin fiel, na dian sa saiya mayo nin inhustisya; matanos asin tanos sia.” (Deuteronomio 32:4) Sa bilog na Biblia, maheheling niato an mga tataramon na “si Jehova matanos.” (Exodo 9:27; 2 Cronica 12:6; Salmo 11:7; 129:4; Lamentacion 1:18; Kapahayagan 19:​2, nota sa ibaba) Iyo, makaaasa kita ki Jehova para sa pinakamarahay na pamantayan huling sia fiel, makatanosan, asin matanos.

4. Ano an boot sabihon kan tataramon na “matanos”?

⁴ Siempre, an “matanos” bakong gayong popular ngonyan. Sa katunayan, an kadaklan na tawo negatibo an pagheling dian, tinatatsaran pa ngani iyan, na ipinapareho iyan sa pagbabanalbanalan, o pagsagin banal asin deboto. Minsan siring, segun sa sarong diksionaryo, an tataramon na “matanos” nangangahulogan nin “makatanosan, tanos, birtuoso; daing sala, daing kasalan; nagsusunod sa mga prinsipyo kan ley nin Dios o rekonosidong mga pamantayan nin moralidad; naghihiro nin tama o makatanosan.” Bako daw na ikaoogmang marhay nindo an sarong ley o pamantayan na igwa kan siring karahay na mga karakteristiko?

5. Iladawan an kualidad na katanosan oyon sa pagkasabi sa Biblia.

⁵ Mapadapit sa kualidad na katanosan, an Encyclopaedia Judaica nagkokomento: “An katanosan bakong ideya na abstrakto kundi nasa paggibo nin makatanosan asin tama sa gabos na relasyon.” Halimbawa, an katanosan nin Dios bako sanang panlaog o personal na kualidad na yaon sa saiya, arog baga kan saiyang kabanalan asin kadalisayan. Imbes, iyan sarong kapahayagan kan saiyang naturalesa sa mga paagi na tama asin makatanosan. Puedeng sabihon na huling si Jehova banal asin dalisay, an gabos niang ginigibo asin an gabos na naggigikan sa saiya matanos. Siring kan sabi kan Biblia, “Si Jehova matanos sa gabos niang dalan asin maimbod sa gabos niang gibo.”​—Salmo 145:17.

6. Ano an sinabi ni Pablo manongod sa nagkapirang daing pagtubod na Judio kan saiyang kaaldawan, asin taano?

⁶ Idinoon ni apostol Pablo an puntong ini sa saiyang surat sa mga Kristiano sa Roma. Manongod sa nagkapirang daing pagtubod na Judio, sia nagsurat: “Sa dai pakaaram kan katanosan nin Dios kundi sa paghingoa na makapatindog kan saindang sadiri, dai sinda nagpasakop sa katanosan nin Dios.” (Roma 10:3) Taano ta sinabi ni Pablo na an mga siring ‘dai nakaaaram kan katanosan nin Dios’? Bako daw na sinda tinokdoan sa Ley, an matanos na mga pamantayan nin Dios? Iyo nanggad. Minsan siring, an mayoriya sa sainda an pagheling sa katanosan saro sanang personal na karahayan, na magigibo paagi sa estrikto, maingat na gayong pagsunod sa relihiosong mga susundon, imbes na sarong pamantayan na magiya sa sainda sa saindang pagtratar sa kapwa tawo. Arog kan mga namomoon sa relihion kan kaaldawan ni Jesus, dai ninda nasabotan an tunay na kahulogan nin hustisya asin katanosan.​—Mateo 23:23-28.

7. Paano ipinahahayag an katanosan ni Jehova?

⁷ Sa klarong kabaliktaran, an katanosan ni Jehova ipinahahayag asin malinaw na naheheling sa gabos niang pagtratar. Minsan ngani an saiyang katanosan naghahagad na dai nia basta pagbaliwalaon an mga kasalan kan tuyong mga paralapas, dai sia kaiyan ginigibong sarong Dios na daing pagmakolog asin estrikto, na dapat katakotan asin dai mararanihan. Sa kabaliktaran, an saiyang matanos na mga gibo nagtao nin basehan tanganing an katawohan makarani sa saiya asin makaligtas sa makuring mga epekto nin kasalan. Kun siring, biyong tama na si Jehova sinasabing “sarong matanos na Dios asin Paraligtas.”​—Isaias 45:21.

