An Marahay na mga Kataed Sarong Bentaha

“Mas marhay an kataed na harani kisa tugang na harayo.”​—Talinhaga 27:10.

SARONG intelektuwal kan enot na siglo C.E. an naghapot ki Jesus: “Siisay man nanggad an sakuyang kapwa?” Sa pagsimbag si Jesus nagsabi saiya, bakong kun siisay an saiyang kataed, kundi kun ano an tunay na kataed. Posibleng marhay na pamilyar saindo an ilustrasyon ni Jesus. Aram iyan kan dakol bilang an parabola kan tataong makipagkapwa-tawong Samaritano asin nakarekord iyan sa Ebanghelyo ni Lucas. Arog kaini an pagkasaysay ni Jesus kan estorya:

“May sarong tawo na naghihilig hale sa Jerusalem pasiring sa Jerico asin naholog sa kamot nin mga parahabon, na hinubaan sia sagkod hinampak, asin nagharale, na binayaan siang haros gadan na. Ngonyan nagkanorongod na an sarong saserdote naghihilig sa tinampong iyan, alagad kan naheling sia kaini, nagliklik ini sa ibong na dalan. Siring man, an saro man na Levita, kan huminilig ini sa lugar na iyan asin naheling sia, nagliklik sa ibong na dalan. Alagad an sarong Samaritano na nagbabaklay sa tinampo naabotan sia asin, kan maheling sia, ini naherak. Kaya dinolok sia kaini asin binugkosan an saiyang mga lugad, na inulaan iyan nin lana asin arak. Dangan isinakay sia kaini sa sadiri kaining hayop asin dinara sia sa harong na dagosan asin inataman sia. Asin pagkaaga nagluwas ini nin duwang denario, itinao iyan sa kagsadiri kan harong na dagosan, asin nagsabi, ‘Atamanon  mo sia, asin ano man na gastoson mo apuera kaini, babayadan ko saimo sa pagbalik ko.’ Siisay sa tolong ini an sa paghona mo ginibo an saiyang sadiri na kapwa kan lalaki na naholog sa kamot kan mga parahabon?”​—Lucas 10:29-36.

Minalataw na nasabotan kan intelektuwal an pinakapunto. Daing pagduwaduwang sinabi nia nin eksakto kun siisay an kataed kan eridong tawo: “An guminawe na may pagkaherak sa saiya.” Dangan sinabi ni Jesus sa saiya: “Lakaw asin gibohon mo man mismo an arog kaiyan.” (Lucas 10:37) Abaa kamapuersang ilustrasyon manongod sa kun ano an kahulogan kan pagigin sarong tunay na kataed! An parabola ni Jesus puede nganing magin dahelan na ihapot sa sadiri niato: ‘Ano daw na klaseng kataed ako? An sako daw na rasa o nasyonalidad nakaiimpluwensia sako sa pagdeterminar kun siisay an sakong mga kataed? Linilimitaran daw kan siring na mga bagay an sakong obligasyon na tumabang sa siisay man na kapwa tawo na naheheling ko na may problema? Naghihingoa daw ako na magin marahay na kataed?’

Saen Mapoon?

Kun sa pagmate niato kaipuhan kitang umoswag sa bagay na ini, kaipuhan na pumoon kita sa satong nasa isip na aktitud. An satong interes maninigo na nakasentro sa pagigin marahay na kataed. Makakokontribwir man ini sa satong pagkaigwa nin marahay na mga kataed. Haros duwang ribong taon na an nakaagi, idinoon ni Jesus an mahalagang prinsipyong iyan manongod sa relasyon nin tawo sa saiyang bantog na Sermon sa Bukid. Sia nagsabi: “Kun siring, an gabos na boot nindong gibohon sa saindo nin mga tawo, gibohon man nindo sa sainda.” (Mateo 7:12) An pagtratar sa iba na may paggalang, dignidad, asin kabootan an nag-eenkaminar sa sainda na trataron man kamo nin arog kaiyan.

