Papagdanayon an Timbang na Pagmansay sa Paggamit nin Inomon na de Alkohol

“An arak paraolog-olog, an nakakaburat na arak paraparibok, asin an gabos na nalalagalag huli kaiyan bakong madonong.”​—TALINHAGA 20:1.

1. Paano ipinahayag kan salmista an saiyang pag-apresyar sa nagkapirang marahay na balaog hale ki Jehova?

“AN LAMBANG marahay na balaog asin lambang sangkap na regalo hale sa itaas, huling iyan naghahale sa Ama kan langitnon na mga liwanag,” an isinurat kan disipulong si Santiago. (Santiago 1:17) Motibado nin utang na boot sa balakid na marahay na balaog nin Dios, nag-awit an salmista: “Saiyang pinapatubo an berdeng doot para sa mga hayop, asin an mga pananom para sa paglilingkod sa katawohan, tanganing tumunga an kakanon sa daga, asin an arak na nagpapagayagaya sa puso nin magagadanon na tawo, tanganing pakintabon nin lana an lalauogon, asin an tinapay na nakakabuhay sa puso nin magagadanon na tawo.” (Salmo 104:​14, 15) An arak asin iba pang inomon na de alkohol, arog kan pananom, tinapay, asin lana, marahay na  mga probisyon hale sa Dios. Paano niato iyan maninigong gamiton?

2. Anong mga hapot an totokaron niato manongod sa paggamit nin inomon na de alkohol?

² An nakakagayagayang regalo marahay sana kun ginagamit nin tama. Halimbawa, an tangguli “marahay,” alagad “an pagkakan nin labi-labing tangguli bakong marahay.” (Talinhaga 24:13; 25:27) Minsan ngani puedeng nakakaogma an pag-inom nin “kadikit na arak,” an pag-abuso sa inomon na de alkohol sarong seryosong problema. (1 Timoteo 5:23) “An arak paraolog-olog,” an patanid kan Biblia, “an nakakaburat na arak paraparibok, asin an gabos na nalalagalag huli kaiyan bakong madonong.” (Talinhaga 20:1) Pero, ano an boot sabihon kan nalalagalag huli kan inomon na de alkohol? * Gurano kadakol an sobra? Ano an timbang na pagmansay sa bagay na ini?

“Nalalagalag” Huli kan Inomon na de Alkohol​—Paano?

3, 4. (a) Ano an nagpapaheling na kinokondenar sa Biblia an pag-inom sagkod na maburat? (b) Ano an nagkapirang sintoma nin pagkaburat?

³ Sa suanoy na Israel, an sarong aking habong magsolsol na parapagutid asin paraburat ginagapo sagkod na magadan. (Deuteronomio 21:18-21) Sinadol ni apostol Pablo an mga Kristiano: “Umontok sa pakikiiba sa siisay man na inaapod na tugang na parapakisaro o tawong mahanab o parasamba sa idolo o paramuda o paraburat o parakikil, na dai ngani magkakan kaiba nin siring na tawo.” Malinaw nanggad, kinokondenar sa Kasuratan an pag-inom sagkod na maburat.​—1 Corinto 5:11; 6:​9, 10.

⁴ Ilinaladawan an mga sintoma nin pagkaburat, an Biblia nagsasabi: “Dai ka magheling sa arak kun an kolor kaini nagpupulapula, kun ini nagkikinang sa kopa, kun ini suabeng minalaog. Pakatapos kaiyan nangangagat ini na siring sa halas, asin nagluluwas ini nin hilo na siring sa rimoranon. An saimong sadiring mga mata makakaheling nin pambihirang mga bagay, asin an saimong sadiring puso magtataram nin salang mga bagay.” (Talinhaga 23:31-33) An sobrang pag-inom nangangagat na siring sa makamandag na halas, na nagtataong helang, karibarawan nin isip, daing pag-aram pa ngani. An sarong paraburat tibaad makaheling nin “pambihirang mga bagay” huli ta sia puedeng nakakaheling nin bakong tunay na bagay sa isip o nagpapantasia. Puedeng dai na man siang gayo nag-aalangan na magtaram nin salang mga kaisipan asin pagmawot na napopogolan kun normal.

