“Padagos na Sumunod sa Sako”

“Sa dalan na ini kamo inapod, huli ta minsan si Cristo nagdusa para sa saindo, na winalatan kamo nin modelo tanganing sunodon nindo nin estrikto an saiyang mga lakad.”​—1 PEDRO 2:21.

1, 2. Taano an sangkap na halimbawa ni Jesus bilang paratokdo ta bakong halangkawon para maarog niato?

 SI Jesu-Cristo iyo nanggad an pinakadakulang Paratokdo na nabuhay kasuarin man sa daga. Apuera kaini, sia sangkap, na nungkang nagkasala durante kan bilog niang buhay bilang tawo. (1 Pedro 2:22) Pero boot daw sabihon kaiyan na an halimbawa ni Jesus bilang paratokdo halangkawon para maarog niato na bakong sangkap na mga tawo? Dai man.

² Siring kan naheling niato sa sinundan na artikulo, an pundasyon kan pagtotokdo ni Jesus iyo an pagkamoot. Asin an pagkamoot sarong bagay na puedeng kultibaron niato gabos. An Tataramon nin Dios parateng sinasadol kita na tumalubo asin umoswag sa satong pagkamoot sa iba. (Filipos 1:9; Colosas 3:14) Si Jehova nungkang naghahagad sa saiyang mga linalang nin dai ninda kayang gibohon. Sa katunayan, huling “an Dios pagkamoot” asin ginibo kita sa saiya mismong ladawan, masasabi na dinisenyo nia kita na magpaheling nin pagkamoot. (1 Juan 4:8; Genesis 1:27) Kaya mantang binabasa ta an mga tataramon ni apostol Pedro na nakasurat sa pinakatemang teksto niato, puede kitang maghimate na may kompiansa. Puede niatong sunodon nin estrikto an mga lakad ni Cristo. An totoo, puede niatong kuyogon an pagboot mismo ni Jesus: “Padagos na sumunod sa sako.” (Lucas 9:23) Estudyaran niato kun paano niato puedeng arogon an pagkamoot na ipinaheling ni Cristo, enot sa mga katotoohan na itinotokdo nia, dangan sa mga tawo na tinotokdoan nia.

Pagpatalubo nin Pagkamoot sa mga Katotoohan na Nanonodan Niato

3. Taano ta depisil para sa nagkapira an pag-adal, alagad anong sadol an yaon sa Talinhaga 2:1-5?

³ Tanganing mamotan an mga katotoohan na itinotokdo niato sa iba, dapat na mamotan niato mismo an pag-adal sa mga katotoohan na iyan. Sa kinaban sa presente, bakong madali an magkaigwa kan siring na klase nin pagkamoot. Huli sa mga bagay na arog kan bakong igong inadalan asin maraot na mga ugale kan aki pa an dakol igwa nin nagpapadagos na paghabo sa pag-adal. Minsan siring, mahalagang marhay na kita makanood ki Jehova. An Talinhaga 2:1-5 nagsasabi: “Aki ko, kun ika mag-aako kan sakong mga tataramon asin magpapahalaga kan sakong mga togon, tanganing magtao nin atension sa  kadonongan paagi sa saimong talinga, na ikakiling mo an saimong puso sa pakamansay; dugang pa, kun ika mag-apod sa pakasabot mismo asin ika magkurahaw sa pakamansay, kun ika padagos na maghahanap kaiyan siring baga sa pirak, asin siring baga sa natatagong kayamanan ika padagos na magsusungkat kaiyan, sa siring masasabotan mo an pagkatakot ki Jehova, asin makukua mo an mismong kaaraman nin Dios.”

4. Ano an boot sabihon kan ‘ikiling’ an puso, asin anong pagmansay an matabang sa sato na gibohon iyan?

⁴ Mangnoha na sa bersikulo 1 sagkod 4, kita paorootrong sinasadol na maghingoa na bako sanang ‘mag-ako’ asin ‘magpahalaga’ kundi patin ‘padagos na maghanap’ asin ‘padagos na magsungkat.’ Pero ano an mamotibar sa sato na gibohon an gabos na ini? Bueno, mangnoha an fraseng ‘ikiling mo an saimong puso sa pakamansay.’ An sarong reperensia nagsasabi na an sadol na ini “bakong pakiolay para sa atension sana; iyan kahagadan para sa sarong aktitud: sarong galagang pagigin andam na akoon an mga katokdoan.” Asin ano an puedeng magpangyari sa sato na magin andam na akoon asin galagang manodan an itinotokdo ni Jehova sa sato? An satong pagmansay. Maninigo niatong mansayon “an mismong kaaraman nin Dios” bilang “pirak” asin bilang “natatagong kayamanan.”