Katanosan Asin Kaligtasan

8, 9. Sa anong mga paagi ipinahayag kan Ley an katanosan nin Dios?

⁸ Tanganing masabotan an koneksion kan katanosan nin Dios asin kan saiyang mamomoton na gibo nin pagliligtas, estudyare an Ley na itinao nia sa nasyon nin Israel paagi ki Moises. Daing duda na an Ley matanos. Sa saiyang panhuring mga tataramon, pinagirumdom ni Moises an mga Israelita: “Arin na dakulang nasyon an igwa nin matanos na mga pagkukuyogon asin hudisyal na mga desisyon na arog kaining gabos na ley na ibinubugtak ko sa saindong atubangan ngonyan?” (Deuteronomio 4:8) Pakalihis nin dakol na siglo, si Hadeng David nin Israel nagsabi: “An hudisyal  na mga desisyon ni Jehova tunay; an mga iyan napatunayan na gabos matanos.”​—Salmo 19:9.

⁹ Paagi sa Ley, lininaw ni Jehova an saiyang sangkap na mga pamantayan nin tama asin sala. Sinabi kan Ley sagkod sa kasaditsaditing detalye kun paano dapat na gumawe an mga Israelita bako sanang sa mga bagay na may labot sa relihion kundi siring man sa mga transaksion sa negosyo, relasyon mag-agom, pagkakan asin kalinigan patin, siempre, hudisyal na mga desisyon. An Ley igwa man nin estriktong mga penalidad tumang sa mga nagbabalga, na ineemponer pa ngani an padusang kagadanan sa nagkapirang kamugtakan. a Alagad an matanos daw na mga kahagadan nin Dios, na ipinahayag sa Ley, masakit asin nakapapagal na pagabat para sa banwaan, na hinahalean sinda kan saindang katalingkasan asin kagayagayahan, siring sa sinasabi nin dakol na tawo ngonyan?

10. Ano an namatean kan mga namomoot kaidto ki Jehova manongod sa saiyang mga ley?

¹⁰ Ikinaogmang marhay kaidto kan mga namomoot ki Jehova an saiyang matanos na mga ley asin dekreto. Halimbawa, bako sanang rinekonoser ni Hadeng David na totoo asin matanos an hudisyal na mga desisyon ni Jehova, siring kan naheling niato, kundi nagkaigwa man sia nin odok sa pusong pagkamuya asin pag-apresyar sa mga iyan. Mapadapit sa mga ley asin hudisyal na mga desisyon ni Jehova, sia nagsurat: “Iyan orog na dapat mawoton kisa bulawan, iyo, kisa dakol na dalisay na bulawan; asin mas mahamis kisa tangguli asin sa nagbobolos na tangguli sa anira. Siring man, an saimong oripon pinatanidan kaiyan; sa pag-otob kaiyan may dakulang balos.”​—Salmo 19:​7, 10, 11.

