“Mayo Pa nin Ibang Tawo na Nagtaram nin Arog Kaini”

“Sinda gabos nagtao nin marahay na patotoo manongod sa saiya asin pinagngalasan an managom na mga tataramon na nagluluwas sa saiyang ngoso.”​—LUCAS 4:22.

1, 2. (a) Taano an mga opisyal na sinugong dakopon si Jesus ta nagbalik na daing dara? (b) Ano an nagpapaheling na bako sanang an mga opisyal an naghanga sa pagtotokdo ni Jesus?

 NAPRAKASO an mga opisyal sa saindang misyon. Sinugo sinda na dakopon si Jesu-Cristo, alagad nagbalik sinda na daing dara. An poon na mga saserdote asin mga Fariseo naghagad nin paliwanag: “Taano ta dai nindo sia dinara?” Iyo nanggad, taano ta dai dinakop kan mga opisyal an sarong tawo na dai lamang malaban sa pisikal na paagi? An mga opisyal nagpaliwanag: “Mayo pa nin ibang tawo na nagtaram nin arog kaini.” Naghanga sindang marhay sa pagtotokdo ni Jesus kaya dai ninda magibong arestaron an toninong na tawong ini. a​—Juan 7:​32, 45, 46.

² Bako sanang an mga opisyal na idto an naghanga sa pagtotokdo ni Jesus. Sinasabi sa sato kan Biblia na kadakol kan nagdaratong tangani sanang dangogon sia na magtaram. An mga tawo sa saiyang ginikanan na banwaan nagngalas sa “managom na mga tataramon na nagluluwas sa saiyang ngoso.” (Lucas 4:22) Bako sanang sarong beses siang nagtaram na nasa baroto sa dakulang mga kadaklan na nagkatiripon sa tampi kan Dagat nin Galilea. (Marcos 3:9; 4:1; Lucas 5:1-3) Sarong beses, an “sarong dakulang kadaklan” pirang aldaw nang nagdadanay sa kaibanan nia, na dai ngani nagkakakan.​—Marcos 8:​1, 2.

3. Ano an pangenot na dahelan kun taano ta sarong marahayon na paratokdo si Jesus?

³ Paano nagin sarong marahayon na paratokdo si Jesus? An pagkamoot an pangenot na dahelan. b Namotan ni Jesus an mga katotoohan na ipinaaabot nia, asin namotan nia an mga tawo na tinotokdoan nia. Alagad ekstraordinaryo man an kakayahan ni Jesus sa paggamit sa mga pamamaagi nin pagtotokdo. Sa mga artikulong pag-aadalan sa luwas na ini, pag-oolayan niato an nagkapirang epektibong pamamaagi na ginamit nia asin kun paano niato maaarog iyan.

Pagigin Simple Asin Malinaw

4, 5. (a) Taano ta naggamit si Jesus nin simpleng pananaram sa pagtotokdo nia, asin ano an pambihira manongod sa bagay na siring an ginibo nia? (b) Paanong an Sermon sa Bukid sarong halimbawa nin pagigin simple kan pagtotokdo ni Jesus?

⁴ An mga halangkaw an inadalan parateng naggagamit nin pananaram na dai masabotan kan mga naghihinanyog sa sainda. Alagad kun kita dai nasasabotan kan iba, paano sinda makikinabang sa kaaraman niato? Bilang paratokdo, si Jesus nungkang nagtaram na dai masabotan kan iba. Imahinara an mahiwas na bokabularyo na puede kutana niang gamiton. Pero, apisar kan saiyang mahiwas na kaaraman, an inisip nia an mga naghihinanyog sa saiya, bakong an sadiri nia. Aram nia na an dakol sa sainda “daing inadalan asin ordinaryo.” (Gibo 4:13) Tanganing makaolay sinda, naggamit sia nin pananaram na masasabotan kan siring na mga tawo. An mga tataramon posibleng simple, alagad hararom an mga katotoohan na ipinapasabot kaiyan.

