Estorya nin Buhay

Naggibo Kami nin Marigon na Desisyon Para sa Pamamahala nin Dios

ISINAYSAY NI MICHAL ŽOBRÁK

Pakalihis nin sambulan na pagkainkomunikado, ginudgod ako pasiring sa sarong parausisa. Dai nahaloy, namula sia asin nagkurahaw: “Mga espiya kamo! Mga espiya kamo nin Amerika!” Ano an nagpaanggot na marhay sa saiya? Hinapot nia pa sana ako kun ano an relihion ko, asin nagsimbag ako: “Saro ako sa Mga Saksi ni Jehova.”

NANGYARI ini labing kabangang siglo na an nakaagi. Kan panahon na iyan, an nasyon na iniistaran ko sakop kan pamamahala nin Komunista. Minsan siring, haloy pa bago kaiyan, naeksperyensiahan mi na an grabeng mga pagtumang sa samong Kristianong gibohon nin pagtotokdo.

Namatean Niamo an Makolog na Epekto nin Guerra

Kan magpoon an Guerra Mundial I kan 1914, otso anyos ako. Kan panahon na iyan, an sakong baryo, an Zálužice, sakop nin monarkiya kan Imperyong Austro-Hungario. Bako sanang rinaot kan guerra an situwasyon sa kinaban kundi biglang tinapos man kaiyan an sakong pagkaniaki. An sakong ama na sarong soldados, nagadan sa mismong enot na taon nin guerra. Huli kaini an sakong ina, an duwang nguhod kong tugang na babae, asin ako nabayaan sa kaherakherak na kadukhaan. Bilang an pinakamatuang aking lalaki, dai nahaloy ako na an nagpapasan kan dakol na paninimbagan sa samong sadit na oma asin sa harong. Poon sa pagkaaki, relihioso akong marhay. Hinahagad ngani kan ministro sa samong Repormadong Iglesia (Calvinista) na ako an magsalida sa saiya asin tokdoan ko an sakong mga kaeskuela kun mayo sia.

Kan 1918 natapos an Dakulang Guerra, asin nakaginhawa kami. Nadaog an Imperyong Austro-Hungario, asin kami nagin mga siudadano kan Republika nin Czechoslovakia. Dai nahaloy, dakol sa samong lugar na nag-imigrar sa Estados Unidos an  nagpuruli. Kaiba sa sainda si Michal Petrík, na nag-abot sa samong baryo kan 1922. Kan magbisita sia sa sarong pamilya sa samong pagtaraed, inimbitaran man kaming mag-ina.

An Pamamahala nin Dios Nagin Tunay sa Samo

Si Michal sarong Estudyante sa Biblia, na apod sa Mga Saksi ni Jehova kaidto, asin sia nagtaram manongod sa importanteng mga isyu sa Biblia na nakapukaw sa interes ko. An pangenot sa mga ini iyo an pag-abot kan Kahadean ni Jehova. (Daniel 2:44) Kan sinabi nia na magkakaigwa nin Kristianong pagtiripon sa baryo nin Záhor sa masunod na Domingo, desidido akong dumuman. Nagmata ako nin alas 4:00 n.a. asin naglakaw ako nin mga 8 kilometros pasiring sa harong kan sakong pinsan tanganing magsubli nin bisikleta. Pagkatapos na hirahayon an lupos na goma kaini, nagbisikleta ako nin 24 kilometros pa pasiring sa Záhor. Dai ko aram kun saen gigibohon an pagtiripon, kaya nagpadagos ako nin luway-luway sa kalabaan kan saro sa mga tinampo. Dangan namidbid ko an sarong awit na pan-Kahadean na kinakanta sa saro sa mga harong. Luminukso an puso ko sa kagayagayahan. Luminaog ako sa harong asin ipinaliwanag kun taano ta yaon ako duman. Inimbitaran akong mamahaw kaiba an pamilya, dangan iiniba ninda ako sa pagtiripon. Maski kaipuhan kong magbisikleta asin maglakaw nin 32 kilometros pa papuli sa harong, dai lamang ako nakamate nin kapagalan.​—Isaias 40:31.

