Arogon an Dakulang Paratokdo

“Kun siring paduman kamo asin gumibo kamo nin mga disipulo sa mga tawo . . . , na tokdoan nindo sinda na otobon an gabos na bagay na ipinagboot ko sa saindo.”​—MATEO 28:​19, 20.

1, 2. (a) Paanong minsan paano kita gabos paratokdo? (b) Pag-abot sa pagtotokdo, ano an daing kaagid na paninimbagan kan tunay na mga Kristiano?

 IKA daw sarong paratokdo? Minsan paano, kita gabos paratokdo. Kada itokdo nindo an direksion sa sarong nalagalag na nagbibiahe, ipaheling sa sarong katrabaho kun paano gigibohon an sarong partikular na trabaho, o ipaliwanag sa aki kun paano isisintas an saiyang sapatos, kamo nagtotokdo. An pagtabang sa iba sa siring na mga paagi nagtatao man nin satispaksion, bako daw?

² Pag-abot sa pagtotokdo, an tunay na mga Kristiano igwa nin daing kaagid na paninimbagan. Sinugo kita na ‘gumibo nin mga disipulo sa mga tawo, na tokdoan sinda.’ (Mateo 28:​19, 20) Sa laog man kan kongregasyon, may mga oportunidad kita na magtokdo. An kualipikadong mga lalaki ninombrahan na maglingkod bilang “mga pastor asin paratokdo,” sa katuyohan na pakosogon an kongregasyon. (Efeso 4:11-13) Sa saindang pangaroaldaw na Kristianong mga aktibidad, an maygurang na mga babae dapat na magin “mga paratokdo nin karahayan” sa mas nguhod na mga babae. (Tito 2:3-5) Kita gabos sinasadol na parigonon an boot kan mga kapagtubod, asin puede niatong kuyogon an konsehong iyan paagi sa paggamit kan Biblia sa pagpakosog sa iba. (1 Tesalonica 5:11) Kanigoan na pribilehio na magin paratokdo kan Tataramon nin Dios asin ihiras an espirituwal na mga prinsipyo sa buhay na puedeng magkaigwa nin naghahaloy na mga pakinabang!

3. Paano niato mapaooswag an satong pagigin epektibo bilang paratokdo?

³ Pero paano niato mapaooswag an satong pagigin epektibo bilang paratokdo? Sa pangenot, paagi sa pag-arog sa Dakulang Paratokdo, si Jesus. ‘Alagad paano niato maaarog si Jesus?’ an tibaad isipon nin nagkapira. ‘Sangkap sia.’ Totoo, dai kita puedeng magin sangkap na paratokdo. Pero, ano man an satong mga kakayahan, puede niatong gibohon an satong pinakamakakaya na arogon an paagi nin pagtotokdo ni Jesus. Pag-olayan niato kun paano ta magagamit an apat sa saiyang mga pamamaagi​—pagigin simple, epektibong mga hapot, lohikong pangangatanosan, asin angay na mga ilustrasyon.

Gibohon Iyan na Simple

4, 5. (a) Taano an pagigin simple ta sarong pangenot na karakteristiko kan katotoohan sa Biblia? (b) Tanganing makatokdo nin simple, taano ta mahalaga na mangnohon an satong bokabularyo?

⁴ An pundamental na mga katotoohan sa Tataramon nin Dios bakong komplikado. Sa pamibi, si Jesus nagsabi: “Hayag takang inoomaw, Ama, . . . huli ta itinago mo an mga bagay na ini sa mga madonong asin may inadalan asin ipinahayag mo iyan sa mga aking sadit.” (Mateo 11:25) Ginibo ni Jehova na ikapahayag an saiyang mga katuyohan sa mga may sinsero asin mapakumbabang puso. (1 Corinto 1:26-28) Sa siring, an pagigin simple sarong pangenot na karakteristiko kan katotoohan sa Biblia.