⁵ Halimbawa an Sermon sa Bukid, na nakasurat  sa Mateo 5:3–​7:27. Tibaad 20 minutos sanang ipinahayag ni Jesus an sermon na iyan. Pero, an mga itinotokdo kaiyan hararom, na tinotokar an pinakagamot kan mga bagay na arog kan pagsambay, diborsio, asin materyalismo. (Mateo 5:27-32; 6:19-34) Minsan siring, mayo nin komplikado o nakakalulang mga pananaram. Tara, mayo nanggad ni sarong tataramon na dai tolos masasabotan dawa nin sarong aki! Bakong makangangalas na kan matapos sia, an mga kadaklan​—na posibleng marhay na may kaibang dakol na paraoma, pastor, asin parasira​—“napangalas nin makuri sa saiyang paagi nin pagtotokdo”!​—Mateo 7:28.

6. Tumao nin halimbawa kun paano si Jesus nagtaram nin simple alagad makahulogan na marhay.

⁶ Huling parateng naggagamit nin malinaw, halipot na mga frase, si Jesus nagtaram nin simple alagad makahulogan na marhay. Kan mga panahon bago kan imprentadong mga libro, sa siring na paagi an mensahe nia garo man sana inimprenta nia na dai mapapara sa isip asin puso kan mga naghihinanyog sa saiya. Mangnoha an pirang halimbawa: “Mayo nin siisay man na makapaglilingkod sa duwang kagurangnan; . . . dai kamo makapaglilingkod sa Dios asin sa Kayamanan.” “Dai na kamo maghokom tanganing dai man kamo hokoman.” “Paagi sa saindang mga bunga mamimidbid nindo an mga tawong iyan.” “An mga marahay an salud dai nangangaipo nin parabolong, alagad an naghehelang iyo.” “An gabos na minabingat nin espada sa espada man magagadan.” “Itao nindo ki Cesar an mga bagay na ki Cesar, alagad sa Dios an mga bagay na sa Dios.” “Igwang orog na kaogmahan sa pagtao kisa pag-ako.” c (Mateo 6:24; 7:​1, 20; 9:12; 26:52; Marcos 12:17; Gibo 20:35) Sagkod ngonyan, haros 2,000 na taon na pakatapos na iyan itaram ni Jesus, an mapuersang mga tataramon na iyan madaling matandaan.

Paggamit nin mga Hapot

7. Taano ta nagbabangon si Jesus nin mga hapot?

⁷ Pambihira an paggamit ni Jesus nin mga hapot. Parate niang ginigibo iyan dawa kun bako kutanang gayong makonsumo sa oras na sabihon na sana sa mga naghihinanyog sa saiya an gusto niang sabihon. Taano, kun siring, ta nagbabangon sia nin mga hapot? Kun minsan, naggagamit sia nin nakatataros na mga hapot tanganing ibuyagyag an motibo kan mga kaiwal nia, na paagi kaiyan napapatonong sinda. (Mateo 12:24-30; 21:23-27; 22:41-46) Minsan siring, sa dakol na kamugtakan nagtao si Jesus nin panahon na magbangon nin mga hapot tanganing ipasabot an mga katotoohan, tanganing dagkahon an mga naghihinanyog sa saiya na  ipahayag an saindang nasa puso, asin tanganing pahiroon asin patoodon an pag-iisip kan saiyang mga disipulo. Siyasaton niato an duwang halimbawa, na parehong imbuelto si apostol Pedro.

8, 9. Paano si Jesus naggamit nin mga hapot tanganing tabangan si Pedro na makagibo kan tamang konklusyon dapit sa pagbayad kan buhis sa templo?

⁸ Enot, girumdoma an pangyayari kan an mga parasingil nin buhis hinapot si Pedro kun nagbabayad si Jesus kan buhis sa templo. d Si Pedro, na pusokpusokan kun minsan, nagsimbag, “Iyo.” Minsan siring, pagtaodtaod, si Jesus nakipangatanosan sa saiya: “‘Ano sa paghona mo, Simon? Kiisay nag-aako an mga hade sa daga nin mga impuesto o buhis sa kada payo? Sa saindang mga aki o sa mga dayo?’ Kan sabihon nia: ‘Sa mga dayo,’ si Jesus nagsabi sa saiya: ‘Tunay nanggad, kun siring, an mga aki libre sa buhis.’” (Mateo 17:24-27) An punto kan mga hapot ni Jesus maninigong nagin malinaw ki Pedro. Taano man?

