An Pakatagal sa Irarom nin mga Pagbalo Nagtatao nin Kaomawan ki Jehova

“Kun, mantang kamo naggigibo nin marahay kamo nagdudusa, tinatagalan nindo iyan, ini nakakapaogma sa Dios.”—1 PEDRO 2:20.

1. Huling interesado an tunay na mga Kristiano na otobon an saindang pagdusay, anong hapot an dapat na estudyaran?

AN MGA Kristiano dusay ki Jehova asin gustong gibohon an saiyang kabotan. Tanganing otobon an saindang pagdusay, ginigibo ninda an saindang pinakamakakaya tanganing sunodon an mga lakad kan saindang Arogan, si Jesu-Cristo, asin tanganing magpatotoo sa katotoohan. (Mateo 16:24; Juan 18:37; 1 Pedro 2:21) Minsan siring, si Jesus asin an iba pang mga fiel isinakripisyo an saindang buhay asin nagadan bilang mga martir huli sa saindang pagtubod. Nangangahulogan daw ini na aasahan kan gabos na Kristiano na sinda magagadan huli sa saindang pagtubod?

2. Paano minamansay kan mga Kristiano an mga pagbalo asin pagdusa?

² Bilang mga Kristiano, pinakasasadol kita na magin fiel sagkod sa kagadanan, bako man talaga na magadan huli sa satong pagtubod. (2 Timoteo 4:7; Kapahayagan 2:10) Nangangahulogan ini na minsan ngani andam kitang magdusa​—asin, kun kaipuhan, magadan​—huli sa satong pagtubod, dai niato ikinawiwili na isip-isipon na mangyari iyan. Dai ta ikinaoogma an pagdusa asin dai niato ikinawiwili an kolog o pagkapasupog. Minsan siring, huling dapat na asahan an pagbalo asin paglamag, kaipuhan na maingat na horophoropon niato kun paano kita mahiro kun iyan talagang dumatong sa sato.

Fiel sa Irarom nin Pagbalo

3. Anong mga halimbawa sa Biblia manongod sa pag-atubang sa paglamag an ikasasaysay nindo? (Helingon an kahon na “Kun Paano Ninda Inatubang an Paglamag,” sa sunod na pahina.)

³ Sa Biblia, manonompongan niato an kadakol na pagkasaysay na nagpapaheling kun ano an nagin reaksion kan mga lingkod nin Dios kan nakaagi kan sinda napaatubang sa mga situwasyon na nagsapeligro kan saindang buhay. An saindang laen-laen na nagin reaksion nagtatao nin giya sa mga Kristiano ngonyan kun an mga ini mapaatubang sa kaagid na mga kadepisilan. Estudyare nindo an pagkasaysay na nasa kahon na “Kun Paano Ninda Inatubang an Paglamag,” asin helingon kun ano an manonodan nindo sa sainda.

4. Ano an masasabi manongod sa nagin reaksion ni Jesus asin kan iba pang fiel na lingkod kan sinda binabalo?

⁴ Minsan ngani magkakalaen an nagin reaksion ni Jesus asin kan iba pang fiel na lingkod nin Dios sa paglamag, depende sa mga kamugtakan, maliwanag na dai ninda isinapeligro an saindang buhay nin dai man kaipuhan. Kun sinda mamugtak sa peligrosong mga situwasyon, sinda makosog an boot pero nagmamaan. (Mateo 10:​16, 23) An saindang obheto paoswagon an paghuhulit asin papagdanayon an saindang integridad ki Jehova. An saindang mga reaksion sa manlaenlaen na situwasyon nagtatao nin mga halimbawa para sa mga Kristiano na napapaatubang ngonyan sa mga pagbalo asin paglamag.