5. Sa anong paagi nakakadanyar an pagpalabilabi sa inomon na de alkohol?

⁵ Alagad paano kun an saro naggagamit nin inomon na de alkohol alagad nag-iingat na dai uminom sagkod na risa na kan iba na sia burat na? May mga indibiduwal na daing gayo risa na burat na dawa nakainom na nin dakol. Minsan siring, an pag-isip na dai makakadanyar an siring na gibo sa katunayan pagdaya sa sadiri. (Jeremias 17:9) Luway-luway asin padikitdikit, an saro puedeng magdepende na sa inomon na de alkohol asin magin “oripon nin dakol na arak.” (Tito 2:3) May labot sa proseso nin pagigin sarong alkoholiko, an autor na si Caroline Knapp nagsasabi: “Iyan luway-luway, gradwal, dai naririsa, depisil madakop na proseso.” Nakakagadan nanggad na siod an pagpanganangana sa inomon na de alkohol!

6. Taano ta maninigong likayan nin saro an pagpalabilabi sa inomon na de alkohol saka sa kakanon?

⁶ Pensaron man an patanid ni Jesus: “Atenderan an saindong sadiri na an saindong mga puso dai noarin man mapagabatan nin sobrang pagkakan asin makosog na pag-inom patin mga kahaditan sa buhay, asin sa panale an aldaw na iyan mag-abot sa saindo na siring sa sarong siod. Huli ta madatong iyan sa gabos na nag-eerok sa ibabaw kan bilog na daga.” (Lucas 21:​34, 35) An pag-inom dai kaipuhan na umabot sa pagkaburat bago kaiyan patungkaon asin  gibohon na hugakon an sarong tawo​—sa pisikal saka sa espirituwal. Paano kun abotan sia kan aldaw ni Jehova sa siring na kamugtakan?

An Puedeng Ibunga kan Pag-abuso sa Inomon na de Alkohol

7. Taano an pag-abuso sa inomon na de alkohol ta sarongat sa pagboot kan Kasuratan na sinasabi sa 2 Corinto 7:1?

⁷ An labi-labing paggamit nin inomon na de alkohol nagbubunga nin dakol na peligro​—sa pisikal sagkod sa espirituwal. Kabilang sa mga helang na bunga nin pag-abuso sa inomon na de alkohol an cirrhosis kan katoy, paggatok kan katoy huli sa inomon na de alkohol, asin mga helang sa nerbios na arog kan delirium tremens (mga pagsumpong nin pagkapurisaw, pagkubogkubog asin mga pakaheling nin bakong tunay na mga bagay). An halawig na salang paggamit nin inomon na de alkohol puede man na magbunga nin kanser, diabetes, asin nagkapirang helang sa puso asin tulak. An salang paggamit nin inomon na de alkohol malinaw na sarongat sa pagboot kan Kasuratan: “Magpakalinig kita sa lambang ramog nin laman asin espiritu, na sinasangkap an kabanalan sa pagkatakot sa Dios.”​—2 Corinto 7:1.

8. Segun sa Talinhaga 23:​20, 21, ano an puedeng magin resulta nin pag-abuso sa inomon na de alkohol?

⁸ An pag-abuso sa inomon na de alkohol puede man na mangahulogan nin pagsayang sa ginaganar, nin pagkawara pa ngani nin trabaho. Si Hadeng Salomon kan suanoy na Israel nagpatanid: “Dai ka makiiba sa mga makosog na parainom nin arak, sa mga parapagutid na parakakan nin karne.” Taano? Ipinaliwanag nia: “Huli ta an paraburat asin parapagutid magigin dukha, asin an pagtungka magubing sa saro nin mga trapo.”​—Talinhaga 23:​20, 21.

