Dumiretso sa laog

Dumiretso sa mga laog

Binebendisyonan Asin Pinoprotehiran ni Jehova an mga Makinuyog

Binebendisyonan Asin Pinoprotehiran ni Jehova an mga Makinuyog

Binebendisyonan Asin Pinoprotehiran ni Jehova an mga Makinuyog

“Kun dapit sa naghihinanyog sa sako, sia mag-eerok na may katiwasayan asin dai mariribok nin takot sa kalamidad.”​—TALINHAGA 1:33.

1, 2. Taano ta mahalaga an pagkuyog sa Dios? Iilustrar.

 AN MALOMHOK an barahibo asin madarag na mga siyo sibot na nanunuka sa harababang doot, na biyong daing pag-aram sa sarong kulago na naglalayoglayog sa itaas. Bigla na sana, an guna nagsiyap sa pagpatanid sa nagtetremulo asin tiling na paagi saka ibinuka an saiyang mga pakpak. Duminalagan sa saiya an mga siyo nia, asin tolos-tolos na sinda ligtas nang nakatago sa irarom kan mga gilid kan pakpak nia. Dai na suminalakay an kulago. a An leksion? An pagkuyog nagliligtas nin buhay!

2 An leksion na iyan nangorognang mahalaga sa mga Kristiano ngonyan, ta si Satanas todo-todong naghihingoa na mambiktima sa banwaan nin Dios. (Kapahayagan 12:​9, 12, 17) Pasohan nia na raoton an satong espirituwalidad tanganing mawara niato an pabor ni Jehova asin an paglaom na buhay na daing katapusan. (1 Pedro 5:8) Minsan siring, kun kita madayupot sa Dios asin marikas na mahimate sa instruksion na inaako niato paagi sa saiyang Tataramon asin organisasyon, makaseseguro kita sa saiyang nagpoprotehir na pangangataman. “Paagi sa saiyang mga gilid nin pakpak oolangon nia an pagdolok sa saimo, asin sa irarom kan saiyang mga pakpak ika mapaili,” an isinurat kan salmista.​—Salmo 91:4.

Nabiktima an Sarong Suwayan na Nasyon

3. Ano an resulta kan paorootrong pakisuway kan Israel?

3 Kan an nasyon nin Israel makinuyog ki Jehova, iyan danay na nakikinabang sa saiyang mapagbantay na pangangataman. Pero, parate na sanang minabaya an banwaan sa Kaggibo sa sainda asin minadolok sa mga dios na kahoy asin gapo​—“mga bakong totoo na daing pakinabang asin dai nagliligtas.” (1 Samuel 12:21) Pakalihis nin dakol na siglo nin siring na pagrebelde, an nasyon sa kabilogan sagom nang marhay sa apostasiya na dai na iyan maoomayan pa. Huli kaini, nanangis si Jesus: “Jerusalem, Jerusalem, an paragadan sa mga propeta asin paragapo sa mga isinugo sa saiya,​​—makapirang binoot kong tiriponon an saimong mga aki, siring kan pagtipon kan guna sa saiyang mga siyo sa irarom kan saiyang mga pakpak! Alagad ta kamo huminabo kaiyan. Uya! An saindong harong pinabayaan na sa saindo.”​—Mateo 23:​37, 38.

4. Paano nahayag kan 70 C.E. an pagbaya ni Jehova sa Jerusalem?

4 An pagbaya ni Jehova sa matinumang na Israel nahayag sa makamomondong paagi kan 70 C.E. Kan taon na iyan an mga hukbong Romano, na nakaitaas an saindang mga bandera na may ladawan nin agila, biglang suminalakay sa Jerusalem tanganing mangadan nin grabe. An siudad pano kaidto nin mga nagseselebrar kan Paskua. An dakol na atang ninda dai nagpangyaring makamtan ninda an pabor nin Dios. Iyan makaturotristeng pagirumdom kan mga tataramon ni Samuel sa suwayan na si Hadeng Saul: “Igwa daw nin dakulang pagkaogma si Jehova sa mga dolot na tinotong asin atang na arog kan sa pagkuyog sa tingog ni Jehova? Uya! An pagkuyog orog na marahay kisa pag-atang, an pag-atento kisa taba nin mga karnero.”​—1 Samuel 15:22.