5. Anong paglamag an nangyari sa Malawi kan mga taon nin 1960, asin ano an nagin reaksion kan mga Saksi duman?

⁵ Sa presenteng mga panahon, an banwaan ni Jehova parateng nakakaeksperyensia nin grabeng kasakitan asin kadaihon huli sa mga guerra, pagprohibir, o direktang paglamag. Halimbawa, kan mga taon nin 1960, maringis na pinaglamag an mga Saksi ni Jehova sa Malawi. Rinaot an saindang mga Kingdom Hall, harong, suplay na kakanon, asin negosyo​—haros gabos na rogaring ninda. Nag-agi sinda nin pambubugbog asin iba pang nakapanluluyang  mga eksperyensia. Ano an nagin reaksion kan mga tugang? Rinibo an kinaipuhan na dumulag sa saindang mga baryo. Dakol an nagpaili sa kakahoyan, mantang an iba temporaryong nagdulag sa kataed na nasyon nin Mozambique. Minsan ngani dakol na fiel an nagadan, pinili nin iba na dumulag hale sa lugar nin peligro, na minalataw na iyo an rasonableng gibohon sa siring na mga kamugtakan. Sa paggibo kaiyan, sinunod kan mga tugang an ehemplo na itinao ni Jesus asin Pablo.

6. Ano an dai pinabayaan kan mga Saksing taga Malawi sa ibong kan maringis na paglamag?

⁶ Minsan ngani kinaipuhan kan mga tugang na taga Malawi na humale o magtago, naghagad sinda nin teokratikong paggiya asin sinunod iyan patin ipinadagos an saindang Kristianong mga aktibidad na patago sagkod sa pinakamakakaya ninda. An resulta? Naabot an pinakahalangkaw na kabilangan na 18,519 parahayag kan Kahadean dai sana nahaloy bago an pagprohibir kan 1967. Minsan ngani ipinaootob pa an pagprohibir asin dakol an nagdulag pasiring sa Mozambique, irineport kan 1972 an sarong bagong pinakahalangkaw na kabilangan na 23,398 parahayag. Nagkaigwa sinda nin promedyong labing 16 na oras sa ministeryo kada bulan. Daing duwa-duwa, an saindang mga gibo nagtao nin kaomawan ki Jehova, asin binendisyonan ni  Jehova an fiel na mga tugang na idto durante kan masakiton na panahon na iyan. *

7, 8. Sa anong mga dahelan na pinili nin nagkapira na dai dumulag, minsan ngani an pagtumang nagtatao nin mga problema?

⁷ Sa ibong na kampi, sa mga nasyon na an pagtumang nagtatao nin mga problema, tibaad magdesisyon an nagkapirang tugang na dai humale, minsan ngani puede nindang gibohon iyan. An paghale tibaad makaresolber sa nagkapirang problema, alagad iyan posibleng magbunga nin iba pang mga kadepisilan. Halimbawa, mahihimo daw ninda na magkaigwa nin danay na komunikasyon sa Kristianong kasararoan nin magturugang asin dai mapasuway sa espirituwal? Mahihimo daw ninda na ipadagos an espirituwal na rutina ninda mantang nagmamaigot sindang areglaron liwat an saindang sadiri, tibaad sa sarong mas mayaman na nasyon o sa nasyon na mas dakol an oportunidad para sa materyal na pag-oswag?​—1 Timoteo 6:9.

⁸ An iba piniling dai humale huli ta nahahadit sinda sa espirituwal na ikararahay kan saindang mga tugang. Pinili nindang magdanay asin atubangon an situwasyon tanganing padagos na makapaghulit sa saindang sadiring teritoryo asin magin gikanan nin pamparigon sa boot para sa saindang mga kapwa parasamba. (Filipos 1:14) Paagi sa siring na desisyon, an nagkapira nakakontribwir pa ngani sa legal na mga kapangganahan sa saindang nasyon. *

