Mga Parapakilimos Asin Pakikilimos​—Paano Ini Maninigong Mansayon?

MANTANG an termino sa Ingles na “begging” puedeng mangahulogan sanang makimaherak o makiolay, an totokaron digdi sa pangenot iyo an pakikilimos sa sentido na kinaugalean nang gibo nin paghagad nin limos sa publiko.

An patriarkal na areglo, na ipinapaheling kan Biblia na nag-eeksister bago asin pagkatapos kan lakop sa globong Baha kan kaaldawan ni Noe, daing duwa-duwa na dakula an ikinatabang tanganing maolang an mga situwasyon kun saen an mga indibiduwal puedeng mapasuway, mapasiring sa masakiton na kamugtakan, asin magsarig sa limos kan publiko, asin huli kaini napogolan kaiyan na magkaigwa nin mga alabado. Poon kan suanoy na mga panahon an pagkamapag-istimar sa mga estranghero o biahero garo baga medyo nakaugalean na; an siring na pagkamapag-istimar maheheling minsan paano sa mga pagkasaysay sa Biblia, na may bihirang eksepsion. (Genesis 19:1-3; Exodo 2:18-20; Hokom 19:15-21) An pagkaestablisar nin mga siudad nakakontribwir sa pagluya kan patriarkal na areglo asin posibleng ini, pati na an maimot na tendensia na aprobetsaran nin dai maninigo an pagkamapag-istimar o pagkamoot sa kapwa kan iba, an nagin dahelan kan paglataw nin pakikilimos sa tahaw kan katawohan.

Minalataw na an pakikilimos, o pangangalabado, nagpoon na kaidto pang suanoy nang marhay sa mga nasyon kan Oriente. Lalo nang nagin lataw an katunayan na sa Hebreong Kasuratan mayo nin nagpaparisa na minsan paano nagkaigwa nin pakikilimos o na iyan nagin sarong partikular na problema sa nasyon nin Israel magpoon kan organisaron an nasyon sagkod na madistiero iyan sa Babilonya. Kan paluwas na sa Egipto asin sa kaoripnan ninda sa nasyon na iyan, an mga Israelita ‘naghagad [sarong porma kan Hebreong berbo na sha·ʼalʹ] sa mga Egipcio nin mga bagay na pirak asin mga bagay na bulawan asin mga gubing. . . . asin hinubaan ninda an mga Egipcio.’ (Exodo 12:​35, 36) Minsan siring, kaoyon ini kan pagboot asin hula nin Dios, asin minalataw na minansay iyan bilang rasonable sanang kabayadan sa halawig na mga taon nin pagtrabaho ninda bilang oripon asin sa mga inhustisya na tinios ninda sa kamot kan mga Egipcio. (Exodo 3:​21, 22; ikomparar an Deuteronomio 15:12-15.) Dai iyan nagtatao nin arogan para sa pakikilimos.

An Ley ni Moises igwa nin mapuersang ley para sa mga dukha, na, kun kukuyogon, mahale kan gabos na dahelan nin pakikilimos. (Levitico 19:​9, 10; Deuteronomio 15:7-10; 24:19-21) Marigon na ipinapahayag kan Hebreong Kasuratan an pagtitiwala sa tabang nin Dios para sa mga nagdadanay sa katanosan, arog kan ikinagsing ni David kan sia gurang na: “Dai ako nakaheling nin siisay man na matanos na lubos na pinabayaan, ni an saiyang mga aki na naghahanap [“nakikilimos,” King James Version; sarong porma kan Hebreong biq·qeshʹ] nin tinapay,” minsan ngani ipinapaheling na an siring na mga matanos mismo buka an palad sa saindang pagigin matinao. (Salmo 37:​25, 26; ikomparar an kalaenan sa inagihan kan apostatang Jerusalem sa Lamentacion 1:11; 4:4.) Sa ibong na lado, ilinaladawan kan Talinhaga 20:4 an hugakon na tawo na ‘nakikilimos sa panahon nin pag-ani,’ asin an Salmo 109:10 ilinaladawan an pagpadusa sa mga maraot bilang pag-obligar sa ‘saiyang mga aking lalaki na maglagawlagaw; asin makikilimos sinda, asin mahanap sinda nin kakanon sa saindang mga lugar na daing tawo.’ Sa huring duwang tekstong ini an termino sa Ingles na “begging” an traduksion kan Hebreong sha·ʼalʹ, an termino na sa pundamental nangangahulogan na “humagad” (Exodo 3:22; 1 Hade 3:11); minsan siring, sa duwang kamugtakan na ini an implikasyon iyo na an paghagad ginigibo sa aktibong paagi, asin tibaad sa publiko, na karakteristiko nin pakikilimos.

Minalataw na durante kan peryodo magpoon kan pagbuelta kan mga Judio hale sa pagkadistiero (537 B.C.E.) sagkod sa panahon kan pagtunga  ni Jesus digdi sa daga, nagkaigwa nin ideya sa tahaw kan mga Judio na an mismong pagtao nin limos, o abuloy, igwa nin merito para sa kaligtasan. An ebidensia kaini iyo an sinasabi sa Apokripal na libro nin Eclesiastico (3:30) (na isinurat sa enot na kabtang kan ikaduwang siglo B.C.E.) na “an pagtao nin limos nakakatubos sa mga kasalan.” An siring na pagmansay daing duda na nakaenkaminar logod sa pakikilimos. (Ikomparar an ipinapamareta pang pagtatao na idinenunsiar ni Jesus sa Mateo 6:2.)