Naakit ako sa malinaw, basado sa Bibliang mga paliwanag na itinatao kan Mga Saksi ni Jehova. An oportunidad na magkamit nin maogma asin kontentong buhay sa irarom kan pamamahala nin Dios nakatudok sa puso ko. (Salmo 104:28) Nagdesisyon kaming mag-ina na magsumitir nin sarong surat nin paghale sa samong iglesia. Nagin dahelan ini na mapag-orolay-olayan kami sa samong baryo. May nagkapira na habo na nganing makipag-olay sa samo dawa kadikit na panahon, pero nagkaigwa kami nin marahay na pakikiasosyar sa dakol na Saksi sa samong lugar. (Mateo 5:​11, 12) Dai nahaloy pakalihis kaiyan nabautismohan ako sa Salog nin Uh.

An Ministeryo an Nagin Buhay Niamo

Ginamit mi an lambang oportunidad na maghulit manongod sa Kahadean ni Jehova. (Mateo 24:14) Nagkonsentrar kami partikularmente sa organisadong marhay na mga kampanya nin paghuhulit kun Domingo. Sa pankagabsan, an mga tawo kan panahon idto nagmamata nin amay, kaya nakakapoon kami nin medyo amay sa paghuhulit. Pagtaodtaod sa aldaw na iyan, iiniiskedyul an sarong pampublikong pagtiripon. An mga paratokdo sa Biblia sa kadaklan nagtataram nin ekstemporanyo. Kinokonsiderar ninda an kabilangan kan mga interesado, an saindang pinaghalean na relihion, asin an mga isyu na pinagkakainteresan ninda.

An mga katotoohan sa Biblia na samong ihinuhulit nagbukas kan mga mata kan dakol na sadiosan an puso. Dai nahaloy pakatapos na mabautismohan ako, nagtrabaho ako sa baryo nin Trhovište. Sa sarong harong, nakipag-olay ako sa sarong mabooton asin makikatood na babae, si Mrs. Zuzana Moskal. Sia asin an saiyang pamilya mga Calvinista, na arog ko kaidto. Sa ibong kan pagkaigwa nia nin kaaraman sa Biblia, dakol siang hapot sa Biblia na dai nasisimbag. Nag-olay kami nin sarong oras, asin napasakamotan ko sia nin sarong libro na The Harp of God. *

Tolos na iiniba kan mga Moskal an pagbasa kan librong Harp sa regular na pagbasa ninda sa Biblia. Dakol pang pamilya sa baryong iyan an nagpaheling nin interes asin nagpoon na mag-atender sa samong mga pagtiripon. Marigon na nagpatanid an Calvinistang ministro ninda tumang samo asin sa samong mga literatura. Dangan isinuherir sa ministro kan nagkapirang interesado na magpasiring sia sa samong pagtiripon asin pahimutikan an samong mga katokdoan durante kan pampublikong debate.

Nag-abot an ministro, alagad ta mayo siang ikinapresentar ni sarong argumento sa Biblia na nagsusuportar sa saiyang mga katokdoan. Sa pagdepensa sa sadiri nia, sia nagsabi: “Dai niato puedeng tubodon an gabos na yaon sa Biblia. Isinurat iyan nin mga tawo, asin an mga hapot sa relihion puedeng ipaliwanag sa laen-laen na paagi.” Iyan panahon nin dakulang pagbago para sa dakol. May mga nagsabi sa ministro na kun dai sia nagtutubod sa Biblia, dai na sinda masimba asin dai na sinda madangog sa mga sermon nia. Huli kaini, naghale na sinda sa Iglesia Calvinista, asin mga 30 katawo hale sa baryong iyan an marigon na nanindogan para sa katotoohan sa Biblia.

 An paghuhulit kan maogmang bareta kan Kahadean an nagin buhay niamo, kaya natural sanang naghahanap ako nin sarong kadamaydamay na hale sa pamilyang may makosog na espirituwalidad. An saro sa mga kapwa trabahador ko sa ministeryo iyo si Ján Petruška, na nakanood kan katotoohan sa Estados Unidos. Pinahanga ako kan saiyang aking babae na si Maria huli sa pagigin andam kaini na magpatotoo sa lambang tawo, na arog nanggad kan saiyang ama. Ikinasal kami kan 1936, asin si Maria an nagin maimbod na kadamaydamay ko sa laog nin 50 taon, sagkod na magadan sia kan 1986. Kan 1938 namundag an samong bugtong na aking si Eduard. Alagad kan panahon na iyan, garo baga nagdadangadang an saro pang guerra sa Europa. Paano iyan makakaapekto sa samong gibohon?