9. Taano ta madonong para sa saro na likayan na uminom nin inomon na de alkohol kun sia magmamaneho?

⁹ Itinotokdo an saro pang peligro, an The Encyclopedia of Alcoholism nagsasabi: “Ipinaheling kan mga pagsiyasat na an inomon na de alkohol nagbubunga nin pagluya sa abilidad na magmaneho, kaiba an rikas nin reaksion, koordinasyon, atension, rigmat nin pagheling asin paghusgar.” Kapahapahamak an nagigin resulta kan pagmaneho mantang nasa impluwensia nin inomon na de alkohol. Sa Estados Unidos sana, manampulong ribo an nagagadan asin ginatos na ribo an naeerido kada taon sa mga aksidente na konektado sa inomon na de alkohol. Ini partikularmenteng delikado sa mga hoben, na kulang pa an eksperyensia sa pagmaneho saka sa pag-inom. Puede daw na magmaneho an siisay man pakatapos na makainom nin nagkapirang inomon na de alkohol asin kasabay kaiyan magsabi na iginagalang nia an buhay bilang balaog na hale ki Jehova Dios? (Salmo 36:9) Huli sa kabanalan nin buhay, pinakamarahay na an saro dai nanggad uminom nin inomon na de alkohol kun sia magmamaneho.

10. Paano puedeng maapektaran kan alkohol an satong isip, asin taano ta peligroso iyan?

¹⁰ An labi-labing pag-inom nakakadanyar sa mga tawo bako sanang sa pisikal kundi siring man sa espirituwal. “Arak patin mahamis na arak an naghahale nin marahay na motibo,” an sabi kan Biblia. (Oseas 4:11) An alkohol nakakaapekto sa isip. “Kun uminom an saro,” an paliwanag kan sarong publikasyon kan Nasyonal na Institusyon sa Pagdodroga sa E.U., “an alkohol minasagom sa sistemang panunaw na minaiba sa sirkulasyon nin dugo asin marikas na nakakaabot sa hotok. Nagpopoon na paluyahon kaiyan an mga kabtang kan hotok na nagkokontrol sa pag-iisip asin emosyon. An saro dai nang gayo nakakamate nin pag-alangan, kulang na an pagpopogol sa sadiri.” Sa siring na kamugtakan, mas posible na kita ‘malagalag,’ gumawe na daing pakundangan, asin mapaatubang sa dakol na sugot.​—Talinhaga 20:1.

11, 12. Anong espirituwal na danyos an puedeng ibunga kan labi-labing paggamit nin inomon na de alkohol?

¹¹ Dugang pa, an Biblia nagboboot: “Kamo man nagkakakan o nag-iinom o ano pa man an ginigibo,  gibohon an gabos na bagay sa ikakamuraway nin Dios.” (1 Corinto 10:31) Makakatao man lamang daw nin kamurawayan sa Dios an pag-inom nin awad-awad na inomon na de alkohol? Siertong gugustohon nin sarong Kristiano na likayan na magkaigwa nin reputasyon bilang makosog na parainom. An siring na reputasyon magdadara nin katuyawan, bako nin kamurawayan, sa ngaran ni Jehova.

¹² Kumusta kun huli sa bakong tama sanang pag-inom nin sarong Kristiano nasingkog an sarong kapagtubod, tibaad sarong bagohan na disipulo? (Roma 14:21) “An siisay man na magpasingkog sa saro kan mga saradit na ini na nagtubod sako,” an patanid ni Jesus, “marahay pa saiya na gakodan an saiyang liog nin gapong gilingan na arog kan iniitok nin asno asin lamoson sa mahiwas na dagat.” (Mateo 18:6) An sobrang pag-inom puede man na magresulta sa pagkawara nin mga pribilehio sa kongregasyon. (1 Timoteo 3:1-3, 8) Dai man maninigong paglingawan an iriwal na puedeng mangyari sa laog kan pamilya dahelan sa pag-abuso sa inomon na de alkohol.

Likayan an mga Peligro​—Paano?

