Mga Hoben, Nagpaplano daw Kamo Para sa Ngapit?

“Aram kong gayo an mga kaisipan na nasasaboot ko dapit sa saindo, . . . mga kaisipan nin katoninongan, asin bakong nin kapahamakan, tanganing tawan kamo nin ngapit asin paglaom.”​—JEREMIAS 29:11.

1, 2. Sa anong magkalaen na paagi puedeng mansayon an mga taon nin pagkahoben?

INIISIP nin kadaklan na adulto na an pagkahoben sarong marahayon na panahon sa buhay. Nagigirumdoman ninda an kosog asin entusiasmo ninda kan sinda hoben pa. Naoogma sindang isip-isipon an panahon kaidto na mas kakadikit an saindang mga responsibilidad, an panahon na kadakol an saindang pagpasiramsiram asin may mga oportunidad sa bilog nindang buhay na naghahalat sa sainda.

² Kamo na mga hoben posibleng marhay na iba an pagmansay nindo. Tibaad problema nindo an pag-atubang sa emosyonal asin pisikal na mga pagbabago sa pagkahoben. Sa eskuelahan, tibaad napapaatubang kamo sa makosog na pangigipit nin kairiba. Tibaad kaipuhan nindo na determinadong maghingoa na labanan an pagdodroga, inomon na de alkohol, asin inmoralidad. An dakol sa saindo napapaatubang man sa isyu nin neutralidad o iba pang isyu may koneksion sa saindong pagtubod. Iyo, an pagkahoben puedeng magin masakit na panahon. Pero, iyan panahon nin oportunidad. An hapot, Paano nindo gagamiton an mga oportunidad na iyan?

Ikaogma an Saindong Pagkahoben

3. Anong konseho asin anong patanid an itinao ni Salomon sa mga hoben?

³ An mga mas may edad masabi sa saindo na an pagkahoben dai naghahaloy, asin tama sinda. Sa laog sana nin pirang taon, babayaan na nindo an saindong pagkahoben. Kaya ikaogma nindo iyan mantang yaon pa iyan saindo! Iyan an konseho ni Hadeng Salomon, na nagsurat: “Maggayagaya ka, hoben na lalaki, sa saimong pagkahoben, asin an saimong puso pagiboha nin karahayan sa saimo sa mga aldaw kan saimong pagkahoben na lalaki, asin lumakaw ka sa mga dalan kan saimong puso asin sa mga bagay na naheheling kan saimong mga mata.” Minsan siring, pinatanidan ni Salomon an mga hoben: “Halea an pagkauyam sa saimong puso, asin rayoan an karatan sa saimong laman.” Dugang pa, sinabi nia: “An pagkahoben asin pagkabarobata daing kamanungdanan.”​—Eclesiastes 11:​9, 10.

4, 5. Taano ta madonong para sa mga hoben na mag-andam para sa ngapit? Iilustrar.

⁴ Nasasabotan daw nindo an boot sabihon ni Salomon? Sa pag-ilustrar, isip-isipa an sarong hoben na nag-ako nin dakulang regalo, tibaad pamana. Ano daw an gigibohon nia dian? Puede niang gastoson gabos iyan sa pagpasiramsiram nia​—arog nanggad kan gastador na aki sa parabola ni Jesus. (Lucas 15:11-23) Alagad ano an mangyayari kun maubos na an kuarta? Seguradong magbabasol sia na sia nagin iresponsableng marhay! Sa ibong na kampi, halimbawang ginagamit nia an regalo sa pagplano para sa ngapit, na tibaad kinakapital an kadaklan kaiyan sa madonong na paagi. Sa katapustapusi, kun sia nakikinabang na sa kinapitalan nia, paghona daw nindo magbabasol sia na dai nia ginastos gabos an saiyang kuarta sa pagpasiramsiram sa panahon kan saiyang pagkahoben? Siempre dai!

