Pakanood sa Abilidad nin Pagigin Mataktika

NARIPARO ni Peggy an saiyang aking lalaki na tinataraman nin makolog an saiyang nguhod na tugang na lalaki. “Sa paghona mo daw iyan an pinakamarahay na paagi nin pakikipag-olay sa saimong tugang?” an hapot nia. “Helinga kun gurano nakolgan an saiyang boot!” Taano daw ta sinabi nia iyan? Pinagmamaigotan niang itokdo sa saiyang aki an abilidad nin mataktikang paggawe asin pagpaheling nin konsiderasyon sa saboot nin iba.

Inenkaminar ni apostol Pablo an saiyang hoben pang kaibaiba na si Timoteo na magin “maboot [o mataktika] sa gabos.” Sa paggibo kaiyan, dai makokologan ni Timoteo an boot kan iba. (2 Timoteo 2:​24, nota sa ibaba.) Ano an pagkamataktika? Paano daw kamo puedeng umoswag sa parteng ini? Asin paano daw nindo matatabangan an iba na tumalubo sa abilidad na iyan?

Ano an Pagkamataktika?

An sarong diksionaryo tinatawan nin kahulogan an pagkamataktika bilang “an kakayahan na saboton an pagkasensitibo kan situwasyon asin gibohon o sabihon an pinakamaboot o pinakaangay na bagay.” An termino sa orihinal nanonongod sa duta. Kun paanong an sensitibong mga moro naririsa kun an sarong bagay mapulot, malomhok, pulinas, mainit, o barahibohon, siring man nasasabotan nin mataktikang tawo an saboot kan ibang tawo asin namamansayan kun paano sinda naaapektaran kan saiyang mga tataramon o gawe-gawe. Alagad an paggibo kaini bako sanang basta sarong abilidad; kalabot dian an tunay na pagmawot na likayan na makakolog sa iba.

Sa pagkasaysay sa Biblia manongod sa surogoon ni Eliseo na si Guejazi, maheheling ta an sarong halimbawa nin saro na bakong mataktika. Sarong babaeng Sunamita na nagadanan pa sana sa saiyang mga takyag nin aking lalaki an nagsongko ki Eliseo, na naghahanap nin pagranga. Kan hinapot kun marahay an saiyang kamugtakan, sia nagsimbag: ‘Marahay man.’ Alagad kan duminolok sia sa propeta, “nagrani si Guejazi tanganing itulod sia parayo.” Sa ibong na lado, si Eliseo nagsabi: “Pabayae sia, huling an saiyang kalag mapait dian sa saiya.”​—2 Hade 4:​17-​20, 25-​27.

Paano nagibo ni Guejazi na gumawe sa bako nanggad na mapagmaan asin bakong mataktikang paagi? Totoo na dai ipinahayag kan babae an saiyang saboot kan hinapot sia. Alagad ta an kadaklan na tawo dai ihinahayag an saindang mga saboot sa kun kiisay sana. Minsan siring, daing duwa-duwa na maririsa an saiyang emosyon sa nagkapirang paagi. Minalataw na rinekonoser ini ni Eliseo, alagad si Guejazi dai, o tinuyo nia na dai intindihon iyan. Malinaw na iiniilustrar kaini an parateng dahelan nin bakong mataktikang paggawe. Kun an sarong tawo nahahadit nin labi-labi sa importansia kan saiyang trabaho, pasil sanang dai nia marekonoser o maasikaso an mga pangangaipo kan mga pinakikiibanan nia. Kapareho siang marhay kan bantog na tsuper nin auto na interesadong marhay na makaabot sa tamang oras kaya dai sia nagpondo tanganing magsakay nin mga pasahero.

Tanganing malikayan na magin bakong mataktika arog ni Guejazi, kaipuhan na pagmaigotan niatong magin maboot sa mga tawo, huling dai niato aram kun ano talaga an saindang namamatean. Maninigo na pirme kitang magin listo sa mga tanda na naghahayag kan saboot nin sarong tawo asin humiro paagi sa maboot na tataramon o gibo. Paano nindo mapaooswag an saindong abilidad sa bagay na ini?