5, 6. (a) Ano an tibaad mangyari sa pag-agi nin panahon, asin paano niato iyan malilikayan? (b) Taano ta maninigo niatong padagos na dugangan an mga kayamanan na kaaraman na nakua niato sa Biblia?

⁵ Bakong depisil na magkaigwa kan siring na pagmansay. Halimbawa, an “kaaraman nin Dios” na ilinaog nindo sa saindong isip posibleng marhay na kabale an katotoohan na katuyohan ni Jehova na an fiel na katawohan mabuhay sagkod lamang sa Paraiso digdi sa daga. (Salmo 37:​28, 29) Kan enot nindong manodan an katotoohan na iyan, daing duda na minansay nindo iyan bilang tunay na kayamanan, sarong kaaraman na nagtao nin paglaom asin kagayagayahan sa saindong isip asin puso. Kumusta man ngonyan? Sa pag-agi nin panahon, nagluya na daw an saindong pagpapahalaga sa kayamanan nindo? Kun siring, probaring gibohon an duwang bagay. Enot, buhayon nindo liwat an saindong pagpapahalaga, an boot sabihon, regular na irepresko an saindong isip dapit sa kun taano ta pinahahalagahan nindo an balang katotoohan na itinokdo sa saindo ni Jehova, dawa an mga nanodan nindo kaidtong dakol nang taon an nakaagi.

⁶ Ikaduwa, padagos na dugangan an saindong kayamanan. Total, kun enkaso nakakalot kamo nin sarong mahalagang marhay na mutya, basta na sana daw na ibubulsa nindo iyan asin mahale na kontento? O makalot pa daw kamo tanganing aramon kun igwa pa? An Tataramon nin Dios pano nin mga mutya asin mamahalon na mga kabtang nin katotoohan. Gurano man kadakol kan nakua na nindo, kamo puedeng makakua nin dakol pa. (Roma 11:33) Mantang kinakalot nindo an sarong kabtang nin katotoohan, hapota an saindong sadiri: ‘Taano ta kayamanan  iyan? Nagtatao daw iyan sa sako nin mas hararom na pakarorop dapit sa personalidad ni Jehova o sa saiyang mga katuyohan? Iyan daw nagtatao nin praktikal na giya na makatatabang sa sako na masundan an mga lakad ni Jesus?’ An paghorophorop sa siring na mga hapot matabang sa saindo na pataluboon an saindong pagkamoot sa mga katotoohan na itinokdo ni Jehova sa saindo.

Pagpaheling nin Pagkamoot sa mga Katotoohan na Itinotokdo Niato

7, 8. Ano an nagkapirang paagi na ikapaheheling ta sa iba na namomotan niato an mga katotoohan na nanodan niato sa Biblia? Tumao nin halimbawa.

⁷ Mantang kita nagtotokdo sa iba, paano niato ikapaheheling na namomotan niato an mga katotoohan na nanodan niato sa Tataramon nin Dios? Bilang pag-arog sa halimbawa ni Jesus, kita nananarig na marhay sa Biblia sa satong paghuhulit asin pagtotokdo. Dai pa sana nahahaloy, an banwaan nin Dios sa bilog na kinaban inenkaminar na gamiton nin orog an Biblia sa saindang pampublikong ministeryo. Mantang iinaaplikar nindo an suhestion na iyan, humanap nin mga paagi na ipaaram sa kagharong na pinahahalagahan nindo mismo an ihinihiras nindo hale sa Biblia.​—Mateo 13:52.

