An Tataramon ni Jehova Buhay

Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Genesis​—II

POON kan lalangon an enot na tawo, si Adan, sagkod sa pagkagadan kan aki ni Jacob na si Jose, kinokobrehan kan Genesis an 2,369 taon na kasaysayan nin tawo. An enot na 10 kapitulo siring man an 9 na bersikulo kan ika-11 kapitulo, na kinokobrehan an pagkasaysay poon sa paglalang sagkod sa torre nin Babel, tinokar sa sinundan na isyu kan magasin na ini. * Ipinaliliwanag kan artikulong ini an tampok kan natatada pang mga kabtang kan Genesis, dapit sa nagin pagtratar nin Dios ki Abraham, Isaac, Jacob, asin Jose.

SI ABRAHAM NAGIN KATOOD NIN DIOS

(Genesis 11:10–23:20)

Mga 350 taon pagkatapos kan Baha, sarong tawo na nagin espesyal na marhay sa Dios an namundag sa linahe kan aki ni Noe na si Sem. Abram an ngaran nia, na kan huri sinalidahan nin Abraham. Sa pagboot nin Dios, naghale si Abram sa Caldeong siudad nin Ur asin nag-erok sa mga tolda sa daga na ipinanuga ni Jehova na itatao sa saiya asin sa saiyang mga gikan. Huli sa saiyang pagtubod asin pagkuyog, si Abraham inapod na “katood ni Jehova.”​—Santiago 2:23.

Si Jehova naghiro tumang sa maraot na mga nag-eerok sa Sodoma asin sa kaharani kaiyan na mga siudad, mantang si Lot asin an saiyang mga aking babae iningatan na buhay. Naotob an sarong panuga nin Dios kan mamundag an aki ni Abraham na si Isaac. Pakalihis nin dakol na taon, nabalo an pagtubod ni Abraham kan pagbotan sia ni Jehova na idolot an saiyang aki bilang atang. Si Abraham andam na kumuyog alagad pinogolan nin sarong anghel. Daing duwa-duwa na si Abraham sarong tawong may pagtubod, asin sinegurado sa saiya na paagi sa saiyang banhi, an gabos na nasyon mabendisyon kan saindang sadiri. An pagkagadan kan saiyang namomotan na agom, si Sara, nagbunga nin grabeng kamondoan ki Abraham.

Mga Hapot sa Kasuratan na Sinimbag:

12:​1-3​—Kasuarin nagkaepekto an Abrahamikong tipan, asin gurano kahaloy? An pakipagtipan  ni Jehova ki Abram na “an gabos na pamilya kan daga magbebendisyon nanggad kan saindang sadiri paagi [ki Abram]” minalataw na nagkaepekto kan si Abram duminakit sa Eufrates kan sia pasiring sa Canaan. Siertong nangyari ini kan Nisan 14, 1943 B.C.E.​—430 taon bago kinalda an Israel sa Egipto. (Exodo 12:​2, 6, 7, 40, 41) An Abrahamikong tipan sarong “tipan sa panahon na daing talaan.” Iyan nagdadanay na may epekto sagkod na mabendisyonan an mga pamilya sa daga asin malaglag an gabos na kaiwal nin Dios.​—Genesis 17:7; 1 Corinto 15:23-26.

15:13​—Kasuarin naotob an ihinulang 400 na taon na pagsakit kan mga gikan ni Abram? An peryodong ini nin pagsakit nagpoon kan 1913 B.C.E. kan an aki ni Abraham na si Isaac butason sa edad na mga 5 taon asin an saiyang 19 anyos na tugang sa ama, si Ismael, “nanunugot” sa saiya. (Genesis 21:8-14; Galacia 4:29) Natapos iyan kan an mga Israelita kinalda hale sa kaoripnan sa Egipto kan 1513 B.C.E.

16:2​—Tama daw na ialok ni Sarai an saiyang surugoon na si Agar ki Abram bilang agom? An pag-alok ni Sarai kaoyon kan kostumbre kan kaaldawan na idto​—na an baog na agom na babae obligadong tawan nin kasaroan an saiyang agom tanganing magkaigwa nin paramana. An poligamiya enot na naglataw sa linahe ni Cain. Pag-abot nin panahon, nagin nang kostumbre iyan asin inako nin nagkapirang nagsasamba ki Jehova. (Genesis 4:17-19; 16:1-3; 29:21-28) Minsan siring, dai noarin man liningawan ni Jehova an saiyang orihinal na pamantayan nin monogamiya. (Genesis 2:​21, 22) Si Noe asin an saiyang mga aking lalaki, na sa sainda inotro an pagboot na “pangagbunga asin pangagdakol,” minalataw na gabos saro sana an agom. (Genesis 7:7; 9:1; 2 Pedro 2:5) Asin an pamantayan na ini nin monogamiya pinatunayan liwat ni Jesu-Cristo.​—Mateo 19:4-8; 1 Timoteo 3:​2, 12.