11. Paano an Ley nagin “paratokdo na minagiya pasiring ki Cristo”?

¹¹ Pakalihis nin dakol na siglo, sinambit ni Pablo an orog pa ngani kadakulang halaga kan Ley. Sa saiyang surat sa mga taga Galacia, sia nagsurat: “An Ley nagin satong paratokdo na minagiya pasiring ki Cristo, tanganing kita ikapahayag na matanos huli sa pagtubod.” (Galacia 3:24) Kan kaaldawan ni Pablo, an paratokdo sarong surugoon o oripon sa sarong dakulang pamilya. Obligasyon nia na protehiran an mga aki asin ihatod sinda sa eskuelahan. Sa siring man na paagi, an Ley nagprotehir sa mga Israelita sa hababaon na klase nin moral asin mga gibong relihioso kan mga nasyon na nakapalibot sa sainda. (Deuteronomio 18:9-13; Galacia 3:23) Saro pa, ipinaaram kan Ley sa mga Israelita an saindang makasalan na kamugtakan asin an saindang pangangaipo nin kapatawadan asin kaligtasan. (Galacia 3:19) An mga areglo sa pag-atang nagtokdo sa pangangaipo nin sarong atang na pantubos asin nagtao nin makahulang arogan na paagi kaiyan mamimidbid an tunay na Mesiyas. (Hebreo 10:​1, 11, 12) Sa siring, minsan ngani ipinahayag ni Jehova an saiyang katanosan paagi sa Ley, ginibo nia iyan na nasa isip an ikararahay asin daing sagkod na kaligtasan kan banwaan.

An mga Ibinibilang na Matanos nin Dios

12. Ano kutana an nakamtan kan mga Israelita paagi sa maingat na pag-otob sa Ley?

¹² Huling an Ley na itinao ni Jehova gabos matanos, paagi sa pagkuyog dian an mga Israelita puede kutanang magkamit nin matanos na kamugtakan sa atubangan nin Dios. Pinagirumdom ni Moises an mga Israelita kan sinda malaog na sa Dagang Panuga: “Mangangahulogan iyan nin katanosan para sa sato, na ingatan niato na gibohon  an gabos na togon na ini sa atubangan ni Jehova na satong Dios, siring sa ipinagboot nia sa sato.” (Deuteronomio 6:25) Dugang pa, si Jehova nanuga: ‘Otobon nindo an sakong mga reglamento asin an sakong hudisyal na mga desisyon, na kun gigibohon nin tawo, sia mabubuhay man paagi kaiyan. Ako si Jehova.’​—Levitico 18:5; Roma 10:5.

13. Si Jehova daw bakong makatanosan sa paghagad sa saiyang banwaan na otobon an matanos na Ley? Ipaliwanag.

¹³ Makamomondo, bilang nasyon, dai ‘nagibo kan mga Israelita an gabos na togon na ini sa atubangan ni Jehova’ asin sa siring dai nagkamit kan ipinanugang mga bendisyon. Dai ninda naotob an gabos na togon nin Dios huli ta an Ley nin Dios sangkap alagad sinda bako. Boot sabihon daw kaini an Dios bakong makatanosan o bakong matanos? Siertong bako. Si Pablo nagsurat: “Ano an sasabihon niato, kun siring? Igwa daw nin inhustisya sa Dios? Nungka logod na mangyari iyan!” (Roma 9:14) An totoo iyo na an mga indibiduwal na idto, bago sagkod pakatapos na itinao an Ley, ibinilang na matanos nin Dios minsan ngani sinda bakong sangkap asin makasalan. Kabale sa lista kan siring na mga tawong matatakton sa Dios si Noe, Abraham, Job, Rahab, asin Daniel. (Genesis 7:1; 15:6; Job 1:1; Ezequiel 14:14; Santiago 2:25) Kun siring, ini an hapot: Basado sa ano ibinilang na matanos nin Dios an mga indibiduwal na ini?

14. Ano an boot sabihon kan Biblia kun sinasabi kaiyan na “matanos” an sarong tawo?

¹⁴ Kun sinasabi kan Biblia na “matanos” an sarong tawo, dai iyan nangangahulogan nin pagkadaing kasalan o pagkasangkap. Imbes, iyan nangangahulogan nin pakaotob sa mga obligasyon nin saro sa atubangan nin Dios asin nin mga tawo. Halimbawa, si Noe inapod na “matanos na tawo” asin “daing sala sa tahaw kan saiyang mga kapanahon” huli ta ‘ginibo nia an segun sa gabos na ipinagboot sa saiya nin Dios. Siring nanggad an ginibo nia.’ (Genesis 6:​9, 22; Malaquias 3:18) Si Zacarias asin Elizabet, na mga magurang ni Juan na Bautisador, “matanos sa atubangan nin Dios huli sa paglakaw na daing katuyawan sono sa gabos na togon asin legal na kahagadan ni Jehova.” (Lucas 1:6) Asin an sarong bakong Israelita, sarong opisyal sa hukbo kan Italia na an ngaran Cornelio, sinabing “sarong tawo na matanos asin natatakot sa Dios.”​—Gibo 10:22.