⁵ Kun kamo namamayo nin pag-adal sa Biblia o nagdadalaw liwat sa mga interesado, paano kamo makapagtotokdo nin simple? Bueno, ano an nanodan niato sa Dakulang Paratokdo? Tanganing matokdoan an mga naghihinanyog sa saiya, na an kadaklan “daing inadalan asin ordinaryo,” si Jesus naggamit nin simpleng pananaram na masasabotan ninda. (Gibo 4:13) Kun siring, tanganing makatokdo nin simple, an enot na kahagadan iyo na mangnohon an satong bokabularyo. Dai kita kaipuhan na gumamit nin nakakalulang mga tataramon o frase tanganing gibohon na mas nakakokombensir sa iba an katotoohan sa Tataramon nin Dios. An siring na  “sobrang pananaram” puedeng magin nakatatakot, nangorogna sa mga limitado an inadalan o kakayahan. (1 Corinto 2:​1, 2) An halimbawa ni Jesus nagpapaheling na an simpleng mga tataramon na maingat na pinili puedeng ipasabot an katotoohan na may orog na puersa.

6. Paano niato malilikayan na biglaon nin kadakol na impormasyon an sarong tinotokdoan sa Biblia?

⁶ Tanganing makatokdo nin simple, dapat man kitang mag-ingat na likayan na biglaon nin kadakol na impormasyon an tinotokdoan sa Biblia. Kinonsiderar ni Jesus an mga limitasyon kan saiyang mga disipulo. (Juan 16:12) Dapat man niatong konsideraron an tinotokdoan. Halimbawa, kun namamayo nin pag-adal sa librong Kaaraman na Minagiya Pasiring sa Buhay na Daing Katapusan, dai niato kaipuhan na ipaliwanag an lambang detalye. a Ni kaipuhan man na hidaleon na itao an impormasyon, na garo baga an pinakaimportante iyo na matapos sana an sarong lawig nin pinag-aadalan. Imbes, madonong na determinaran an rikas kan pag-adal base sa mga pangangaipo asin kakayahan kan tinotokdoan. An pasohan niato iyo na tabangan an tinotokdoan na magin disipulo ni Cristo asin parasamba ki Jehova. Dapat niatong gamiton an ano man na panahon na kaipuhan tanganing tabangan an interesadong tinotokdoan na masabotan nin malinaw an nanonodan nia. Sa siring, an katotoohan puedeng makataros sa saiyang puso asin magpahiro sa saiya.​—Roma 12:2.

7. Anong mga suhestion an makatatabang sa sato na magtokdo nin simple kun kita nagpapahayag sa kongregasyon?

⁷ Kun kita nagpapahayag sa kongregasyon, nangorogna kun igwa nin mga bagohan na nagdadangog, paano kita makapagtataram nin mga tataramon na “pasil na masabotan”? (1 Corinto 14:9) Estudyare an tolong suhestion na makatatabang. Enot, ipaliwanag an ano man na bakong pamilyar na mga termino na gagamiton nindo. An pakasabot niato sa Tataramon nin Dios nagtao sa sato nin napapalaen na bokabularyo. Kun ginagamit niato an mga tataramon na arog kan “fiel asin may diskresion na oripon,” “ibang karnero,” asin “Dakulang Babilonya,” tibaad kaipuhan niatong ipaliwanag iyan sa simpleng mga pananaram tanganing magin malinaw an kahulogan. Ikaduwa, likayan an paggamit nin sobrang mga tataramon. Huli sa kadakol na tataramon, na komplikadong marhay an pagkasabi, tibaad mawaran nin gana an mga nagdadangog. An pagigin malinaw resulta nin paghale sa dai kaipuhan na mga tataramon asin frase. Ikatolo, dai hingoahon na itao an kadakol na punto. Sa satong pagsiyasat tibaad makakua kita nin dakol na interesanteng detalye. Alagad pinakamarahay na areglaron iyan sa pirang pangenot na punto, na ginagamit an impormasyon sana na nagsusuportar sa mga puntong iyan asin malinaw na ikapaliliwanag sa itinalaan na oras.