⁹ Kan kaaldawan ni Jesus, an mga miembro kan pamilya kan mga monarka midbid na libre sa buhis. Sa siring, bilang an bugtong na Aki kan langitnon na Hade na sinasamba sa templo, si Jesus maninigo na dai kutana obligadong magbayad kan buhis. Mangnoha na imbes na basta sana sabihon ki Pedro an tamang simbag, si Jesus epektibo alagad maboot na naggamit nin mga hapot tanganing tabangan si Pedro na makagibo kan tamang konklusyon​—asin tibaad tanganing masabotan an pangangaipo na mag-isip nin mas maingat bago magtaram.

10, 11. Ano an nagin reaksion ni Jesus kan palongon ni Pedro an talinga nin sarong lalaki kan banggi nin Paskua kan 33 C.E., asin paano ipinaheheling kaini na nasasabotan ni Jesus an halaga nin mga hapot?

¹⁰ An ikaduwang halimbawa may labot sa sarong pangyayari kan banggi nin Paskua kan 33 C.E. kan dumatong an sururog na maarestar ki Jesus. Hinapot si Jesus kan mga disipulo kun baga maninigo sindang lumaban tanganing idepensa sia. (Lucas 22:49) Dai na naghahalat nin simbag, pinalong ni Pedro kan espada an talinga nin sarong lalaki (minsan ngani tibaad mas grabe pa an intension na gibohon ni Pedro). Naghiro si Pedro nin kontra sa kabotan kan saiyang kagurangnan, ta biyo nang andam si Jesus na itao an saiyang sadiri. Ano an nagin reaksion ni Jesus? Huling pirmeng mapasensia, hinapot nia nin tolong beses si Pedro: “An kopa na itinao sa sako kan Ama, dai ko daw nanggad iyan maninigong inoman?” “Naghohona ka na dai ako makakapakimaherak sa sakong Ama na tawan ako ngonyan nin labi sa kagduwang hukbo nin mga anghel? Kun siring kaiyan, paano maootob an Kasuratan na siring kaini an dapat na mangyari?”​—Juan 18:11; Mateo 26:52-54.

¹¹ Horophoropa nguna an pagkasaysay na iyan. Si Jesus, na napalilibotan nin anggot na sururog, nakakaaram na madali na an saiyang kagadanan asin na nasa abaga nia an pagkabindikar sa ngaran kan saiyang Ama patin an kaligtasan kan pamilya nin tawo. Pero, nagtao sia nin panahon kan oras na iyan na itudok sa isip ni Pedro an mahalagang mga katotoohan paagi sa mga hapot. Bako daw na risang-risa na nasasabotan ni Jesus an halaga nin mga hapot?

Malinaw na Hiperbole

12, 13. (a) Ano an hiperbole? (b) Paano si Jesus naggamit nin hiperbole tanganing idoon an kamangmangan nin pagkritika sa saradit na sala kan satong mga tugang?

¹² Sa saiyang ministeryo, si Jesus parateng naggagamit  nin saro pang epektibong pamamaagi nin pagtotokdo​—an hiperbole. Ini tuyong pasobrang pagtaram para sa pagdodoon. Paagi sa hiperbole, nagpasabong si Jesus nin mga ladawan sa isip na depisil malingawan. Pag-olayan niato an pirang halimbawa.

