Hula ni Isaias—Liwanag Para sa Bilog na Katawohan II

Kapitulo Onse: “Dai Ka Magtiwala sa mga Mahal na Tawo”

Isaias 50:1-11

1, 2. (a) Anong ipinasabong na konseho an dai hinimate kan mga Judio, asin ano an resulta? (b) Taano ta naghapot si Jehova: ‘Haen an sertipiko nin diborsio?’

“DAI ka magtiwala sa mga mahal na tawo, ni sa aki nin daganon na tawo, na sa sainda mayo nin kaligtasan. . . . Maogma idtong an saiyang paratabang iyo an Dios ni Jacob, na an paglaom yaon ki Jehova na saiyang Dios, an Kaggibo kan langit asin daga.” (Salmo 146:3-6) Kun gigibohon sana kutana kan mga Judio kan kaaldawan ni Isaias an konseho kan salmista! Kun ibubugtak sana kutana ninda an saindang kompiansa, bakong sa Egipto o sa arin pa man na paganong nasyon, kundi sa “Dios ni Jacob”! Kun siring, kun sumalakay an mga kaiwal nin Juda tumang sa saiya, mahiro si Jehova tanganing protehiran sia. Minsan siring, an Juda habong patabang ki Jehova. Bilang resulta, pababayaan ni Jehova na laglagon an Jerusalem asin darahon na bihag sa Babilonya an mga nag-eerok sa Juda.

² Daing ibang dapat basolon an Juda kundi an saiyang sadiri. Mayo siang katanosan na sabihon na nangyari an saiyang kalaglagan huli ta trinaydoran sia ni Jehova o liningawan an saiyang pakipagtipan sa nasyon. An Kaglalang bakong pararaot nin tipan. (Jeremias 31:32; Daniel 9:27; Kapahayagan 15:4) Sa pagdoon kan bagay na ini, hinapot ni Jehova an mga Judio: “Haen, kun siring, an sertipiko nin diborsio kan saindong ina, na pinalayas ko?” (Isaias 50:1a) Sa irarom kan Ley ni Moises, an sarong lalaki na nagdidiborsio sa saiyang agom dapat na magtao sa saiya nin sertipiko nin diborsio. Sa siring sia talingkas nang paagom sa ibang lalaki. (Deuteronomio 24:​1, 2) Sa piguratibong sentido, nagtao si Jehova nin siring na sertipiko sa tugang na kahadean nin Juda, an Israel, alagad dai nia iyan ginibo sa Juda. * Sia pa man giraray an saiyang “kagsadiring agom na lalaki.” (Jeremias 3:​8, 14) An Juda bako nanggad na talingkas na makiibaiba sa paganong mga nasyon. An relasyon ni Jehova sa saiya magpapadagos “sagkod na dumatong si Silo [an Mesiyas].”​—Genesis 49:10.

3. Sa anong dahelan “ipinabakal” ni Jehova an saiyang banwaan?

³ Hinahapot man ni Jehova an Juda: “Kiisay sa mga pinagkakautangan ko kamo ipinabakal ko?” (Isaias 50:1b) An mga Judio dai ipadadarang bihag sa Babilonya tanganing mabayadan an soboot utang ni Jehova. Si Jehova bakong arog nin sarong dukhang Israelita na nangangaipong ipabakal an saiyang mga aki sa inutangan tanganing makabayad sa utang. (Exodo 21:7) Imbes, itinotokdo ni Jehova an tunay na dahelan kun taano an saiyang banwaan ta ooriponon: “Uya! Huli sa saindong sadiring mga sala kamo ipinabakal, asin huli sa saindong mga kalapasan an saindong ina pinalayas.” (Isaias 50:1c) An mga Judio an nagbaya ki Jehova; dai nia sinda binayaan.

4, 5. Paano ipinaheheling ni Jehova an saiyang pagkamoot sa saiyang banwaan, alagad ano an reaksion kan Juda?