9. Anong mga bagay an dapat konsideraron nin saro kun nagdedesisyon kun baga magdadanay o mahale huli sa paglamag?

⁹ Magdadanay o mahale​—personal na desisyon nanggad iyan. Siempre, an siring na mga desisyon maninigo sanang gibohon pakatapos na mapagngayongayo niatong hagadon an paggiya ni Jehova. Minsan siring, ano man an tibaad gibohon niato, dapat niatong isaisip an mga tataramon ni apostol Pablo: “An lambang saro sa sato maninimbag sa Dios para sa saiyang sadiri.” (Roma 14:12) Siring kan sinabi kasubago, an hinahagad ni Jehova iyo na an lambang saro sa saiyang mga lingkod magdanay na  fiel sa gabos na kamugtakan. An nagkapira sa saiyang mga lingkod napapaatubang sa mga pagbalo asin paglamag ngonyan; an iba tibaad sa huri. An gabos babaloon maski paano, asin daing siisay man an maninigong umasa na sia makalibre. (Juan 15:​19, 20) Bilang mga nagdusay na lingkod ni Jehova, dai niato malilikayan an unibersal na isyu may koneksion sa santipikasyon kan ngaran ni Jehova asin sa bindikasyon kan saiyang soberaniya.​—Ezequiel 38:23; Mateo 6:​9, 10.

“Dai Kamo Magbalos nin Maraot sa Maraot sa Kiisay Man”

10. Anong mahalagang ehemplo an itinao sa sato ni Jesus asin kan mga apostol sa pag-atubang sa pangigipit asin pagtumang?

¹⁰ An saro pang mahalagang prinsipyo na manonodan niato sa nagin reaksion ni Jesus asin kan mga apostol mantang ginigipit iyo na nungkang bumalos sa mga naglalamag sa sato. Mayo kitang manonompongan sa Biblia na ano man na suhestion na si Jesus o an saiyang mga parasunod inorganisar an saindang sadiri tanganing lumaban o naggamit nin puersa tanganing labanan an mga naglalamag sa sainda. Sa kabaliktaran, “dai kamo magbalos nin maraot sa maraot sa kiisay man,” an konseho ni apostol Pablo sa mga Kristiano. “Dai kamo magbalos, mga namomotan, kundi magtao nin lugar sa kabangisan; huli ta nasusurat: ‘Sako an pagbalos; ako an mabalos, sabi ni Jehova.’” Dugang pa, “dai kamo magpadaog sa karatan, kundi padagos na daogon an karatan nin karahayan.”​—Roma 12:17-21; Salmo 37:1-4; Talinhaga 20:22.

11. Ano an sinabi nin sarong historyador manongod sa aktitud kan enot na mga Kristiano dapit sa Estado?

¹¹ Isinapuso kan enot na mga Kristiano an konsehong iyan. Sa saiyang librong The Early Church and the World, ilinadawan kan historyador na si Cecil J. Cadoux an aktitud kan mga Kristiano sa Estado durante kan peryodo nin 30-70 C.E. Sia nagsurat: “Mayo kitang makukuang ebidensia na hiningoa man lamang kan mga Kristiano sa peryodong ini na labanan an paglamag paagi sa puersa. An pinakamagigibo sana ninda iyo na mapuersang kondenaron an mga namamahala sa sainda o ribongon sinda paagi sa pagdulag. Minsan siring, an normal na reaksion kan mga Kristiano sa paglamag iyo sana an kalmado alagad marigon na pagsayumang kuyogon an siring na mga pagboot kan gobyerno na sa paniwala ninda magigin sarongat sa pagkuyog ki Cristo.”