Epektibong Paggamit nin mga Hapot

8, 9. Paano kita makapipili nin hapot na angay sa interes kan kagharong? Tumao nin mga halimbawa.

⁸ Tandaan na si Jesus matibay sa paggamit nin mga hapot tanganing madagka an saiyang mga disipulo na ipahayag an saindang nasa isip saka pahiroon asin patoodon an saindang pag-iisip. Paagi sa saiyang mga hapot, suabeng nataros asin napahiro ni Jesus an saindang puso. (Mateo 16:​13, 15; Juan 11:26) Paano niato, arog ni Jesus, magagamit nin epektibo an mga hapot?

⁹ Kun naghuhulit sa harong-harong, puede kitang gumamit nin mga hapot tanganing pukawon an interes, na nagbubukas kan dalan tanganing makapagtaram kita manongod sa Kahadean nin Dios. Paano kita makapipili nin hapot na angay sa interes kan kagharong? Magin mapag-obserbar. Mantang paparani sa harong, maghelingheling sa palibot. Igwa daw nin mga kawatan sa natad, na nagpaparisang igwa nin mga aki sa harong? Kun igwa, puede niatong ihapot, ‘Napag-isip-isip na daw nindo kun ano na an magigin kamugtakan kan kinaban pagdakula kan saindong mga aki?’ (Salmo 37:​10, 11) Dakol daw an barat sa pinto sa delantera, o igwa nin  sistemang panseguridad? Puede niatong ihapot: ‘Sa paghona daw nindo maabot pa an panahon na kita makakamateng ligtas sa satong harong asin sa tinampo?’ (Miqueas 4:​3, 4) Igwa daw nin rampa na agihan nin wheelchair? Puede niatong ihapot: ‘Maabot pa daw an panahon na an gabos na nabubuhay magkakaigwa nin marahay na salud?’ (Isaias 33:24) Dakol na suhestion an makukua sa librong Reasoning From the Scriptures. b

10. Paano niato magagamit an mga hapot tanganing ‘sakdohon’ an mga kaisipan asin saboot kan puso nin sarong tinotokdoan sa Biblia, alagad ano an maninigo niatong girumdomon?

¹⁰ Paano niato magagamit nin epektibo an mga hapot kun namamayo nin mga pag-adal sa Biblia? Bakong arog ni Jesus, dai niato nababasa an puso. Minsan siring, an mataktika alagad mapagmansay na mga hapot makatatabang sa sato na ‘sakdohon’ an mga kaisipan asin saboot kan puso kan tinotokdoan. (Talinhaga 20:5) Halimbawa, ipamugtak na pinag-aadalan niato an kapitulong “Kun Taano an Diosnon na Pamumuhay ta Nagtatao nin Kaogmahan,” sa librong Kaaraman. Ipinaliliwanag kaiyan an punto de vista nin Dios dapit sa pandadaya, pakikisaro, asin iba pang bagay. An tinotokdoan tibaad tama an simbag sa imprentadong mga hapot, alagad oyon daw sia sa saiyang nanonodan? Puede niatong ihapot: ‘Makatanosan daw para sa saimo an punto de vista ni Jehova sa siring na mga bagay?’ ‘Paano mo ikaaaplikar sa saimong buhay an mga prinsipyong ini sa Biblia?’ Pero pirmeng girumdomon na kaipuhan na magin magalang, na tinatawan nin dignidad an tinotokdoan. Habo niatong magbangon nin hapot na mapapasupog an tinotokdoan sa Biblia.​​—Talinhaga 12:18.