19:8​—Bako daw na salang ialok ni Lot an saiyang mga aking babae sa mga Sodomita? Segun sa kodigo kan mga taga Sirangan, paninimbagan kan kag-imbitar na protehiran an mga bisita sa saiyang harong, na idinedepensa pa ngani sinda sagkod sa kagadanan kun kinakaipuhan. Si Lot andam na gibohon iyan. Pusoan niang linuwas an sururog, sinerahan an pinto sa likod nia, asin solong hinampang sinda. Kan oras na ialok nia an saiyang mga aking babae, posibleng narealisar ni Lot na an saiyang mga bisita mga mensahero nin Dios, asin posibleng nangatanosan sia na kayang protehiran nin Dios an saiyang mga aking babae kun paanong prinotehiran Nia an saiyang inaon na si Sara sa Egipto. (Genesis 12:17-20) Tunay nanggad, siring kan nangyari, si Lot asin an saiyang mga aking babae iningatan sa peligro.

19:30-​38​—Kinonsinte daw ni Jehova an pagkaburat ni Lot asin pagkaigwa nin mga aking lalaki sa saiyang duwang aking babae? Dai kinokonsinte ni Jehova an incesto ni an pagbuburat. (Levitico 18:​6, 7, 29; 1 Corinto 6:​9, 10) Sa katunayan ipinagmondo ni Lot an “katampalasanan” kan mga nag-eerok sa Sodoma. (2 Pedro 2:6-8) An mismong bagay na binurat si Lot kan saiyang mga aking babae nagsusuherir na aram nindang dai sia matogot na makidorog sa sainda mantang malinaw an isip nia. Alagad bilang mga dayo sa daga, nagsaboot an saiyang mga aking babae na ini sana an paagi tanganing dai mapoho an pamilya ni Lot. May pagkasaysay sa Biblia tanganing ihayag an relasyon kan mga Moabita (paagi ki Moab) asin kan mga Amonita (paagi ki Benammi) sa mga gikan ni Abraham, an mga Israelita.

Mga Leksion Para sa Sato:

13:​8, 9. Marahayon nanggad na halimbawa an ipinaheling ni Abraham sa pagresolber sa mga dai pagkaintindihan! Maninigo na dai niato noarin man isakripisyo an matoninong na relasyon dahel sa pinansial na mga pakinabang, personal na mga gusto, o amor propio.

15:​5, 6. Kan naggugurang na si Abraham asin mayo pa giraray nin aking lalaki, ipinakipag-olay nia an bagay na ini sa saiyang Dios. Huli kaiyan, inasegurar liwat sia ni Jehova. An resulta? Si Abraham “tuminubod ki Jehova.” Kun bubukasan niato an satong puso ki Jehova sa pamibi, aakoon an saiyang mga pag-asegurar giraray hale sa Biblia, asin kukuyogon sia, mapakokosog an satong pagtubod.

15:16. Idinigson ni Jehova an pagsagibo kan saiyang paghokom sa mga Amorreo (o, mga Cananeo) sa laog nin apat na kapag-arakian. Taano? Huli ta sia Dios na mapasensia. Naghalat sia sagkod na mayo na an gabos na paglaom na rumahay  pa. Arog ki Jehova, kaipuhan niatong magin mapasensia.

18:23-​33. Si Jehova bakong daing pinipili sa paglaglag sa mga tawo. Pinoprotehiran nia an mga matanos.

19:16. Si Lot “nag-atraso pa,” asin kinaipuhan kan mga anghel na haros guyodon sia asin an saiyang pamilya paluwas sa siudad nin Sodoma. Madonong na dai niato paglingawan an satong pakamate nin pag-apura mantang hinahalat niato an katapusan kan maraot na kinaban.

19:26. Katontohan nanggad na malingling o manghinayang pa sa mga binayaan na niato sa kinaban!