⁴ An sunod na hapot ni Jehova malinaw na nagtatampok kan saiyang pagkamoot sa saiyang banwaan: “Taano daw ta kan dumatong ako, mayo nin tawo? Kan ako mag-apod, mayo nin nagsisimbag?” (Isaias 50:2a) Paagi sa saiyang mga lingkod na propeta, si Jehova nagdatong, sabi ngani, sa harong kan saiyang banwaan tanganing makiolay sa sainda na bumalik sa saiya sa bilog nindang puso. Alagad dai sinda naggirong. Mas gusto kan mga Judio na umasa sa daganon na tawo para sa suporta, na kun minsan minadolok pa ngani sa Egipto.​—Isaias 30:2; 31:1-3; Jeremias 37:5-7.

⁵ An Egipto daw mas masasarigan na paraligtas kisa ki Jehova? Minalataw na nalingawan na kan bakong fiel na mga Judiong idto an mga pangyayari na suminagkod sa pagkamundag kan saindang nasyon pirang siglo na an nakaagi. Hinahapot sinda ni Jehova: “Nagin halipoton na daw talaga an sakong kamot kaya dai na iyan makabalukat, o mayo na daw akong kapangyarihan na magligtas? Uya! Sa sakong pagsaway pinamamara ko an dagat; ginigibo kong kaawagan an mga salog. An mga sira dian minabata huli ta mayong tubig, asin sinda nagagadan huli sa pagkapaha. Ginugubingan ko nin kadikloman an kalangitan, asin telang sako an ginigibo kong pantakop sa sainda.”​—Isaias 50:2b, 3.

6, 7. Paano ipinaheling ni Jehova an saiyang kapangyarihan na magligtas sa atubangan kan huma nin Egipto?

⁶ Kan 1513 B.C.E., an Egipto iyo an nan-aapi​—bakong an linalaoman na paraligtas​—sa banwaan nin Dios. An mga Israelita oripon sa paganong daga na iyan. Alagad ilinigtas sinda ni Jehova, asin kanigoan kanakapupukaw sa boot na pagliligtas idto! Enot pinangyari nia an Sampulong Damat sa dagang iyan. Kasunod kan partikularmenteng mapandestrosong ikasampulong damat, sinadol kan Faraon nin Egipto an mga Israelita na humale sa nasyon. (Exodo 7:14–​12:31) Minsan siring, dai nahaloy pakahale ninda, nagbago an puso ni Faraon. Tinipon nia an saiyang mga soldados asin luminarga tanganing puersahon an mga Israelita na  bumalik sa Egipto. (Exodo 14:5-9) Huling nasa hudian ninda an kadakoldakol na soldados na Egipcio asin nasa enotan ninda an Dagat na Pula, nalaom an mga Israelita! Alagad si Jehova yaon tanganing ipaglaban sinda.

⁷ Pinapondo ni Jehova an pag-abante kan mga Egipcio paagi sa pagbugtak nin sarong harigi nin panganoron sa pag-oltanan ninda asin kan mga Israelita. Sa kampi kan mahibog na panganoron na namumugtakan kan mga Egipcio, may kadikloman; sa kampi kan mga Israelita, may liwanag. (Exodo 14:20) Dangan, mantang dai makahale sa namumugtakan ninda an mga hukbong Egipcio, “pinonan ni Jehova na pasibogon an dagat paagi sa sarong makosog na doros hale sa sirangan nin magdamlag asin gibohon na marang daga an nalalagan kan dagat.” (Exodo 14:21) Kan banga na an katubigan, an bilog na banwaan​—mga lalaki, babae, asin aki​—nakabalyo nin ligtas sa Dagat na Pula. Kan harani na sa ibong na baybayon an saiyang banwaan, hinale ni Jehova an panganoron. Naghuhugophugop sa paglapag, duminaguso an mga Egipcio sa irarom kan dagat. Kan an saiyang banwaan ligtas na sa pangpang, binutasan ni Jehova an katubigan, na linamos si Faraon asin an saiyang mga hukbo. Sa siring, si Jehova nakipaglaban para sa saiyang banwaan. Kanigoan na pamparigon sa boot iyan para sa mga Kristiano ngonyan!​—Exodo 14:23-28.

