An Pagkabuhay Liwat—Sarong Mamuraway na Paglaom

LAKOP an paniniwala sa pagkabuhay liwat. An banal na libro kan Islam, an Koran, itinalaga an sarong bilog na kapitulo sa pagkabuhay liwat. Sa sarong kabtang sinasabi kan Surah 75: “Nanunumpa ako paagi sa Aldaw nin Pagkabuhay Liwat . . . An tawo daw naghohona na dai Niato magkakasurugpon an saiyang mga tolang? . . . Sia naghahapot: ‘Noarin an Aldaw nin Pagkabuhay Liwat?’ Bako daw na Sia, (iyo man sana), may kapangyarihan na magtao nin buhay sa mga gadan?”​—Surah 75:​1-6, 40.

An “Zoroastrismo,” an komento kan The New Encyclopædia Britannica, “naniniwala sa pangultimong pagdaog sa Karatan, pankagabsan na pagkabuhay liwat, Huring Paghokom, asin pagbabalik sa dati nin sarong lininig na kinaban sa mga matanos.”

An Encyclopaedia Judaica tinatawan nin kahulogan an pagkabuhay liwat bilang “an paniniwala na sa katapustapusi an mga gadan bubuhayon sa saindang mga hawak asin mabubuhay liwat sa daga.” An iyo man sanang reperensia nagkokomento man na an paniniwala na inako sa Judaismo na an tawo igwa nin inmortal na kalag nagtatao nin problema. Inaadmitir kaiyan: “Sa pundamental an duwang paniniwala na pagkabuhay liwat asin inmortalidad kan kalag nagkakasarongatan.”

Itinotokdo kan Hinduismo na an tawo nag-aagi nin sunod-sunod na pagkamundag liwat, o reenkarnasyon. Kun totoo ini, an tawo kaipuhan na igwa nin kalag na nagdadanay na buhay pagkagadan. An banal na libro nin Hindu na Bhagavad Gita nagsasabi: “An kalag na taros sa bilog na hawak dai malalaglag. Mayo nin siisay man na makakalaglag sa dai nararaot na kalag.”

An Budismo laen sa Hinduismo huli ta dinedeharan kaiyan an pag-eksister nin inmortal na kalag. Minsan siring, dakol na Budista ngonyan sa Harayong Sirangan an naniniwala sa transmigrasyon nin inmortal na kalag. *

Karibarawan Manongod sa Katokdoan kan Pagkabuhay Liwat

An mga seremonya sa lobong na ginigibo sa Kakristianohan parateng sinasambit an kalag na nabubuhay pagkagadan sagkod an pagkabuhay liwat. Halimbawa, an mga klerigong Anglicano parateng sinasabi an mga tataramon na: “Mantang kabotan kan Makakamhan sa Gabos na Dios huli sa saiyang dakulang pagkaherak na darahon sa saiya an kalag kan satong namomotan na tugang na naghale na, kun siring itinatalaga niato an saiyang hawak sa daga; daga sa daga, abo sa abo, kabokabo sa kabokabo; na igwa nin segurado asin siertong paglaom na Pagkabuhay Liwat sa buhay na daing sagkod, paagi sa satong Kagurangnan na Jesu-Cristo.”​—The Book of Common Prayer.

An tataramon na ini tibaad magpaisip sa saro kun baga an Biblia nagtotokdo nin pagkabuhay liwat o kan doktrina nin inmortal na kalag. Minsan siring, mangnoha an komento kan Pranses na Protestanteng Propesor na si Oscar Cullmann. Isinurat  nia sa saiyang librong Immortality of the Soul or Resurrection of the Dead?: “Igwa nin dakulang kalaenan an Kristianong paglaom na pagkabuhay liwat kan mga gadan asin an Griegong paniniwala sa inmortalidad kan kalag. . . . Minsan ngani kan huri napagkonektar kan Kristianismo an duwang paniniwalang ini, asin ngonyan biyo iyan na napapagpareho nin ordinaryong Kristiano, mayo akong naheheling na dahelan tanganing itago kun ano an totoo para sa sako asin sa mayoriya kan mga iskolar. . . . An buhay asin kaisipan kan Bagong Tipan biyong dinodominar kan pagtubod sa pagkabuhay liwat. . . . An bilog na persona, na talagang gadan, binubuhay liwat paagi sa bagong akto nin paglalang nin Dios.”