Pagsabot sa Saboot nin Iba

Si Jesus pambihira sa pagsabot sa saboot kan mga tawo asin pagmansay kun ano an pinakamarahay na pagtratar sa sainda na may kabootan. Sarong beses kan nagkakakan sia sa harong ni Simon, na sarong Fariseo, sarong babae na “midbid sa siudad na  sarong parakasala” an duminolok sa saiya. Sa giraray, mayo nin itinaram, alagad kadakol kan maoobserbaran. “Nagdara ini nin sarong lalagan na alabastro na may ungguento, asin, pakapuesto sa likod sa may pamitisan [ni Jesus], naghibi an babae asin pinonan na basaon an saiyang mga bitis kan mga luha nia asin pinunasan nia iyan kan buhok kan saiyang payo. Siring man, mapagpadangat na hinadokan kan babae an saiyang mga bitis asin linahidan iyan kan ungguento.” Rinekonoser ni Jesus an kahulogan kaini gabos. Asin dawa ngani mayo nin ano man na sinabi si Simon, namansayan ni Jesus kun ano an nasa boot nia: “An tawong ini, kun sia propeta, makakamidbid kun siisay asin kun anong klaseng babae an nagduduta sa saiya, na sia sarong parakasala.”​—Lucas 7:​37-​39.

Maiimahinar daw nindo an itatao kutanang kakologan kun pinahale ni Jesus an babae, o kun sinabi nia ki Simon: “Ika na ignoranteng tawo! Dai mo naheheling na sia nagsosolsol?” Imbes, mataktikang iinatubang ni Jesus ki Simon an sarong ilustrasyon manongod sa sarong lalaki na pinatawad an sarong tawo na dakula an utang asin an saro pang tawo na mas sadit an utang. “Siisay sa sainda an orog na mamomoot sa saiya?” an ihinapot ni Jesus. Sa siring, imbes na palatawon na kinokondenar si Simon, kinomendaran sia ni Jesus sa tamang simbag na itinao ni Simon. Dangan may kabootan na tinabangan nia si Simon na rekonoseron an dakol na tanda kan tunay na saboot kan babae asin an saiyang mga kapahayagan nin pagsolsol. Nagsalingoy si Jesus sa babae asin may kabootan na ipinarisa sa saiya na nasasabotan nia an saiyang mga saboot. Sinabihan nia sia na pinatawad na an saiyang mga kasalan asin pakatapos kaiyan nagsabi: “Ilinigtas ka kan saimong pagtubod; lakaw sa katoninongan.” Nakapakosog nanggad an siring na mataktikang mga tataramon sa saiyang desisyon na gibohon an tama! (Lucas 7:​40-​50) Nagin mapanggana si Jesus sa pagigin mataktika huling inobserbaran nia an namamatean kan mga tawo asin huminiro na may pagkaludok.

Kun paanong tinabangan ni Jesus si Simon, puede man kitang makanood asin dangan makatabang sa iba na masabotan an mga saboot na ipinahahayag paagi sa hiro-hiro. Kun beses puedeng ikatokdo kan eksperyensiadong mga ministro an abilidad na ini sa mga bagohan sa Kristianong ministeryo. Pagkatapos nin sarong pagdalaw ninda sa paghiras kan maogmang bareta, puede nindang analisaron an mga tanda na nagparisa kan saboot kan mga nanuparan ninda. An tawo daw na iyan masusupgon, mapagduda, nauuyam, o sibot? Ano daw an pinakamaboot na paagi tanganing matabangan sia? An kamagurangan makatatabang man sa mga tugang na lalaki asin babae na tibaad sa bakong mataktikang paagi nagkakinologan nin boot sa lambang saro. Tabangan an balang saro na masabotan an saboot kan iba. Sia daw nagsasaboot na sia nainsulto, napalimanlimanan, o namisinterpretar? Paano daw puedeng makaparahay sa saiyang pagmate an kabootan?

Maninigong tabangan kan mga magurang an saindang mga aki na kultibaron an pagkaludok, mantang ini an mapahiro sa sainda na gumawe sa mataktikang paagi. Nariparo kan aking lalaki ni Peggy, na nasambitan sa kapinonan, an namumulang lalauogon, natitiwing mga ngabil, asin nagluluhang mga mata kan saiyang nguhod na tugang, asin narekonoser nia an kolog na namamatean kan saiyang tugang. Siring kan linaoman kan saiyang ina, nagbasol sia asin nagdesisyon na magbago. Iinaplikar kan duwang aking lalaki ni Peggy an mga abilidad na iyan na nanodan sa pagkaniaki asin pakalihis nin dakol na taon nagin mabungang mga paragibo nin disipulo asin mga pastor sa Kristianong kongregasyon.

