Arogon si Jehova, an Satong Dios na Daing Ipinaoorog

“An Dios daing ipinaoorog.”—ROMA 2:11.

1, 2. (a) Ano an katuyohan ni Jehova mapadapit sa mga Cananeo sa pankagabsan? (b) Ano an ginibo ni Jehova, asin anong mga hapot an pinalalataw kaini?

NAGKAKAMPO sa Kaplanodohan nin Moab kan 1473 B.C.E., an Israel atento sa paghinanyog ki Moises. Sarong angat an naghahalat, sa ibong kan Salog nin Jordan. Sinabi ni Moises an katuyohan ni Jehova na daogon kan Israel an pitong poderosong nasyon na Cananeo sa Dagang Panuga. Abaa kanakapakokosog liwat sa boot an mga tataramon ni Moises: “Itatao nanggad sinda saimo ni Jehova na saimong Dios, asin kaipuhan na daogon mo sinda”! An Israel dai makikipagtipan sa sainda, asin dai sinda maninigong tawan nin pabor.​—Deuteronomio 1:1; 7:1, 2.

² Pero, dai ipinagadan ni Jehova an sarong pamilya sa enot na siudad na sinalakay kan Israel. An mga tagaduman sa apat pang banwaan nag-ako man kan proteksion nin Dios. Taano man? Ano an itinotokdo sa sato manongod ki Jehova kan pambihirang mga pangyayari na may labot sa pagkaligtas kan mga Cananeong ini? Asin paano niato sia maaarog?

Mga Reaksion sa Kabantogan ni Jehova

3, 4. An mga bareta dapit sa mga kapangganahan kan mga Israelita nagkaigwa nin anong epekto sa mga indibiduwal sa Canaan?

³ Durante kan 40 taon kan Israel sa kaawagan bago lumaog sa Dagang Panuga, prinotehiran asin ipinaglaban ni Jehova an saiyang banwaan. Sa timog kan Dagang Panuga, inatubang kan Israel an Cananeong hade nin Arad. Ini asin an banwaan kaini dinaog kan mga Israelita sa Horma sa tabang ni Jehova. (Bilang 21:1-3) Kan huri, pinalibotan kan Israel an daga nin Edom asin nagpaamihanan pasiring sa amihanan-sirangan kan Gadan na Dagat. Sa lugar na ini, na dating erokan kan Moab, yaon ngonyan an mga Amorreo. Habo kan Amorreong si Hadeng Sihon na paagihon an Israel sa saiyang teritoryo. Nagkaigwa nin labanan sa Jahaz, na minalataw na sa amihanan kan Kababan kan Sapang Masulog nin Arnon, kun saen nagadan si Sihon. (Bilang 21:​23, 24; Deuteronomio 2:30-33) Sa porong amihanan, sakop ni Og an iba pang Amorreo sa Basan. Minsan ngani higante si Og, dai nia kaya si Jehova. Nagadan si Og sa Edrei. (Bilang 21:33-35; Deuteronomio 3:1-3, 11) An bareta dapit sa mga panggaganang ini pati na an mga estorya kan Lagdoan na Pagharale kan Israel sa Egipto nagkaigwa nin makosog na epekto sa mga indibiduwal na nag-eerok sa Canaan. *

⁴ Kan enot na laogon kan Israel an Canaan pagkabalyo sa Jordan, nagtogdok sinda nin kampo sa Gilgal. (Josue 4:9-19) Nasa harani an nalalanoban na siudad nin Jerico. An nabaretaan kan Cananeong si Rahab dapit sa mga ginibo ni Jehova an nagpahiro sa saiya na may pagtubod. Bilang resulta, kan laglagon ni Jehova an Jerico, ilinigtas nia sia asin an saiyang kairiba sa harong.​—Josue 2:1-13; 6:​17, 18; Santiago 2:25.

