Dakol na Hapot—Pipira Sanang Simbag na Nakakokontento

KAN aga nin Todos Los Santos, Nobyembre 1, 1755, nagkaigwa nin makosog na linog sa siudad nin Lisbon mantang an kadaklan kan siudadano kaiyan yaon sa simbahan. Rinibong edipisyo an nagaba, asin manampulong ribo katawo an nagadan.

Dai nahaloy pakatapos kan trahedyang iyan, ipinublikar kan Pranses na parasurat na si Voltaire an saiyang Poème sur le désastre de Lisbonne (Berso Manongod sa Kalamidad sa Lisbon), kun saen kinontra nia an paghingako na an kalamidad na iyan padusa nin Dios sa mga kasalan kan mga tawo. Sinasabi na dai kayang saboton o ipaliwanag nin tawo an siring na kapahapahamak na mga pangyayari, isinurat ni Voltaire:

An naturalesa pula, daing kamanungdanan an paghapot ta sa saiya;

Kaipuhan ta an sarong Dios na nakikipag-olay sa rasa nin tawo.

Siempre, si Voltaire bakong iyo an enot na nagpalataw nin mga hapot manongod sa Dios. Sa bilog na kasaysayan nin tawo, an mga trahedya asin kalamidad nagpalataw nin mga hapot sa isip nin mga tawo. Kaidtong rinibong taon na an nakaagi, an patriarkang si Job, na nagadanan pa sana kan gabos niang aki asin nagsasakit nin makuri huli sa grabeng helang, naghapot: “Taano ta tinatawan [nin Dios] nin liwanag an nasa pagsakit, asin nin buhay an mga may kapaitan an kalag?” (Job 3:20) Ngonyan, dakol an nag-iisip-isip kun paanong an sarong marahay asin mamomoton na Dios garo baga nagdadanay na daing ginigibo dawa grabeng marhay an pagdusa asin inhustisya.

Huling napapaatubang sa realidad nin tiggutom, guerra, helang, asin kagadanan, biyong hinahaboan kan dakol an ideya na may sarong Kaglalang na nagmamakolog sa katawohan. An sarong ateistang pilosopo nagkomento: “Dai puedeng dai basolon an Dios sa pagtogot na magdusa an sarong aki, . . . apuera sana, siempre, kun sia dai nag-eeksister.” An grabeng mga kalamidad, arog kan Holocaust durante kan Guerra Mundial II, nagbunga nin kaparehong mga konklusyon. Mangnohon an komentong ini nin sarong parasurat na Judio sa sarong buletin: “An pinakasimple nanggad na paliwanag sa pagdusang inagihan sa Auschwitz iyo na mayo nin Dios na mainterbenir sa gibo-gibo nin tawo.” Segun sa surbey kan 1997 na ginibo sa Pransia, nasyon na an kadaklan Katoliko, mga 40 porsiento kan mga tawo an nagdududa kun baga nag-eeksister an Dios huli sa mga paglaglag sa sarong rasa, arog kan nangyari sa Rwanda kan 1994.

Sarong Olang sa Pagtubod?

Taano an Dios ta dai nag-iinterbenir tanganing maolang an maraot na mga pangyayari? Iiniinsistir nin sarong Katolikong parasurat kan kasaysayan nin mga pangyayari na an hapot na ini “sarong  magabat na olang sa pagtubod” para sa dakol. Sia naghapot: “Tunay nanggad, posible daw na maniwala sa sarong Dios na nagheheling sana mantang nagagadan an dakol na inosenteng tawo asin lagdoan na ginagadan an bilog na mga rasa sa kinaban asin mayong ano man na ginigibo tanganing maolang iyan?”

Siring man, an sarong editoryal sa peryodikong Katoliko na La Croix nagkokomento: “Baga man iyan mga trahedya kan nakaagi, tunay na mga pangyayari huli sa teknolohiya, natural na mga kalamidad, mga krimen na gibo nin mga sindikato, o pagkagadan nin sarong namomotan, sa kada pangyayari, an natatakot na mga tawo minatingag sa langit na naghahapot. Haen an Dios? Naghahagad sinda nin simbag. Bako daw na sia an Dakulang Saro na Indiperente, an Dakulang Saro na Daing Labot?”

Tinawan nin atension ni Papa Juan-Pablo II an isyung ini sa saiyang apostolikong surat na Salvifici Doloris kan 1984. Isinurat nia: “Minsan ngani garo baga binubukasan kan pag-eksister kan kinaban an mga mata nin tawo sa pag-eksister nin Dios, sa kadonongan, kapangyarihan asin kadakulaan nia, an karatan asin pagdusa garo baga tinatahoban man an mga kualidad na ini, kun beses sa radikal na paagi, nangorogna sa pan-aroaldaw na mga pangyayari nin kadakoldakol na kaso nin dai kutana maninigong pagdusa asin kadakoldakol na salang gibo na dai nin tamang padusa.”

An pag-eksister daw nin sarong Dios na mamomoton sa gabos asin makapangyarihan sa gabos, arog kan pagkapresentar sa Biblia, kabagay kan pagigin lakop nin pagdusa nin tawo? Sia daw nag-iinterbenir tanganing maolang an indibiduwal o pandakolan na mga trahedya? Sia daw may ginigibo para sa sato ngonyan? Igwa daw, sa pagkotar ki Voltaire, nin “sarong Dios na nakikipag-olay sa rasa nin tawo” tanganing simbagon an mga hapot na ini? Basahon tabi an masunod na artikulo para sa simbag.

[Mga Ritrato sa pahina 3]

An pagkalaglag kan Lisbon kan 1755 nagpahiro ki Voltaire na magsabi na an siring na mga pangyayari dai kayang saboton nin tawo

[Credit Lines]

Si Voltaire: Hale sa librong Great Men and Famous Women; Lisbon: J.P. Le Bas, Praça da Patriarcal depois do terramoto de 1755. Foto: Museu da Cidade/Lisboa

[Ritrato sa pahina 4]

Dakol an nagdududa kun baga nag-eeksister an Dios huli sa makaturotristeng mga resulta nin paglaglag sa sarong rasa, arog kan nangyari sa Rwanda

[Credit Line]

AFP PHOTO

 [Picture Credit Line sa pahina 2]

COVER, children: USHMM, courtesy of Main Commission for the Prosecution of the Crimes against the Polish Nation