8. Huli sa pag-ignoro kan anong mga patanid na sa katapustapusi idinistiero an mga nag-eerok sa Juda?

⁸ Pag-abot kan panahon ni Isaias, siete sientos na taon na an nakalihis poon kan kapangganahan na iyan nin Dios. An Juda sarong nasyon na ngonyan. Kun beses, minalaog ini sa diplomatikong mga pakipagnegosyar sa mga gobyerno nin ibang nasyon, siring kan Asiria asin Egipto. Alagad dai mapagkakatiwalaan an mga namomoon sa paganong mga nasyon na ini. Pirme nindang eenoton an sadiring interes bago an ano man na pakipagtipan ninda sa Juda. Nagtataram sa ngaran ni Jehova, pinatanidan kan mga propeta an banwaan na dai magtiwala sa siring na mga tawo, alagad ta dai inintindi an mga tataramon kan mga propeta. Sa katapustapusi, an mga Judio ididistiero sa Babilonya tanganing magin oripon sa laog nin 70 taon. (Jeremias 25:11) Minsan siring, dai lilingawan ni Jehova an saiyang banwaan, ni isisikwal man nia sinda na daing sagkod. Sa itinalaan na panahon, gigirumdomon nia sinda, asin bubukasan nia an dalan tanganing makabalik sinda sa saindang dagang tinuboan tanganing ibalik an tunay na pagsamba. Sa anong katuyohan? Tanganing mag-andam para sa pagdatong kan Silo, an saro na iyong pagkukuyogon kan gabos na banwaan!

Nagdatong an Silo

9. Siisay si Silo, asin anong klase siang paratokdo?

⁹ Luminihis an mga siglo. “An kalubosan kan panahon” nagdatong na, asin an saro na inapod na Silo, an Kagurangnan na Jesu-Cristo, naglataw sa daga. (Galacia 4:4; Hebreo 1:​1, 2) An bagay na dinesignaran ni Jehova an pinakadayupot niang kaibaiba bilang saiyang Representante sa pagtaram sa mga Judio nagpapaheling kun gurano an pagkamoot ni Jehova sa saiyang banwaan. Nagin anong klaseng representante sa pagtaram si Jesus? Sia an pinakanangengenot! Si Jesus bako sanang representante sa pagtaram, sia sarong paratokdo​—Pangenot na Paratokdo. Bako iyan makangangalas, huli ta igwa sia nin marahayon na Paratokdo​—si Jehova Dios mismo. (Juan 5:30; 6:45; 7:​15, 16, 46; 8:26) Pinatunayan ini kan makahulang sinasabi ni Jesus paagi ki Isaias: “An Soberanong Kagurangnan na Jehova mismo nagtao sa sako kan dila kan mga tinokdoan, tanganing tatao ako kun paano sisimbagon nin sarong tataramon an napapagal. Sia nagmamata kada aga; pinupukaw nia an sakong talinga na makadangog siring kan mga tinokdoan.”​—Isaias 50:4. *

10. Paano ipinabanaag ni Jesus an pagkamoot ni Jehova sa Saiyang banwaan, asin anong reaksion an inako ni Jesus?

¹⁰ Bago nagdigdi sa daga, si Jesus nagtrabaho kaiba kan saiyang Ama sa langit. An mamomoton na relasyon kan Ama sagkod kan Aki ilinaladawan sa poetikong paagi sa Talinhaga 8:30: “Yaon ako kaidto sa kataed [ni Jehova] bilang pangenot na trabahador, . . . mantang ako maogma sa atubangan nia sa gabos na panahon.” An paghinanyog sa saiyang Ama nagtao nin dakulang kagayagayahan ki Jesus. Namomotan man nia an “mga aki nin mga tawo” kapareho kan saiyang Ama. (Talinhaga 8:31) Kan sia magdigdi sa daga, sinisimbag ni Jesus “nin sarong tataramon an napapagal.” Pinoponan nia an saiyang ministeryo paagi sa pagbasa nin nakararangang teksto sa hula ni Isaias: “An espiritu ni Jehova yaon sa sako, huli ta linahidan nia ako na magpahayag kan maogmang bareta sa mga dukha, . . . na magbutas sa mga inapi.” (Lucas 4:18; Isaias 61:1) Maogmang bareta para sa mga dukha! Kaginhawahan para sa mga napapagal! Kanigoan na kagayagayahan an maninigo kutanang itinao kaiyan sa banwaan! An nagkapira talagang naggayagaya​—alagad bakong gabos. Sa kahurihurihi, dakol an habong akoon an mga kredensial ni Jesus bilang saro na tinokdoan ni Jehova.