Sa artikulong “Pagkamoot sa Saindong Kataraed,” na nagluwas sa magasin na The Nation Since 1865, sinambit kan peryodista asin autor na si Lise Funderburg an nagkapirang simpleng bagay na puedeng gibohon tanganing enkaminaron an pakikipagkapwa-tawo. Isinurat nia: “Gusto ko . . . na an personal na relasyon ipahayag sa kadakol na saradit na akto nin kabootan na ginigibo kan magkataraed sa lambang saro​​—pagtao kan diaryo sa kagharong, pagbantay sa mga aki, pagbakal nin sarong bagay sa tindahan. Gusto ko an relasyon na ini sa sarong kinaban na paorog nang paorog an pagrayo nin boot, kun saen nagluluya an mga komunidad huli sa pagkatakot asin krimen.” Idinugang pa nia: “Kaipuhan na magpoon kamo sa sarong lugar. Asin iyan puede man na magpoon sa kataed na pinto.”

An magasin na Canadian Geographic nagtao man nin nakatatabang na punto na puedeng makatabang sa mga magkataraed na mapatalubo an nakararahay na aktitud sa lambang saro. Nagkomento an parasurat na si Marni Jackson: “An mga kataed, arog kan pamilya, mga tawo sa buhay nindo na dai mo puedeng pirmeng pilion. An relasyon nagkakaipo nin pagkamataktika, nagkapirang gibo nin paggalang asin pagpahunod.”

Marahay na mga Kataed—Marahay na mga Paratao

Totoo, dakol sa sato an nag-aalangan na magdolok sa kataraed. Tibaad garo baga mas pasil pang marhay na likayan an pakipag-olay asin isuway an satong sadiri. Minsan siring, an Biblia nagsasabi na “igwang orog na kaogmahan sa pagtao kisa pag-ako.” (Gibo 20:35) Kun siring, an marahay na kataed nagmamaigot na gumibo nin paghihingoang makamidbid an mga tawo sa palibot nia. Minsan ngani dai man gustong magkaigwa nin dayupot na pakikikatood, nagmamaigot siang makipag-olay nin halipot kun minsan, tibaad pumoon sana sa makikatood na huyom o mustra.

Arog kan sinabi sa enotan, an “kadakol na saradit na akto nin kabootan” na ginigibo nin magkataraed sa lambang saro an talagang mahalaga sa pag-establisar asin pagpadanay nin relasyon nin magkataraed. Kaya marahay na humanap nin saradit na kapahayagan nin kabootan na puedeng ipaheling nindo sa kataed, huli ta ini parateng mapaoswag nin espiritu nin kooperasyon asin paggalang sa lambang saro. Dugang pa, sa paggibo kaiyan, susunodon niato an konseho kan Biblia: “Dai ipanguri an marahay sa mga nanonongdan kaiyan, kun nasa kapangyarihan kan saimong kamot na gibohon iyan.”​—Talinhaga 3:27; Santiago 2:14-17.

Marahay na mga Kataed—Mapagpasalamat na mga Nag-aako

Marahayon kun masasabi niato na an gabos na nag-aako nin tabang asin mga regalo nagpapasalamat. An makamomondo ta bakong pirme na arog kaiyan. Dakol na alok na tabang asin may marahay na intension na regalo an dai nanggad  pinasalamatan kaya an sinserong mga nagtao tibaad magsaboot, ‘Iyan na an huri!’ May beses na an gabos na paghihingoa nindo na magtao nin makikatood na pataratara asin pagpaypay sa saindong mga kataed tibaad balosan sana nin magabat sa boot na tango.

Pero, sa dakol na pangyayari an nag-aako bako man talagang ingrato, minsan ngani sa heling niato garo baga sia arog kaiyan. Tibaad an saiyang pinaghalean na kultura an nagpapangyari na sia mag-alangan o nasusupog asin gumawe sia nin indiperente, garo baga sa antipatikong paagi. Sa ibong na lado, sa ingratong kinaban na ini, tibaad isipon kan nagkapira na an saindong pagigin makikatood pambihira, o tibaad pagdudahan pa ngani an saindong mga motibo. Tibaad kaipuhan ninda an pag-asegurar giraray. Sa siring, an pag-establisar nin makikatood na relasyon tibaad mangaipo nin panahon asin pasensia. Minsan siring, an mga kataed na nakanood kan teknika nin pagigin marahay na mga paratao asin mapagpasalamat na mga nag-aako makakokontribwir sa matoninong asin maogmang palibot sa pagtaraed.