Bakong makangangalas na an mga tawo sa pankagabsan nariribaraw manongod sa kagadanan asin pagkabuhay liwat. Tanganing maresolberan an pagkaribaraw na ini, kaipuhan kitang magsiyasat sa Biblia, na nagpepresentar kan katotoohan na ihinayag kan Kaglalang nin tawo, si Jehova Dios. Irinekord kan Biblia an dakol na pagkabuhay liwat. Siyasaton niato an apat kan mga pagkasaysay na ini asin estudyaran kun ano an ihinahayag kaiyan.

“An mga Babae Nag-ako kan Saindang mga Gadan Paagi sa Pagkabuhay Liwat”

Sa saiyang surat sa mga Judio na nagin mga Kristiano, sinabi ni apostol Pablo na an mga babaeng may pagtubod “nag-ako kan saindang mga gadan paagi sa pagkabuhay liwat.” (Hebreo 11:35) An saro sa mga babaeng idto nakaistar sa Sarepta, sarong banwaan sa Fenicia na harani sa Sidon sa Baybayon nin Mediterraneo. Sia sarong balo na mapag-istimar na inako an propeta nin Dios na si Elias asin tinawan sia nin kakanon dawa durante kan panahon nin grabeng tiggutom. Makamomondo, an aking lalaki kan babaeng ini nagkahelang asin nagadan. Tolos na inalsa sia ni Elias pasakat sa kuarto sa atop na dinadagosan kan propeta asin hinagad nia ki Jehova na ibalik an buhay kan aking lalaki. Nangyari an sarong milagro, asin an aki “nabuhay.” Ibinalik sia ni Elias sa saiyang ina asin nagsabi: “Helinga, buhay an saimong aki.” Ano an nagin reaksion nia? Maogmang sinabi nia: “Ngonyan, talagang aram ko na na ika lalaki nin Dios asin na an tataramon ni Jehova sa saimong ngoso totoo.”​—1 Hade 17:22-24.

Haros 100 kilometros sa timog kan Sarepta nakaistar an buka an palad na mag-agom na nag-asikaso sa kasalihid ni Elias, si propeta Eliseo. An agom na babae prominente sa saiyang ginikanan na banwaan nin Sunem. Sindang mag-agom nagkaoyon na padagoson si Eliseo sa sarong kuarto sa atop sa saindang harong. An saindang kamondoan huli ta mayo sinda nin aki nasalidahan nin kagayagayahan kan an babae magkaaki nin sarong aking lalaki. Mantang nagdadakula an aki, parate siang nag-iiba sa mga paraani tanganing makaibanan an saiyang ama sa oma. Sarong aldaw biglang nangyari an trahedya. An aki kuminurahaw na makolog an saiyang payo. Tolos siang dinara kan sarong katabang pabalik sa harong. Kinulkol sia kan saiyang ina, alagad luway-luway na nagadan an aki. An purisaw na ina nagdesisyon na maghagad nin tabang ki Eliseo. Kaiba an sarong katabang sia nagduman sa amihanan-solnopan pasiring sa Bukid nin Carmelo, kun saen nagdadagos si Eliseo.