13. Ano an importanteng bagay tanganing malikayan an pag-abuso sa inomon na de alkohol?

¹³ An sarong paagi tanganing malikayan an mga peligro nin pag-abuso sa inomon na de alkohol iyo an pag-aram kun saen an sagkodan, bakong an sagkodan sa pagpalabilabi asin pagkaburat, kundi an sagkodan sa pagigin tama sana asin pagpalabilabi. Siisay an makakadeterminar kun gurano kadakol an tama sana para sa saindo asin kun gurano kadakol an masasabing pagpalabilabi? Mantang dakol na bagay an kalabot, dai puedeng magkaigwa nin estriktong susundon manongod sa kun gurano kadakol an masasabing sobrang pag-inom. Dapat na personalmenteng aram kan lambang saro an saiyang limite asin dai lumampas sa limiteng iyan. Ano an makakatabang sa saindo na magdesisyon kun gurano kadakol an sobra na para sa saindo? May prinsipyo daw na puedeng magserbing giya?

14. Anong naggigiyang prinsipyo an makakatabang sa saindo na maheling kun saen an sagkodan sa pagigin tama sana asin pagpalabilabi?

¹⁴ Sinasabi kan Biblia: “Ingatan mo an praktikal na kadonongan asin kakayahan sa pag-iisip, asin ta sinda magigin buhay sa saimong kalag asin kawilihan sa saimong halonan.” (Talinhaga 3:​21, 22) Kun siring, an naggigiyang prinsipyo na maninigong sundon iyo ini: An gurano man kadakol na inomon na de alkohol na nakakaolang nin dai man kaipuhan sa saindong paghusgar asin nagpapangurol sa saindong kakayahan sa pag-iisip nagigin sobra na para sa saindo personalmente. Alagad dapat kamong magin sadiosan sa saindong sadiri sa pag-aram kun ano an personal na limiteng iyan!

15. Noarin puedeng magin sobra na dawa an sarong tagay?

¹⁵ Sa nagkapirang situwasyon, dawa sarong tagay tibaad sobra na. Huli sa peligro kaiyan sa aki na nasa matris, tibaad magdesisyon an sarong bados na babae na dai na nanggad mag-inom. Asin bako daw na kabootan an paglikay na uminom sa atubangan nin saro na nagkaigwa nin problema sa alkoholismo o na dai itinotogot kan saiyang konsensia an pag-inom? Pinagbotan ni Jehova an mga naggigibo kan saindang mga katongdan bilang mga saserdote sa tabernakulo: “Dai kamo uminom nin arak o nakakaburat na inomon . . . kun minalaog kamo sa tolda nin katiriponan, tanganing dai kamo magadan.” (Levitico 10:​8, 9) Kun siring, likayan an pag-inom nin inomon na de alkohol bago mag-atender sa Kristianong mga pagtiripon, kun nakikikabtang sa ministeryo, asin kun nag-aasikaso nin iba pang espirituwal na mga paninimbagan. Dugang pa, sa mga nasyon na an pag-inom nin inomon na de alkohol ibinabawal o itinotogot sana duman sa mga nakaabot na sa espesipikong edad, maninigong sunodon an mga ley kan nasyon.​—Roma 13:1.

16. Paano kamo maninigong magdesisyon kun puestohan kamo nin inomon na de alkohol?

¹⁶ Kun inaalokan o pinupuestohan kamo nin  inomon na de alkohol, an dapat na enot na ihapot: ‘Maninigo daw talaga akong uminom?’ Kun kamo magdesisyon na uminom, magin malinaw sa isip an saindong personal na limite, asin dai kamo magsobra sa limiteng iyan. Dai pagtogotan an matinaong kag-istimar na impluwensiahan kamo. Asin mag-ingat sa mga serbihan nin arak na nag-aalok nin mga inomon na daing limite sa mga okasyon na siring baga sa mga punsion sa kasal. Sa dakol na lugar, an mga aki legal na tinotogotan na uminom nin inomon na de alkohol. Paninimbagan kan mga magurang na tokdoan an saindang mga aki mapadapit sa paggamit nin inomon na de alkohol asin subaybayan an saindang mga hiro-hiro sa bagay na ini.​—Talinhaga 22:6.