5. Anong klaseng pagkuyog an hinahagad ni Jehova, asin paano niato naaaraman na posible an siring na pagkuyog?

5 Sa ibong kan pag-insistir nia sa pagkuyog, aram na gayo ni Jehova an mga limitasyon nin bakong sangkap na mga tawo. (Salmo 130:​3, 4) An hinahagad nia sinseridad nin puso asin pagkuyog na basado sa pagtubod, pagkamoot, asin nakararahay na pagkatakot na mapaanggot sia. (Deuteronomio 10:​12, 13; Talinhaga 16:6; Isaias 43:10; Miqueas 6:8; Roma 6:17) An bagay na posible an siring na pagkuyog ipinaheling nin sarong “dakulaon na panganoron nin mga saksi” bago kan mga Kristiano, na nangapot sa saindang integridad sa ibong nin masakit na mga pagbalo, nin kagadanan pa ngani. (Hebreo 11:​36, 37; 12:1) Pinagayagaya nanggad kan mga ini an puso ni Jehova! (Talinhaga 27:11) Minsan siring, an iba nagpoon na fiel alagad dai nakapagdanay na makinuyog. Saro sa mga ini si Hadeng Joas kan suanoy na Juda.

Sarong Hade na Ipinahamak nin Maraot na Pag-iriba

6, 7. Anong klaseng hade si Joas kan buhay pa si Joiada?

6 Si Hadeng Joas dikit pang maasesinar kan omboy pa. Kan magsiete anyos si Joas, si Halangkaw na Saserdote Joiada may kosog nin boot na ilinuwas sia sa pagtatago asin ginibo siang hade. Huli ta an matatakton sa Dios na si Joiada an nagin garo ama asin parakonseho ni Joas, “padagos na ginibo [kan hoben na namamahala] an tama sa pagheling ni Jehova sa gabos na aldaw ni Joiada na saserdote.”​—2 Cronica 22:10–​23:​1, 11; 24:​1, 2.

7 Kabale sa mararahay na gibo ni Joas an paghirahay kan templo ni Jehova​—sarong gibo na “harani sa puso ni Joas.” Ipinagirumdom nia ki Halangkaw na Saserdote Joiada an pangangaipo na kolektahan nin buhis sa templo an Juda asin Jerusalem, siring sa “ipinagboot ni Moises,” tanganing may magastos sa paghirahay. Malinaw na naenkaminar talaga ni Joiada an hoben na hade na pag-adalan asin kuyogon an Ley nin Dios. Bilang resulta, marikas na natapos an trabaho sa templo asin sa mga kasangkapan sa templo.​—2 Cronica 24:​4, 6, 13, 14; Deuteronomio 17:18.

8. (a) Ano an pangenot na dahelan kan pagbagsak sa espirituwal ni Joas? (b) Sa kahurihurihi an pakisuway kan hade nagresulta sa paggibo nia nin ano?

8 Makamomondo, an pagkuyog ni Joas ki Jehova dai nagdanay. Taano? An Tataramon nin Dios nagsasabi sa sato: “Pagkagadan ni Joiada nagduruman an mga prinsipe kan Juda asin nagduruko sa hade. Kan panahon na iyan an hade naghinanyog sa sainda. Asin luway-luway na binayaan ninda an harong ni Jehova na Dios kan saindang mga apoon asin nagpoon sindang maglingkod sa sagradong mga palo asin sa mga idolo, kaya uminabot an gurobgutob tumang sa Juda asin Jerusalem huli sa kasalan nindang ini.” An nakararaot na impluwensia kan mga prinsipe kan Juda nagin man dahelan kan pagbinungog kan hade sa mga propeta nin Dios, na saro sa sainda an aki ni Joiada na si Zacarias, na may kosog nin boot na sinagwe si Joas asin an banwaan huli sa saindang pakisuway. Imbes na magsolsol, ipinagapo ni Joas si Zacarias sagkod na magadan. Nagin nanggad daing puso asin masinuway si Joas​—an dahelan kan gabos na iyan iyo an pagpadara nia sa impluwensia nin maraot na pag-iriba!​—2 Cronica 24:17-22; 1 Corinto 15:33.