11. Sa anong mga paagi epektibong magagamit kan mga nagpapahayag sa publiko an mga hapot?

¹¹ An mga nagpapahayag sa publiko puede man na gamiton nin epektibo an mga hapot. An retorikong mga hapot​—hapot na dai niato hinahagad na simbagon nin makosog kan mga naghihinanyog sa sato​—makatatabang sa mga nagdadangog na mag-isip asin mangatanosan. Kun minsan ginagamit ni Jesus an siring na mga hapot. (Mateo 11:7-9) Dugang pa, pakatapos nin introduksion, an nagpapahayag puedeng gumamit nin mga hapot tanganing sabihon an pangenot na mga puntong totokaron. Puede niang sabihon: “Sa satong pagtokar ngonyan, pag-oolayan niato an simbag sa minasunod na mga hapot . . .” Dangan, sa konklusyon, puede niang balikan an mga hapot na iyan sa pagrepaso kan pangenot na mga punto.

12. Tumao nin halimbawa tanganing ipaheling kun paano puedeng gumamit nin mga hapot an Kristianong kamagurangan tanganing tabangan an sarong kapagtubod na maranga sa Tataramon nin Dios?

¹² Sa saindang pagsongko sa pagpastor, an Kristianong kamagurangan puedeng gumamit nin mga hapot tanganing tabangan an sarong “kalag na nagmomondo nin makuri” na maranga sa Tataramon ni Jehova. (1 Tesalonica 5:14) Halimbawa, tanganing matabangan an saro na nanluluyang marhay an boot, puedeng itokdo kan magurang sa kongregasyon an Salmo 34:18. Iyan nagsasabi: “Si Jehova harani sa mga laglag an puso; asin an mga nasasakitan an espiritu saiyang iliniligtas.” Tanganing masierto na nasasabotan kan nanluluya an boot kun paano ini personal na minaaplikar sa saiya, an magurang puedeng maghapot: ‘Kiisay harani si Jehova? Kun minsan daw nakakamate ka na “laglag an puso” asin “nasasakitan an espiritu”? Kun, siring kan sabi sa Biblia, harani si Jehova sa mga siring, bako daw na boot sabihon kaiyan na sia harani sa saimo?’ An siring na maboot na pagpasarig giraray sa boot puedeng ikabalik an espiritu kan saro na pinanluluyahan nin boot.​—Isaias 57:15.

Lohikong Pangangatanosan

13, 14. (a) Paano kita makikipangatanosan sa sarong nagsasabi na dai sia naniniwala sa Dios na dai nia naheheling? (b) Taano ta dai niato maninigong asahan na an gabos makokombensir?

¹³ Sa satong ministeryo, boot niatong mataros an puso paagi sa marahay, nakakokombensir na  pangangatanosan. (Gibo 19:8; 28:​23, 24) Boot daw sabihon kaiyan na dapat niatong manodan na gumamit nin komplikadong lohika tanganing makombensir an iba manongod sa katotoohan sa Tataramon nin Dios? Dai man. An marahay na pangangatanosan dai man kaipuhan na magin komplikado. An lohikong mga argumento na iinaatubang sa simpleng paagi parateng iyo an pinakaepektibo. Estudyare an sarong halimbawa.

¹⁴ Paano kita puedeng sumimbag kun may nagsasabi na dai sia naniniwala sa Dios na dai nia naheheling? Puede kitang mangatanosan base sa natural na ley nin causa asin epekto. Kun nakakaheling kita nin epekto, naniniwala kita na seguradong igwa nin causa. Puede niatong sabihon: ‘Kun ika nasa sarong harayong lugar asin nanompongan nindo an sarong magayon an pagkatogdok na harong na igwang mga kakanon (epekto), ika maniniwala tolos na may nagtogdok (causa) kan harong na iyan asin linagan nin kakanon an mga estante kaiyan. Kaya kun naheheling man niato an disenyo na risang-risa sa naturalesa asin an abundang kakanon sa “estante” kan daga (epekto), bako daw na rasonableng maniwala na may Saro (causa) na naggibo kaiyan?’ Malinawon an pagkasabi kaiyan sa simpleng argumento kan Biblia: “Siempre, an lambang harong igwa nin kaggibo, alagad an naggibo kan gabos na bagay iyo an Dios.” (Hebreo 3:4) Minsan siring, gurano man tibaad karahay an satong pangangatanosan, bakong gabos makokombensir. Ipinagigirumdom sa sato kan Biblia na idto sanang “may tamang tendensia” an matubod.​—Gibo 13:48; 2 Tesalonica 3:2.