⁵ Isipon nindo an saindong mga taon nin pagkahoben bilang regalo hale sa Dios, na iyo man talaga. Paano daw nindo iyan gagamiton? Puede nindong sayangon sa pagpanigo sa sadiri an gabos na kosog asin entusiasmong iyan, na sige-sige na sana an pagpasiramsiram na dai iniisip an ngapit. Pero kun gigibohon nindo iyan sa kamugtakan nindo, “an pagkahoben asin pagkabarobata” magigin nanggad “daing kamanungdanan.” Kanigoan nanggad karahay na aprobetsaran an saindong panahon nin pagkahoben tanganing mag-andam para sa ngapit!

6. (a) Anong hatol ni Salomon an nagtatao nin giya sa mga hoben? (b) Ano an boot na gibohon ni Jehova para sa mga hoben, asin paano makikinabang digdi an sarong hoben?

 ⁶ May sinabi si Salomon na prinsipyo na puedeng makatabang sa saindo na magamit sa pinakamarahay an saindong panahon nin pagkahoben. Sia nagsabi: “Girumdoma, ngonyan, an saimong Kaharohalangkaweng Kaglalang sa mga aldaw kan saimong pagkahoben na lalaki.” (Eclesiastes 12:1) Iyan an liabe sa kapangganahan​—maghinanyog ki Jehova asin gibohon an saiyang kabotan. Sinabi ni Jehova sa suanoy na mga Israelita kun ano an boot niang gibohon para sa sainda: “Aram kong gayo an mga kaisipan na nasasaboot ko dapit sa saindo, . . . mga kaisipan nin katoninongan, asin bakong nin kapahamakan, tanganing tawan kamo nin ngapit asin paglaom.” (Jeremias 29:11) Boot man ni Jehova na tawan kamo nin “ngapit asin paglaom.” Kun gigirumdomon nindo sia sa saindong mga paghiro, pag-isip, asin desisyon, maootob an ngapit na iyan asin an paglaom na iyan.​—Kapahayagan 7:​16, 17; 21:​3, 4.

“Rumani Kamo sa Dios”

7, 8. Paano puedeng rumani sa Dios an sarong hoben?

⁷ Dinagka kita ni Santiago na girumdomon si Jehova kan sadolon nia kita: “Rumani kamo sa Dios, asin sia marani sa saindo.” (Santiago 4:8) Si Jehova an Kaglalang, an langitnon na Soberano, na maninigo sa gabos na pagsamba asin pag-omaw. (Kapahayagan 4:11) Pero, kun kita marani sa saiya, sia marani sa sato. Bako daw na nakakapaogma sa puso nindo an siring na mamomoton na interes?​—Mateo 22:37.

⁸ Kita minarani ki Jehova sa dakol na paagi. Halimbawa, si apostol Pablo nagsabi: “Magmaigot kamo sa pagpamibi, na nagdadanay na puka dian na may pagpasalamat.” (Colosas 4:2) Sa ibang pagtaram, kultibaron nindo an ugale nin pagpamibi. Dai kamo makontento sa basta pag-amen pakatapos na irepresentar kamo sa pamibi kan saindong ama o nin sarong kapwa Kristiano sa kongregasyon. Ipinahayag na daw nindo ki Jehova an laog kan saindong puso asin sinabi sa saiya kun ano an saindong iniisip, kun ano an saindong ikinakatakot, kun anong mga angat an inaatubang nindo? Nagsabi na daw kamo sa saiya nin mga bagay na nasusupog kamong ipakipag-olay sa siisay man na tawo? An onesto asin odok sa pusong mga pamibi nagtatao nin pakamate nin katoninongan. (Filipos 4:​6, 7) Tinatabangan kita kaiyan na rumani ki Jehova asin mamatean na sia minarani sa sato.