Kun May Mag-abot na Kasakitan

An sarong marahay na kataed nangorognang may mahalagang bentaha kun may mag-abot na kalamidad. Durante nin mga panahon nin kasakitan, naheheling an tunay na kahulogan nin pakikipagkapwa-tawo. Dakol an estorya nin daing kaimotan na akto nin mga kataed durante nin siring na mga panahon. An ordinaryong kalamidad garo baga nagpapangyari na an magkataraed magkooperar nin gikan sa boot asin itao an saindang tabang para sa lambang saro. Dawa an mga magkakontra an punto de vista sa parate magtatarabangan.

Halimbawa, nagbareta an The New York Times na kan tinanyog nin nandedestrosong linog an Turkiya kan 1999, an tradisyonal na mga magkaiwal nagpaheling nin pagkasararo nin magkataraed. “Sa laog nin dakol na taon itinokdo samo na ikaongis an mga Turko,” an isinurat kan kolumnistang Griego na si Anna Stergiou sa sarong peryodiko sa Atenas. “Alagad an grabeng kolog na namamatean ninda dai nagtao samo nin kagayagayahan. Napahiro kami, naghibi kami na garo baga an haloyon nang pagkaongis nawara kan maheling an garadan na omboy.” Kan an gibong pagsalbar opisyal na pinapondo, an mga grupo nin parasalbar na Griego nagsayumang umontok sa paghanap nin mga nakaligtas.

An pagpartisipar sa gibohon na pagsalbar pagkatapos nin mga kalamidad tunay nanggad na noble asin pusoan na gibo nin pakipagkapwa. Dawa siring, an pagligtas sa buhay nin kataed paagi sa pagpatanid sa saiya bago may mag-aging kasakitan seguradong puedeng ibilang na mas mahalaga pa nganing gibo nin pakipagkapwa. An makamomondo, ihinahayag kan kasaysayan na an mga nagpapatanid sa mga kataed manongod sa umaaboton na mga kalamidad sa parate dai inaako, huli ta sa panahon kan pagpatanid, an nagdadangadang na kalamidad dai pa tolos naheheling. An mga nagpapatanid parateng dai tinutubod. Kaipuhan na marhay an pagkadesidido asin pagsakripisyo kan sadiri sa parte kan siisay man na nagmamaigot na tumabang sa mga indibiduwal na daing pakaaram kan saindang delikadong situwasyon.

An Nakalalabi sa Gabos na Gibo nin Pakipagkapwa

Ngonyan, sarong mas importanteng marhay kisa natural na kalamidad an umaaboton sa katawohan. Iyan an ihinulang gibo kan Makakamhan sa Gabos na Dios na mahale kan krimen, karatan, asin kaibang mga problema sa daga. (Kapahayagan 16:16; 21:​3, 4) An importanteng pangyayaring ini  bakong sadit an posibilidad na mangyari kundi segurado! An Mga Saksi ni Jehova galagang ihiras sa pinakadakol na tawong mapupuede an kaaraman na kaipuhan tanganing makaligtas sa nagdadangadang na nakatatanyog sa kinaban na pangyayaring ini. Iyan an dahelan kaya prosegido sindang marhay sa saindang midbid na marhay na paghuhulit sa bilog na kinaban. (Mateo 24:14) Ginigibo ninda ini nin gikan sa boot, huli sa pagkamoot sa Dios asin kataed.

Kun siring, dai pagtogotan an prehuwisyo o pagkauyam na olangon kamo sa paghinanyog kun an mga Saksi mag-abot sa pinto nindo o dolokon kamo sa ibang lugar. Pinagmamaigotan ninda na magin marahay na mga kataed. Kaya akoon an saindang alok na makipag-adal saindo sa Biblia. Manodan kun paano kita inaasegurar kan Tataramon nin Dios na harani nang umabot an panahon nin magayagayang durungan na pag-eksister nin magkataraed. Sa panahon na iyan, mayo na nin pagpalaenlaen sa rasa, relihion, o kamugtakan sa pagbuhay na makakaraot sa makikatood na relasyon na talagang minamawot kan kadaklan sa sato.

[Mga ritrato sa pahina 6, 7]

Marahay na gumibo nin kabootan sa pagtaraed nindo

[Credit Line]

Globo: Mountain High Maps® Copyright ©1997 Digital Wisdom, Inc.