11. Siisay an nagpapasan nin sakal kaiba ni Jesus, asin ano an naeeksperyensiahan ninda?

¹¹ Minsan siring, an nagkapira gustong makadangog pa nin orog. Maogma sindang naghimate sa nakaoogmang pangagda ni Jesus: “Madia kamo sa sako, kamo gabos na nagpapagal asin nagagabatan, asin pagiginhawahon ko kamo. Pasana nindo an sakong sakal asin makanood kamo sa sako, huli ta ako mahoyo asin may kababaan an puso, asin makakukua kamo nin kaginhawahan para sa saindong kalag.” (Mateo 11:​28, 29) Kabilang sa mga nagrani ki Jesus an mga lalaking nagin mga apostol nia. Aram ninda na an pagpasan nin sakal kaiba ni Jesus nangangahulogan nin mapagal na gibohon para sa sainda. Kalabot sa gibohon na ini, kabilang sa iba pang bagay, an paghuhulit kan maogmang bareta kan Kahadean sagkod sa kaporoporohi kan daga. (Mateo 24:14) Mantang nakikikabtang an mga apostol asin iba pang mga disipulo sa gibohon na ini, naeeksperyensiahan ninda na talagang nagtatao iyan nin kaginhawahan sa saindang kalag. Iyan man an ginigibo ngonyan kan fiel na mga Kristiano,  asin an pakikikabtang dian nagtatao sa sainda nin kaagid na mga kagayagayahan.

Bako Siang Rebelde

12. Sa anong mga paagi ipinaheheling ni Jesus an saiyang pagkuyog sa saiyang langitnon na Ama?

¹² Dai noarin man nalilingawan ni Jesus an saiyang katuyohan sa pagdigdi sa daga​—tanganing gibohon an kabotan nin Dios. Ihinula an pagmansay nia sa bagay na ini: “An Soberanong Kagurangnan na Jehova mismo iyo an nagbukas kan sakong talinga, asin ako, sa sakong kabtang, dai nagin rebelde. Dai ako suminalingoy sa ibong.” (Isaias 50:5) Si Jesus pirmeng makinuyog sa Dios. Tunay nanggad, sinabi pa ngani nia: “An Aki dai makagigibo nin ano man sa saiyang sadiring boot, kundi an saiya sanang naheheling na ginigibo kan Ama.” (Juan 5:19) Sa saiyang buhay bago nagin tawo, posibleng marhay na si Jesus nagtrabaho kaiba kan saiyang Ama sa laog nin minilyon, binilyon pa ngani, na taon. Pagkatapos magdigdi sa daga, padagos niang sinunod an mga instruksion ni Jehova. Lalo na nanggad na kita, na bakong sangkap na mga parasunod ni Cristo, maninigong maingat na gibohon an oyon sa ipinagboboot ni Jehova!

13. Ano an naghahalat ki Jesus, pero paano nia ipinaheling na makosog an boot nia?

¹³ An nagkapira sa naghabo sa bugtong na Aki ni Jehova pinaglamag sia, asin ihinula man ini: “An sakong likod itinao ko sa mga parahampak, asin an sakong mga pisngi sa mga nagrarabnot nin buhok. An sakong lalauogon dai ko itinago sa makasusupog na mga bagay asin sa lutab.” (Isaias 50:6) Segun sa hula, an Mesiyas maagi nin kolog asin pagkapasupog sa kamot kan mga paratumang. Aram ini ni Jesus. Asin aram nia kun sagkod saen an paglamag na ini. Pero, mantang patapos na an saiyang panahon sa daga, dai sia nagpaheling nin takot. May determinasyon na siring katagas nin kiskisan na gapo sia nagduman sa Jerusalem, kun saen matatapos an saiyang buhay bilang tawo. Mantang nasa dalan, sinabihan ni Jesus an saiyang mga disipulo: “Uya kita, nagtutukad pa Jerusalem, asin an Aki nin tawo itatao sa mga poon na saserdote asin sa mga eskriba, asin sisilotan sia ninda na gadanon patin itatao sia sa mga tawo kan mga nasyon, asin pag-oolog-ologon sia ninda asin lulutaban sia asin hahampakon sia patin gagadanon sia, alagad pakalihis nin tolong aldaw sia mabubuhay.” (Marcos 10:​33, 34) An gabos na makuring pagmaltratong ini huli sa sutsut kan mga tawo na maninigo kutanang mas nakaaaram​—an poon na mga saserdote asin mga eskriba.