An pagdominar kan mga kapangyarihan nin ibang nasyon nagbunga nin pan-aapi sa mga Judio asin daing duwa-duwa na nagin dahelan kan pagkapondo nanggad kan pagpaotob kan Ley ni Moises may labot sa mga deretso sa daga kan mga apoon asin sa kaagid na mga probisyon. Ini, kaiba an falsong mga pilosopiya sa relihion, na dai nakapagtadom nin tunay asin may prinsipyong pagkamoot sa kapwa (Mateo 23:23; Lucas 10:29-31), posibleng marhay na iyo man an dahelan kan pagdakol nin nakikilimos sa Palestina. Huli kaini manonompongan niato sa Kristianong Griegong Kasuratan an dakol na pagkasambit sa mga parapakilimos sa nasyon na iyan.

Mga buta, pilay, asin may helang an kabilang sa mga parapakilimos na ilinaladawan kan panahon ni Jesus asin kan mga apostol. An ophthalmia (sarong helang sa mata na lakop pa sagkod ngonyan sa Tahaw na Sirangan) tibaad iyo an dahelan kan nagkapirang pagkabuta kan mga tawong ini. (Marcos 10:46-49; Lucas 16:​20, 22; 18:35-43; Juan 9:1-8; Gibo 3:2-10) Arog kan mga parapakilimos ngonyan, sa parate minapuesto sinda sa kalabaan kan pampublikong mga agihan o harani sa mga lugar na dinudumanan kan mga kadaklan, siring kan sa templo. Sa ibong kan pagdoon sa pagtao nin limos, an mga parapakilimos minemenos, kaya an mayordomo sa parabola ni Jesus nagsabi, “nasusupog akong makilimos.”​—Lucas 16:3.

An duwang berbo sa Griego na ginamit para sa pangangalabado igwa nin koneksion sa ai·teʹo, na nangangahulogan na “maghagad.”​—Mateo 7:7.

An termino sa Griego na pto·khosʹ, na ginamit ni Lucas (16:​20, 22) kan isurat an pagsabi ni Jesus na si Lazaro sarong parapakilimos, naglaladawan sa saro na naglulukob asin minaulnok, asin minapanongod iyan sa mga pobreng marhay, dukhang-dukha, parapakilimos. An termino man sanang ini an ginamit sa Mateo 5:3 mapadapit sa mga “nakakamate kan saindang espirituwal na pangangaipo [“an mga parapakilimos para sa espiritu,” nota sa ibaba]” (“dukha sa espiritu,” King James Version). May labot sa paggamit kan pto·khosʹ sa tekstong ini, an Word Studies in the New Testament (1957, Tomo I, pahina 36) ni M. R. Vincent nagsasabi na “klarong marhay an paglaladawan kaiyan asin angay na marhay digdi, na nagpaparisa nin lubos na pagkadukha sa espirituwal, na an pakamate kaiyan susundan kan paglaog sa kahadean nin Dios, asin dai iyan makakamtan paagi sa sadiring mga paghihingoa nin saro, kundi paagi sana sa daing bayad na pagkaherak nin Dios.”

An termino man sanang ini an ginamit ni Pablo sa Galacia 4:9 sa pagpahayag kan saiyang pagkahadit para sa mga ‘nagbabalik liwat sa maluya asin dukhang [pto·khaʹ] pundamental na mga bagay’ na dati nang kinaugalean. An siring na mga bagay ‘dukha’ kun ikokomparar sa espirituwal na mga kayamanan na puedeng kamtan paagi ki Cristo Jesus.

Maski ngani nagpaheling nin kabootan si Jesus asin an saiyang mga apostol sa mga parapakilimos, dai ninda inenkaminar an pakikilimos; minsan ngani mapagpasalamat nindang inako an pag-istimar sainda, dai sinda nakilimos. Sinabihan ni Jesus an mga nagsunod sa saiya tangani sanang makakua nin tinapay na an maninigo nindang isipon, bakong an para “sa kakanon na matutunawon, kundi para sa kakanon na nagdadanay sagkod sa buhay na daing katapusan.” (Juan 6:​26, 27) Sinabihan ni Pedro an sarong pilay na parapakilimos sa templo: “Mayo ako nin pirak ni bulawan, alagad an nasa sako iyo an itatao ko saimo,” an paggamit kan saiyang espirituwal na balaog tanganing paomayan an lalaki. (Gibo 3:6) Minsan ngani kun beses nagugutom, daing maistaran, asin kulang sa gubing, an mga apostol nagpagal, ‘na nagtatrabaho paagi sa sadiri nindang mga kamot, banggi-aldaw, tanganing dai magin pagabat sa iba.’ (1 Corinto 4:​11, 12; 1 Tesalonica 2:9) An pamantayan sa mga Kristiano iyo an: “Kun an siisay man habong magtrabaho, dai man sia pagpakakanon.”​—2 Tesalonica 3:10-12.