12. Taano ta mas marahay na tagalan an pagdusa kisa bumalos?

¹² Praktikal daw talaga an siring na garo baga pagpapasakop na sana? Bako daw na an siisay man na siring kaiyan an ginigibo magigin madaling biktimahon kan mga desididong pohoon sinda? Bako daw na madonong na idepensa an sadiri? Sa punto de vista nin tawo, tibaad siring man nanggad kaiyan. Minsan siring, bilang mga lingkod ni Jehova, kompiado kita na an pagsunod sa paggiya ni Jehova sa gabos na bagay iyo an pinakamarahay na gibohon. Pirme tang isinasaisip an mga tataramon ni Pedro: “Kun, mantang kamo naggigibo nin marahay kamo nagdudusa, tinatagalan nindo iyan, ini nakakapaogma sa Dios.” (1 Pedro 2:20) Kompiado kita na aram na marhay ni Jehova an situwasyon asin dai nia totogotan na magpadagos na sana an mga bagay-bagay. Paano ta masesegurado iyan? Sa saiyang banwaan na bihag sa Babilonya, sinabi ni Jehova: “An  nagtitikwil sa saindo nagtitikwil sa basilig kan sakong mata.” (Zacarias 2:8) Gurano kahaloy na pababayaan nin siisay man na tikwilon an basilig kan saiyang mata? Itatao ni Jehova an pakaginhawa sa tamang panahon. Manongod dian, mayo nin ano man na duda.​—2 Tesalonica 1:5-8.

13. Taano ta mapagpasakop na pinabayaan ni Jesus na arestaron sia kan mga kaiwal?

¹³ Mapadapit digdi, puede kitang umasa ki Jesus bilang arogan niato. Kan pinabayaan niang arestaron sia kan saiyang mga kaiwal sa tatamnan nin Getsemani, iyan bakong huli ta dai nia kayang idepensa an saiyang sadiri. Sa katunayan, sinabi nia sa saiyang mga disipulo: “Naghohona [kamo] na dai ako makakapakimaherak sa sakong Ama na tawan ako ngonyan nin labi sa kagduwang hukbo nin mga anghel? Kun siring kaiyan, paano maootob an Kasuratan na siring kaini an dapat na mangyari?” (Mateo 26:​53, 54) An pagkaotob kan kabotan ni Jehova an pinakamahalaga ki Jesus, minsan pa iyan mangahulogan na kaipuhan niang magdusa. Lubos an saiyang kompiansa sa mga tataramon sa makahulang salmo ni David: “Dai mo pababayaan an sakong kalag sa Sheol. Dai mo itotogot na an saimong maimbod makaheling kan kotkot.” (Salmo 16:10) Pakalihis nin dakol na taon, si apostol Pablo nagsabi manongod ki Jesus: “Huli kan kagayagayahan na ibinugtak sa atubangan nia tinagalan nia an hariging pasakitan, na hinamak an kasupganan, asin nagtukaw sa too kan trono nin Dios.”​—Hebreo 12:2.

An Kagayagayahan na Santipikaron an Ngaran ni Jehova

14. Ano an kagayagayahan na nagsustenir ki Jesus sa gabos na pagbalo sa saiya?

¹⁴ Ano an kagayagayahan na nakasustenir ki Jesus durante kan pinakagrabeng pagbalo na maiisip? Sa gabos na lingkod ni Jehova, si Jesus, an namomotan na Aki nin Dios, an seguradong pinakapunteriya ni Satanas. Kaya an pagpapadanay nin integridad ni Jesus sa irarom nin pagbalo iyo an magigin pinakang simbag sa pagduhagi ni Satanas tumang ki Jehova. (Talinhaga 27:11) Maiimahinar daw nindo an kagayagayahan asin satispaksion na siertong namatean  ni Jesus kan sia buhayon liwat? Siertong naogma nanggad sia, sa pakaaram na naotob nia an kabtang na itinao saiya bilang sangkap na tawo para sa pagbindikar kan soberaniya ni Jehova asin sa pagsantipikar kan Saiyang ngaran! Saro pa, an pagtukaw “sa too kan trono nin Dios” daing duda na sarong makangangalas na onra asin an pinakadakulang gikanan nin kagayagayahan para ki Jesus.​—Salmo 110:​1, 2; 1 Timoteo 6:​15, 16.