5. Ano an dahelan kan paghirong may pagkaalisto an isip kan mga Gabaonita?

⁵ Sunod, an Israel tuminukad hale sa kababan harani sa salog pasiring sa tahaw na kaboboldan kan rehion. Sinusunod an instruksion ni Jehova, naggamit si Josue nin mga taktika nin pan-aabat laban sa siudad nin Hai. (Josue, kapitulo 8) An bareta kan suminunod na grabeng pagkadaog nagin dahelan na an dakol na hade sa Canaan magtiripon tanganing makilaban. (Josue 9:​1, 2) Iba man an ginibo kan mga nag-eerok sa kaharaning Heveong siudad nin Gabaon. “Sinda, sa sadiring boot ninda,” sabi kan Josue 9:​4, “naghirong may pagkaalisto  an isip.” Arog ki Rahab, nabaretaan na ninda an pagligtas ni Jehova sa saiyang banwaan sa Lagdoan na Pagharale saka sa pagkadaog ni Sihon asin Og. (Josue 9:6-10) Narealisar kan mga Gabaonita na daing kamanungdanan an lumaban. Kaya para sa Gabaon asin sa tolong kaharaning siudad​—an Kefira, Beerot, asin Kiryat-jearim​—nagsugo sinda ki Josue duman sa Gilgal nin sarong delegasyon na nagsagin ngayang hale sa sarong harayong daga. Nag-aser an estratehiya. Nakipagtipan sa sainda si Josue na naggarantiya sa saindang pagkaligtas. Pakalihis nin tolong aldaw naaraman ni Josue asin kan mga Israelita na sinda dinaya. Minsan siring, nagsumpa sinda ki Jehova na ootobon an tipan asin sa siring sinunod iyan. (Josue 9:16-19) Uminoyon daw si Jehova?

6. Ano an nagin reaksion ni Jehova sa ipinakipagtipan ni Josue sa mga Gabaonita?

⁶ An mga Gabaonita tinogotan na magin paraputol nin kahoy asin parasakdo kan mga Israelita, pati “sa altar ni Jehova” sa tabernakulo. (Josue 9:21-27) Dugang pa dian, kan humaon kan limang hadeng Amorreo asin kan saindang mga hukbo an mga Gabaonita, si Jehova nag-interbenir sa milagrosong paagi. An mga gapong graniso guminadan nin mas dakol na kalaban kisa kan nagadan kan mga soldados ni Josue. Sinimbag pa ngani ni Jehova an pakiolay ni Josue na umontok an saldang asin an bulan tanganing malubos an pandadaog. “Mayo nin aldaw na kapareho kaiyan, baga man bago kaiyan o pakalihis kaiyan,” sabi ni Josue, “na si Jehova naghinanyog sa tingog nin sarong tawo, huli ta si Jehova mismo nakikipaglaban para sa Israel.”​—Josue 10:1-14.

7. Anong katotoohan na rinekonoser ni Pedro an ipinaheling sa kaso nin nagkapirang Cananeo?

⁷ An Cananeong si Rahab asin an saiyang pamilya, saka an mga Gabaonita, igwa nin takot ki Jehova asin huminiro oyon dian. An nangyari sa sainda malinaw na nagpapaheling nin sarong katotoohan na sa huri sinabi kan Kristianong apostol na si Pedro: “An Dios daing ipinaoorog, kundi sa lambang nasyon an tawo na natatakot sa saiya asin naggigibo nin katanosan saiyang inaako.”​—Gibo 10:​34, 35.

Mga Pagtratar ki Abraham Asin sa Israel

8, 9. Paano ipinaheling an dai pagpaorog ni Jehova sa saiyang mga pagtratar ki Abraham asin sa nasyon nin Israel?