⁸ Halimbawa, kasunod tolos kan pag-atake nin mga terorista sa Siudad nin Nueva York kan nakaaging taon, binabasa nin sarong tugang na Kristiana an Salmo 46:​1, 11 sa mga tawo na nanonompongan nia sa saiyang ministeryo. Hinahapot nguna nia an mga tawo kun kumusta na sinda pakatapos kan trahedya. Maingat niang dinadangog an saindang simbag, pinasasalamatan iyan, dangan sinasabi: “Boot kong basahon sa saindo an sarong teksto na talagang nakaranga sa sako durante kan masakit na panahon na ini?” Pipira sana an nagsayuma, asin dakol na marahayon na orolay an ibinunga. Sa pakikipag-olay sa mga hoben, an tugang na babae man sanang iyan parateng nagsasabi: “Singkuentang taon na ngonyan na ako nagtotokdo kan Biblia, asin aram mo? Dai pa ako noarin man napaatubang sa ni sarong problema na dai matatabangan kan librong ini na maresolberan.” Paagi sa sinsero, entusiastikong paagi nin pagdolok, ipinaheheling niato sa mga tawo na pinahahalagahan asin namomotan niato an nanodan niato sa Tataramon nin Dios.​—Salmo 119:​97, 105.

9, 10. Taano ta mahalaga na gamiton an Biblia kun sinisimbag an mga hapot manongod sa satong mga tinutubod?

⁹ Kun hinahapot kita kan mga tawo manongod sa  satong mga tinutubod, igwa kita nin marahayon na oportunidad na ipaheling na namomotan niato an Tataramon nin Dios. Bilang pag-arog sa halimbawa ni Jesus, dai niato basta sana ibinabasar an simbag niato sa satong sadiring mga ideya. (Talinhaga 3:​5, 6) Imbes, ginagamit niato an Biblia sa pagsimbag. Natatakot daw kamo na tibaad may maghapot sa saindo na dai nindo kayang simbagon? Estudyare an duwang positibong paagi na magigibo nindo.

¹⁰ Gibohon an makakaya nindo na magin andam. Si apostol Pedro nagsurat: “Santipikaron nindo an Cristo bilang Kagurangnan sa saindong puso, na pirmeng andam na gumibo nin pagdepensa sa atubangan nin lambang tawo na naghahagad sa saindo nin rason para sa saindong paglaom, alagad ginigibo iyan sa mahoyong boot asin hararom na paggalang.” (1 Pedro 3:15) Andam daw kamong idepensa an saindong mga tinutubod? Halimbawa, kun gustong maaraman nin saro kun taano ta dai kamo nakikikabtang sa sarong kostumbre o kaugalean na bakong sono sa Kasuratan, dai kamo makontento sa pagsabing, “Bawal iyan sa relihion ko.” An siring na simbag puedeng magsuherir na tinotogotan nindo na iba an gumibo nin mga desisyon para sa saindo asin na kun siring seguradong miembro kamo nin sarong kulto. Puedeng mas marahay na sabihon, “Ibinabawal iyan kan Tataramon nin Dios, an Biblia” o, “Dai iyan nasosonoan kan sakong Dios.” Dangan tumao nin makatanosan na paliwanag kun taano.​—Roma 12:1.

11. Anong kasangkapan sa pagsiyasat an puedeng makatabang sa sato na magin andam sa pagsimbag sa mga hapot manongod sa mga katotoohan sa Tataramon nin Dios?

¹¹ Kun sa pagmate nindo bako kamong andam, taano ta dai tawan nin panahon na pag-adalan an librong Reasoning From the Scriptures? a Pumili nin pirang tema na garo baga posibleng marhay na malataw, asin magtuom nin pirang punto na basado sa Kasuratan. Papagdanayon na pirmeng yaon an libro nindong Reasoning asin an Biblia nindo. Dai mag-alangan na gamiton iyan pareho, na sinasabing igwa kamo nin kasangkapan sa pagsiyasat na gusto nindong gamiton sa pagtabang na hanapon an simbag kan Biblia sa mga hapot.

12. Ano an puede tang isimbag kun dai niato aram an simbag sa sarong hapot sa Biblia?

¹² Hingoahon na dai mahadit nin labi-labi. Mayo nin bakong sangkap na tawo na aram an gabos na simbag. Kaya kun may hapot sa Biblia na dai nindo kayang simbagon, puedeng isimbag nindo pirme an arog kaini: “Salamat sa pagbangon kan interesanteng hapot na iyan. An totoo, dai ko aram an simbag, alagad segurado ako na may sinasabi an Biblia manongod dian. Gustong-gusto ko an magsiyasat sa Biblia, kaya sisiyasaton ko an manongod sa hapot nindo asin babalikan ko kamo.” An siring na sinsero, mapakumbabang paagi puede nanggad na magbukas kan dalan para sa dugang pang pag-oolay.​—Talinhaga 11:2.