Puede Nindong Resolberan an Problema

17. Ano an makakatabang sa saindo tanganing maheling kun baga kamo may problema sa pag-abuso sa inomon na de alkohol?

¹⁷ Problema daw para sa saindo an salang paggamit nin arak asin nakakaburat na inomon? Makakasierto kamo dian, kun an pag-abuso sa inomon na de alkohol nagigin hilom na kasalan, maabot an panahon magkakaigwa iyan nin epekto sa saindo. Kaya gumibo nin hararom, sadiosan na pag-ebalwar kan saindong sadiri. Hapoton an saindong sadiri nin nagsisiyasat na mga hapot na arog baga nin: ‘Mas parate daw akong nag-iinom kisa kaidto? Nagigin mas makosog na daw an alkohol kan iniinom ko? Ginagamit ko daw an inomon na de alkohol tanganing dulagan an mga kahaditan, tension, o problema? Igwa na daw nin miembro nin pamilya o katood na nagpahayag nin pagkahadit manongod sa sakong pag-inom? Nagbunga na daw nin mga problema sa laog kan sakong pamilya an sakong pag-inom? Nadedepisilan daw akong dai makainom sa laog nin sarong semana, sarong bulan, o nagkapirang bulan? Itinatago ko daw sa iba kun gurano kadakol an iniinom kong arak?’ Kumusta kun iyo an simbag sa nagkapirang hapot na ini? Dai magin siring sa sarong tawo na ‘nagheheling sa saiyang natural na lalauogon sa salming asin nalilingawan tolos kun anong klase siang tawo.’ (Santiago 1:22-24) Gumibo nin mga lakdang na itanos an problema. Ano an puedeng gibohon nindo?

18, 19. Paano nindo mapopondo an labi-labing paggamit nin inomon na de alkohol?

¹⁸ Sinadol ni apostol Pablo an mga Kristiano: “Dai kamo maburat sa arak, na dian igwa nin karigsokan, kundi padagos kamong mapano nin espiritu.” (Efeso 5:18) Magdesisyon kun gurano kadakol na inomon na de alkohol an labi-labi na para saindo, asin magbugtak nin tamang limite. Magdesisyon na dai sumobra sa limite; magpogol sa sadiri. (Galacia 5:​22, 23) Igwa daw kamo nin mga kaibaiba na nag-iimpluwensia sa saindo na magpalabilabi? Magmaan. “Sia na naglalakaw na kaiba nin mga madonong magigin madonong,” an sabi kan Biblia, “alagad sia na nakikiiba sa mga lolong maraot an aabotan.”​—Talinhaga 13:20.

¹⁹ Kun naggagamit kamo nin inomon na de alkohol tanganing dulagan an sarong problema, onestong atubangon an problema. Puedeng maresolberan an mga problema paagi sa pag-aplikar kan konseho hale sa Tataramon nin Dios. (Salmo 119:105) Dai mag-alangan na dumolok sa sarong pinagtitiwalaan na Kristianong magurang sa kongregasyon para sa tabang. Aprobetsaran na marhay an mga probisyon ni Jehova tanganing parigonon an saindong espirituwalidad. Pakosogon an saindong relasyon sa Dios. Mamibi sa saiya nin regular​—nangorogna manongod sa saindong mga kaluyahan. Makimaherak sa Dios na ‘dalisayon an saindong mga bato asin an saindong puso.’ (Salmo 26:2) Siring kan tinokar sa sinusundan na artikulo, gibohon an saindong pinakamakakaya na maglakaw sa dalan nin integridad.

20. Anong mga lakdang an tibaad kaipuhan nindong gibohon tanganing maresolberan an nagpapadagos na problema nin pagpalabilabi?