9. Paano puedeng maghinanyog ki Jehova an sarong hoben?

⁹ Maheheling niato an saro pang paagi nin pagrani ki Jehova sa ipinasabong na mga tataramon na ini: “Hinanyoga an hatol asin akoa an disiplina, tanganing magin ka madonong sa saimong kaaabtan sa ngapit.” (Talinhaga 19:20) Iyo, kun kamo maghihinanyog ki Jehova asin kukuyogon nindo sia, kamo nagpaplano para sa ngapit. Paano nindo ikakapaheling na kamo naghihinanyog talaga ki Jehova? Daing duwa-duwa na kamo regular na nag-aatender sa Kristianong mga pagtiripon asin naghihinanyog sa mga kabtang kan programa. Siring man, ‘tinatawan nindo nin onra an saindong ama asin an saindong ina’ paagi sa pagigin presente sa pampamilyang pag-adal sa Biblia. (Efeso 6:​1, 2; Hebreo 10:​24, 25) Marahayon iyan. Pero apuera kaiyan, ‘binabakal daw nindo an panahon’ tanganing mag-andam sa mga pagtiripon, basahon an Biblia nin regular, magsiyasat? Pinagmamaigotan daw nindong iaplikar an saindong binabasa, tanganing kamo makalakaw nin siring sa ‘madonong’? (Efeso 5:15-17; Salmo 1:1-3) Kun gigibohon nindo iyan, kamo minarani ki Jehova.

10, 11. Anong dakulang mga pakinabang an inaako kan mga hoben kun naghihinanyog sinda ki Jehova?

¹⁰ Sa enot na mga tataramon kan libro nin Talinhaga, ipinapaliwanag kan pinasabngan na kagsurat an katuyohan kan librong iyan sa Biblia. Iyan, sabi nia, “tanganing an saro makanood nin kadonongan asin disiplina, makamansay sa mga tataramon nin pakasabot, mag-ako kan disiplina na nagtatao nin pakarorop, katanosan asin paghusgar patin pagigin tanos, magtao nin pagkaalisto nin isip sa mga daing eksperyensia, nin kaaraman asin kakayahan sa pag-iisip sa hoben na lalaki.” (Talinhaga 1:1-4) Huli kaini, mantang binabasa asin iinaaplikar nindo an mga tataramon sa Talinhaga​—saka an bilog na kabtang kan Biblia​—makukultibar nindo an katanosan asin pagigin tanos, asin maoogma si Jehova na irani kamo sa saiya. (Salmo 15:1-5) Mientras na orog nindong kinukultibar an paghusgar, pagkaalisto nin isip, kaaraman, asin kakayahan nin pag-iisip, magigin mas marahay an saindong mga desisyon.

¹¹ Bakong rasonable daw na asahan an sarong hoben na humiro nin may kadonongan sa paaging  ini? Dai, huli ta dakol na hoben na Kristiano an arog kaiyan. Bilang resulta, iginagalang asin ‘dai binabasangbasang nin iba an saindang pagkahoben.’ (1 Timoteo 4:12) Tama sanang ipag-orgolyo sinda kan saindang mga magurang, asin sinasabi ni Jehova na pinaoogma ninda an saiyang puso. (Talinhaga 27:11) Minsan ngani sinda hoben pa, makakakompiar sinda na aplikado sa sainda an ipinasabong na mga tataramon na ini: “Pagmasdan mo an daing katuyawan asin helingon mo an tanos, huli ta an ngapit kan tawong iyan magigin matoninong.”​—Salmo 37:37.

Gumibo nin Tamang mga Pagpili

12. Ano an saro sa mahalagang mga pagpili na ginigibo nin mga hoben, asin taano ta may panhaloyan na mga epekto an pagpili na iyan?

¹² An pagkahoben sarong panahon nin paggibo nin mga pagpili, na an nagkapira kaiyan igwa nin nagdadanay na mga resulta. An nagkapirang pagpili na ginigibo nindo ngonyan makakaapektar sa saindo sa laog nin dakol na taon na maabot. An madonong na mga pagpili nakakakontribwir sa maogma asin mapangganang buhay. An bakong madonong na mga pagpili puedeng makaraot sa bilog na buhay. Estudyare kun gurano iyan katotoo sa duwang pagpili na kaipuhan nindong gibohon. Enot: Siisay an pinipili nindong makaibaiba? Tadaw ta mahalaga iyan? Bueno, an ipinasabong na talinhaga nagsasabi: “Sia na naglalakaw na kaiba nin mga madonong magigin madonong, alagad sia na nakiiiba sa mga lolong maraot an aabotan.” (Talinhaga 13:20) Sa ibang pagtaram, pag-abot nin panahon magigin arog man kita kan mga kaibaiba niato​—magsalang madonong o lolong. Arin an gusto nindo?

