Kahoyoan—Mahalagang Marhay na Kristianong Kualidad

“Isolog nindo an . . . kahoyoan.”—COLOSAS 3:12.

1. Taano ta pambihirang kualidad an kahoyoan?

KUN an saro mahoyo, nakaoogmang makaibanan sia. Pero, “an mahoyong dila nakababari nin tolang,” an sabi kan madonong na si Hadeng Salomon. (Talinhaga 25:15) An kahoyoan sarong pambihirang kualidad na ikinokombinar sa kakosogan an pagigin nakaoogma.

2, 3. Ano an koneksion kan kahoyoan asin kan banal na espiritu, asin ano an eestudyaran niato sa artikulong ini?

² Iiniba ni apostol Pablo an kahoyoan sa saiyang lista kan “bunga kan espiritu,” na yaon sa Galacia 5:22, 23. An termino sa Griego na trinadusir na “kahoyoan” sa bersikulo 23 sa New World Translation parateng tinatradusir na “kabootan” o “pagkakalmado” sa ibang bersion kan Biblia. An totoo iyo na depisil humanap nin eksaktong katumbas kan Griegong termino na ini sa kadaklan na ibang lenguahe huli ta an orihinal na termino naglaladawan, bako nin panluwas na pagkakalmado o kabootan, kundi nin panlaog na kahoyoan asin pagkamaugayon; bakong kan gawe-gawe nin saro, kundi kan kamugtakan kan isip asin puso nin saro.

³ Tanganing tabangan kitang mas lubos na masabotan an kahulogan asin kahalagahan nin kahoyoan, estudyaran niato an apat na halimbawa sa Biblia. (Roma 15:4) Sa paggibo kaiyan, manonodan niato bako sanang kun ano an kualidad na ini kundi pati kun paano magkakaigwa kaiyan asin paano ikapaheheling iyan sa gabos niatong ginigibo.

“May Dakulang Halaga sa mga Mata nin Dios”

4. Paano niato naaaraman na mahalaga sa pagheling ni Jehova an kahoyoan?

⁴ Huling an kahoyoan sarong kabtang kan bunga kan espiritu nin Dios, lohikong maheling niato na iyan konektadong marhay sa marahayon na personalidad nin Dios. Isinurat ni apostol Pedro na an ‘toninong asin mahoyong espiritu may dakulang halaga sa mga mata nin Dios.’ (1 Pedro 3:4) Tunay nanggad, an kahoyoan sarong diosnon na kualidad; iyan mahalagang marhay sa pagheling ni Jehova. Sierto nanggad, ini mismo igo nang dahelan na kultibaron kan gabos na lingkod nin Dios an kahoyoan. Pero paano nagpapaheling nin kahoyoan an makakamhan sa gabos na Dios, an kaharohalangkaweng Autoridad sa uniberso?

5. Huli sa kahoyoan ni Jehova, anong paglaom an yaon sa sato?

⁵ Kan an enot na tawong mag-agom, si Adan asin Eva, sumuway sa malinaw na pagboot nin Dios na dai magkakan sa kahoy kan pakamidbid sa marahay asin maraot, tinuyo ninda iyan. (Genesis 2:​16, 17) An tuyong akto na iyan nin pakisuway nagbunga nin kasalan, kagadanan, asin pagkasiblag sa Dios para sa sainda asin sa magigin mga aki ninda. (Roma 5:12) Minsan ngani lubos na may katanosan si Jehova na gibohon an paghokom na iyan, dai nia may kaisogan na isinikwal an pamilya nin tawo bilang biyong dai na mababakle asin mababalukat. (Salmo 130:3) Imbes, huli sa saiyang pagkamaugayon asin sa saiyang pagigin andam na dai magin eksihido asin mapaghanap​—mga kapahayagan nin kahoyoan​—itinao ni Jehova an paagi tanganing an makasalan na katawohan makarani sa saiya asin magkamit kan saiyang pabor. Iyo, paagi sa balaog na pantubos na atang kan saiyang Aki, si Jesu-Cristo, pinagin posible ni Jehova na kita makadolok na dai nin takot o grabeng takot sa saiyang halangkawon na trono.—Roma 6:23; Hebreo 4:14-16; 1 Juan 4:9, 10, 18.