⁸ Dinara ni disipulo Santiago an atension sa dai na kutana maninigong kabootan nin Dios sa Saiyang mga pagtratar ki Abraham asin sa saiyang mga aki. An pagtubod ni Abraham, bakong an saiyang etnikong ginikanan, an dahelan na sia nagin “katood ni Jehova.” (Santiago 2:23) An pagtubod asin pagkamoot ni Abraham ki Jehova nagbunga nin mga bendisyon sa saiyang mga gikan. (2 Cronica 20:7) Nanuga si Jehova ki Abraham: “Ika bebendisyonan ko nanggad asin padadakolon ko nanggad an saimong banhi siring kan mga bitoon sa kalangitan asin siring kan mga baybay sa baybayon.” Alagad mangnoha an panuga sa sunod na bersikulo: “Paagi sa saimong banhi an gabos na nasyon sa daga magbebendisyon nanggad kan saindang sadiri.”​—Genesis 22:​17, 18; Roma 4:1-8.

⁹ Imbes na magpaheling nin pagpaorog, ipinaheling ni Jehova paagi sa saiyang mga pagtratar sa Israel kun ano an kaya niang gibohon para sa mga nagkukuyog sa saiya. An mga pagtratar na iyan halimbawa kun paano si Jehova nagpapahayag nin maimbod na pagkamoot sa saiyang fiel na mga lingkod. Minsan ngani an Israel “espesyal na sadiri” ni Jehova, dai boot sabihon kaini na an ibang mga banwaan dai nakaeksperyensia kan kabootan nin Dios. (Exodo 19:5; Deuteronomio 7:6-8) Totoo, binalukat ni Jehova an Israel sa kaoripnan sa Egipto asin bilang resulta nagpahayag: “Kamo sana an sakuyang namidbid sa gabos na pamilya sa daga.”  Alagad paagi ki propeta Amos asin iba pa, nag-opresir man si Jehova nin makangangalas na oportunidad sa mga tawo kan “gabos na nasyon.”​—Amos 3:2; 9:​11, 12; Isaias 2:2-4.

Si Jesus, an Daing Ipinaoorog na Paratokdo

10. Paano inarog ni Jesus an saiyang Ama sa pagpaheling nin dai pagpaorog?

¹⁰ Durante kan saiyang ministeryo sa daga, inarog ni Jesus, na iyo an eksaktong representasyon kan saiyang Ama, an dai pagpaorog ni Jehova. (Hebreo 1:3) An pangenot sa saiya kan panahon na iyan iyo an paghanap sa “lagalag na mga karnero kan kamag-anakan nin Israel.” Pero, dai sia nagpogol na hulitan an sarong Samaritana sa may bubon. (Mateo 15:24; Juan 4:7-30) Naggibo man sia nin milagro sa pakiolay nin sarong opisyal sa hukbo, na minalataw na bakong Judio. (Lucas 7:1-10) Apuera pa iyan sa pagpaheling kan saiyang pagkamoot sa banwaan nin Dios paagi sa saiyang mga ginigibo. An mga disipulo ni Jesus naghulit sa gabos man na lugar. Nagin malinaw na an basehan sa pag-ako kan bendisyon ni Jehova konektado, bakong sa nasyonalidad, kundi sa aktitud. An mga tawong mapakumbaba asin sadiosan an puso na nagugutom sa katotoohan naghimate sa maogmang bareta kan Kahadean. Sa kabaliktaran, an mga mapalangkaw asin maabhaw minenos si Jesus asin an saiyang mensahe. “Hayag takang inoomaw, Ama, Kagurangnan kan langit asin daga,” an ipinahayag ni Jesus, “huli ta maingat mong itinago an mga bagay na ini sa mga madonong asin intelektuwal, asin ihinayag iyan sa mga omboy. Opo, O Ama, huli ta an paggibo nin siring iyo an paagi na inoyonan mo.” (Lucas 10:21) Kun an pagtratar niato sa iba basado sa pagkamoot asin pagtubod, kita naghihiro na daing pagpaorog, sa pakaaram na ini an paaging inooyonan ni Jehova.