15. Anong pangangatanosan an puede tang gamiton tanganing itampok an mga kualidad asin ginigibo ni Jehova, asin anong duwang halimbawa an nagpapaheling kun paano niato magagamit an siring na pangangatanosan?

¹⁵ Sa satong pagtotokdo, baga man sa ministeryo sa langtad o sa kongregasyon, puede kitang gumamit nin lohikong pangangatanosan tanganing itampok an mga kualidad asin ginigibo ni Jehova. Partikularmenteng epektibo an ‘gurano pa daw’ na pangangatanosan na ginagamit kun minsan ni Jesus. (Lucas 11:13; 12:24) Huling basado iyan sa pagpaheling kan kalaenan, an klaseng ini nin pangangatanosan puedeng magin hararom an epekto. Tanganing ibuyagyag an pagkadaing kamanungdanan kan doktrina nin kalayo sa impierno, puede niatong sabihon: ‘Daing mamomoton na ama an mapadusa sa saiyang aki paagi sa pagbugtak sa kalayo kan kamot kan saiyang aki. Gurano pa daw na bakong makaoongis para sa satong mamomoton na langitnon na Ama an mismong ideya nin kalayo sa impierno!’ (Jeremias 7:31) Tanganing itokdo na si Jehova may pagmakolog sa saiyang mga lingkod bilang mga indibiduwal, puede niatong sabihon: ‘Kun midbid ni Jehova sa ngaran an balang saro kan binilyon na bitoon, gurano pa daw na dai sia magmakolog sa mga tawo na namomoot sa saiya asin binakal paagi sa mahalagang marhay na dugo kan saiyang Aki!’ (Isaias 40:26; Gibo 20:28) An siring na mapuersang pangangatanosan makatatabang sa sato na mataros an puso kan iba.

Angay na mga Ilustrasyon

16. Taano ta mahalaga sa pagtotokdo an mga ilustrasyon?

¹⁶ An epektibong mga ilustrasyon garo rikado na puedeng gibohon na mas masiram para sa iba an satong pagtotokdo. Taano ta mahalaga sa pagtotokdo an mga ilustrasyon? An sarong edukador nagsabi: “An pag-isip sa abstraktong paagi saro sa pinakadepisil na ginigibo nin tawo.” Itinatadom kan mga ilustrasyon an makahulogan na mga ladawan sa satong isip, na tinabangan kitang mas lubos na masabotan an bagong mga ideya. Matibay si Jesus sa paggamit nia nin mga ilustrasyon. (Marcos 4:​33, 34) Estudyaran niato kun paano niato magagamit an pamamaaging ini nin pagtotokdo.

17. Ano an apat na bagay na nagpapagin epektibo sa ilustrasyon?

¹⁷ Paano nagigin epektibo an ilustrasyon? Enot, iyan maninigo na angay sa nagdadangog sa sato, na ginigirumdom an mga kamugtakan na aram na gayo kan mga naghihinanyog sa sato. Natatandaan ta na kinua ni Jesus an kadaklan kan saiyang ilustrasyon base sa pangaroaldaw na buhay kan mga nagdadangog sa saiya. Ikaduwa, an ilustrasyon maninigo na rasonableng kaagid kan idinodoon na punto. Kun bakong angay an pagkokomparar, an ilustrasyon puede sanang makadisturbo sa mga naghihinanyog sa sato. Ikatolo, an ilustrasyon maninigo na mayo nin dai kinakaipuhan na mga detalye. Tandaan na itinao ni Jesus an kaipuhan na mga espesipiko alagad hinale nia an mga dai kaipuhan. Ikaapat, kun kita naggagamit nin ilustrasyon, maninigo niatong siertohon na malinaw an aplikasyon. Ta kun dai, tibaad dai iyan masabotan kan nagkapira.