6. Paano risang-risa an kahoyoan sa pagtratar nin Dios ki Cain?

⁶ Haloy pa bago nagdigdi si Jesus sa daga, an kahoyoan ni Jehova nahayag kan si Cain asin Abel, mga aki ni Adan, magdolot nin atang sa Dios. Huling namamansayan an kamugtakan kan saindang puso, sinayumahan ni Jehova an dolot ni Cain alagad ‘pinagheling na may pag-oyon’ si Abel asin an  dolot kaini. An maboot na pagheling nin Dios sa fiel na si Abel asin sa atang nia an dahelan kan maraot na reaksion ni Cain. “Si Cain naanggot na marhay, asin an saiyang lalauogon nagpoon na magmurusdot,” an sabi kan pagkasaysay sa Biblia. Ano an reaksion ni Jehova? Naanggot daw sia sa maraot na aktitud ni Cain? Dai. May kahoyoan na hinapot nia si Cain kun taano ta naaanggot na marhay ini. Ipinaliwanag pa ngani ni Jehova kun ano an magigibo ni Cain tanganing magkamit nin “pag-omaw.” (Genesis 4:3-7) Tunay nanggad, si Jehova an personipikasyon nin kahoyoan.—Exodo 34:6.

An Kahoyoan Nakaaakit Asin Nakagiginhawa

7, 8. (a) Paano niato masasabotan an kahoyoan ni Jehova? (b) Ano an ihinahayag kan mga tataramon sa Mateo 11:27-29 manongod ki Jehova asin ki Jesus?

⁷ An saro sa pinakamarahay na mga paagi na masabotan an daing kaagid na mga kualidad ni Jehova iyo na pag-adalan an buhay asin ministeryo ni Jesu-Cristo. (Juan 1:18; 14:6-9) Mantang nasa Galilea durante kan ikaduwang taon kan saiyang kampanya nin paghuhulit, si Jesus naggibo nin dakol na makakamhan na gibo sa Corazin, Betsaida, Capernaum, asin sa karaning mga lugar. Pero, an kadaklan na tawo mapalangkaw asin indiperente, asin habo nindang tumubod. Ano an nagin reaksion ni Jesus? Minsan ngani marigon na ipinagirumdom nia sa sainda an magigin resulta kan saindang kadaihan nin pagtubod, napahiro sia nin pagkaherak sa miserableng kamugtakan sa espirituwal kan mga ʽam ha·ʼaʹrets, an mga hamak asin ordinaryong mga tawo sa tahaw ninda.—Mateo 9:35, 36; 11:20-24.

⁸ An suminunod na mga ginibo ni Jesus nagpaheling na sia talagang “lubos na nakakamidbid sa Ama” asin inaarog nia sia. Ipinaabot ni Jesus sa ordinaryong mga tawo an mamomoton na pangagdang ini: “Madia kamo sa sako, kamo gabos na nagpapagal asin nagagabatan, asin pagiginhawahon ko kamo. Pasana nindo an sakong sakal asin makanood kamo sa sako, huli ta ako mahoyo asin may kababaan an puso, asin makakukua kamo nin kaginhawahan para sa saindong kalag.” An mga tataramon na ini nakaranga asin nakapaginhawa nanggad sa mga inaaping idto! Nagugustohan ngani niato iyan ngonyan. Kun sinserong isosolog niato an kahoyoan, kun siring mapapabilang kita sa mga “boot kan Aki na pahayagan” dapit sa saiyang Ama.—Mateo 11:27-29.

9. Anong kualidad an konektado sa kahoyoan, asin paanong si Jesus marahayon na halimbawa sa bagay na ini?

⁹ Konektadong marhay sa kahoyoan an kapakumbabaan, an pagigin “may kababaan an puso.” Sa ibong na kampi, an kapalangkawan nagbubunga nin kapaabaw-abawan asin tibaad sa parate magin dahelan nin pagtratar nin saro sa iba sa paaging maisog asin daing labot. (Talinhaga 16:​18, 19) Ipinaheling ni Jesus an kapakumbabaan durante kan saiyang daganon na ministeryo. Dawa kan mangabayo sia palaog sa Jerusalem anom na aldaw bago kan saiyang kagadanan asin kan pagrukyaw saiya bilang Hade kan mga Judio, dakulaon an kalaenan ni Jesus sa mga namamahala sa kinaban. Inotob nia an Mesiyanikong hula ni Zacarias: “Uya! An saimong Hade minadatong sa saimo, mahoyo, asin nakasakay sa sarong asno, iyo, sa sarong pollino, na ogbon nin hayop na pantrabaho.” (Mateo 21:5; Zacarias 9:9) An fiel na propetang si Daniel nakaheling nin bisyon kun saen idinelegar ni Jehova sa saiyang Aki an autoridad nin kapamahalaan. Pero, sa sarong mas naenot na hula, ilinadawan nia si Jesus bilang an “pinakahababa sa katawohan.”  An kahoyoan asin kapakumbabaan tunay nanggad na magkakonektadong marhay.—Daniel 4:17; 7:13, 14.