SI JACOB MAY 12 AKING LALAKI

(Genesis 24:1–​36:43)

Iinareglo ni Abraham an pag-agom ni Isaac ki Rebeca, sarong babae na may pagtubod ki Jehova. Nangaki sia nin kambal na si Esau asin Jacob. Hinamak ni Esau an saiyang pagkamatua asin ipinabakal iyan ki Jacob, na kan huri nag-ako kan bendisyon kan saiyang ama. Si Jacob nagdulag pasiring sa Padan-aram, na duman inagom nia si Lea asin Raquel asin pinastoran an mga aripompon kan ama ninda sa laog nin mga 20 taon bago naghale kaiba an saiyang pamilya. Ki Lea, Raquel, asin sa duwa nindang surugoon, si Jacob nagkaigwa nin 12 aking lalaki asin sarong aking babae. Si Jacob nakigumolan sa sarong anghel asin binendisyonan, asin an saiyang ngaran sinalidahan nin Israel.

Mga Hapot sa Kasuratan na Sinimbag:

28:​12, 13​—Ano an kahulogan kan pangatorogan ni Jacob may koneksion sa “sarong hagyanan”? An “hagyanan” na ini, na an itsura garo gapong hagyan, nagpaparisa na may komunikasyon sa pag-oltanan nin daga asin langit. An paghilig asin pagsakat dian kan mga anghel nin Dios nagpapaheling na an mga anghel naglilingkod sa sarong importanteng paagi sa pag-oltanan ni Jehova asin kan mga tawo na saiyang inooyonan.​—Juan 1:51.

30:​14, 15​—Taano ta binutasan ni Raquel an oportunidad na makidorog sa saiyang agom karibay nin nagkapirang mandragora? Kan suanoy na mga panahon, an bunga kan tanom na mandragora ginamit sa medisina bilang narkotiko asin pansumpo o pampaginhawa sa kolog nin kalamnan. Pinaniniwalaan man na an bunga kaiyan may kakayahan na pukawon an seksuwal na pagmawot asin nakadadagdag sa pagkamainaki nin tawo o nakatatabang tanganing magbados. (Awit ni Salomon 7:13) Minsan ngani dai ihinahayag kan Biblia an motibo ni Raquel sa pakipagribay, tibaad inisip nia na an mga mandragora makatatabang sa saiya na magbados asin taposon an katuyawan nin pagigin baog nia. Minsan siring, nagkapirang taon pa an nakalihis bago “binukasan [ni Jehova] an saiyang matris.”​—Genesis 30:22-24.

Mga Leksion Para sa Sato:

25:23. Si Jehova may kakayahan na basahon an henetikong pagkagibo kan saro na nasa matris pa asin gamiton an saiyang pakaaram antes pa asin pilion antes pa an gusto nia sa paghaman kan saiyang mga katuyohan. Pero, dai nia patienot na dinedeterminaran an pangultimong kaaabtan nin mga indibiduwal.​—Oseas 12:3; Roma 9:10-12.

25:​32, 33; 32:24-​29. An pagpaheling ni Jacob nin interes na kamtan an pagkamatua asin an saiyang pakigumolan nin magdamlag sa sarong anghel tanganing makakua nin bendisyon nagpapaheling na pinahahalagahan nanggad nia an sagradong mga bagay. Ipinaniwala sa sato ni Jehova an dakol na sagradong bagay, siring baga kan satong relasyon sa saiya asin sa saiyang organisasyon, an pantubos, an Biblia, asin an satong paglaom sa Kahadean. Magin man logod kitang arog ni Jacob sa pagpaheling nin pagpapahalaga sa mga iyan.

34:​1, 30. An problema na ‘nagdara nin ostrasismo’ ki Jacob nagpoon huli ta si Dina nakikatood sa mga tawo na dai namomoot ki Jehova. Dapat niatong madonong na pilion an satong mga kaibaiba.

BINENDISYONAN NI JEHOVA SI JOSE SA EGIPTO

(Genesis 37:1–​50:26)

An pag-imon an nagpahiro sa mga aking lalaki ni Jacob na ipabakal bilang oripon an saindang tugang na si Jose. Sa Egipto, ibinilanggo si Jose huli ta sia fiel asin makosog an boot na nagsusog sa moral na mga pamantayan nin Dios. Pag-abot nin panahon, ilinuwas sia sa bilanggoan tanganing  tawan nin kahulogan an mga pangatorogan ni Faraon, na naghula nin pitong taon nin abundansia na susundan nin pitong taon nin tiggutom. Dangan si Jose ginibong administrador nin kakanon sa Egipto. An saiyang mga tugang nagduman sa Egipto sa paghanap nin kakanon huli sa tiggutom. An pamilya nagkairibanan giraray asin nag-erok sa balunbon na daga nin Gosen. Kan sia naghihingagdan na, binendisyonan ni Jacob an saiyang mga aki asin nagtaram nin sarong hula na nagtatao nin seguradong paglaom sa darakulang bendisyon sa mga siglong madatong. An bangkay ni Jacob dinara sa Canaan tanganing ilobong. Kan magadan si Jose sa edad na 110, inembalsamar an saiyang bangkay, na sa kahurihurihi dadarahon sa Dagang Panuga.​—Exodo 13:19.