15. Sa ano konektadong marhay an katanosan?

¹⁵ Apuera kaini, an katanosan na yaon sa mga tawo konektadong marhay sa kun ano an nasa puso nin saro​—an pagtubod asin apresasyon patin pagkamoot nin saro ki Jehova asin sa saiyang mga panuga​—asin bako sanang sa paggibo nia kan hinahagad nin Dios. An Kasuratan nagsasabi na si Abraham “tuminubod ki Jehova; asin ibinilang nia iyan sa saiya na katanosan.” (Genesis 15:6) Si Abraham igwa nin pagtubod bako sanang sa pag-eksister nin Dios kundi patin sa saiyang panuga mapadapit sa “banhi.” (Genesis 3:15; 12:2; 15:5;  22:18) Basado sa siring na pagtubod asin mga gibo na kaoyon nin pagtubod, puedeng trataron asin bendisyonan ni Jehova si Abraham asin an iba pang mga fiel minsan ngani sinda bakong sangkap.​—Salmo 36:10; Roma 4:20-22.

16. Nagresulta sa ano an pagtubod sa pantubos?

¹⁶ Sa katapustapusi, an katanosan na yaon sa mga tawo nakadepende sa pagtubod sa atang na pantubos ni Jesu-Cristo. Dapit sa mga Kristiano kan enot na siglo, si Pablo nagsurat: “Iyan bilang daing bayad na regalo na sinda ipinapahayag na matanos paagi sa . . . dai na kutana maninigong kabootan [nin Dios] huli sa pagkabutas paagi sa pantubos na binayadan ni Cristo Jesus.” (Roma 3:24) Si Pablo nagtataram dian manongod sa mga pinili na magin kairibang paramana ni Cristo sa langitnon na Kahadean. Alagad an atang na pantubos ni Jesus nagbukas man para sa minilyon pang iba kan oportunidad na magkamit nin matanos na kamugtakan sa atubangan nin Dios. Naheling ni apostol Juan sa sarong bisyon “an sarong dakulang kadaklan, na dai nin siisay man na makabibilang, . . . na nagtitindog sa atubangan kan trono asin sa atubangan kan Kordero, na nagugubingan nin maputing mga gubing.” An maputing mga gubing nagsisimbolisar sa saindang pagigin malinig asin matanos sa atubangan nin Dios huli ta “hinugasan ninda an saindang mga gubing asin pinaputi iyan sa dugo kan Kordero.”​—Kapahayagan 7:​9, 14.

Ikaogmang Marhay an Katanosan ni Jehova

17. Anong mga lakdang an dapat na gibohon sa pagsunod sa katanosan?

¹⁷ Minsan ngani mamomoton na itinao ni Jehova an saiyang Aki, si Jesu-Cristo, bilang paagi tanganing kamtan nin mga tawo an matanos na kamugtakan sa atubangan nia, an resulta bako nanggad na automatiko. An saro dapat na gumibo nin pagtubod sa pantubos, ioyon an saiyang buhay sa kabotan nin Dios, magdusay ki Jehova, asin simbolisaran iyan paagi sa bautismo sa tubig. Dangan, dapat na padagos na sunodon nin saro an katanosan, siring man an iba pang espirituwal na mga kualidad. Si Timoteo, sarong bautisadong Kristiano na may langitnon na pag-apod, sinadol ni Pablo: “Sunodon mo an katanosan, diosnon na debosyon, pagtubod, pagkamoot, pakatagal, kahoyoan nin boot.” (1 Timoteo 6:11; 2 Timoteo 2:22) Idinoon man ni Jesus an pangangaipo na padagos na maghingoa kan sabihon nia: “Kun siring, padagos na hanapon nguna an kahadean asin an saiyang katanosan.” Tibaad nagmamaigot kitang marhay na kamtan an mga bendisyon kan Kahadean nin Dios, alagad siring man daw kaiyan an pagmamaigot niato na sunodon an matanos na mga dalan ni Jehova?​—Mateo 6:33.