Nabalo an Samong Kristianong Neutralidad

Kan magpoon an Guerra Mundial II, an Eslovaquia, na nagin suway na nasyon, sakop nin Nazi. Pero, mayo pang espesipikong aksion na ginigibo an gobyerno tumang sa Mga Saksi ni Jehova bilang sarong organisasyon. Siempre, kaipuhan ming magtrabaho nin sekreto, asin an samong mga literatura sinensor. Minsan siring, may pakamansay na ipinadagos mi an samong mga aktibidad.​—Mateo 10:16.

Mantang naggagrabe an guerra, inapod ako sa armi, maski labi na akong 35 anyos. Huli sa sakong Kristianong neutralidad, nagsayuma akong magpartisipar sa guerra. (Isaias 2:2-4) Marahay sana ta, bago makadesisyon an mga autoridad kun anong gigibohon sa sako, binutasan an gabos na kapareho ko an edad.

Naaraman mi na mas masakit nanggad an pamumuhay kan samong mga tugang sa mga siudad kisa samo na namumuhay sa probinsia. Gusto ming ihiras an yaon sa samo. (2 Corinto 8:14) Huli kaini, nagkukua kami nin pinakadakol na kakanon na kaya ming darahon asin nagbibiahe kami nin labing 500 kilometros pasiring sa Bratislava. An bogkos nin Kristianong pakikikatood asin pagkamoot na nabilog niamo durante kan mga taon nin guerra an nagsustenir sa samo sa masakit na mga taon na madali nang umabot.

Pakakua nin Kinakaipuhan na Pagparigon sa Boot

Pagkatapos kan Guerra Mundial II, an Eslovaquia nagin sakop giraray kan Czechoslovakia. Poon 1946 sagkod 1948, ginibo an pambilog na nasyon na mga kombension kan Mga Saksi ni Jehova magsalang sa Brno o sa Prague. Kami na hale sa sirangan na Eslovaquia nagbibiahe paagi sa espesyal na mga tren na iinareglo para sa mga delegado kan kombension. Puede nindong apodon an mga tren na ini na nag-aawit na mga tren, huli ta nagkakaranta kami sa bilog na biahe.​—Gibo 16:25.

Espesyalmenteng nagigirumdoman ko an kombension kan 1947 sa Brno, kun saen tolong Kristianong paraataman hale sa pankinaban na opisina prinsipal, kaiba si Tugang na Nathan H. Knorr, an presente. Tanganing ipaisi an pampublikong pahayag, dakol sa samo an naglakaw sa bilog na siudad  sulot an mga plakard na nagpapaisi kan tema. An samong aki, si Eduard, na nuebe anyos pa sana kaidto, namondong marhay ta mayo sia nin plakard. Kaya naggibo an mga tugang nin mas sadit na mga plakard bako sanang para sa saiya kundi para man sa dakol na ibang aki. Marahay an nagibo kan mga aking ini sa pagpaisi kan pahayag!

Kan Pebrero 1948 an mga Komunista an tuminukaw sa puesto. Aram mi na maabot an panahon na mahiro an gobyerno tanganing pogolan an samong ministeryo. Sarong kombension an ginibo sa Prague kan Setyembre 1948, asin makosog an samong emosyon mantang inaantisipar mi an saro pang pagprohibir sa samong pampublikong mga pagtiripon, pakalihis nin tolo sanang taon nin katalingkasan na magtiripon. Bago kami huminale sa kombension, inako mi an sarong resolusyon na, sa sarong kabtang, nagsasabi: “Kita, na Mga Saksi ni Jehova, na iribang nagkakatiripon . . . , determinadong mas lalo pang dugangan an maogmang paglilingkod na ini, asin, huli sa dai na kutana maninigong kabootan nin Kagurangnan, magpadagos dian sa marahay na panahon asin sa mga panahon nin pagbalo, asin ipahayag an ebanghelyo kan kahadean nin Dios na may orog pang kaigotan.”