9. Paano idinodoon kan ultimong naabtan ni Joas asin kan mga prinsipe an kabalisngagan nin pakisuway?

9 Huling nagbaya ki Jehova, ano an nangyari ki Joas asin sa saiyang maraot na pag-iribang prinsipe? Sarong hukbong militar nin mga Sirio​—“sadit [sanang] kabilangan nin mga lalaki”​—an suminakyada sa Juda asin ‘linaglag an gabos na prinsipe kan banwaan.’ Pinuersa man kan mga nagsakyada an hade na itao an saiyang sadiring mga rogaring saka an bulawan patin pirak sa santuaryo. Minsan ngani nakaligtas si Joas, sia binayaan na biyong nanluluya asin naghehelang. Dai nahaloy pagkatapos kaiyan, inasesinar sia kan mga magkasapakat na kabilang sa saiya mismong mga surugoon. (2 Cronica 24:23-25; 2 Hade 12:​17, 18) Kanigoan katotoo an mga tataramon ni Jehova sa Israel: “Kun ika dai maghihinanyog sa tingog ni Jehova na saimong Dios paagi sa pag-iingat na gibohon an gabos niang togon asin an gabos niang reglamento . . . , [an] maldisyon na ini maabot man sa saimo asin aabotan ka”!​—Deuteronomio 28:15.

Ilinigtas nin Pagkuyog an Sarong Sekretaryo

10, 11. (a) Taano ta makatatabang na isip-isipon an hatol ni Jehova ki Baruc? (b) Ano an ihinatol ni Jehova ki Baruc?

10 Nanluluya daw an boot nindo kun beses huli ta pipira sana sa mga tawong nanonompongan nindo sa Kristianong ministeryo an nagpapaheling nin ano man na interes sa maogmang bareta? Kun minsan daw medyo nauuri kamo sa mga may kaya asin sa saindang mapagpakontentong estilo nin pamumuhay? Kun iyo, isip-isipa si Baruc, an sekretaryo ni Jeremias, asin an mamomoton na hatol sa saiya ni Jehova.

11 Nagsusurat kaidto si Baruc nin makahulang mensahe kan sia mismo magin sentro nin atension ni Jehova. Taano? Huli ta si Baruc nagpoon na ipagmondo an saiyang kamugtakan sa buhay asin magmawot nin sarong bagay na orog karahay kisa saiyang espesyal na pribilehio nin paglilingkod sa Dios. Huling namasdan an pagliwat na ini kan aktitud ni Baruc, tinawan sia ni Jehova nin klaro alagad maboot na hatol, na sinasabi: “Nagpaparahanap ka nin darakulang bagay para sa saimo man sana. Dai ka magparahanap. Huli ta uya may dara akong kapahamakan sa gabos na laman, . . . asin itatao ko sa saimo an saimong kalag bilang sinamsaman sa gabos na lugar na saimong padumanan.”​—Jeremias 36:4; 45:5.

12. Taano ta maninigo niatong likayan an paghanap nin “darakulang bagay” para sa sato man sana sa presenteng sistema nin mga bagay?

12 Naririsa daw nindo sa mga tataramon ni Jehova ki Baruc an Saiyang odok na pagmakolog sa marahayon na lalaking ini, na fiel asin may kosog na gayo nin boot na naglingkod sa saiya kaiba ni Jeremias? Siring man ngonyan, odok an pagmakolog ni Jehova sa mga nasusugotan na pag-aaaboton an hinohona nindang mas maganansiang mga oportunidad sa sistemang ini nin mga bagay. Marahay sana ta arog ki Baruc, an dakol sa mga siring naghimate sa mamomoton na pagpakarhay giraray sa sainda kan maygurang asin espirituwal na mga tugang na lalaki. (Lucas 15:4-7) Iyo, mamansayan logod niato gabos na mayo nin kaaabtan an mga naghahanap nin “darakulang bagay” para sa sainda man sana sa sistemang ini. An mga siring bako sanang dai nakanonompong nin tunay na kaogmahan kundi, mas maraot pa, sa dai na mahahaloy sinda mapapara kaiba kan kinaban na ini asin kan gabos na paslong mawot kaiyan.​—Mateo 6:​19, 20; 1 Juan 2:15-17.