¹³ Sa Sermon sa Bukid, kan idinodoon an pangangaipo na ‘dai maghokom’ sa iba, si Jesus nagsabi: “Kun siring, taano ta naheheling mo an dagami sa mata kan saimong tugang, alagad dai mo hinohorophorop an pasagi na nasa sadiri mong mata?” (Mateo 7:1-3) Ikalaladawan daw nindo sa isip an eksena? An saro na mapagkritika nag-aalok na haleon an dagami sa “mata” kan saiyang tugang. An kritiko masabi na an saiyang tugang daing gayo naheheling nin malinaw an mga bagay-bagay tanganing makagibo nin tamang paghusgar. Alagad an sadiring kakayahan kan kritiko na maghusgar nararaot nin sarong “pasagi”​—sarong tablon o panalgan na tibaad ginagamit na sulay sa atop. Dai nanggad malilingawan na paagi tanganing idoon kun gurano kamangmang an magkritika sa saradit na sala kan satong mga tugang mantang kita mismo tibaad igwa nin darakulang sala!

14. Taano ta partikularmenteng mapuersang hiperbole an sinabi ni Jesus manongod sa pagsara sa noknok asin paghalon sa kamelyo?

¹⁴ Sa saro pang pangyayari, dinenunsiar ni Jesus an mga Fariseo bilang “mga butang parakabit, na sinasara an noknok alagad hinahalon an kamelyo.” (Mateo 23:24) Ini sarong partikularmenteng mapuersang paggamit nin hiperbole. Taano? Dakula an kalaenan nin sadit na noknok asin nin kamelyo, na saro sa pinakadakulang hayop na aram kan mga nagdadangog ki Jesus. Kinakalkulo na 70 milyones na noknok an kaipuhan tanganing magin katimbang nin sarong ordinaryong kamelyo! Siring man, aram ni Jesus na an mga Fariseo sinasara an saindang arak paagi sa saraan na tela. An mga estriktong idto sa mga reglamento ginibo iyan tanganing makalikay na makahalon nin noknok asin paagi kaiyan magin maati sa seremonyal na paagi. Pero, sa piguratibong paagi hinahalon ninda an kamelyo, na maati man. (Levitico 11:​4, 21-24) Malinaw an boot sabihon ni Jesus. An mga Fariseo sobra kasuripot sa pagsunod sa kasaditsaditing mga kahagadan sa Ley, alagad linilingawan ninda an mas magabat na mga bagay​—“an hustisya asin pagkaherak patin pagigin fiel.” (Mateo 23:23) Kanigoan kalinaw kan pagkabuyagyag ni Jesus kun ano talaga sinda!

15. Ano an pirang leksion na itinokdo ni Jesus paagi sa paggamit nin hiperbole?

¹⁵ Sa bilog na ministeryo nia, si Jesus parateng naggagamit nin hiperbole. Estudyare an pirang halimbawa. “Pagtubod na siring kadakula kan [sadit na] pisog nin mustasa” na puedeng hiroon an bukid​—ini na nanggad an pinakaepektibong paagi ni Jesus tanganing idoon na maski an kadikit na pagtubod dakula an magigibo. (Mateo 17:20) Sarong dakulaon na kamelyo na nagpipirit na umagi sa labot nin dagom​—ipinaheheling nanggad kaiyan kun gurano kadepisil para sa sarong mayaman na naghihingoang maglingkod sa Dios mantang dai mabayabayaan an materyalistikong estilo nin pamumuhay! (Mateo 19:24) Dai daw kamo napapangalas sa magayon na mga pananaram ni Jesus na may piguratibong kahulogan asin sa saiyang kakayahan na magibo an pinakalubos na epekto paagi sa pinakakadikit na tataramon?

Dai Mapahihimutikan na Lohika

16. Sa anong paagi pirmeng ginagamit ni Jesus an saiyang alistong kakayahan nin isip?

¹⁶ Paagi sa saiyang sangkap na isip, si Jesus matibay makipangatanosan sa mga tawo sa lohikong paagi. Pero, nungka niang ginamit sa salang paagi an kakayahan na ini. Sa saiyang pagtotokdo, pirme niang ginagamit an saiyang alistong kakayahan nin isip tanganing palakopon an katotoohan. Kun beses, naggagamit sia nin mapuersang lohika tanganing pahimutikan an putik na mga sahot kan saiyang mga kalaban sa relihion. Sa dakol na pangyayari, naggamit sia nin lohikong pangangatanosan tanganing tokdoan an saiyang mga disipulo nin mahalagang mga leksion. Helingon niato an matibayon na paggamit ni Jesus nin lohika.