Pagkamoot sa mga Tawong Tinotokdoan Niato

13. Taano ta maninigo niatong papagdanayon an positibong pagmansay sa mga hinuhulitan niato?

¹³ Ipinaheling ni Jesus an pagkamoot sa mga tawong tinotokdoan nia. Paano niato sia maaarog sa bagay na ini? Maninigo na nungka kitang magin daing labot sa mga tawo sa palibot niato. Totoo, an “guerra kan dakulang aldaw nin Dios na Makakamhan sa gabos” parani nang parani, asin dakol sa binilyon na tawo an lalaglagon. (Kapahayagan 16:14; Jeremias 25:33) Pero, dai niato aram kun siisay an  mabubuhay asin kun siisay an magagadan. Sa ngapit pa an paghokom na iyan asin an ninombrahan ni Jehova, si Jesu-Cristo, an magibo kaiyan. Sagkod na dai pa naghohokom, minamansay niato an balang indibiduwal bilang igwa nin potensial na magin lingkod ni Jehova.​—Mateo 19:24-26; 25:31-33; Gibo 17:31.

14. (a) Paano niato puedeng siyasaton an satong sadiri kun baga may empatiya kita sa mga tawo? (b) Sa anong praktikal na mga paagi kita puedeng magpaheling nin empatiya asin personal na interes sa iba?

¹⁴ Arog ni Jesus, kun siring, hinihingoa niato na magkaigwa nin empatiya sa mga tawo. Puedeng ihapot niato sa satong sadiri: ‘Nagsisimpatiya daw ako sa mga tawo na nadaya kan tusong mga kaputikan asin pandadaya kan mga elementong relihioso, politikal, asin komersial sa kinaban na ini? Kun sinda garo baga indiperente sa mensaheng ipinapaabot niato sa sainda, hinihingoa ko daw na saboton kun taano ta siring kaiyan an saboot ninda? Inaadmitir ko daw na ako, o an iba pa na sa ngonyan naglilingkod nin fiel ki Jehova, nagin arog man kaiyan an saboot kaidto? Ibinagay ko na daw an sakong pamamaagi? O ibinibilang ko daw an mga tawong ini na mayo nang pag-asa?’ (Kapahayagan 12:9) Kun namamatean kan mga tawo an tunay na empatiya niato, mas posibleng marhay na sinda mahimate sa satong mensahe. (1 Pedro 3:8) An empatiya puedeng magpahiro man sa sato na magkaigwa nin orog na interes sa mga tawo na nanonompongan niato sa satong ministeryo. Puede niatong isurat an saindang mga hapot asin problema. Pagbalik niato, puede niatong ipaheling sa sainda na pinag-iisipan niato an manongod sa mga sinabi ninda kan nakaaging pagdalaw. Asin kun igwa sinda nin kaipuhan na asikasohon tolos sa oras na iyan, tibaad nasa kamugtakan kita na mag-alok nin praktikal na tabang.

15. Taano ta maninigo niatong hanapon an marahay na mga kualidad kan mga tawo, asin paano niato iyan puedeng gibohon?

¹⁵ Arog ni Jesus, hinahanap niato an marahay na mga kualidad kan mga tawo. Tibaad an sarong nagsosolong magurang naggigibo nin kahangahangang paghihingoa na padakulaon an saiyang mga aki. An sarong lalaki nagmamaigot na marhay na sustentohan an saiyang pamilya. An sarong may edad na nagpapaheling nin interes sa espirituwal na mga bagay. Rinirisa daw niato an siring na mga bagay sa mga tawong nanonompongan niato asin kinokomendaran sinda huli kaiyan? Sa paggibo kaiyan, idinodoon niato an puntong pinagkakaoyonan nia saka niato asin puedeng magbukas iyan kan dalan na makapatotoo manongod sa Kahadean.​—Gibo 26:​2, 3.