13. Anong leksion sa kapakumbabaan an itinotokdo sa sato kan estorya ni Baruc?

13 An estorya ni Baruc nagtotokdo man sa sato nin marahay na leksion sa kapakumbabaan. Mangnohon na dai direktang hinatolan ni Jehova si Baruc kundi nagtaram sia paagi ki Jeremias, na an mga pagkabakong sangkap asin palaen na mga ugale posibleng aram na aram ni Baruc. (Jeremias 45:​1, 2) Pero, si Baruc dai pinangibabawan nin kapalangkawan; mapakumbaba niang minansay an tunay na pinaghalean kan hatol​—si Jehova. (2 Cronica 26:​3, 4, 16; Talinhaga 18:12; 19:20) Kaya kun kita ‘makagibo nin sala bago niato iyan maaraman’ asin tawan kita nin kinakaipuhan na hatol hale sa Tataramon nin Dios, arogon niato an pagkamaygurang, espirituwal na pakamansay, asin kapakumbabaan ni Baruc.​—Galacia 6:1.

14. Taano ta marahay na kita magin makinuyog sa mga nangengenot sa sato?

14 An siring na pagkamapakumbaba niato nakatatabang man sa mga nagtatao kan hatol. Sabi kan Hebreo 13:17: “Magin kamong makinuyog duman sa mga nangengenot dian sa tahaw nindo asin magin mapagpasakop, huli ta sinda nagbabantay sa saindong kalag bilang an mga maninimbag; tanganing ini magibo nindang may kagayagayahan asin bakong may pag-agagha, huli ta ini makararaot sa saindo.” Kanigoan kaparate na an kamagurangan biyong ipinahahayag ki Jehova an saindang nasa puso, na namimibi na logod tawan sinda nin kosog nin boot, kadonongan, asin taktika na kaipuhan tanganing magibo an depisil na aspektong ini kan saindang pagpapastor! ‘Midbidon niato an siring na mga tawo.’​—1 Corinto 16:18.

15. (a) Paano ipinaheling ni Jeremias an saiyang kompiansa ki Baruc? (b) Paano binalosan si Baruc sa saiyang mapakumbabang pagkuyog?

15 Risang-risa na pinakarhay giraray ni Baruc an saiyang kaisipan, ta kan sumunod tinawan sia ni Jeremias nin masakiton na asignasyon​—na magduman sa templo asin basahon nin makosog an iyo man sanang mensahe nin paghokom na isinurat nia mismo segun sa idinikta ni Jeremias. Nagkuyog daw si Baruc? Iyo, ginibo nia an “gabos na ipinagboot sa saiya ni Jeremias na propeta.” Sa katunayan, binasa ngani nia an mensahe man sanang iyan sa mga prinsipe sa Jerusalem, na daing duda na nagkaipo nin darudakulang kosog nin boot. (Jeremias 36:1-6, 8, 14, 15) Kan an siudad bumagsak sa kamot kan mga Babilonyo pakalihis nin mga 18 taon, imahinara kun gurano an seguradong pagpasalamat ni Baruc na sia nakaligtas huli ta hinimate nia an patanid ni Jehova asin uminontok sa paghanap nin “darakulang bagay” para sa saiya man sana!​—Jeremias 39:​1, 2, 11, 12; 43:6.

Nagligtas nin Buhay an Pagkuyog Durante nin Pagsalikop

16. Paano pinahelingan ni Jehova nin pagkaherak an mga Judio sa Jerusalem durante kan pagsalikop kan Babilonya kan 607 B.C.E.?

16 Kan dumatong an katapusan kan Jerusalem kan 607 B.C.E., naheling giraray an pagkaherak nin Dios sa mga makinuyog. Sa kasagsagan kan pagsalikop, si Jehova nagsabi sa mga Judio: “Uya ibinubugtak ko sa atubangan nindo an dalan nin buhay asin an dalan nin kagadanan. An dai naghihiro sa siudad na ini magagadan sa minasbad asin sa gutom patin sa damat; alagad an minaluwas asin talagang kumampi sa mga Caldeo na nakasalikop sa saindo magdadanay na buhay, asin an saiyang kalag mapapasaiya na garo sinamsaman.” (Jeremias 21:​8, 9) Minsan ngani maninigo sa kalaglagan an mga nag-eerok sa Jerusalem, pinahelingan ni Jehova nin pagkaherak an mga nagkuyog sa saiya, dawa sa kritikal asin ultimo orang idto. b

17. (a) Sa anong duwang paagi nabalo an pagkuyog ni Jeremias kan pagbotan sia ni Jehova na sabihan an nasasalikopan na mga Judio na “kumampi sa mga Caldeo”? (b) Paano kita makikinabang sa halimbawa nin may kosog nin boot na pagkuyog ni Jeremias?