14, 15. Paano naotob an mga tataramon ni Isaias na si Jesus hahampakon asin susupogon?

¹⁴ Kan banggi nin Nisan 14, 33 C.E., si Jesus yaon sa hardin nin Getsemani kaiba an nagkapira sa saiyang mga parasunod. Sia namimibi. Bigla na sana, sarong sururog an nag-abot asin dinakop sia. Alagad dai sia natatakot. Aram nia na nasa kaibahan nia si Jehova. Inasegurar ni Jesus an nasindak na mga apostol nia na kun bobooton nia, puede niang hagadon sa saiyang Ama na magpadara nin labi sa kagduwang hukbo nin mga anghel tanganing sukorohan sia, alagad idinugang nia: “Kun siring kaiyan, paano maootob an Kasuratan?”​—Mateo 26:​36, 47, 53, 54.

¹⁵ An gabos na ihinula may labot sa mga pagbalo asin kagadanan kan Mesiyas naotob. Pagkatapos nin madayang pagbista sa atubangan kan Sanhedrin, si Jesus inusisa ni Poncio Pilato, na nagpalatigo sa saiya. ‘Pinakol sia nin gaho sa payo asin linutaban sia’ kan mga soldados na Romano. Sa siring naotob an mga tataramon ni Isaias. (Marcos 14:65; 15:19; Mateo 26:​67, 68) Minsan ngani dai sinasabi kan Biblia na literal na rinabnot an nagkapirang buhok sa barabas ni Jesus​—sarong kapahayagan nin labi-labing pagduhagi​—daing duwa-duwa na ini nangyari, siring kan ihinula ni Isaias. *​—Nehemias 13:25.

16. Sa atubangan nin grabeng sakit, paano guminawe si Jesus, asin taano ta dai sia nasusupog?

¹⁶ Kan si Jesus tumindog sa atubangan ni Pilato, dai sia nakimaherak na dai paggadanon kundi nagdanay na kalmado, huling aram nia na dapat siang magadan tanganing maotob an Kasuratan. Kan sabihon kan Romanong gobernador na may kapangyarihan siang kondenaron si Jesus na magadan o butasan sia, si Jesus daing takot na nagsimbag: “Dai ka kutana nin kapangyarihan tumang sa sako kun dai iyan itinao sa saimo hale sa itaas.” (Juan 19:11) Ginibo ki Jesus kan mga soldados ni Pilato an bakong sa tawong pagtrato, alagad dai ninda nahimong supogon sia. Taano man ta masusupog sia? Dai man sia may katanosan na pinadudusahan dahel sa sarong paglapas. Imbes, sia linalamag dahel sa katanosan. Sa bagay na ini, naotob an dugang pang makahulang mga tataramon ni Isaias: “An Soberanong Kagurangnan na Jehova mismo tatabangan ako. Kaya ngani dai ako kaipuhan na mapasupog. Kaya ngani ibinugtak ko an sakong lalauogon na siring sa sarong kiskisan na gapo, asin aram ko na dai ako masusupog.”​—Isaias 50:7.