18. (a) Taano ta bakong pasil na sunodon an katanosan? (b) Ano an manonodan ta sa halimbawa ni Lot?

¹⁸ Siempre, bakong pasil na sunodon an katanosan. Ini huli ta kita gabos bakong sangkap asin an natural na tendensia niato pasiring sa pagkabakong matanos. (Isaias 64:6) Apuera dian, kita napalilibotan nin mga tawo na daing gayo nag-iintindi sa matanos na mga dalan ni Jehova. An mga kamugtakan niato kaparehong marhay kaidtong ki Lot, na nag-erok sa bantog sa karatan na siudad nin Sodoma. Ipinaliwanag ni apostol Pedro kun taano ta ibinilang ni Jehova na angay na iligtas si Lot sa nagdadangadang na paglaglag. Si Pedro nagsabi: “An matanos na tawong idto huli sa saiyang naheheling asin nadadangog mantang nag-eerok sa tahaw ninda aroaldaw nagsasakit an saiyang matanos na kalag huli sa saindang mga katampalasanan.” (2 Pedro 2:​7, 8) Sa siring, marahay na ihapot kan lambang saro sa sato: ‘Kinokonsinte ko daw sa boot ko an inmoral na mga gibo na satong naheheling sa palibot niato? Dai ko daw sana nagugustohan an popular alagad madahas na aling-alingan o mga isport? O ako daw nagsasakit nin arog ki Lot huli sa siring na bakong matanos na mga gibo?’

19. Anong mga bendisyon an mapapasatuya kun ikaoogma niatong marhay an katanosan nin Dios?

¹⁹ Sa delikado asin daing kasegurohan na mga  aldaw na ini, an pagkaogmang marhay sa katanosan ni Jehova sarong gikanan nin katiwasayan asin proteksion. Sa hapot na: “O Jehova, siisay an magigin bisita sa saimong tolda? Siisay an mag-eerok sa saimong banal na bukid?” Si Hadeng David nagsimbag: “Sia na naglalakaw na daing sala asin naggigibo nin katanosan.” (Salmo 15:​1, 2) Paagi sa pagsunod sa katanosan nin Dios asin pagkaogmang marhay dian, mapagdadanay niato an marahay na relasyon sa saiya asin padagos na kakamtan an saiyang pabor patin bendisyon. Sa siring, nasa satuya an buhay na may pagkakontento, paggalang sa sadiri, asin katoninongan nin isip. “An naglalakaw sa katanosan asin mamomoton na kabootan makanonompong nin buhay, katanosan asin kamurawayan,” an sabi kan Tataramon nin Dios. (Talinhaga 21:21) Apuera kaini, an pagmamaigot na gibohon an satong pinakamakakaya na gibohon an matanos asin tama sa gabos niatong paghihingoa nangangahulogan nin maogmang personal na relasyon asin mas marahay na kualidad nin buhay​—sa moral asin espirituwal. An salmista nagsabi: “Maogma an mga nag-ootob sa hustisya, na naggigibo nin katanosan sa gabos na panahon.”​—Salmo 106:3.

[Nota sa Ibaba]

Ikapaliliwanag daw Nindo?

• Ano an katanosan?

• Paano konektado sa katanosan nin Dios an kaligtasan?

• Basado sa ano ibinibilang na matanos nin Dios an mga tawo?

• Paano niato ikaoogmang marhay an katanosan ni Jehova?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Mga ritrato sa pahina 15]

Nagpahayag si Hadeng David nin odok sa pusong pagkamuya sa mga ley nin Dios

[Mga ritrato sa pahina 16]

Si Noe, Abraham, Zacarias asin Elizabet, patin si Cornelio ibinilang na matanos nin Dios. Aram daw nindo kun taano?