²⁰ Kumusta kun magpadagos an problema nin pagpalabilabi sa ibong kan saindong mga paghihingoa?  Kun siring dapat nindong sunodon an sadol ni Jesus: “Kun an saimong kamot iyo an minapasingkog sa saimo, putola iyan; marahay pa saimo na lumaog sa buhay na putol kisa may duwang kamot na magduman sa Gehenna.” (Marcos 9:43) An simbag iyo na: Dai na nanggad uminom. Iyan an desisyon na ginibo nin sarong babae na aapodon niatong Irene. “Pakalihis nin haros duwa may kabangang taon nin paglikay sa inomon na de alkohol,” an sabi nia, “nagpoon akong mag-isip na an sarong tagay tibaad ayos lang, tangani sanang helingon kun makakaya ko iyan. Alagad sa mismong oras na naiisip ko iyan, tolos akong namimibi ki Jehova manongod dian. Determinado akong dai na uminom nin inomon na de alkohol sagkod sa bagong sistema​—tibaad dai na ngani dawa sa panahon na iyan.” An biyong paglikay sadit na sakripisyo karibay kan buhay sa matanos na bagong kinaban nin Dios.​—2 Pedro 3:13.

“Dumalagan Kamo sa Paagi na Kamtan Nindo Iyan”

21, 22. Ano an puedeng makaolang sato na makaabot sa sagkodan kan paorumbasan para sa buhay, asin paano niato iyan malilikayan?

²¹ Iinaagid an Kristianong pamumuhay sa sarong paorumbasan, o sarong kompetisyon, si apostol Pablo nagsabi: “Dai kamo nakakaaram na an mga paradalagan sa paorumbasan gabos nagdadalagan, alagad ta saro sana an nag-aako kan premyo? Dumalagan kamo sa paagi na kamtan nindo iyan. Dugang pa, an gabos na nakikipagdaogan sa karawat mapagpogol sa gabos na bagay. Ngonyan sinda, siempre, naggigibo kaiyan tangani na sinda makakua nin koronang matutunawon, alagad kita nin bakong matutunawon. Kun siring, an paagi kan sakong pagdalagan bakong daing kasiertohan; an paagi kan sakong mga pagsuntok bakong tanganing sumuntok sa doros; kundi linalanog ko an sakong hawak asin inooripon iyan, tanganing, pakatapos na ako makapaghulit sa iba, ako mismo dai isikwal sa ano man na paagi.”​—1 Corinto 9:24-27.

²² An premyo itinatao sana sa mga mapangganang nakakatapos sa paorumbasan. Sa paorumbasan para sa buhay, an pag-abuso sa inomon na de alkohol puedeng makaolang sa sato na makaabot sa sagkodan kan pareha. Kaipuhan niatong magpogol sa sadiri. An pagdalagan na may kasiertohan naghahagad na dai kita ‘magpalabilabi sa arak.’ (1 Pedro 4:3) Al kontraryo, kaipuhan niatong magpogol sa sadiri sa gabos na bagay. Kun mapadapit sa pag-inom nin inomon na de alkohol, madonong na “isikwal [niato] an kabikoan asin an kinabanon na mga mawot asin mamuhay na may toltol na isip asin katanosan patin diosnon na debosyon.”​—Tito 2:12.

[Nota sa Ibaba]

Nagigirumdoman daw Nindo?

• Ano an pag-abuso sa inomon na de alkohol?

• Ano an nakakadanyar na mga resulta nin salang paggamit nin inomon na de alkohol?

• Paano nindo malilikayan an mga peligro nin pag-abuso sa inomon na de alkohol?

• Paano mareresolberan nin saro an problema nin pag-abuso sa inomon na de alkohol?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Ritrato sa pahina 19]

An arak “nagpapagayagaya sa puso nin magagadanon na tawo”

[Ritrato sa pahina 20]

Dapat na aram niato an satong personal na limite asin dai lumampas dian

[Ritrato sa pahina 21]

Magdesisyon antes pa kun saen an sagkodan

[Ritrato sa pahina 22]

Mamibi nin regular ki Jehova manongod sa saindong mga kaluyahan

[Ritrato sa pahina 23]

May paninimbagan an mga magurang na tokdoan an saindang mga aki mapadapit sa paggamit nin inomon na de alkohol