17, 18. Anong mapuersang lohika an ginamit ni Jesus tanganing pahimutikan an putik na sahot kan mga Fariseo?

¹⁷ Horophoropa an pangyayari kan paomayan ni Jesus an sarong buta asin dai makataram na lalaking sinasaniban nin demonyo. Kan mabaretaan iyan, an mga Fariseo nagsabi: “An sarong ini dai nagpapaluwas nin mga demonyo apuera paagi ki Beelzebub [si Satanas], an namamahala sa mga demonyo.” Mangnoha na inadmitir kan mga Fariseo na kaipuhan an kapangyarihan na nakalalabi sa tawo tanganing mapaluwas an mga demonyo ni  Satanas. Minsan siring, tanganing pogolan an mga tawo na magtubod ki Jesus, sinabi ninda na an saiyang kapangyarihan ki Satanas daa. Sa pagpaheling na dai ninda pinag-isipan nin maingat an saindang argumento sa lohikong konklusyon kaiyan, si Jesus nagsimbag: “An lambang kahadean na nababanga tumang sa saiya man sana nagagaba, asin an lambang siudad o harong na nababanga tumang sa saiya man sana dai makakatindog. Sa iyo man sanang paagi, kun si Satanas nagpapaluwas ki Satanas, sia nababanga tumang sa saiya man sana; paano, kun siring, makatitindog an saiyang kahadean?” (Mateo 12:22-26) Garo man sana sinasabi ni Jesus: ‘Kun ako, siring kan sabi nindo, kampon ni Satanas, na hinahalean nin epekto an ginibo ni Satanas, kun siring kinokontra ni Satanas an saiyang sadiring mga kapakanan asin sa dai mahahaloy mabagsak.’ Mapuersang lohika, bako daw?

¹⁸ Dangan nangatanosan pa si Jesus dapit sa bagay na ini. Aram nia na may mga miembro kan mga Fariseo na nagpaluwas na nin mga demonyo. Huli kaini, nagbangon sia nin simple alagad nakalalaglag nin biyo na hapot: “Kun ako nagpapaluwas nin mga demonyo paagi ki Beelzebub, paagi kiisay na pinaluluwas sinda kan saindong mga aki [o mga disipulo]?” (Mateo 12:27) Garo man sana arog kaini an argumento ni Jesus: ‘Kun, sa katunayan, ako nagpapaluwas nin mga demonyo paagi sa kapangyarihan ni Satanas, kun siring an saindo mismong mga disipulo seguradong naghihiro sa irarom kan kapangyarihan man sanang ini.’ Ano an masasabi kan mga Fariseo? Nungka nindang aadmitiron na an mga disipulo ninda naghihiro sa irarom kan kapangyarihan ni Satanas. Paagi sa dai mapahihimutikan na lohika, ginibo ni Jesus na daing kamanungdanan an saindang sahot laban sa saiya.

19, 20. (a) Sa anong positibong paagi naggamit si Jesus nin lohika? (b) Paano si Jesus naggamit nin ‘gurano pa daw’ na pangangatanosan kan simbagon nia an kahagadan kan saiyang mga disipulo na tokdoan sinda kun paano mamibi?

¹⁹ Apuera sa paggamit nin lohika tanganing patonongon an mga kalaban nia, si Jesus naggamit man nin lohiko, nakabebensir na mga argumento sa pagtokdo nin positibo, nakaoogmang mga katotoohan manongod ki Jehova. Sa dakol na beses, ginamit nia an puedeng apodon na ‘gurano pa daw’ na pangangatanosan, na nakatatabang sa mga naghihinanyog sa saiya na magin bako sanang aram an sarong pamilyar na katotoohan kundi magkaigwa nin orog pang kombiksion. Siyasaton niato an duwa sanang halimbawa.