17. Sa anong mga paagi na si Jehova nasa kaibanan ni Jesus sa bilog niang ministeryo?

¹⁷ An kosog nin boot ni Jesus naggigikan sa saiyang lubos na kompiansa ki Jehova. An saiyang iginagawe nagpapaheling na sia biyong kaoyon kan mga tataramon ni Isaias: “An Saro na nagpapahayag sako na matanos nasa harani. Siisay an puedeng makipaglaban sa sako? Tumindog kaming magkaiba. Siisay an sakong hudisyal na kalaban? Rumani sia sako. Uya! An Soberanong Kagurangnan na Jehova mismo an matabang sako. Siisay baya an makapagsasabing ako maraot? Uya! Sinda gabos, siring sa sarong gubing, maluluma. Sarong hamak na polilya an maubos sa sainda.” (Isaias 50:​8, 9) Kan aldaw na bautismohan si Jesus, ipinahayag ni Jehova na sia matanos bilang espirituwal na aki nin Dios. Sa katunayan, an tingog mismo nin Dios nadangog kan okasyon na iyan, na nagsasabi: “Ini an sakong Aki, an namomotan, na sakong inoyonan.” (Mateo 3:17) Kan harani nang matapos an saiyang buhay digdi sa daga, mantang si Jesus nakaluhod na namimibi sa hardin nin Getsemani, “an sarong anghel hale sa langit nagpaheling sa saiya asin pinakosog sia.” (Lucas 22:41-43)  Kaya aram ni Jesus na inooyonan kan saiyang Ama an saiyang pamumuhay. An sangkap na Aki nin Dios na ini dai nakakomiter nin kasalan. (1 Pedro 2:22) An saiyang mga kaiwal may kaputikan na sinahotan sia na sarong paralapas nin Sabbath, paraburat, asin sinaniban nin demonyo, alagad si Jesus dai nawaran nin onra dahel sa saindang mga kaputikan. An Dios nasa kaibanan nia, kaya siisay an makalalaban sa saiya?​—Lucas 7:34; Juan 5:18; 7:20; Roma 8:31; Hebreo 12:3.

18, 19. Ano an mga naeksperyensiahan kan linahidan na mga Kristiano na kapareho kan naeksperyensiahan ni Jesus?

¹⁸ Nagpatanid si Jesus sa saiyang mga disipulo: “Kun ako pinaglamag ninda, kamo man paglalamagon ninda.” (Juan 15:20) Dai nahaloy pinatunayan kan mga pangyayari na totoo ini. Kan Pentecostes 33 C.E., an banal na espiritu naghilig sa fiel na mga disipulo ni Jesus, asin namundag an Kristianong kongregasyon. Haros tolos-tolos na naghingoa an mga namomoon sa relihion na pogolan an paghuhulit kan fiel na mga lalaki asin babaeng ini na ngonyan kairibaiba ni Jesus bilang kabtang kan “banhi ni Abraham” asin inampon bilang espirituwal na mga aki nin Dios. (Galacia 3:​26, 29; 4:​5, 6) Poon kan enot na siglo sagkod ngonyan, an linahidan na mga Kristiano, mantang marigon na naninindogan sa katanosan, kinakaipuhan na makipaglaban sa putik na propaganda asin makuring marhay na paglamag kan mga kaiwal ni Jesus.

¹⁹ Pero, ginigirumdom ninda an nakaparirigon sa boot na mga tataramon ni Jesus: “Maogma kamo kun an mga tawo pinakakaraot kamo asin pinaglalamag kamo patin putik na nagtataram nin lambang klase nin maraot na bagay tumang sa saindo dahel sa sako. Maggayagaya kamo asin lumukso kamo huli sa kagayagayahan, huli ta dakula an saindong balos sa kalangitan.” (Mateo 5:​11, 12) Huli kaini, dawa nasa irarom nin pinakamakuring mga pagsalakay, nakatingag an linahidan na mga Kristiano. Dawa ano pa an tibaad sabihon kan mga kalaban ninda, aram ninda na sinda ipinahayag nang matanos nin Dios. Sa pagheling nia sinda “daing kaninan patin daing kasagwean.”​—Colosas 1:​21, 22.

20. (a) Siisay an nagsusuportar sa linahidan na mga Kristiano, asin ano an naeksperyensiahan ninda? (b) Paanong an linahidan na mga Kristiano asin an “ibang karnero” nagkaigwa kan dila kan mga tinokdoan?

²⁰ Sa presenteng mga panahon, an linahidan na mga Kristiano sinusuportaran kan “sarong dakulang kadaklan” nin “ibang karnero.” Sinda man naninindogan sa katanosan. Bilang resulta, nagdusa sinda kaiba kan saindang linahidan na mga tugang asin “hinugasan ninda an saindang mga gubing asin pinaputi iyan sa dugo kan Kordero.” Ipinahayag sindang matanos ni Jehova sa katuyohan na makaligtas sa “dakulang kahorasaan.” (Kapahayagan 7:​9, 14, 15; Juan 10:16; Santiago 2:23) Dawa pa garo baga makosog an saindang mga kalaban ngonyan, sinasabi kan hula ni Isaias na sa itinalaan na panahon nin Dios, an mga kalaban na idto magigin siring sa gubing na kinakan nin polilya, na angay sanang itapok. Mientras tanto, an linahidan na mga Kristiano sagkod an “ibang karnero” nagdadanay na makosog paagi sa regular na pamibi, pag-adal kan Tataramon nin Dios, asin pag-atender sa mga pagtiripon para sa pagsamba. Sa siring tinotokdoan sinda ni Jehova asin nakakanood na magtaram na may dila kan mga tinokdoan.