17 An pagsabi sa mga Judio na sumuko daing duda na nakabalo man sa pagkuyog ni Jeremias. An sarong dahelan, ipinangimon nia an ngaran nin Dios. Habo nia na pag-olog-ologon iyan kan mga kaiwal na magsasabing nanggana sinda sa tabang kan daing buhay na mga idolo. (Jeremias 50:​2, 11; Lamentacion 2:16) Saro pa, aram ni Jeremias na sa pagsabi sa banwaan na sumuko, isasapeligro niang marhay an saiyang buhay, ta sasaboton kan dakol an saiyang mga tataramon bilang sedisyoso. Pero, dai sia suminibog sa takot, kundi makinuyog niang itinaram an mga kapahayagan ni Jehova. (Jeremias 38:​4, 17, 18) Arog ki Jeremias, kita nagdadara man nin bakong popular na mensahe. Iyo man iyan an mensaheng nagin dahelan kan pagduhagi ki Jesus. (Isaias 53:3; Mateo 24:9) Kaya dai kita ‘magtakig sa mga tawo,’ kundi arog ki Jeremias, may kosog nin boot na kuyogon niato si Jehova, na lubos na nagtitiwala sa saiya.​—Talinhaga 29:25.

Pagkuyog sa Ibong kan Pagsalakay ni Gog

18. Anong mga pagbalo sa pagkuyog an aatubangon kan mga lingkod ni Jehova sa ngapit?

18 Sa dai na mahahaloy, an enterong maraot na sistema ni Satanas lalaglagon sa dai pang kaagid na “dakulang kahorasaan.” (Mateo 24:21) Daing duda na bago asin durante kan panahon na iyan, an banwaan nin Dios makakaeksperyensia nin dakulang mga pagbalo sa saindang pagtubod asin pagkuyog. Halimbawa, sinasabi sa sato kan Biblia na si Satanas, sa saiyang papel bilang an “Gog kan daga nin Magog,” masalakay nin todo-todo sa mga lingkod ni Jehova, na ginagamit an mga hukbo na ilinaladawan bilang sarong “mahibog na puersa militar . . . , siring sa mga panganoron na makakatakop sa daga.” (Ezequiel 38:​2, 14-16) Huling daog sa kabilangan asin daing armas, an banwaan nin Dios mapaili sa “mga gilid nin pakpak” ni Jehova, na ibinubuka nia tanganing protehiran an mga makinuyog.

19, 20. (a) Taano an pagkuyog kan Israel ta mahalagang marhay kan sinda nasa Dagat na Pula? (b) Paano kita makikinabang ngonyan sa mapagngayongayong paghorophorop sa pagkasaysay dapit sa Dagat na Pula?

19 Ipinagigirumdom sa sato kan situwasyon na ini an Lagdoan na Pagharale kan Israel sa Egipto. Pakatapos na hampakon an Egipto nin sampulong mapanlaglag na damat, pinaagi ni Jehova an saiyang banwaan, bakong sa pinakaharaning agihan pasiring sa Dagang Panuga, kundi sa Dagat na Pula, kun saen madali sindang madakop asin salakayon. Kun sa militar na punto de vista, garo kapahapahamak an paghirong iyan. Kun yaon kamo duman, kinuyog daw kutana nindo an tataramon ni Jehova paagi ki Moises asin naglakaw pasiring sa Dagat na Pula na may lubos na kompiansa, mantang aram nindo na an Dagang Panuga iba man an direksion?​—Exodo 14:1-4.

20 Mantang binabasa niato an Exodo kapitulo 14, maheheling niato kun paano ilinigtas ni Jehova an saiyang banwaan paagi sa makangingirhat na pagpaheling nin kapangyarihan. Mapakokosog nanggad kan pagkasaysay na iyan an satong pagtubod kun tatawan niato nin panahon na pag-adalan asin horophoropon iyan! (2 Pedro 2:9) An makosog na pagtubod pinasasarig man kita na kuyogon si Jehova, dawa kun an saiyang mga kahagadan garo baga sarongat sa pangangatanosan nin tawo. (Talinhaga 3:​5, 6) Kaya hapota an saindong sadiri, ‘Pinagmamaigotan ko daw na parigonon an sakong pagtubod paagi sa mahigos na pag-adal sa Biblia, pamimibi, asin paghorophorop, saka paagi sa regular na pakikiasosyar sa banwaan nin Dios?’​—Hebreo 10:​24, 25; 12:1-3.