“Mga Kaiwal kan Estado”

Duwang bulan sana pagkatapos kan kombension sa Prague, sinakyada kan pulisiya sekreta an erokan na Bethel na harani sa Prague. Kinua ninda an propiedad, kinompiskar an ano man na literaturang makua ninda, asin inarestar an gabos na Bethelite asin iba pang tugang. Alagad dakol pa an madatong.

Durante kan banggi nin Pebrero 3-4, 1952, linibot kan mga hukbong panseguridad an nasyon asin inarestar an labing 100 na Saksi. Saro ako sa sainda. Mga alas tres nin aga, pinukaw kan mga pulis an bilog na pamilya ko. Daing paliwanag, hinagad ninda na umiba ako sainda. Kinadenahan ako asin tinakopan an sakong mga mata patin kaiba an nagkapirang iba pa isinalya ako sa likod nin sarong trak. Ilinaag ninda ako sa pagkainkomunikado.

Nag-agi an sambulan na mayong nakikipag-olay sa sako. An solamenteng tawo na naheheling ko iyo an guardia na isinasangsang an kadikit na kakanon sa sarong labot sa pinto. Dangan ipinaapod ako kan parausisa na nasambitan sa kapinonan. Pagkatapos na apodon nia akong espiya, sia nagsabi pa: “An relihion pagigin ignorante. Mayo nin Dios! Dai mi puedeng itogot na lokohon nindo an samong grupo nin mga trabahador. Magsalang bitayon kamo o magadan kamo sa bilanggoan. Asin kun dumigdi an Dios nindo, gagadanon mi man sia!”

Mantang aram kan mga autoridad na mayo nin espesipikong ley na nagbabawal sa samong Kristianong mga aktibidad, gusto nindang tawan nin bagong kahulogan an samong aktibidad tanganing ibagay iyan sa nag-eeksister na mga ley paagi sa pagladawan sa samo na “mga kaiwal kan Estado” asin mga espiya nin ibang nasyon. Tanganing magibo iyan, kaipuhan nindang raoton an samong determinasyon asin “patugaon” kami sa falsong mga sahot. Pagkatapos nin pag-usisa kan bangging iyan, dai ako tinogotan na magtorog. Sa laog nin pira sanang oras, inusisa na naman ako. Ngonyan gusto kan parausisa na pirmahan ko an sarong deklarasyon na nagsasabi: “Ako bilang kaiwal kan People’s Democratic Czechoslovakia dai nag-ayon sa [grupo nin mga paraoma] huli ta hinahalat ko an mga Amerikano.” Kan magsayuma akong pirmahan an siring na kaputikan, ipinadara ako sa sarong selda sa pagpadusa.

Pinagbawalan akong magtorog, maghigda, o dawa magtukaw. Puede sana akong magtindog o maglakawlakaw. Kun pagal-pagal na ako, minahigda ako sa sementadong salog. Dangan dadarahon giraray ako kan mga guardia sa opisina kan  parausisa. “Ano mapirma ka na?” an hapot kan parausisa. Kan magsayuma giraray ako, sinuntok nia ako sa lalauogon. Nagpoon akong dumugo. Dangan uminagrutong sia sa mga guardia: “Gusto niang gadanon an sadiri nia. Bantayan sia tanganing dai sia makahugot!” Ibinalik giraray ako sa pagkainkomunikado. Sa laog nin anom na bulan an mga taktikang ini sa pag-usisa paorootrong ginibo sa dakol na okasyon. Daing ideolohikong paniniwala o pagprobar na ipaako sako na kaiwal ako kan Estado an nakapaluya kan sakong desisyon na papagdanayon an sakong integridad ki Jehova.

Sarong bulan bago ako bistahon, sarong piskal an nag-abot hale sa Prague asin inusisa an lambang saro sa samong grupo nin 12 tugang. Hinapot nia ako: “Ano an gigibohon mo kun salakayon kan mga imperyalistang taga Solnopan an satong nasyon?” “Kun ano an ginibo ko kan salakayon an USSR kan nasyon na ini kaiba ni Hitler. Dai ako nakipaglaban kaidto, asin dai ako makikipaglaban ngonyan huli ta ako sarong Kristiano asin ako neutral.” Dangan sinabihan nia ako: “Dai mi puedeng togotan an Mga Saksi ni Jehova. Kaipuhan mi an mga soldados enkaso salakayon kita kan mga imperyalistang taga Solnopan, asin kaipuhan mi an mga soldados tanganing patalingkason an satong grupo nin trabahador sa Solnopan.”