An ginibo kan propeta pinaenot na nia an saiyang katabang, si Guejazi, asin naaraman nia na an aki gadan na nanggad. Si Eliseo asin an babae nagsunod, alagad ano an nangyari kan sa katapustapusi mag-abot sinda sa Sunem? An pagkasaysay sa 2 Hade 4:32-37 nagsasabi: “Sa katapustapusi nag-abot si Eliseo sa harong, asin yaon duman an  aki gadan na, na nakahutad sa saiyang higdaan. Dangan luminaog sia asin sinerahan an pinto sa saindang duwa asin nagpoon na mamibi ki Jehova. Sa katapustapusi suminakat sia asin huminigda sa ibabaw kan aki asin ibinugtak an saiyang ngoso sa saiyang ngoso asin an saiyang mga mata sa saiyang mga mata asin an saiyang mga palad sa saiyang mga palad patin nagdanay na nakadapa sa ibabaw nia, asin luway-luway na umininit an laman kan aki. Dangan naglakaw giraray sia sa harong, sarong padigdi asin sarong paduman, asin pakatapos kaiyan nagsakat sia asin duminapa sa ibabaw nia. Asin an aki buminahon nin makapito, asin pakatapos kaiyan iminuklat kan aki an saiyang mga mata. Inapod nia ngonyan si Guejazi asin nagsabi: ‘Apodon mo an Sunamitang babae na ini.’ Kaya inapod nia ini asin ruminani ini sa saiya. Dangan sia nagsabi: ‘Kargahon mo an saimong aki.’ Asin luminaog ini asin luminaob sa saiyang pamitisan asin duminuko sa saiya sa daga, na pagkatapos kinarga kaini an saiyang aki asin luminuwas.”

Arog kan balong babae sa Sarepta, aram kan babaeng taga Sunem na an nangyari resulta kan kapangyarihan nin Dios. An duwang babaeng ini nakaeksperyensia nin dakulang kagayagayahan kan ibalik nin Dios an buhay kan saindang namomotan na aki.

Pagkabuhay Liwat Durante kan Ministeryo ni Jesus

Pakalihis nin mga 900 na taon, sarong pagkabuhay liwat an nangyari, sa haraning distansia sa amihanan kan Sunem sa luwas kan baryo nin Nain. Mantang nagbabaklay si Jesu-Cristo asin an saiyang mga disipulo hale sa Capernaum asin nagdadangadang na sa tata nin Nain, nasabatan ninda an sarong prosisyon sa gadan, asin naheling ni Jesus an babaeng balo na nagadanan kan solo-solo niang aking lalaki. Sinabihan sia ni Jesus na magpondo na sa paghibi. Isinaysay ni Lucas, na sarong doktor, an sunod na nangyari: “Dangan [si Jesus] nagdolok asin dinuotan an andas, asin nag-orontok an mga nagbuburulig, asin sia nagsabi: ‘Hoben na lalaki, ako nagsasabi sa saimo, Bangon!’ Asin an gadan nagbangon asin nagpoon na magtaram, asin itinao nia sia sa saiyang ina.” (Lucas 7:​14, 15) An mga nakaheling mismo kan milagrong ini nagpamuraway sa Dios. An bareta dapit sa pagkabuhay liwat luminakop patimog sa Judea asin sa palibot na distrito. Interesante nanggad, nadangog iyan kan mga disipulo ni Juan na Bautisador asin ibinareta an milagro ki Juan. Dangan isinugo nia sinda tanganing hanapon si Jesus asin hapoton sia kun baga Sia an hinahalat na Mesiyas. Sinabihan sinda ni Jesus: “Lakaw kamo, ibareta nindo ki Juan an saindong naheling asin nadangog: an mga buta nakakaheling, an mga pilay nagraralakaw, an mga daoton nagkakarilinigan asin an mga bungog nakakadangog, an mga gadan binubuhay liwat, an mga dukha sinasabihan kan maogmang bareta.”​—Lucas 7:22.

