Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Levitico
An Tataramon ni Jehova Buhay
Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Levitico
MAYO pang sarong taon an nakaagi poon kan patalingkason an mga Israelita sa kaoripnan sa Egipto. Ngonyan na naorganisar na bilang bagong nasyon, pasiring na sinda sa daga nin Canaan. Katuyohan ni Jehova na mag-istar duman an sarong banal na nasyon. Minsan siring, hababaon na marhay an klase nin pamumuhay asin mga gibong relihioso kan mga taga Canaan. Kaya itinao kan tunay na Dios sa kongregasyon nin Israel an mga regulasyon na isisiblag sinda para sa paglilingkod sa saiya. An mga ini isinurat sa libro sa Biblia na Levitico. Isinurat ni propeta Moises sa kaawagan nin Sinai, na minalataw na kan 1512 B.C.E., dai pang sarong lunar na bulan an kinokobrehan kan libro. (Exodo 40:17; Bilang 1:1-3) Paorootrong sinadol ni Jehova an mga nagsasamba sa saiya na magin banal.—Levitico 11:44; 19:2; 20:7, 26.
An Mga Saksi ni Jehova ngonyan dai sakop kan Ley na itinao nin Dios paagi ki Moises. Inabolisar kan kagadanan ni Jesu-Cristo an Ley. (Roma 6:14; Efeso 2:11-16) Minsan siring, an mga regulasyon na manonompongan sa Levitico puedeng magtao nin pakinabang sa sato, na dakol an itinotokdo sa sato manongod sa pagsamba sa satong Dios, si Jehova.
BANAL NA MGA DOLOT—BOLUNTARYO ASIN OBLIGATORYO
An nagkapira sa mga dolot asin atang sa Ley boluntaryo, mantang an iba obligatoryo. Halimbawa, an dolot na tinotong boluntaryo. Itinatao iyan sa Dios nin bilog, kun paanong si Jesu-Cristo boluntad asin bilog na itinao an saiyang buhay bilang atang na pantubos. An boluntaryong atang para sa pakikikabtang hinihirirasan. An sarong kabtang kaiyan itinatao sa Dios sa altar, an saro pang kabtang kinakakan kan saserdote, asin an saro pang kabtang kinakakan kan kagdolot. Kaagid kaiyan, para sa linahidan na mga Kristiano, an Memorial kan kagadanan ni Cristo sarong pagkakan para sa pakikikabtang.—1 Corinto 10:16-22.
An mga dolot manongod sa kasalan asin mga dolot para sa pagkakasala obligatoryo. An enot kabayadan para sa dai tuyong mga kasalan. An ikaduwa itinao tanganing panigoan an Dios kun binalga an sarong deretso, o ibinalik kaiyan an nagkapirang deretso para sa sarong nagsosolsol na nakagibo nin sala—o pareho. Igwa man nin mga dolot na harina na itinao sa pagrekonoser kan abundang probisyon ni Jehova. Interesado kita sa gabos na ini huli ta an mga atang na ipinagboot sa irarom kan tipan nin Ley nagtotokdo ki Jesu-Cristo asin sa saiyang atang o sa mga pakinabang na nakukua hale dian.—Hebreo 8:3-6; 9:9-14; 10:5-10.
Mga Hapot sa Kasuratan na Sinimbag:
2:11, 12—Taano ta dai inaako ni Jehova an tangguli “bilang dolot na pinaagi sa kalayo”? An tangguli na nasambitan digdi dai puedeng an sa putyukan. Minsan ngani dai itinotogot “bilang sarong dolot na pinaagi sa kalayo,” kabilang iyan sa “enot na mga bunga kan . . . produkto kan oma.” (2 Cronica 31:5) An tangguling ini minalataw na an tagok nin mga prutas. Huling iyan puedeng mag-alsom, iyan dai inaako bilang dolot sa altar.
2:13—Taano ta kaipuhan na magdolot nin asin ‘kaiba kan gabos na dolot’? Ginigibo ini bakong tanganing pasiramon an namit kan mga atang. Sa bilog na kinaban, ginagamit an asin bilang pampreserba. Posibleng marhay na iyan idinodolot kaiba kan mga dolot huli ta nagrerepresentar iyan sa pagigin dai nalalapa asin dai nararaot.