13, 14. (a) Apuera sa direktang pakikiiba sa mga tawo, ano an kabale sa pag-iriba? (b) Anong sala an maninigo na likayan nin mga hoben?

¹³ Kun iniisip nindo an manongod sa pag-iriba, posibleng marhay na iniisip nindo an pagigin kaibahan nin mga tawo. Tama iyan, alagad labi pa dian an kalabot. Kun kamo nagdadalan nin programa sa telebisyon, naghihinanyog sa musika, nagbabasa nin nobela, nagsisine, o naggagamit nin nagkapirang rekurso sa Internet, kamo nakikipag-ibaiba. Kun an pag-iriba na iyan nagpapanigo sa madahas asin inmoral na mga hilig o nag-eenganyar nin pagdodroga, pagburat, o ano pa man na kontra sa mga prinsipyo kan Biblia, kamo nakikiibaiba sa mga “daing isip,” na minagawe na garo baga dai nag-eksister si Jehova.​—Salmo 14:1.

¹⁴ Tibaad hinohona nindo na miling kamo nag-aatender sa Kristianong mga pagtiripon asin aktibo sa kongregasyon, kamo makosog na tanganing dai maapektaran nin madahas na pelikula o musika na magayon an tugtog alagad kuestionable an mga liriko. Tibaad hinohona nindo na mayo man nin  maraot na magigin resulta kun kamo maheling nin madali sana sa sarong pornograpikong Web site sa Internet. Sinasabihan kamo ni apostol Pablo na sala kamo! An sabi nia: “An maraot na pag-iriba nakararaot sa marahay na mga ugale.” (1 Corinto 15:33) Makamomondo, an dakol na may potensial na hoben na Kristiano naraot an saindang marahay na mga ugale huli sa bakong madonong na pag-iriba. Kun siring, magin determinado na rayoan an siring na pag-iriba. Kun gigibohon nindo iyan, masusunod nindo an hatol ni Pablo: “Dai na kamo magpamolde sa sistemang ini nin mga bagay, kundi maliwat kamo paagi sa pagbago kan saindong pag-isip, tanganing mapatunayan nindo sa saindong sadiri kun ano an marahay asin inaako patin sangkap na kabotan nin Dios.”​—Roma 12:2.

15. Ano an ikaduwang pagpili na kaipuhan na gibohon nin mga hoben, asin ano kun minsan an mga pangigipit sa sainda sa bagay na ini?

¹⁵ Uya an ikaduwang pagpili na napapaatubang sa saindo. Maabot an panahon na kamo kaipuhan na magdesisyon kun ano an gusto nindong gibohon pagkatapos nindong mag-eskuela. Kun kamo nag-eerok sa sarong nasyon na kulang an oportunidad na makakua nin trabaho, tibaad mapiritan kamong aprobetsaran an pinakamarahay na trabahong makukua. Kun kamo nag-eerok sa sarong maoswag na nasyon, tibaad dakol an pagpipilian, na an nagkapira kaiyan nakakatentar na marhay. Baga man marahayon an motibo, an mga maestra nindo o an mga magurang nindo tibaad sadolon kamo na lumaog sa sarong karera na nagtatao nin pinansial na seguridad, kayamanan pa ngani gayod. Minsan siring, an pagsasanay para sa karerang iyan tibaad makalimitar na marhay sa panahon na magagamit nindo sa paglilingkod ki Jehova.

16, 17. Ipaliwanag kun paano an manlaenlaen na teksto puedeng makatabang sa sarong hoben tanganing magkaigwa nin timbang na pagmansay dapit sa trabaho.

¹⁶ Girumdomon na konsultahon an Biblia bago magdesisyon. Dinadagka kita kan Biblia na maghanap-buhay, na ipinapaheling na responsable kitang sustentohan an satong sadiri. (2 Tesalonica 3:10-12) Pero, may iba pang bagay na kalabot. Dinadagka niamo kamo na basahon an minasunod na mga teksto asin pag-isipan kun paano iyan makakatabang sa sarong hoben na magin balanse dapit sa pagpili nin karera: Talinhaga 30:​8, 9; Eclesiastes 7:​11, 12; Mateo 6:33; 1 Corinto 7:31; 1 Timoteo 6:​9, 10. Pagkabasa sa mga bersikulong iyan, naheheling daw nindo an pagmansay ni Jehova dapit sa bagay na iyan?