18. Paano kita makagigibo nin angay na mga ilustrasyon?

 ¹⁸ Paano kita makagigibo nin angay na mga ilustrasyon? Dai kita kaipuhan na mag-isip nin halawig, komplikadong mga estorya. An halipot na mga ilustrasyon puedeng magin epektibong marhay. Hingoahon sanang mag-isip nin mga halimbawa kan puntong pinag-oolayan. Halimbawa, ipamugtak na pinag-oolayan niato an manongod sa kapatawadan nin Dios, asin boot niatong iilustrar an sinasabi sa Gibo 3:​19, kun saen sinasabi kaiyan na ‘pinapara,’ o pinupunas, ni Jehova an satong mga sala. Iyan mismo sarong malinaw na pananaram na may piguratibong kahulogan, alagad anong aktuwal na halimbawa an puede niatong gamiton tanganing iilustrar an punto​—sarong pamara? sarong espongha? Puede niatong sabihon: ‘Kun pinatatawad ni Jehova an satong mga kasalan, pinapara nia iyan na garo man sana naggagamit nin espongha (o pamara).’ Depisil na dai masabotan an boot sabihon kan siring na simpleng ilustrasyon.

19, 20. (a) Saen kita makakakua nin magayon na mga ilustrasyon? (b) Ano an nagkapirang halimbawa nin epektibong mga ilustrasyon na ipinublikar na sa mga babasahon niato? (Helingon man an kahon.)

¹⁹ Saen kamo makakakua nin angay na mga ilustrasyon, kabale an mga halimbawa na totoong nangyayari sa buhay? Hanapon iyan sa mismong buhay nindo o sa laen-laen na kamugtakan asin eksperyensia nin mga kapagtubod. Dakol pa an mapagkukuanan nin mga ilustrasyon, kabale an buhay asin daing buhay na mga bagay, mga gamit sa harong, o presenteng pangyayari na aram na marhay sa lugar nindo. An liabe sa pakanompong nin magayon na mga ilustrasyon iyo an pagigin alisto, na “maingat na pinagmamasdan” an pangaroaldaw na mga kamugtakan sa palibot niato. (Gibo 17:​22, 23) An sarong reperensia dapit sa pagpahayag sa publiko nagpapaliwanag: “An ispiker na nagmamasid sa buhay nin tawo asin sa laen-laen na aktibidad kaiyan, nakikipag-olay sa gabos na klase nin tawo, maingat na nagsisiyasat sa mga bagay asin naghahapot sagkod na masabotan nia iyan, makakakua nin dakol na ilustrasyon na makatatabang na marhay sa saiya kun kaipuhan.”

²⁰ Igwa nin saro pang mapagkukuanan nin dakol na epektibong ilustrasyon​—An Torrengbantayan, Awake!, asin iba pang babasahon na iniimprenta kan Mga Saksi ni Jehova. Dakol kamong manonodan sa pag-obserbar kun paano ginagamit kan mga publikasyon na ini an mga ilustrasyon. c Halimbawa an ilustrasyon na ginamit sa parapo 11 kan kapitulo 17 sa librong Kaaraman. Ibinabaing kaiyan an pagkakalaenlaen nin mga personalidad sa kongregasyon sa pagkakalaenlaen nin mga auto na nagdadalagan kasabay nindo sa tinampo. Taano ta epektibo iyan? Mangnoha na iyan base sa pangaroaldaw na mga kamugtakan, kaagid iyan na marhay kan puntong gustong idoon, asin malinaw an aplikasyon. Puede niatong gamiton an ipinublikar nang mga ilustrasyon sa satong pagtotokdo, na puedeng ibagay iyan sa mga pangangaipo nin sarong tinotokdoan sa Biblia o ibinabagay iyan kun gagamiton sa sarong pahayag.