15, 16. Anong sa diablong paglamag an tinagalan kan mga Saksi sa Sachsenhausen, asin ano an nagtao sa sainda nin kosog na gibohon iyan?

¹⁵ Para sa mga Kristiano, sarong kagayagayahan man an magkaigwa nin kabtang sa pagsantipikar kan ngaran ni Jehova paagi sa pagtagal sa mga pagbalo asin paglamag, na sinusunod an halimbawa ni Jesus. An sarong angay na halimbawa iyo an eksperyensia kan mga Saksi na nagdusa sa labi-labi karaot na kampo de konsentrasyon sa Sachsenhausen asin nakatagal sa pagpamartsa sa mga preso na an manluya pinababayaan na magadan kaidtong katapusan kan Guerra Mundial II. Durante kan pagmartsa, rinibong preso an nagadan huli ta nababalad asin naooranan, huli sa helang, o gutom o maringis na ginagadan kan mga guardiang SS sa tinampo mismo. An mga Saksi, sinda gabos na 230, nakaligtas paagi sa pagdanay na harani sa lambang saro asin pagtarabangan minsan pa mameligro an sadiri nindang buhay.

¹⁶ Ano an nakatao nin kosog sa mga Saksing ini na makatagal sa siring na sa diablong paglamag? Pakaabot tolos ninda sa ligtas na lugar, ipinahayag ninda an saindang kagayagayahan asin pagpasalamat ki Jehova sa sarong dokumento na may titulong “An resolusyon kan 230 saksi ni Jehova hale sa anom na nasyonalidad, na nagtiripon sa sarong kadlagan harani sa Schwerin sa Mecklenburg.” Dian, sinabi ninda: “Inagihan niamo an halawig asin masakit na peryodo nin pagbalo asin an mga natadang buhay, na garo baga inagaw sa nagkakalayong horno, dai lamang namarong nin kalayo. (Helingon an Daniel 3:27.) Sa kabaliktaran, sinda pano nin kosog asin puersa hale ki Jehova asin galagang naghahalat nin bagong mga pagboot hale sa Hade tanganing paoswagon an Teokratikong intereses.” *

17. Anong klaseng mga pagbalo an inaatubang ngonyan kan banwaan nin Dios?

¹⁷ Arog kan 230 fiel na idto, tibaad mabalo man an satong pagtubod, minsan ngani dai pa kita “nanumang sagkod sa dugo.” (Hebreo 12:4) Alagad dakol na klase an pagbalo. Iyan puedeng pag-olog-olog nin mga kaklase, o iyan puedeng pan-iimpluwensia nin kairiba na magkomiter nin inmoralidad asin iba pang sala. Dugang pa, an desisyon na lumikay sa dugo, na mag-agom sana sa Kagurangnan, o na padakulaon na may pagtubod an mga aki sa sarong nababangang pamilya kun beses puedeng magresulta sa grabeng mga sakit asin pagbalo.​—Gibo 15:29; 1 Corinto 7:39; Efeso 6:4; 1 Pedro 3:​1, 2.

18. Ano an garantiya niato na matatagalan niato dawa an pinakagrabeng pagbalo?

¹⁸ Minsan siring, ano man na pagbalo an dumatong sa sato aram niato na kita nagdudusa huli ta ineenot niato si Jehova asin an saiyang Kahadean, asin ibinibilang niato na sarong tunay na pribilehio asin kagayagayahan an paggibo kaiyan. Nakakakua kita nin kosog nin boot sa nakaparirigon giraray sa kompiansa na mga tataramon ni Pedro: “Kun kamo pinag-oolog-olog huli sa ngaran ni Cristo, maogma kamo, huli ta an espiritu nin kamurawayan, minsan an espiritu nin Dios, nag-oontok dian sa saindo.” (1 Pedro 4:14) Huli sa kapangyarihan kan espiritu ni Jehova, igwa kita kan kosog na makatagal sa irarom kan dawa pinakamasakit na mga pagbalo, na gabos para sa saiyang kamurawayan asin kaomawan.​—2 Corinto 4:7; Efeso 3:16; Filipos 4:13.