Magtiwala sa Ngaran ni Jehova

21. (a) Sairisay an naglalakaw sa liwanag, asin ano an kaaabtan ninda? (b) Ano an mangyayari sa mga naglalakaw sa kadikloman?

²¹ Ngonyan mangnoha an risang marhay na kalaenan kaini: “Siisay sa saindo an natatakot ki Jehova, na naghihinanyog sa tingog kan saiyang lingkod, sia na naglalakaw sa nagpapadagos na kadikloman asin na sa saiya mayo nin liwanag? Magtiwala sia sa ngaran ni Jehova asin sumandig sia sa saiyang Dios.” (Isaias 50:10) An mga naghihinanyog sa tingog kan Lingkod nin Dios, si Jesu-Cristo, naglalakaw sa liwanag. (Juan 3:21) Bako sanang ginagamit ninda an ngaran nin Dios, an Jehova, kundi nagtitiwala man sinda sa saro na igwa kan ngaran na iyan. Dawa kun kaidto naglakaw sinda sa kadikloman, ngonyan dai na sinda natatakot sa tawo. Nagsasandig sinda sa Dios. Minsan siring, an mga prosegidong lumakaw sa kadikloman napopogolan nin takot sa tawo. Siring kaiyan an nangyari ki Poncio Pilato. Minsan ngani aram nia na si Jesus daing kasalan sa falsong mga sahot tumang sa saiya, takot an nagpogol sa Romanong opisyal na iyan na butasan si Jesus. Ginadan kan Romanong mga soldados an Aki nin Dios, alagad sia binuhay liwat ni Jehova asin kinoronahan sia nin kamurawayan asin onra. Kumusta man si Pilato? Segun sa Judiong historyador na si Flavio Josefo, apat na taon sana pagkagadan ni Jesus, si Pilato sinalidahan bilang Romanong gobernador asin pinagbotan na bumalik sa Roma tanganing simbagon an magabat na mga ginibong sala na inakusar sa saiya. Kumusta man an mga Judio na nagpagadan ki Jesus? Pakalihis nin mayo pang apat na dekada, linaglag kan mga hukbo nin Roma an Jerusalem asin ginaradan o dinara sa kaoripnan an mga nag-eerok duman. Mayo nin maogmang liwanag para sa mga mas suno an kadikloman!​—Juan 3:19.

22. Taano ta biyong kabalisngagan na umasa sa mga tawo para sa kaligtasan?

²² Biyong kabalisngagan an umasa sa mga tawo para sa kaligtasan. Ipinaliliwanag kan hula ni Isaias kun taano: “Uya! Kamo gabos na nag-aamak nin kalayo, na nagpapalaad nin mga silyab, lumakaw kamo sa liwanag kan saindong kalayo, asin sa tahaw kan mga silyab na saindong pinalaad. Hale sa sakong kamot magkakaigwa nanggad kamo kaini: Sa makuring kolog mahigda kamo.” (Isaias 50:11) An mga tawong namomoon temporaryo sana. Puedeng maakit nin sarong indibiduwal na may karisma an imahinasyon nin mga tawo sa kadikit na panahon. Alagad dawa an pinakasinserong tawo limitado sana an magigibo. Imbes na makapalaad nin nag-aagabaab na kalayo, na linalaoman kan saiyang mga parasuportar, tibaad makapaamak sana sia nin pirang “silyab,” na nagtatao nin dikit na liwanag asin init alagad madaling napaparong. Sa ibong na lado, an mga nagtitiwala sa Silo, an ipinanuga nin Dios na Mesiyas, dai masusudya an linalaoman.

[Mga Nota sa Ibaba]

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]