Kan Hulyo 24, 1953, dinara kami sa hokoman. Sunod-sunod na inapod kaming 12 sa atubangan nin panel nin mga huwes. Ginamit mi an oportunidad sa pagtao nin patotoo manongod sa samong pagtubod. Pagkatapos ming simbagon an falsong mga sahot sa samo, sarong abogado an nagtindog asin nagsabi: “Dakol na beses na akong yaon sa hokoman na ini. Sa parate, igwa nin dakol na pagbuyboy, pagsolsol, asin mga luha pa ngani. Alagad an mga tawong ini mahale na mas makosog kisa kan pag-abot ninda.” Paghaloyhaloy, gabos kaming 12 ipinahayag na may sala nin pakipagkasapakat tumang sa Estado. Sinentensiahan ako nin tolong taon asin kokompiskaron kan Estado an gabos kong propiedad.

An Pagkagurang Dai Nakapapondo sa Sako

Pakatapos na makapuli ako, minamanmanan pa man giraray ako kan pulisiya sekreta. Sa ibong kaiyan, ipinagpadagos ko an sakong teokratikong mga aktibidad asin ipinaniwala sa sako an espirituwal na pangangataman sa samong kongregasyon. Maski tinogotan kaming mag-istar sa samong harong na kinompiskar, ibinalik iyan sa samo sa legal na paagi pakalihis sana nin 40 taon, pagkatapos na bumagsak an Komunismo.

Bako ako an huring miembro kan samong pamilya na nabilanggo. Tolong taon pa sana akong nakakapuli kan inapod sa serbisyo militar si Eduard. Huli sa saiyang konsensia na sinanay sa Biblia, sia nagsayuma asin ibinilanggo. Pakalihis nin mga taon, dawa an sakong makoapo na si Peter, nakaeksperyensia man nin arog kaiyan, sa ibong kan maluya niang salud.

Kan 1989 buminagsak an Komunistang rehimen sa Czechoslovakia. Kanigoan an sakong kaogmahan na pakalihis nin apat na dekada nin pagprohibir, libre na akong maghulit sa harong-harong! (Gibo 20:20) Sagkod na itinotogot kan sakong salud, ikinakaogma ko an arog kaining klase nin paglilingkod. Ngonyan na 98 anyos na ako, an sakong salud bako nang arog kan dati, alagad naoogma ako na nakakapagpatotoo pa man giraray ako sa mga tawo manongod sa mamuraway na mga panuga ni Jehova para sa ngapit.

Mabibilang ko an 12 namamayo sa limang laen-laen na nasyon na namahala sa sakong ginikanan na banwaan. Kaiba dian an mga diktador, presidente, asin sarong hade. Mayo sa sainda an nakatao nin ano man na nagdadanay na solusyon sa mga problema na nagpasakit sa mga tawo sa irarom kan pamamahala ninda. (Salmo 146:​3, 4) Nagpapasalamat ako ki Jehova ta tinogotan nia akong mamidbid sia kan ako hoben pa. Sa siring, nasabotan ko an solusyon na itatao nia paagi sa saiyang Mesiyanikong Kahadean asin na likayan an daing kamanungdanan na buhay na mayo an Dios. Aktibo kong ihinulit an pinakamaogmang bareta sa laog nin labing 75 taon, asin nagtao iyan sa sako nin katuyohan sa buhay, satispaksion, asin maliwanag na paglaom na buhay na daing katapusan digdi sa daga. Ano pa an hahagadon ko? *

[Mga Nota sa Ibaba]

[Ritrato sa pahina 26]

Dai nahaloy pakatapos kan samong kasal

[Ritrato sa pahina 26]

Kaiba si Eduard kan enot na mga taon nin 1940

[Ritrato sa pahina 27]

Pagpaisi kan kombension sa Brno, 1947