11. Paano ipinaheling an dai pagpaorog sa enot na Kristianong kongregasyon?

¹¹ Sa enot na Kristianong kongregasyon, magkapantay an mga Judio asin bakong Judio. “Kamurawayan asin onra patin katoninongan para sa gabos na naggigibo nin marahay,” an paliwanag ni Pablo, “para sa Judio nguna asin sa Griego man. Huli ta an Dios daing ipinaoorog.” * (Roma 2:​10, 11) An nagdeterminar kun baga nakinabang sinda sa dai na kutana maninigong kabootan ni Jehova, bakong an saindang etnikong ginikanan, kundi an saindang reaksion kan manodan ninda an manongod ki Jehova asin an mga oportunidad na itinao kan pantubos kan saiyang Aki, si Jesus. (Juan 3:​16, 36) Si Pablo nagsurat: “Bakong Judio an Judio sa luwas, ni an pagturi na sa luwas sana sa laman. Alagad Judio an Judio sa laog, asin an saiyang pagturi iyo an sa puso paagi sa espiritu, asin bakong paagi sa nasusurat na pagboot.” Dangan, paagi sa doble an kahulogan na paggamit kan mga tataramon may labot sa terminong “Judio” (na nangangahulogan “nin Juda,” an boot sabihon, irinukyaw o inomaw), idinugang ni Pablo: “An kaomawan kan sarong iyan minadatong, bakong gikan sa mga tawo, kundi gikan sa Dios.” (Roma 2:​28, 29) Si Jehova daing pagpaorog na nagpapaabot nin pag-omaw. Iyo man daw kita?

12. An Kapahayagan 7:9 nagtatao nin anong oportunidad, asin kiisay?

¹² Kan huri, sa sarong bisyon, naheling ni apostol Juan an fiel na linahidan na mga Kristiano na ilinaladawan bilang sarong espirituwal na nasyon na kompuesto nin 144,000, “na tinatakan hale sa lambang tribo kan mga aki ni Israel.” Pakalihis kan mga ini, naheling ni Juan “an sarong dakulang kadaklan . . . hale sa gabos na nasyon asin tribo asin banwaan patin tataramon, na nagtitindog sa atubangan kan trono asin sa atubangan kan Kordero, na nagugubingan nin maputing mga gubing; asin igwa nin mga sanga nin palma sa saindang mga kamot.” (Kapahayagan 7:​4, 9) Sa siring, mayo nin grupong etniko o lenguahe na ipinupuera sa Kristianong kongregasyon sa presenteng panahon. An mga indibiduwal sa gabos na pinaghalean igwa nin oportunidad na makaligtas sa madatong na “dakulang kahorasaan” asin makainom sa “mga burabod kan tubig nin buhay” sa bagong kinaban.​—Kapahayagan 7:14-17.

Positibong mga Epekto

13-15. (a) Paano niato mapapangganahan an mga pagkakalaen sa rasa asin kultura? (b) Magtao nin mga halimbawa kan mga pakinabang na ibinubunga kan pagpaheling nin pagkamakikatood.

¹³ Midbid kitang marhay ni Jehova, siring sa pakamidbid nin sarong marahay na ama sa saiyang  mga aki. Kaagid kaiyan, pagnasabotan niato an iba paagi sa pagkaigwa nin interes sa saindang kultura asin pinaghalean, an mga pagkakalaen may tendensiang magin bako nang mahalaga. Nawawara an etnikong mga olang, asin minakosog an mga bogkos nin pagkakatood asin pagkamoot. Minakosog an pagkasararo. (1 Corinto 9:19-23) Maheheling nanggad ini sa aktibidad nin mga misyonero na nadedestino sa ibang nasyon. Nagpapaheling sinda nin interes sa mga tagaduman, asin bilang resulta, dai nahahaloy nanonompongan kan mga misyonero na sinda napapada­yupot na sa lokal na mga kongregasyon.​—Filipos 2:4.