Mga Leksion Para sa Sato:
3:17. Mantang an taba ibinibilang na pinakamarahay o pinakapuerteng kabtang, an pagbabawal na kakanon iyan minalataw na itinudok sa isip kan mga Israelita na an pinakamarahay na kabtang para ki Jehova. (Genesis 45:18) Ipinapagirumdom kaini sa sato na maninigo niatong itao ki Jehova an satong pinakamarahay.—Talinhaga 3:9, 10; Colosas 3:23, 24.
7:26, 27. An mga Israelita dai dapat kumakan nin dugo. Sa pagmansay nin Dios, an dugo nagrerepresentar sa buhay. “An kalag [buhay] kan laman yaon sa dugo,” an sabi kan Levitico 17:11. An paglikay sa dugo iyo pa man giraray an pamantayan para sa tunay na mga nagsasamba ngonyan.—Gibo 15:28, 29.
INESTABLISAR AN BANAL NA PAGKASASERDOTE
Siisay an tinawan nin paninimbagan na mag-asikaso sa mga katongdan may labot sa mga atang asin dolot? Ipinaniwala iyan sa mga saserdote. Siring sa ipinagboot nin Dios, ginibo ni Moises an seremonya sa pagbugtak sa katongdan ki Aaron, an halangkaw na saserdote, asin sa saiyang apat na aking lalaki, na magigin katabang na mga saserdote. An seremonya minalataw na naglawig nin pitong aldaw, asin an kabilogan na grupo nin mga saserdote nagpoon na magpunsionar kan suminunod na aldaw.
Mga Hapot sa Kasuratan na Sinimbag:
9:9—Ano an makahulogan manongod sa pagbubo nin dugo sa pamitisan kan altar asin sa pagbugtak kaiyan sa manlaenlaen na bagay? Ipinapaheling kaini na inako ni Jehova an dugo para sa katuyohan nin pagbayad sa kasalan. Basado sa dugo an bilog na areglo nin pagbayad sa kasalan. “Haros gabos na bagay nalilinig nin dugo sono sa Ley,” an isinurat ni apostol Pablo, “asin kun dai nin pagpabolos nin dugo dai nin kapatawadan.”—Hebreo 9:22.
10:1, 2—Ano an puedeng kalabot sa kasalan kan mga aking lalaki ni Aaron na si Nadab asin Abihu? Dai nahaloy pakatapos na si Nadab asin Abihu mag-abuso sa paggibo kan saindang mga katongdan bilang saserdote, binawalan ni Jehova an mga saserdote na uminom nin arak o nakakaburat na inomon mantang naglilingkod sa tabernakulo. (Levitico 10:9) Isinusuherir kaini na an duwang aking lalaki ni Aaron tibaad nasa impluwensia nin inomon na de alkohol sa pangyayaring nasambitan digdi. Minsan siring, an aktuwal na dahelan kan saindang kagadanan iyo an saindang pagdolot nin ‘iba man na kalayo, na dai ipinagboot ni Jehova sa sainda.’
Mga Leksion Para sa Sato:
10:1, 2. An responsableng mga lingkod ni Jehova ngonyan dapat na sumunod sa mga kahagadan nin Dios. Dugang pa, dai sinda dapat na magin pangahas mantang inaasikaso ninda an saindang mga paninimbagan.
10:9. Dai ta maninigong gibohon an mga katongdan na tao nin Dios mantang nasa impluwensia nin inomon na de alkohol na nabuburat na.
AN BANAL NA PAGSAMBA NAGHAHAGAD NIN KALINIGAN
An mga regulasyon sa pagkakan may labot sa malinig asin maating mga hayop nagtao nin kapakinabangan sa mga Israelita sa duwang paagi. An mga regulasyon na ini nagprotehir sa sainda na dai magkahelang huli sa nakakadanyar na mga organismo asin nagpakosog sa garo kudal na nagseseparar sa sainda asin sa mga tawo kan nakapalibot na mga nasyon. An ibang mga regulasyon may labot sa pagigin maati huli sa mga bangkay, pagdalisay sa mga babae pakapangaki, mga prosedimiento may labot sa daot, asin pagigin maati na resulta nin seksuwal na mga ilinuluwas nin lalaki asin babae. An mga saserdote an nag-asikaso kan mga bagay na may labot sa mga indibiduwal na nagin maati.