An aram na marhay na milagro nin pagbuhay liwat ni Jesus iyo an ginibo nia sa saiyang dayupot na katood na si Lazaro. Sa pangyayaring ini, naatraso  an pag-abot ni Jesus sa harong kan pamilya kan magadan si Lazaro. Kan sa katapustapusi makaabot si Jesus sa Betania, si Lazaro apat na aldaw nang gadan. Kan ipahale ni Jesus an takop na gapo sa entrada kan lolobngan, habo ni Marta, na nagsasabi: “Kagurangnan, sa panahon na ini mabata na sia, ta apat na aldaw na.” (Juan 11:39) Pero, an ano man na pagkalapa kan hawak ni Lazaro dai nakaolang sa pagbuhay liwat. Sa pagboot ni Jesus, “an tawong nagadan luminuwas na an saiyang mga bitis asin kamot nabebendahan nin mga henerong sa gadan, asin napapatos nin sarong podong an saiyang lalauogon.” An suminunod na mga ginibo kan mga kaiwal ni Jesus nagpapatunay na si Lazaro man nanggad an nabuhay liwat.​—Juan 11:​43, 44; 12:​1, 9-11.

Ano an konklusyon niato sa apat na pagkasaysay na ini manongod sa pagkabuhay liwat? An lambang indibiduwal na nabuhay liwat buminalik na iyo man sanang persona. An gabos midbid, dawa kan saindang pinakaharaning mga paryente. Mayo sa mga binuhay liwat an nag-estorya manongod sa kun ano an nangyari sa halipot na panahon na gadan sinda. Mayo sa sainda an nag-estorya na nagbiahe sinda sa ibang kinaban. Minalataw na sinda buminalik na may marahay na salud. Para sa sainda, garo baga nagtorog sinda nin kadikit na panahon dangan nagmata, arog ngani kan ipinarisa ni Jesus. (Juan 11:11) Minsan siring, pakalihis nin pirang panahon an kada saro sa mga ini nagadan giraray.

Pag-iribaiba Giraray kan mga Namomotan​—Sarong Mamuraway na Paglaom

Sa halipot na panahon pagkatapos kan makamomondong marhay na pagkagadan ni Owen, na nasambitan sa naenot na artikulo, an saiyang ama nagbisita sa harong nin sarong kataed. Naheling nia sa lamesa an sarong imbitasyon na nagpapaisi nin sarong pampublikong pahayag na inorganisar kan Mga Saksi ni Jehova. Nakaakit sa saiya an titulo kaiyan na “Haen an mga Gadan?” Iyan an eksaktong hapot na iniisip-isip nia. Nag-atender sia sa diskurso asin nanompongan nia an tunay na karangahan sa Biblia. Naaraman nia na an mga gadan dai nagdudusa. Imbes na nakakaeksperyensia nin pasakit sa kalayo sa impierno o kinukua nin Dios tanganing magin mga anghel sa langit, an mga gadan, kaiba si Owen, naghahalat sa lolobngan sagkod na dumatong an panahon na pupukawon sinda sa pagkabuhay liwat.​—Eclesiastes 9:​5, 10; Ezequiel 18:4.

An saindong pamilya daw nakaeksperyensia nin trahedya? Kamo daw, arog kan ama ni Owen, nag-iisip-isip kun haen ngonyan an saindong nagadan na mga namomotan asin kun ano an posibilidad na maheling giraray sinda? Kun iyo, iniimbitaran mi kamo na estudyaran kun ano pa an itinotokdo kan Biblia manongod sa pagkabuhay liwat. Tibaad nag-iisip-isip kamo: ‘Noarin mangyayari an pagbuhay liwat? Sairisay man nanggad an makikinabang dian?’ Basahon tabi an masunod na mga artikulo para sa pagtokar kan mga ini asin iba pang hapot.

[Nota sa Ibaba]

[Ritrato sa pahina 5]

Hinagad ni Elias ki Jehova na ibalik an buhay nin sarong aking lalaki

[Ritrato sa pahina 5]

Ginamit ni Jehova si Eliseo tanganing buhayon liwat an aking lalaki kan Sunamita

[Ritrato sa pahina 6]

Binuhay liwat ni Jesus an aking lalaki kan babaeng balo sa Nain

[Ritrato sa pahina 7]

An pagkabuhay liwat mapangyaring makaibanan giraray kan mga paryente an saindang mga namomotan