¹⁴ An positibong mga epekto nin pagigin daing ipinaoorog naririsang marhay sa dakol na kadagaan. Si Aklilu, na hale sa Etiopia, mapungaw na nag-iistar sa kabisera kan Britania, an Londres. An saiyang pagkapungaw nadagdagan kan garo baga ibinibilang niang pankagabsan na kadaihan nin pagkamakikatood sa mga tawong hale sa ibang nasyon, sarong bagay na namamatean sa dakol na darakulang siudad sa modernong Europa. Ibang-iba an naeksperyensiahan ni Aklilu kan sia umatender sa sarong Kristianong pagtiripon sa Kingdom Hall kan Mga Saksi ni Jehova! Maogma siang inako kan mga presente, asin madaling nagin pamugtak an saiyang boot. Marikas siang nag-oswag sa pagpararom kan saiyang apresasyon sa Kaglalang. Dai nahaloy naghanap sia nin mga oportunidad na makikabtang sa pagpalakop sa iba kan maogmang bareta kan Kahadean sa distritong iyan. Sa katunayan, sarong aldaw kan an kaiba ni Aklilu sa paghuhulit maghapot sa saiya kun ano an mga pasohan nia ngonyan sa buhay, si Aklilu tolos na nagsimbag na linalaoman niang sa maabot na panahon magin kabtang sia nin sarong kongregasyon na tataramon nia an ginagamit, an Amharico. Kan maaraman ini kan kamagurangan sa lokal na kongregasyon na Ingles an ginagamit na tataramon, maogma nindang iinareglo an sarong pampublikong diskurso sa Biblia sa propiong tataramon ni Aklilu. Huli sa pangingimbitar na umatender dakol na taga ibang nasyon asin tagaduman an nag-arabot tanganing suportaran an enot na Amharicong pampublikong pagtiripon sa Britania. Ngonyan, an mga Etiope asin iba pa sa lugar na iyan nagkakasararo sa sarong maoswag na kongregasyon. Nanompongan kan dakol duman na mayo nin ano man na makaoolang sa sainda na manindogan para ki Jehova asin simbolisaran ini paagi sa Kristianong bautismo.​—Gibo 8:26-36.

¹⁵ Magkakalaen an mga ugale asin pinaghalean. Iyan bakong sokolan nin pagigin nakalalabi o pagigin mas hababa; iyan mga pagkakalaen sana. Kan pinagheheling an bautismo nin bagong nagdusay na mga lingkod ni Jehova sa isla nin Malta, an paggayagaya kan lokal na mga Saksi nakadagdag sa mga luha nin kagayagayahan sa mga mata kan mga bisita hale sa Britania. Ipinahayag kan grupong Maltes sagkod Britano an saindang mga namamatean alagad sa magkalaen na mga paagi, asin an saindang makosog na pagkamoot ki Jehova na nagpakosog kan mga bogkos nin Kristianong asosasyon.​—Salmo 133:1; Colosas 3:14.

Paghale sa Prehuwisyo

16-18. Isaysay an sarong eksperyensia na nagpapaheling kun paano mahahale an prehuwisyo sa Kristianong kongregasyon.

¹⁶ Mantang nagrararom an satong pagkamoot ki Jehova asin sa satong Kristianong mga tugang,  orog niatong maaarog si Jehova sa paagi nin pagheling niato sa iba. Puedeng mahale an ano man na prehuwisyo na tibaad namatean niato kaidto sa nagkapirang nasyonalidad, rasa, o kultura. Halimbawa, helinga an nangyari ki Albert na nagserbi sa Hukbo nin Britania durante kan Guerra Mundial II asin nabihag kan mga Hapon kan bumagsak an Singapore kaidtong 1942. Kan huri mga tolong taon siang nagtrabaho sa “perokaril nin kagadanan,” harani sa inapod na tulay sa salog Kwai. Kan sia paluwason pagkatapos kan guerra, an timbang nia 32 kilos, pasa an panga asin dungo, saka may kulatid, buni, asin malaria. Mas grabe an nangyari sa rinibo sa saiyang kapwa preso; dakol an nagadan. Bilang resulta kan mga kabikoan na naheling asin naeksperyensiahan ni Albert, nagpuli sia kan 1945 na makuri an karaotan nin boot, na mayo nang interes sa Dios o relihion.