Ipaheling na Kamo Nakasasabot

Nangorognang mahalaga an pagkamataktika kun kamo may reklamo tumang sa sarong tawo. Pasil sanang marhay na makologan nindo an saiyang dignidad. Pirmeng angay na magtao nguna nin espesipikong komendasyon. Imbes na tatsaran sia, magkonsentrar sa problema. Ipaliwanag kun paano nakakaapektar sa saindo an saiyang gawe asin kun ano talaga an gusto nindong mabago. Dangan magin andam na maghinanyog. Tibaad napasala an pagsabot mo sa saiya.

 Gustong mamatean nin mga tawo na nasasabotan nindo an saindang punto de vista dawa dai kamo oyon kaiyan. Si Jesus nagtaram na may pagkamataktika, na nagpapaheling na nasasabotan nia an kapurisawan ni Marta. Sia nagsabi: “Marta, Marta, ika nahahadit asin nariribok manongod sa dakol na bagay.” (Lucas 10:41) Sa siring man na paagi, kun an sarong tawo nagsasabi nin sarong problema, imbes na mag-alok nin sarong solusyon bago madangog an bilog na detalye, an mataktikang paagi na ipaheling na kamo nakasasabot iyo an pag-otro kan problema o reklamo sa sadiri nindong mga tataramon. Ini sarong maboot na paagi tanganing ipaheling na kamo nakasasabot.

Rekonoseron an Dai Dapat Sabihon

Kan gustong hagadon ni Reyna Ester sa saiyang agom na remedyohan an pakana ni Aman na gadanon an mga Judio, may pagkamataktika niang iinareglo an mga bagay tangani na magin marahay an timplada nin payo kan saiyang agom. Dangan sana nia tinokar an sensitibong bagay na ini. Alagad may manonodan man kita kun mamangnohon niato an dai nia sinabi. Mataktika niang dai sinambit an kabtang kan saiyang agom sa paninimbagan sa maraot na pakana.​—Ester 5:​1-8; 7:​1, 2; 8:5.

Siring man, kun nagdadalaw sa daing pagtubod na agom nin sarong Kristiana, imbes na tolos-tolos na ipaheling sa saiya an Biblia, taano ta dai magpoon paagi sa mataktikang paghapot manongod sa saiyang mga pinagkakainteresan? Kun may sarong estranghero na umatender sa Kingdom Hall na nakasulot nin bakong pormal o may saro na nagbabalik pakalihis nin haloy na dai pag-atender, mainit na akoon sia imbes na komentohan an saiyang sulot o an dai nia pag-atender. Asin kun mariparo nindo na an sarong interesadong bagohan may salang punto de vista, pinakamarahay na dai sia ikorehir tolos-tolos. (Juan 16:12) Kalabot sa pagkamataktika an maboot na pagrekonoser sa dai dapat sabihon.

Pagtaram na Nakakapaomay

An pakanood sa abilidad nin mataktikang pagtaram makatatabang sa saindo na kamtan an maogmang pakikiiba sa iba, dawa kun may saro na namisinterpretar an saindong mga motibo asin may makuring karaotan nin boot asin paghinanakit. Halimbawa, kan an mga lalaki sa Efraim “makosogon na nakidiskutiran” ki Gedeon, kaiba sa saiyang mataktikang simbag an klarong paliwanag kun ano talaga an nangyari asin an onestong balwasyon sa nagibo kan mga lalaki kan Efraim. Mataktika ini huling rinekonoser nia kun taano ta naanggot sinda, asin an saiyang kababaan nin boot an nagparahay kan saindang pagmate.​—Hukom 8:​1-3; Talinhaga 16:24.

Pirmeng pagmaigotan na konsideraron kun paanong an saindong mga tataramon makaaapektar sa ibang mga tawo. An paghihingoa na magin mataktika makatatabang saindo na maeksperyensiahan an kagayagayahan na ilinadawan sa Talinhaga 15:23: “An sarong tawo may paggayagaya sa simbag kan saiyang ngoso, asin an tataramon sa tamang kapanahonan kaiyan O abaang rahay!”

[Ritrato sa pahina 31]

Puedeng tokdoan kan eksperyensiadong mga Kristianong ministro an mga bagohan na magin mataktika

[Ritrato sa pahina 31]

Puedeng tokdoan kan mga magurang an saindang mga aki na magkaigwa nin pakikidamay sa iba