An Pagkuyog Nagtatao nin Paglaom

21. Anong mga bendisyon, sa presente asin sa ngapit, an kakamtan kan mga nagkukuyog ki Jehova?

21 An mga ginigibo an pagkuyog ki Jehova bilang saindang dalan nin buhay nakaeeksperyensia dawa ngonyan kan kaotoban kan Talinhaga 1:​33, na nagsasabi: “Kun dapit sa [makinuyog na] naghihinanyog sa sako, sia mag-eerok na may katiwasayan asin dai mariribok nin takot sa kalamidad.” An nakararangang mga tataramon na ini maaplikar sa makangangalas nanggad na paagi durante kan maabot na aldaw nin pamamalos ni Jehova! Sa katunayan, sinabihan ni Jesus an saiyang mga disipulo: “Kun an mga bagay na ini magpoon nang mangyari, tindog kamo nin tanos asin tingagan an saindong mga payo, huli ta an saindong pagkaligtas naghaharani na.” (Lucas 21:28) Malinaw nanggad, idto sanang mga makinuyog sa Dios an magkakaigwa kan kompiansa na himateon an mga tataramon na ini.​—Mateo 7:21.

22. (a) Ano an dahelan nin pagkompiar kan banwaan ni Jehova? (b) Ano an mga totokaron sa minasunod na artikulo?

22 An saro pang dahelan nin pagkompiar iyo na “an Soberanong Kagurangnan na Jehova dai magibo nin ano man sagkod na dai pa nia ikinapahahayag an saiyang kompidensial na bagay sa saiyang mga lingkod na propeta.” (Amos 3:7) Ngonyan, si Jehova dai na nagpapasabong sa mga propeta arog kaidtong nakaagi; imbes, nagnombra sia nin sarong fiel na grupong oripon tanganing magtao nin napapanahon na espirituwal na kakanon sa saiyang pamilya. (Mateo 24:45-47) Kun siring, mahalaga nanggad na kita magin makinuyog sa “oripon” na iyan! Siring sa ipaheheling kan minasunod na artikulo, an siring na pagkuyog nagpapabanaag man kan satong aktitud ki Jesus, an kagurangnan kan “oripon.” ‘Nasa saiya an pagkuyog kan mga banwaan.’​—Genesis 49:10.

[Mga Nota sa Ibaba]

a Minsan ngani sa parate ilinaladawan na maluya an boot, “an sarong guna makikilaban sagkod sa kagadanan tanganing protehiran na dai maano an mga siyo nia,” an sabi nin sarong publikasyon nin organisasyon para sa proteksion nin mga hayop.

b Ihinahayag kan Jeremias 38:19 na dakol na Judio an ‘kuminampi’ sa mga Caldeo asin dai ginadan alagad idinistiero. Dai sinasabi sa sato kun baga sinda suminuko bilang pagsunod sa mga tataramon ni Jeremias. Minsan siring, an pagkaligtas ninda nagpatunay sa mga tataramon kan propeta.

Nagigirumdoman daw Nindo?

• Ano an nagin resulta kan paorootrong pakisuway kan Israel?

• Ano an nagin epekto ki Hadeng Joas kan saiyang pag-iriba, sa enot na mga taon kan saiyang buhay sagkod kan huri?

• Anong mga leksion an manonodan niato ki Baruc?

• Taano an makinuyog na banwaan ni Jehova ta mayo nin dahelan na matakot mantang nagrarani an katapusan kan presenteng sistema?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Ritrato sa pahina 13]

Kan ginigiyahan ni Joiada, an hoben na si Joas makinuyog ki Jehova

[Ritrato sa pahina 15]

Inimpluwensiahan si Joas kan maraot na pag-iriba na ipagadan an propeta nin Dios

[Ritrato sa pahina 16]

Kinuyog daw kutana nindo si Jehova asin naheling mismo an saiyang makangingirhat na kapangyarihan na magligtas?