10. Taano an Kristianong kahoyoan ta dai nangangahulogan nin kaluyahan?

¹⁰ An nakaoogmang marhay na kahoyoan na ipinaheling ni Jehova asin ni Jesus nakatatabang sa sato na rumani sa sainda. (Santiago 4:8) Siempre, an kahoyoan dai nangangahulogan nin kaluyahan. Dai nanggad! Si Jehova, an makakamhan sa gabos na Dios, nagpapaheling nin abundang dinamikong enerhiya asin kapangyarihan. An saiyang kaanggotan naglalaad tumang sa pagkabakong matanos. (Isaias 30:27; 40:26) Si Jesus nagpaheling man nin marigon na determinasyon na dai magkompromiso, dawa kan sinasalakay ni Satanas na Diablo. Dai nia kinonsinte an bawal na komersio kan mga namomoon sa relihion kan saiyang kaaldawan. (Mateo 4:1-11; 21:12, 13; Juan 2:13-17) Pero, pinagdanay nia an kahoyoan nin boot kun inaatubang an mga pagkukulang kan saiyang mga disipulo, asin pinagpasensiahan nia an saindang mga kaluyahan. (Mateo 20:20-28) Siring kaini an angay na pagkaladawan nin sarong nag-espesyalisar sa Biblia dapit sa kahoyoan: “Sa likod kan pagkakalmado igwa nin kosog nin asero.” Logod na ipaheling niato an arog-Cristong kualidad na ini—an kahoyoan.

An Pinakamahoyo kan Saiyang Kaaldawan

11, 12. Huli sa pagkapadakula sa saiya, taano ta pambihira an kahoyoan ni Moises?

¹¹ An ikatolong halimbawa na eestudyaran niato iyo si Moises. Ilinaladawan sia kan Biblia bilang “an pinakamahoyo sa gabos na tawo na yaon sa ibabaw kan daga.” (Bilang 12:3) An paglaladawan na ini isinurat paagi sa pasabong nin Dios. Dahel sa pambihirang kahoyoan ni Moises kaya hinimate nia an paggiya ni Jehova.

¹² Pambihira an pagkapadakula ki Moises. Sinegurado ni Jehova na maligtas an buhay kan aki na ini kan fiel na mga magurang na Judio durante nin sarong panahon nin pagtraydor asin paggadan. Kan aki pa si Moises nasa pag-ataman sia kan saiyang ina, na maingat na tinokdoan sia manongod sa tunay na Dios, si Jehova. Kan huri, kinua si Moises sa saiyang harong tanganing mag-istar sa laen na marhay na kamugtakan. “Si Moises tinokdoan kan gabos na kadonongan nin mga Egipcio,” an isinaysay kan enot na Kristianong martir na si Esteban. “An totoo, [si Moises] makapangyarihan sa  saiyang mga tataramon asin gibo.” (Gibo 7:22) Nahayag an saiyang pagtubod kan maheling nia an mga inhustisyang ginigibo sa saiyang mga tugang kan mga kagurangnan nin mga oripon ni Faraon. Huli sa paggadan sa sarong Egipcio na naheling niang hinahampak an sarong Hebreo, kinaipuhan ni Moises na dumulag hale sa Egipto pasiring sa daga nin Midian.​—Exodo 1:​15, 16; 2:1-15; Hebreo 11:​24, 25.

13. Ano an nagin epekto ki Moises kan 40 taon na temporaryong pag-istar nia sa Midian?

¹³ Sa edad na 40, kinaipuhan na buhayon ni Moises an saiyang sadiri sa kaawagan. Sa Midian nanuparan nia an pitong aking babae ni Reuel asin tinabangan nia sindang sumakdo nin tubig para sa dakulang aripompon kan saindang ama. Pagkapuli maogmang marhay na ipinaliwanag kan hoben na mga babae ki Reuel na “an sarong Egipcio” ilinigtas sinda sa mga pastor na nanriribok sa sainda. Sa imbitasyon ni Reuel, si Moises nakiistar sa pamilya. An mga kasakitan na inagihan nia dai nia ipinaghinanakit; ni nakapogol man iyan sa saiya na makanood na ibagay an saiyang estilo nin pamumuhay sa saiyang bagong mga kamugtakan. An saiyang pagmawot na gibohon an kabotan ni Jehova nungkang nag-urong-sulong. Sa laog nin 40 halawig na mga taon, na durante kaiyan sia an nag-ataman sa mga karnero ni Reuel, inagom si Zipora, asin pinadakula an saiyang mga aki, napatalubo asin napaoswag ni Moises an kualidad na dian sia namidbid. Iyo, sa inagihan na kasakitan, nanodan ni Moises an kahoyoan.—Exodo 2:16-22; Gibo 7:29, 30.