Mga Hapot sa Kasuratan na Sinimbag:
12:2, 5—Taano ta nagigin “maati” an sarong babae huli sa pangangaki? An mga organo sa pangangaki ginibo tanganing magpaluwas nin sangkap na buhay nin tawo. Minsan siring, huli sa minanang mga epekto nin kasalan, an bakong sangkap asin makasalan na buhay ipinasa sa banhi. An temporaryong mga peryodo nin ‘pagigin maati’ na konektado sa pangangaki, siring man an ibang mga bagay, arog baga nin pagtiempo asin pagluwas nin kago, nagpagirumdom kan minanang pagkamakasalan na ini. (Levitico 15:16-24; Salmo 51:5; Roma 5:12) An kahagadan na mga regulasyon sa pagdalisay nagtabang sa mga Israelita na masabotan an pangangaipo para sa sarong atang na pantubos tanganing mabayadan an pagkamakasalan nin katawohan asin ikabalik an mga tawo sa pagkasangkap. Sa siring an Ley nagin nindang “paratokdo na minagiya pasiring ki Cristo.”—Galacia 3:24.
15:16-18—Ano an “pagluwas nin kago” na nasambitan sa mga bersikulong ini? Minalataw na ini nanonongod sa pagluwas nin kago sa banggi siring man sa seksuwal na relasyon nin mag-agom.
Mga Leksion Para sa Sato:
11:45. Si Jehova Dios banal asin naghahagad na magin banal an mga nagtatao sa saiya nin sagradong paglilingkod. Dapat nindang pagmaigotan na sundon an kabanalan asin magdanay na malinig sa pisikal asin espirituwal.—2 Corinto 7:1; 1 Pedro 1:15, 16.
12:8. Tinogotan ni Jehova an mga dukha na magdolot nin mga gamgam imbes na an mas halangkaw an presyo na karnero bilang dolot sa pag-atang. Makonsiderasyon sia sa mga dukha.
DAPAT NA PAPAGDANAYON AN KABANALAN
An pinakamahalagang mga atang para sa mga kasalan idinodolot sa taonan na Aldaw nin Pagbayad sa Kasalan. Idinodolot an sarong toro para sa mga saserdote asin sa tribo ni Levi. Iinaatang an sarong kanding para sa bakong saserdoteng mga tribo nin Israel. May saro pang kanding na binubutasan nin buhay pasiring sa kaawagan pakatapos na sambiton dian an mga kasalan kan banwaan. An duwang kanding ibinibilang na sarong dolot manongod sa kasalan. Ini gabos nagtotokdo sa bagay na si Jesu-Cristo iaatang asin maghahale man kan mga kasalan.
An mga regulasyon manongod sa pagkakan nin karne asin manongod sa iba pang mga bagay idinodoon sa sato an pangangaipong magin banal kun kita nagsasamba ki Jehova. Angay sana, an mga saserdote mismo kaipuhan na banal. An tolong taonan na kapiestahan mga okasyon para sa dakulang paggayagaya asin pagtao nin pasasalamat sa Kaglalang. Si Jehova nagtao man sa saiyang banwaan nin mga regulasyon may koneksion sa paglapastangan sa saiyang banal na ngaran, pag-otob kan mga Sabbath asin kan Jubileo, paggawe may labot sa mga dukha, asin pagtratar sa mga oripon. Ipinapaheling an kalaenan kan mga bendisyon na ibubunga kan pagkuyog sa Dios asin kan mga maldisyon na sasaparon huli sa pakisuway. Igwa man nin mga regulasyon manongod sa mga dolot may koneksion sa mga kapanugaan asin pagbugtak nin halaga, pinakamatua sa mga hayop, asin pagtao nin lambang ikasampulong kabtang bilang “bagay na banal ki Jehova.”
Mga Hapot sa Kasuratan na Sinimbag:
16:29—Sa anong paagi na kaipuhan kan mga Israelita na ‘pasakitan an saindang kalag’? An prosedimientong ini, na sinusunod sa Aldaw nin Pagtubos, may koneksion sa paghagad nin kapatawadan sa mga kasalan. An pag-ayuno sa panahon na idto minalataw na konektado sa pagmidbid sa pagigin makasalan. Kun siring, posibleng marhay na an ‘pagpasakit sa kalag’ nanonongod sa pag-ayuno.