Mga Hapot sa Kasuratan na Sinimbag:

43:32​—Taano an pagkakan na kaiba an mga Hebreo ta makauuyam nin makuri sa mga Egipcio? Sa pangenot tibaad ini huli sa relihiosong prehuwisyo o rasyal na kapalangkawan. Ikinauuyam man nin makuri kan mga Egipcio an mga pastor. (Genesis 46:34) Taano? An mga pastor tibaad hababaon talaga an kamugtakan sa sosyedad sa Egipto. O tibaad huli ta limitado an daga na puedeng tanoman, dinuduhagi kan mga Egipcio an mga naghahanap nin pasabsaban para sa saindang mga aripompon.

44:5​—Naggamit daw talaga si Jose nin kopa sa pagbasa nin mga tanda? An kopang pirak asin an sinabi manongod dian minalataw na kabtang nin sarong taktika o estratehiya. Si Jose sarong fiel na nagsasamba ki Jehova. Dai nia talaga ginamit an kopa sa pagbasa nin mga tanda, kun paanong dai man talaga iyan hinabon ni Benjamin.

49:10​—Ano an kahulogan kan “setro” asin “baston nin komandante”? An setro sarong baston na kapot nin sarong namamahala bilang simbolo nin sa hadeng autoridad. An baston nin komandante sarong halabang sogkod na nangangahulogan kan saiyang kapangyarihan na magboot. An pagkasambit ni Jacob sa mga ini nagpaparisa na an dakulang autoridad asin kapangyarihan mapapasa tribo ni Juda sagkod na dumatong an Silo. An gikan na ini ni Juda iyo si Jesu-Cristo, an tinawan ni Jehova nin langitnon na pamamahala. Si Cristo may sa hadeng autoridad asin may kapangyarihan na magboot.​—Salmo 2:​8, 9; Isaias 55:4; Daniel 7:​13, 14.

Mga Leksion Para sa Sato:

38:26. Si Juda sala sa saiyang nagin pagtratar sa saiyang balong manugang, si Tamar. Minsan siring, kan komprontaron sa saiyang paninimbagan sa pagbados kaini, mapakumbabang inadmitir ni Juda an saiyang sala. Maninigo man kitang magin marikas na admitiron an satong mga sala.

39:9. An nagin reaksion ni Jose sa agom ni Potifar nagpapaheling na an saiyang kaisipan kaoyon kan kaisipan nin Dios kun dapit sa moral na gawe-gawe asin na an saiyang konsensia ginigiyahan nin diosnon na mga prinsipyo. Bako daw na kita maninigo man na magmaigot na magin siring mantang kita nagtatalubo sa tamang kaaraman sa katotoohan?

41:14-​16, 39, 40. Kayang pangyarihon ni Jehova na mabaliktad an mga kamugtakan para sa mga natatakot sa saiya. Kun napapaatubang sa mga problema, kita madonong kun ibubugtak niato an satong tiwala ki Jehova asin magdanay na fiel sa saiya.

Igwa Sinda nin Nagdadanay na Pagtubod

Si Abraham, Isaac, Jacob, asin Jose tunay nanggad na matatakton sa Dios na mga tawong may pagtubod. An kasaysayan kan saindang buhay, na yaon sa libro nin Genesis, nakapakokosog nanggad sa pagtubod asin nagtotokdo sa sato nin dakol na mahahalagang leksion.

Puede kamong makinabang sa pagkasaysay na ini mantang ginigibo nindo an saindong asignasyon sa semanal na babasahon sa Biblia para sa Teokratikong Paadalan sa Pagmiministro. An pag-estudyar kan nasambitan sa enotan makatatabang na magin buhay an pagkasaysay.

[Nota sa Ibaba]

[Ritrato sa pahina 26]

Si Abraham tawong may pagtubod

[Ritrato sa pahina 26]

Binendisyonan ni Jehova si Jose

[Ritrato sa pahina 26]

Iningatan an matanos na si Lot asin an saiyang mga aking babae

[Ritrato sa pahina 29]

Pinahalagahan ni Jacob an sagradong mga bagay. Iyo man daw kamo?