21. Anong mga balos an ibinubunga nin pagigin epektibong paratokdo kan Tataramon nin Dios?

²¹ Dakula an mga balos sa pagigin epektibong paratokdo. Kun kita nagtotokdo, kita naghihiras sa iba; ginagamit niato an kabtang kan satong buhay sa pagtabang sa sainda. An siring na pagtao nagbubunga nin kaogmahan, ta an Biblia nagsasabi: “Igwang orog na kaogmahan sa pagtao kisa pag-ako.” (Gibo 20:35) Para sa mga paratokdo kan Tataramon nin Dios, an kaogmahan na iyan iyo an kagayagayahan sa pakaaram na kita nagtatao nin sarong bagay na may tunay asin nagdadanay na halaga​—an katotoohan manongod ki Jehova. Mamamatean ta man an pagkakontento bunga kan pakaaram na inaarog ta an Dakulang Paratokdo, si Jesu-Cristo.

[Mga Nota sa Ibaba]

Nagigirumdoman daw Nindo?

• Paano kita makapagtotokdo nin simple kun namamayo nin pag-adal sa Biblia? kun nagpapahayag sa kongregasyon?

• Paano niato magagamit nin epektibo an mga hapot kun naghuhulit sa harong-harong?

• Paano niato magagamit an lohikong pangangatanosan tanganing itampok an mga kualidad asin ginigibo ni Jehova?

• Saen kita makakukua nin angay na mga ilustrasyon?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

 [Kahon/Ritrato sa pahina 23]

Nagigirumdoman daw Nindo an mga Ilustrasyon na Ini?

An minasunod pira sanang epektibong ilustrasyon. Taano ta dai helingon an reperensia asin mangnohon kun paano nakatabang an ilustrasyon tanganing ikadoon an puntong pinag-oolayan?

• Siring sa mga sirkero o magkapadis na nag-iiskeyting, an mga naghihingoang magkaigwa nin mapangganang pag-agoman minadependeng marhay sa marahay na kapadis.​​—An Torrengbantayan, Mayo 15, 2001, pahina 16.

• An pagpahayag kan saindong mga saboot kapareho nin pagdaklag nin bola. Puede nindo iyan na ipasa nin maluway o puede nindo iyan na ibaribad nin makosog na makadadanyar iyan.​​—Awake!, Enero 8, 2001, pahina 10.

• An pag-adal na magpahayag nin pagkamoot kapareho nin pag-adal nin bagong lenguahe.​​—An Torrengbantayan, Pebrero 15, 1999, pahina 18, 22-3.

• An minanang kasalan ikakabaing sa nangyayari kun an mga file sa komputer rinaot nin sarong virus.​​—Is There a Creator Who Cares About You?, pahina 156.

• An espiritismo ginagamit nin mga demonyo kun paanong an paon ginagamit nin mga paraayam. Iyan nakaaakit sa biktima.​—Kaaraman na Minagiya Pasiring sa Buhay na Daing Katapusan, pahina 111.

• Kun paano kinalda ni Jesus an mga gikan ni Adan ikakaagid sa sarong mayaman na paratabang na binayadan an utang nin sarong kompanya (na inutang nin madayang manedyer) asin binuksan liwat an pabrika, sa siring nagtao nin pakinabang sa dakol na empleyado kaiyan.​​—An Torrengbantayan, Marso 1, 1991, pahina 11 (w91-E 2/15 p. 13).

• Kun paanong an mga mahilig sa gibo nin arte gigibohon an gabos na medyos tanganing ibalik sa dati an sarong obra maestra na naraot nin grabe, si Jehova puedeng patawadon an satong mga pagkabakong sangkap, helingon an marahay na kualidad niato, asin sa katapustapusi ibalik kita sa sangkap na kamugtakan na nawara ni Adan. ​​—The Watchtower, Pebrero 15, 1990, pahina 22.

[Mga ritrato sa pahina 20]

An tunay na mga Kristiano paratokdo kan Tataramon nin Dios

[Ritrato sa pahina 21]

An kamagurangan puedeng gumamit nin mga hapot tanganing tabangan an mga kapagtubod na maranga sa Tataramon nin Dios