¹⁷ An sekular na trabaho maninigo na nungkang magin importanteng marhay na natatahoban na kaiyan an paglilingkod niato ki Jehova. Kun puede na kamong makualipikar sa sarong rasonableng trabaho dawa gradwado sa haiskul, marahay iyan. Kun kaipuhan nindo nin dagdag na pagsasanay pagkatapos nin haiskul, sarong bagay iyan na dapat ipakipag-olay sa saindong mga magurang. Minsan siring, nungkang paglingawan an “orog na mahalagang mga bagay”​—an espirituwal na mga bagay. (Filipos 1:​9, 10) Dai nindo pag-arogon an nagin sala ni Baruc, an sekretaryo ni Jeremias. Nawaran sia nin pag-apresyar sa saiyang pribilehio nin paglilingkod asin ‘nagparahanap nin darakulang bagay para sa saiya man sana.’ (Jeremias 45:5) Nalingawan nia sa kadikit na panahon na mayo nin ‘dakulang bagay’ sa kinaban na ini na orog na maparani sa saiya ki Jehova o matabang sa saiya na makaligtas sa pagkalaglag kan Jerusalem. Masasabi man manongod sa sato ngonyan an arog kaiyan.

Pahalagahan an Espirituwal na mga Bagay

18, 19. (a) Apektado nin ano an kadaklan kan saindong kataraed, asin ano an maninigong mamatean nindo para sa sainda? (b) Taano ta dai nakakamate nin gutom sa espirituwal an dakol?

¹⁸ Nakaheling na daw kamo sa media nin mga retrato nin mga aki sa mga nasyon na apektado nin makuring tiggutom? Kun iyo, siertong naherak kamo sa sainda. Naheherak man daw kamo sa mga tawo sa saindong pagtaraed? Tadaw ta maninigong maherak kamo? Huli ta an kadaklan sa sainda nagugutom man. Apektado sinda kan gutom na ihinula ni Amos: “‘May mga aldaw na maabot,’ sabi kan Soberanong Kagurangnan na Jehova, ‘asin mapadara ako nin tiggutom sa daga, sarong tiggutom, bakong sa tinapay, asin pagkapaha, bakong sa tubig, kundi sa pagdangog kan mga tataramon ni Jehova.’”​—Amos 8:11.

¹⁹ Totoo, an kadaklan sa mga apektado kan espirituwal na gutom na ini dai “nakamamate kan saindang  espirituwal na pangangaipo.” (Mateo 5:3) Dakol an dai nakakamate nin gutom sa espirituwal. Tibaad ngani an pagmate nin nagkapira basog sinda. Alagad kun iyo, iyan huli ta nagkakakan sinda nin daing halagang “kadonongan kan kinaban,” na kabale an materyalismo, pagbanabana sa siensia, mga opinyon manongod sa moralidad, asin iba pang arog kaiyan na mga bagay. An nagkapira naniniwala na an mga katokdoan kan Biblia lihis na sa uso huli sa modernong “kadonongan.” Minsan siring, “an kinaban paagi sa kadonongan kaiyan dai nakamidbid sa Dios.” An kadonongan kan kinaban dai kamo tatabangan na rumani sa Dios. Iyan “kamangmangan [sana] sa Dios.”​—1 Corinto 1:​20, 21; 3:19.

20. Taano ta bakong rasonable na magmawot na arogon an mga tawong dai nagsasamba ki Jehova?

²⁰ Kun hineheling nindo an mga retratong iyan nin nagugutom na mga aki, gusto daw nindong magin arog ninda? Siempre dai! Pero, may nagkapirang hoben sa mga pamilyang Kristiano na nagpaheling nin pagmawot na magin kapareho kan mga tawo sa palibot ninda na nagugutom sa espirituwal. Posibleng marhay na an mga hoben na iyan naghohona na an mga hoben sa kinaban mayo nin mga kahaditan asin nagpapasiramsiram sa buhay. Nalilingawan ninda na an mga hoben na iyan siblag ki Jehova. (Efeso 4:​17, 18) Nalilingawan man ninda an maraot na mga epekto nin espirituwal na gutom. An nagkapira kaini iyo an dai ginustong pagbados nin mga tinedyer saka an pisikal asin emosyonal na mga epekto nin inmoralidad, pagsigarilyo, pagburat, patin pagdodroga. An espirituwal na gutom nagbubunga nin espiritu nin pagrebelde, natatagong kadaihan nin paglaom, asin kawaran nin direksion sa buhay.