14. Iladawan an sarong pangyayari durante kan pamomoon ni Moises sa Israel na nagpaheling kan saiyang kahoyoan.

¹⁴ Pagkanombra sa saiya ni Jehova na magin namomoon sa nasyon nin Israel, an kualidad ni Moises na kahoyoan risang-risa pa man giraray. Ibinareta nin sarong hoben na lalaki ki Moises na si Eldad asin Medad nag-aakto bilang mga propeta sa kampo​—minsan ngani mayo sinda duman kan ibubo ni Jehova an saiyang espiritu sa 70 kamagurangan na lalaki na maglilingkod bilang mga katabang ni Moises. Si Josue nagsabi: “Kagurangnan kong Moises, pogoli sinda!” Si Moises may kahoyoan na nagsimbag: “Nag-iimon ka para sa sako? Dai, kun puede sana magin propeta an bilog na banwaan ni Jehova, huli ta ibubugtak ni Jehova sa sainda an saiyang espiritu!” (Bilang 11:26-29) An kahoyoan nakatabang na mapakalma an tension na iyan.

15. Minsan ngani si Moises bakong sangkap, taano ta marahay na arogon an saiyang halimbawa?

 ¹⁵ Sa sarong pangyayari an kahoyoan ni Moises garo baga nawara. Sa Meriba, harani sa Cades, nalingawan niang itao an kamurawayan ki Jehova, an Paramilagro. (Bilang 20:1, 9-13) Baga man si Moises bakong sangkap, an saiyang marigon na pagtubod an nagsuportar sa saiya sa bilog niang buhay, asin an saiyang pambihirang kahoyoan nagugustohan niato dawa ngonyan.—Hebreo 11:23-28.

Kaisogan Kontra sa Kahoyoan

16, 17. Anong panalmingan an makukua niato sa estorya ni Nabal asin Abigail?

¹⁶ May panalmingan na nangyari kan panahon ni David, dai nahaloy pagkagadan kan propeta nin Dios na si Samuel. May labot iyan sa sarong mag-agom, si Nabal asin sa saiyang agom, si Abigail. Kanigoan an kalaenan kan duwang ini! Mantang si Abigail “marahay an diskresion,” an agom nia “maisog asin maraot sa saiyang mga gibo.” Daing modo na sinayumahan ni Nabal an sarong kahagadan kan mga tawohan ni David na tawan sinda nin makakakan, ta sinda nagtabang na bantayan sa mga parahabon an dakulang mga aripompon ni Nabal. May katanosan na maanggot na marhay, isinukbit ni David asin kan mga tawohan nia an saindang mga espada asin naghale tanganing komprontaron si Nabal.—1 Samuel 25:2-13.

¹⁷ Kan mabaretaan ni Abigail an nangyari, tolos-tolos siang nag-andam nin tinapay, arak, karne, asin mga keik na gibo sa pasas asin higos saka nagluwas tanganing sabaton si David. “Mapasakuya logod an sala, O kagurangnan ko,” an pakimaherak nia sa saiya. “Tabi, patarama an saimong oripon na babae na nadadangog mo, asin dangoga an mga tataramon kan saimong oripon na babae.” Luminomoy an puso ni David sa mahoyong pakimaherak ni Abigail. Pakatapos na hinanyogon an paliwanag ni Abigail, si David nagsabi: “Pag-omawon logod si Jehova na Dios nin Israel, na nagsugo saimo sa aldaw na ini na sabaton ako! Asin pag-omawon an saimong marahay na kaisipan, asin pag-omawon ka na suminagang sa sako sa aldaw na ini na dai magkasala sa dugo.” (1 Samuel 25:18, 24, 32, 33) An kaisogan ni Nabal sa katapustapusi nagresulta sa saiyang kagadanan. An marahayon na mga kualidad ni Abigail sa kahurihurihi nagtao sa saiya kan kagayagayahan na magin agom ni David. An saiyang kahoyoan sarong arogan para sa gabos na naglilingkod ki Jehova ngonyan.​—1 Samuel 25:36-42.

Sunodon an Kahoyoan

18, 19. (a) Anong mga pagbabago an naririsa mantang isinosolog niato an kahoyoan? (b) Ano an makatatabang sa sato na gumibo nin epektibong pagsiyasat sa sadiri?