An Kapakumbabaan Mahalagang Marhay sa Pagpaheling nin Pagkamoot

16. Taano ta mahalaga na magdanay na mahoyo asin magalang sa mga hinuhulitan niato?

¹⁶ An pagkamoot sa mga tawong tinotokdoan niato mapahiro sa sato na himateon an madonong na patanid kan Biblia: “An kaaraman nakakapaabhaw, alagad an pagkamoot nagpaparigon.” (1 Corinto 8:1) Dakula an kaaraman ni Jesus, pero nungka siang nagpaabaw-abaw. Kaya mantang ihinihiras nindo an saindong mga tinutubod, likayan na kamo garo nakikidiskutir o nakalalabaw. An pasohan niato aboton an puso asin dagkahon an mga tawo sa mga katotoohan na namomotan niatong marhay. (Colosas 4:6) Girumdomon, kan hatolan ni Pedro an mga Kristiano na magin andam na gumibo nin pagdepensa, iiniba nia an pagirumdom na maninigo niatong gibohon iyan “sa mahoyong boot asin hararom na paggalang.” (1 Pedro 3:15) Kun kita mahoyo asin magalang, mas posibleng marhay na madadagka niato an mga tawo sa Dios na pinaglilingkodan niato.

17, 18. (a) Ano an maninigo na magin reaksion niato sa mga pagkritika manongod sa satong mga kualipikasyon bilang ministro? (b) Taano ta dai kaipuhan kan mga estudyante sa Biblia an kaaraman sa suanoy na mga lenguaheng ginamit sa Biblia?

¹⁷ Dai kaipuhan na pahangaon an mga tawo paagi sa satong kaaraman o inadalan. Kun an nagkapira sa teritoryo nindo habong maghinanyog sa siisay man na mayo nin tinapos sa unibersidad, dai pagtogotan an aktitud ninda na makapaluya sa boot nindo. Dai inintindi ni Jesus an reklamo na dai sia nakapag-eskuela sa prestihiosong rabinikong mga paadalan kan saiyang kaaldawan; ni nagpadara sia sa popular na mga prehuwisyo paagi sa paghingoang pahangaon an mga tawo paagi sa kadakol na inadalan nia.​—Juan 7:15.

¹⁸ An kapakumbabaan asin pagkamoot lalo na nanggad na mahalaga sa Kristianong mga ministro kisa ano man na sekular na inadalan. An Dakulang Edukador, si Jehova, an nagkukualipikar sa sato para sa ministeryo. (2 Corinto 3:​5, 6) Asin ano man an sinasabi nin nagkapirang klero nin Kakristianohan, dai niato kaipuhan na pag-adalan an suanoy na mga lenguaheng ginamit sa Biblia tangani na magin paratokdo kan Tataramon nin Dios. Ipinasabong ni Jehova an Biblia na isurat sa siring kalinaw asin kaespesipikong mga tataramon na haros  gabos makakasabot sa mahalagang marhay na mga katotoohan kaiyan. An mga katotoohan na iyan nagdadanay na dai nagbabago dawa kun itradusir sa ginatos na lenguahe. Kaya dai kaipuhan an kaaraman dapit sa suanoy na mga lenguahe, minsan ngani nakakatabang kun minsan. Dugang pa, an kapalangkawan huli sa pagigin matibay sa mga lenguahe puedeng magin dahelan na an saro mawaran nin sarong kualidad na mahalagang marhay sa tunay na mga Kristiano​—an pagigin madaling tokdoan.​—1 Timoteo 6:4.

19. Sa anong sentido na sarong paglilingkod an satong Kristianong ministeryo?

¹⁹ Daing duda na an satong Kristianong ministeryo sarong gibohon na nagkakaipo nin mapakumbabang aktitud. Parate kitang napapaatubang sa pagtumang, pagkaindiperente, paglamag pa ngani. (Juan 15:20) Pero, paagi sa fiel na pag-otob sa satong ministeryo, ginigibo niato an sarong mahalagang marhay na paglilingkod. Kun padagos kitang maglilingkod sa iba na may kapakumbabaan sa gibohon na ini, inaarog niato an pagkamoot na ipinaheling ni Jesu-Cristo sa mga tawo. Isipon nindo: Kun kaipuhan niatong maghulit sa sangribong tawo na indiperente o nagkokontra tangani na maabot an sasarong arog-karnerong indibiduwal, bako daw na bawi an paghihingoa? Iyo nanggad! Kaya paagi sa pagprosegir sa gibohon na iyan, na nungkang minaontok, fiel niatong pinaglilingkodan an mga arog-karnero na kaipuhan pa niatong maabot. Daing duda na seseguradohon ni Jehova asin ni Jesus na manompongan asin matabangan an dakol pang siring kaiyan na mahahalagang marhay na indibiduwal bago dumatong an katapusan.​—Haggeo 2:7.