21. Paano niato mapoprotehiran an satong sadiri sa pag-arog sa salang mga aktitud kan mga dai nagsasamba ki Jehova?

²¹ Kun siring, kun kamo nasa eskuelahan kaibanan nin mga bakong kapwa parasamba ki Jehova, dai kamo magpadaog sa saindang mga aktitud. (2 Corinto 4:18) An nagkapira magtataram nin may pagmenos sa espirituwal na mga bagay. Dugang pa, an media mapaluwas nin tusong mga propaganda, na ipinaparisa na normal an pagkomiter nin inmoralidad, pagburat, o usmak na pagtaram. Labanan nindo an impluwensiang iyan. Padagos na makiasosyar nin regular sa mga tawong “nangangapot sa pagtubod asin marahay na konsensia.” Pirme kamong magkaigwa nin ‘dakol na gigibohon sa gibohon kan Kagurangnan.’ (1 Timoteo 1:19; 1 Corinto 15:58) Magin sibot sa Kingdom Hall asin sa paglilingkod sa langtad. Durante kan saindong mga taon nin pag-eskuela, makikabtang kamo sa paglilingkod bilang auxiliary payunir sa panapanahon. Pakosogon an saindong espirituwal na pagmansay sa paaging ini, asin dai mawawara an saindong pagigin timbang.​—2 Timoteo 4:5.

22, 23. (a) Taano an sarong hoben na Kristiano ta parateng magibo nin mga pagpili na dai maiintindihan kan iba? (b) Dinadagka an mga hoben na gibohon an ano?

 ²² Huli sa espirituwal na pagmansay posibleng marhay na magibo kamo nin mga desisyon na dai maiitindihan kan iba. Halimbawa, an sarong hoben na lalaking Kristiano may talentong musikero asin may anor sa lambang klase sa eskuelahan. Pakagradwar nia, uminiba sia sa saiyang ama sa negosyong paglimpia nin mga bintana tanganing magibo nia an saiyang piniling propesyon bilang sarong bilog na panahon na paraebanghelyo, o payunir. Nungkang naintindihan kan saiyang mga maestra an mga rason kan saiyang desisyon, alagad kun kamo harani ki Jehova, segurado niamo na naiintindihan nindo iyan.

²³ Mantang ineestudyaran nindo kun paano gagamiton an mahalagang marhay na mga rekurso nin saindong pagkahoben, ‘rimposon nindo para sa saindo man sana an marahay na pasisikadan para sa ngapit, tangani na kamo makapangapot nin marigon sa tunay na buhay.’ (1 Timoteo 6:19) Magin determinado na ‘girumdomon an saindong Kaharohalangkaweng Kaglalang’ sa panahon nin saindong pagkahoben​—asin sa bilog nindong buhay. Iyan an solamenteng paagi nin pagplano para sa sarong mapangganang ngapit, sarong ngapit na nungkang matatapos.

Ano an Konklusyon Nindo?

• Anong ipinasabong na hatol an nakakatabang sa mga hoben sa saindang pagplano para sa ngapit?

• Ano an nagkapirang paagi tanganing ‘makarani sa Dios’ an sarong hoben?

• Ano an nagkapirang desisyon na ginigibo nin sarong hoben na makakaapektar sa saiyang ngapit?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Mga Ritrato sa pahina 15]

Totogotan daw nindo an personal na mga okupasyon na uboson an gabos nindong kosog asin entusiasmo nin pagkahoben?

[Ritrato sa pahina 16, 17]

Pinapagdadanay kan madonong na hoben na mga Kristiano na malinaw an saindang espirituwal na pagmansay