[Mga Nota sa Ibaba]

Ikapaliliwanag daw Nindo?

• Paano minamansay kan mga Kristiano an pagdusa asin paglamag?

• Ano an manonodan niato sa nagin reaksion ni Jesus asin kan iba pang fiel kan binabalo?

• Taano ta madonong na dai bumalos kun kita pinaglalamag?

• Anong kagayagayahan an nakasustenir ki Jesus sa mga pagbalo sa saiya, asin ano an manonodan niato digdi?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Kahon/Mga Ritrato sa pahina 15]

Kun Paano Ninda Inatubang an Paglamag

• Bago pa makaabot sa Betlehem an mga soldados ni Herodes na magadan sa gabos na omboy na lalaki na dos anyos pababa, paagi sa paggiya nin anghel idinulag ni Jose asin Maria an omboy na si Jesus pasiring sa Egipto.​—Mateo 2:13-16.

• Kadakol na beses durante kan ministeryo ni Jesus, hiningoa siang gadanon kan saiyang mga kaiwal huli sa saiyang mapuersang patotoo. Nadulagan sinda ni Jesus sa lambang pangyayari.​—Mateo 21:​45, 46; Lucas 4:28-30; Juan 8:57-59.

• Kan mag-abot sa tatamnan nin Getsemane an mga soldados asin opisyal na maarestar ki Jesus, ipinamidbid nia nin hayagan an saiyang sadiri, na duwang beses na sinabi sa sainda: “Ako sia.” Pinogolan pa ngani niang lumaban an saiyang mga parasunod asin pinabayaan niang darahon sia kan sururog na idto.​—Juan 18:3-12.

• Sa Jerusalem, si Pedro asin an iba inaresto, hinampak, asin pinagbotan na umontok na sa pagtaram manongod ki Jesus. Pero kan butasan, sinda tolos “naghale . . . , asin aroaldaw sa templo asin sa harong-harong nagpadagos sinda na dai nin ontok sa pagtokdo asin pagpahayag kan maogmang bareta dapit ki Cristo, si Jesus.”​—Gibo 5:40-42.

• Kan maaraman ni Saulo, na kan huri nagin si apostol Pablo, an plano kan mga Judio sa Damasco na gadanon sia, ibinugtak sia kan mga tugang sa sarong basket asin pagkabanggi itinunton sia sa sarong labot sa lanob kan siudad, asin nagdulag sia.​—Gibo 9:22-25.

• Pakalihis nin dakol na taon, nagdesisyon si Pablo na mag-apelar ki Cesar, minsan ngani si Gobernador Festo sagkod si Hadeng Agripa daing nakua sa saiya na “ano man na maninigo sa kagadanan o mga gapos.”​—Gibo 25:10-12, 24-27; 26:30-32.

[Mga Ritrato sa pahina 16, 17]

Minsan ngani napiritan na dumulag huli sa maringis na paglamag, rinibong fiel na Saksi na taga Malawi an nagpadagos sa paglilingkod sa Kahadean na may kagayagayahan

[Mga Ritrato sa pahina 17]

An kagayagayahan na santipikaron an ngaran ni Jehova nakasustenir sa mga fiel na ini sa pagpamartsa sa mga preso na an manluya pinababayaan na magadan asin sa mga kampo de konsentrasyon kan Nazi

[Credit Line]

Pagpamartsa sa mga preso na an manluya pinababayaan na magadan: KZ-Gedenkstätte Dachau, sa karahayan nin boot kan USHMM Photo Archives

[Mga Ritrato sa pahina 18]

An mga pagbalo asin kasakitan dakol na klase