¹⁸ Kun siring, kaipuhan nanggad an kahoyoan. Iyan bako sanang pagkakalmado nin boot; iyan sarong marahay na kualidad nin ugale na nakagiginhawa sa iba. Kan nakaagi, tibaad natuod kitang magtaram na may kaisogan asin humiro na daing kabootan. Minsan siring, kan manodan an katotoohan sa Biblia, kita nagbago asin nagin mas nakaoogma. Nasambitan ni Pablo an pagbagong ini kan sadolon nia an mga kapwa Kristiano: “Isolog nindo an mamomoton na mga pagmate nin pagdamay, kabootan, kababaan nin isip, kahoyoan, asin pakatios.” (Colosas 3:12) An pagbagong ini iinaagid kan Biblia sa pagkaliwat nin maisog na layas na mga hayop—lobo, leopardo, leon, oso, asin rimoranon—na nagin toninong asin magarong mga hayop—kordero, ogbon na kanding, ogbon na baka, asin baka. (Isaias 11:6-9; 65:25) Pambihirang marhay an siring na mga pagbago nin personalidad kaya napapangalas an mga nakakamasid. Pero, an pagbagong ini iinaatribwir niato sa paghiro kan espiritu nin Dios, ta kabale sa talagang pambihirang bunga kaiyan an kahoyoan.

¹⁹ Nangangahulogan daw ini na oras na nagibo na niato an kinakaipuhan na mga pagbabago asin idinusay na an satong sadiri ki Jehova, dai na niato kaipuhan na maghingoang magin mahoyo an boot? Dai nanggad. Tara, an bagong mga bado  nangangaipo nin dayaday na pag-asikaso tanganing papagdanayon iyan na malinig asin presentableng paghelingon. An pagsiyasat sa Tataramon nin Dios asin paghorophorop sa mga halimbawang yaon dian nakatatabang sa sato na gumibo liwat nin pagsiyasat na may obheto sa satong sadiri. Ano daw an ihinahayag kan salming kan ipinasabong na Tataramon nin Dios manongod sa saindo?​—Santiago 1:23-25.

20. Paano kita magigin mapanggana sa pagpaheling nin kahoyoan?

²⁰ Natural sana na magkakalaen an mga ugale. An nagkapira sa mga lingkod nin Dios mas napapasilan na magpaheling nin kahoyoan kisa iba. Minsan siring, kaipuhan na kultibaron kan gabos na Kristiano an bunga kan espiritu nin Dios, kabale an kahoyoan. Mamomoton na sinadol ni Pablo si Timoteo: “Sunodon mo an katanosan, diosnon na debosyon, pagtubod, pagkamoot, pakatagal, kahoyoan nin boot.” (1 Timoteo 6:11) An tataramon na “sunodon” nagpaparisa na kaipuhan an paghihingoa. An sarong traduksion sa Biblia trinadusir an sadol na ini na ‘isentro an puso.’ (New Testament in Modern English, ni J. B. Phillips) Kun naghihingoa kamo na horophoropon an marahayon na mga halimbawa sa Tataramon nin Dios, iyan puedeng magin kabtang na nindo, na garo baga nakatanom na sa hawak nindo. Iyan an mamolde asin magiya saindo.—Santiago 1:21.

21. (a) Taano ta maninigo niatong sunodon an kahoyoan? (b) Ano an totokaron sa sunod niatong artikulo?

²¹ An paagi nin paggawe niato sa iba nagpapaheling kun sagkod saen na niato ini nagigibo. “Siisay an madonong asin may pakasabot dian sa saindo?” an hapot ni disipulo Santiago. “Ipahayag nia paagi sa saiyang marahay na gawe-gawe an saiyang mga gibo na may kahoyoan na nanonongod sa kadonongan.” (Santiago 3:13) Paano niato ikapaheheling an Kristianong kualidad na ini sa harong, sa Kristianong ministeryo, asin sa kongregasyon? An minasunod na artikulo nagtatao nin nakatatabang na giya.

Bilang Repaso

• Ano an nanodan nindo manongod sa kahoyoan gikan sa halimbawa ni

• Jehova?

• Jesus?

• Moises?

• Abigail?

• Taano ta kaipuhan niatong sunodon an kahoyoan?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Ritrato sa pahina 16]

Taano ta inoyonan ni Jehova an dolot ni Abel?

[Ritrato sa pahina 17]

Ipinaheling ni Jesus na an kahoyoan asin kapakumbabaan magkakonektadong marhay

[Ritrato sa pahina 18]

Si Moises nagtao nin marahay na halimbawa nin kahoyoan