20. Ano an nagkapirang paagi na makapagtotokdo kita paagi sa halimbawa?

²⁰ An pagtotokdo paagi sa halimbawa saro pang paagi nin pagpaheling kan satong pagigin andam na maglingkod sa iba. Halimbawa, boot niatong itokdo sa mga tawo na an paglilingkod ki Jehova, an “maogmang Dios,” iyo an pinakamarahay, pinakanakakokontentong pamumuhay na posible. (1 Timoteo 1:11) Mantang minamasdan ninda an satong gawe-gawe asin an satong pagtratar sa satong kataraed, kaeskuela, asin katrabaho, naheheling daw ninda na kita maogma asin kontento? Kaagid kaiyan, itinotokdo niato sa mga inaadalan sa Biblia na an Kristianong kongregasyon sarong lugar nin pagkamoot sa sarong indiperente, maringis na kinaban. Maheheling daw tolos kan satong mga inaadalan na namomotan niato an gabos sa kongregasyon asin na naghihingoa kita na mapreserbar an pakipagkatoninongan sa lambang saro?​—1 Pedro 4:8.

21, 22. (a) An pagsiyasat sa sadiri mapadapit sa satong ministeryo puedeng gumiya sa sato na aprobetsaran an anong mga oportunidad? (b) Ano an ipaliliwanag sa mga artikulo sa sunod na luwas kan An Torrengbantayan?

²¹ An pagigin andam niato may labot sa satong ministeryo puedeng magmotibar sa sato, kun beses, na siyasaton liwat an satong sadiri. Sa onestong paggibo kaiyan, nanonompongan nin dakol na sinda nasa kamugtakan na pahiwason an saindang paglilingkod paagi sa paglaog sa bilog na panahon na ministeryo o paagi sa pagbalyo tanganing maglingkod kun saen mas dakula an pangangaipo. An iba nagdesisyon na mag-adal nin ibang lenguahe tanganing mapaglingkodan an nagdadakulang komunidad nin mga dayo sa mismong teritoryo ninda. Kun bukas sa saindo an mga opsion na iyan, tawan iyan nin maingat asin mapagngayongayong paghorophorop. An buhay na ginagamit sa paglilingkod nagtatao nin dakulang kagayagayahan, satispaksion, asin katoninongan nin isip.​—Eclesiastes 5:12.

²² Iyo nanggad, padagos niatong arogon si Jesu-Cristo paagi sa pagpatalubo kan satong pagkamoot sa mga katotoohan na itinotokdo niato asin sa mga tawong tinotokdoan niato. An pagpatalubo asin pagpaheling nin pagkamoot sa duwang bagay na ini matabang sa sato na makatogdok nin marahay na pundasyon para sa pagigin arog-Cristong mga paratokdo. Pero paano niato magagamit an pundasyon na iyan? Sa sunod na luwas kan An Torrengbantayan, ipaliliwanag nin serye nin mga artikulo an nagkapira sa espesipikong mga paagi nin pagtotokdo na ginamit ni Jesus.

[Nota sa Ibaba]

Ano an Isisimbag Nindo?

• Ano an asegurasyon niato na an halimbawa ni Jesus bilang paratokdo bakong halangkawon para maarog niato?

• Paano niato ikapaheheling na namomotan niato an mga katotoohan na nanodan niato sa Biblia?

• Taano ta mahalaga na magdanay na mapakumbaba mantang nag-ooswag an satong kaaraman?

• Ano an nagkapirang paagi na puedeng ikapaheling niato an pagkamoot sa mga tawo na hinihingoa niatong tokdoan?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Mga ritrato sa pahina 16]

Gibohon an saindong makakaya na magin andam

[Mga ritrato sa pahina 16, 17]

Kun pinahahalagahan nindo an “kaaraman nin Dios,” puede nindong gamiton nin epektibo an Biblia

[Ritrato sa pahina 18]

Ipinaheheling niato an pagkamoot sa mga tawo paagi sa paghiras sa sainda kan maogmang bareta