¹⁷ An agom ni Albert, si Irene, nagin saro sa Mga Saksi ni Jehova. Tanganing paonrahan sia, si Albert nag-atender sa pirang pagtiripon kan lokal na kongregasyon kan Mga Saksi ni Jehova. An sarong hoben na Kristiano na nasa bilog na panahon na ministeryo na an ngaran Paul dinalaw si Albert tanganing tokdoan sia sa Biblia. Dai nahaloy naaraman ni Albert na an pagheling ni Jehova sa mga indibiduwal segun sa kamugtakan kan saindang puso. Idinusay nia an saiyang buhay ki Jehova asin nagpabautismo.

¹⁸ Kan huri nagbalyo si Paul sa Londres, nag-adal nin Hapon, asin nag-asosyar sa kongregasyon na Hapon an ginagamit na tataramon. Kan isuherir nia na iiba an nagkapirang bisitang Saksi na Hapon sa dati niang kongregasyon, nagirumdoman kan mga tugang duman an grabeng prehuwisyo ni Albert tumang sa mga taga Hapon. Poon kan sia bumalik sa Britania, linikayan ni Albert na may makaatubang na siisay man na taga Hapon, kaya inisip-isip kan mga tugang kun ano an gigibohon nia. Dai sinda kaipuhan na mahadit​—inako ni Albert an mga bisita na may lubos na sa magturugang na kapadangatan.​—1 Pedro 3:​8, 9.

“Humiwas”

19. Anong sadol ni apostol Pablo an makatatabang sa sato kun igwa kita nin kadikit na pagpaorog?

¹⁹ “An pagpaheling nin pagpaorog bakong marahay,” an isinurat kan madonong na si Hadeng Salomon. (Talinhaga 28:21) Madaling magin dayupot sa mga midbid na marhay niato. Minsan siring, kun beses may tendensia kita na magpaheling nin kadikit na interes sa mga daing gayo niato midbid. An siring na pagpaorog bakong angay sa sarong  lingkod ni Jehova. Iyo nanggad, marahay na sunodon niato gabos an malinaw na sadol ni Pablo na “humiwas”​—iyo, humiwas kita sa satong pagkamoot sa mga kapwa Kristiano na laen an ginikanan.​—2 Corinto 6:13.

20. Sa anong mga kabtang nin buhay maninigo niatong arogon si Jehova, an satong Dios na daing ipinaoorog?

²⁰ Baga man igwa kita kan pribilehio nin langitnon na pag-apod o nin oportunidad na mabuhay sagkod lamang sa daga, an satong pagigin daing ipinaoorog nagpapangyari sa sato na kamtan an pagkasararo nin sarong aripompon, sarong Pastor. (Efeso 4:​4, 5, 16) An paghihingoa na arogon si Jehova, an satong Dios na daing ipinaoorog, makatatabang sa satong Kristianong ministeryo, sa laog kan satong mga pamilya, asin sa laog kan mga kongregasyon, iyo nanggad, sa gabos na kabtang nin buhay. Taano man? Totokaron kan sunod na artikulo an temang ini?

[Mga Nota sa Ibaba]

Ano an Isisimbag Nindo?

• Paano si Jehova nagpaheling nin dai pagpaorog ki Rahab asin sa mga Gabaonita?

• Paano si Jesus nagpaheling nin dai pagpaorog sa saiyang pagtotokdo?

• Ano an makatatabang sa sato na mahale an ano man na prehuwisyo sa kultura asin rasa?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Ritrato sa pahina 13]

Nagpoon an pagkongkistar kan Israel sa Canaan

[Ritrato sa pahina 15]

Dai nagpogol si Jesus na hulitan an sarong Samaritana

[Ritrato sa pahina 16]

Sarong Amharicong pampublikong pagtiripon sa Britania

[Ritrato sa pahina 16]

An pagkamoot ni Albert ki Jehova nakatabang sa saiya na mahale an prehuwisyo