²⁰ Kan simbagon an kahagadan kan saiyang mga disipulo na tokdoan sinda kun paano mamibi, iinestorya ni Jesus an ilustrasyon nin sarong lalaki na dahel sa “pusoan na pamimirit” sa katapustapusi nakombensir an sarong matagas an boot na katood na itao an saiyang kahagadan. Isinaysay man ni Jesus an pagigin gikan sa boot nin mga magurang na “magtao nin marahay na mga regalo” sa saindang mga aki. Dangan nagkonklusyon sia: “Kun kamo, minsan maraot, tataong magtao nin marahay na mga regalo sa saindong mga aki, gurano pa daw an Ama sa langit na dai magtao nin banal na espiritu sa mga naghahagad sa saiya!” (Lucas 11:1-13) An itinotokdo ni Jesus basado, bakong sa pagkakaagid, kundi sa pagkakalaen. Kun an sarong katood na matagas an boot sa katapustapusi puedeng makombensir na itao an pangangaipo kan saiyang kapwa, asin kun an bakong sangkap na mga magurang inaasikaso an mga pangangaipo kan saindang mga aki, gurano pa daw an satong mamomoton na langitnon na Ama na dai magtao nin banal na espiritu sa saiyang maimbod na mga lingkod na mapakumbabang minadolok sa saiya sa pamibi!

21, 22. (a) Anong pangangatanosan an ginamit ni Jesus kan magtao nin hatol dapit sa pag-atubang sa kahaditan manongod sa materyal na mga bagay? (b) Pakatapos na repasohon an pira sa mga pamamaagi nin pagtotokdo ni Jesus, ano an konklusyon niato?

²¹ Naggamit si Jesus nin kaparehong pangangatanosan kan magtao nin hatol dapit sa pag-atubang sa kahaditan manongod sa materyal na mga bagay. Sia nagsabi: “Masdan nindo na an  mga uwak dai nagtatanom ni nag-aani, asin mayo man sinda nin kamalig ni tambobong, pero pinapakakan sinda nin Dios. Gurano kalabi an saindong halaga kisa mga gamgam? Masdan nindo kun paano nagtutubo an mga liryo; dai sinda nagpapagal ni naghahabol . . . Ngonyan, kun ginugubingan nin Dios nin siring an mga pananom sa oma na ngonyan buhay asin sa aga isusugba sa horno, kamo pa daw an dai nia gubingan nin orog, kamo na may kadikit na pagtubod!” (Lucas 12:​24, 27, 28) Iyo, kun inaataman ni Jehova an mga gamgam asin burak, gurano pa daw na dai nia aatamanon an saiyang mga lingkod! An siring na maboot alagad mapuersang pangangatanosan daing duda na nagpahiro sa puso kan mga naghihinanyog ki Jesus.

²² Pakatapos na repasohon an pira sa mga pamamaagi nin pagtotokdo ni Jesus, pasil niatong ikakokonklusyon na an mga opisyal na idto na naprakaso sa pagdakop sa saiya dai nanggad nagpapasobra sa pagtaram kan sabihon ninda: “Mayo pa nin ibang tawo na nagtaram nin arog kaini.” Alagad an pamamaagi nin pagtotokdo na dian tibaad pinakamidbid si Jesus iyo an paggamit nin mga ilustrasyon, o parabola. Taano ta ginamit nia an pamamaaging ini? Asin paano nagin epektibong marhay an saiyang mga ilustrasyon? An mga hapot na ini ipaliliwanag sa sunod na artikulo.

[Mga Nota sa Ibaba]

Nagigirumdoman daw Nindo?

• Anong mga halimbawa an nagpapaheling na si Jesus nagtokdo nin simple asin malinaw?

• Taano ta naggamit si Jesus nin mga hapot sa saiyang pagtotokdo?

• Ano an hiperbole, asin paano ginamit ni Jesus an pamamaaging ini nin pagtotokdo?

• Paano si Jesus naggamit nin lohikong pangangatanosan tanganing tokdoan an saiyang mga disipulo nin nakaoogmang mga katotoohan manongod ki Jehova?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Ritrato sa pahina 9]

Si Jesus naggamit nin simpleng pananaram na nasasabotan kan ordinaryong mga tawo

[Ritrato sa pahina 10]

‘Sinara [kan mga Fariseo] an noknok alagad hinalon an kamelyo’