19:27—Ano an boot sabihon kan pagboot na dai ‘pagbologan nin matambilog an patilya’ o “pagrawrawan an poro” kan barabas? An ley na ini minalataw na itinao tanganing dai pagputolan kan mga Judio an saindang barabas o buhok sa paagi na inaarog an nagkapirang paganong kaugalean. (Jeremias 9:25, 26; 25:23; 49:32) Minsan siring, an pagboot nin Dios dai nangangahulogan na dai na nanggad puedeng putolan kan mga Judio an saindang mga barabas o buhok sa lalauogon.—2 Samuel 19:24.
25:35-37—Pirmeng sala daw para sa mga Israelita na magpatubo? Kun an kuarta ipinautang tanganing gamiton sa pagnegosyo, an nagpautang puedeng magpatubo. Minsan siring, ibinabawal kan Ley na patuboan an inutang na gagamiton tanganing maginhawahan sa kadukhaan. Sala na ganansiahan an pagkalugi sa pinansial nin sarong dukhang-dukhang kapwa.—Exodo 22:25.
26:19—Paanong ‘an kalangitan magigin siring sa batbat asin an daga siring sa tanso’? Huli sa kadaihan nin oran, an itsura kan kalangitan na nasa ibabaw kan daga nin Canaan magigin siring sa matagas asin solidong batbat. Kun mayo nin oran, an daga magigin makinang siring sa kolor tanso asin metal.
26:26—Ano an boot sabihon kan ‘sampulong babae na nagluluto nin tinapay sa sasarong horno’? Sa parate, kaipuhan nin lambang babae nin kanya-kanyang horno para sa gabos na pagluto nia nin tinapay. Alagad an mga tataramon na ini nagtotokdo sa grabeng kakulangan nin kakanon kaya an sarong horno igo nang lutoan kan gabos na tinapay kan sampulong babae. Saro ini sa ihinulang mga resulta nin dai pakapagpadanay nin kabanalan.
Mga Leksion Para sa Sato:
20:9. An espiritu nin pagigin maongison asin madahas kapareho karaot nin paggadan sa pagheling ni Jehova. Kun siring ipinagboot nia na pareho an penalidad sa pagmuda sa sadiring mga magurang asin sa aktuwal na paggadan sa sainda. Bako daw na ini maninigong magmotibar sa sato na magpaheling nin pagkamoot sa satong mga kapagtubod?—1 Juan 3:14, 15.
22:32; 24:10-16, 23. An ngaran ni Jehova dai dapat pag-olog-ologon. Al kontraryo, dapat niatong omawon an saiyang ngaran asin ipamibi na santipikaron logod iyan.—Salmo 7:17; Mateo 6:9.
KUN PAANO NAKAKAAPEKTAR AN LEVITICO SA SATONG PAGSAMBA
An Mga Saksi ni Jehova ngonyan bako nang sakop kan Ley. (Galacia 3:23-25) Minsan siring, huling an sinasabi sa Levitico nagtatao sa sato nin pakarorop sa punto de vista ni Jehova dapit sa laen-laen na bagay, iyan puedeng makaapektar sa satong pagsamba.
Mantang ginigibo nindo an semanal na pagbasa sa Biblia bilang pag-andam sa Teokratikong Paadalan sa Pagmiministro, daing duwa-duwa na matutudok sa isip nindo an bagay na an kabanalan kahagadan kan satong Dios sa mga lingkod nia. An librong ini sa Biblia makakapahiro man sa saindo na itao sa Kaharohalangkawe an pinakamarahay nindo, na pirmeng pinagdadanay an kabanalan para sa saiyang kaomawan.
[Ritrato sa pahina 21]
An mga atang na idinodolot segun sa Ley nagtotokdo ki Jesu-Cristo asin sa saiyang atang
[Ritrato sa pahina 22]
An Kapiestahan kan Tinapay na Mayo nin Lebadura sarong okasyon nin dakulang kagayagayahan
[Ritrato sa pahina 23]
An taonan na mga kapiestahan, na arog kan Kapiestahan nin mga Payag-Payag, mga okasyon para sa mga pasasalamat ki Jehova