Mga Hoben, Omawa Nindo si Jehova!

“Omawa nindo si Jehova hale sa daga, . . . kamong hoben na mga lalaki asin kamo man na mga daraga.”​—SALMO 148:​7, 12.

1, 2. (a) An dakol na hoben nakakaaram kan anong klaseng mga restriksion? (b) Taano ta dai kaipuhan na ikaanggot kan mga hoben an mga restriksion na itinatao sa sainda kan saindang mga magurang?

SA PARATE aram na marhay kan mga hoben kun ano an dai pa itinotogot na gibohon ninda. An dakol sa sainda makakapagsabi tolos sa saindo kun ano an dapat na edad ninda bago sinda togotan na solong bumalyo sa tinampo o magdanay na mata sagkod sa itinalaan na oras sa banggi o magmaneho nin kotse. Kun beses, tibaad magsaboot an sarong hoben na an kadakol kan saiyang kahagadan na gustong-gusto nia pirme na sanang sinisimbag nin, “Maghalat ka sagkod na dakula ka na.”

² Aram nindong mga hoben na naniniwala an saindong mga magurang na madonong na magtao  kan siring na mga restriksion, tibaad para sa sadiri nindong proteksion. Siertong aram man nindo na naoogma si Jehova kun kinukuyog nindo an saindong mga magurang. (Colosas 3:20) Pero, nagsasaboot daw kamo na garo baga dai pa nagpoon an saindong buhay? An gabos daw na mahalagang bagay dai puede sagkod na kamo mayo pa sa edad? Bako nanggad! May gibohon ngonyan na mas mahalaga nanggad kisa ano man na iba pang pribilehio na tibaad hinahalat nindo. Tinotogotan daw kamong mga hoben na umiba sa gibohon na ini? Bako sana iyan​—an totoo inaagda kamo kan Kaharohalangkaweng Dios mismo na gibohon iyan!

3. Inaagda ni Jehova an mga hoben na magkaigwa nin anong pribilehio, asin anong mga hapot an eestudyaran niato ngonyan?

³ Anong gibohon an pinag-oolayan ta digdi? Mangnohon an mga tataramon kan satong pinakatemang teksto sa artikulong ini: “Omawa nindo si Jehova hale sa daga, . . . kamong hoben na mga lalaki asin kamo man na mga daraga, kamong gurang na mga lalaki kaibanan nin mga aking lalaki.” (Salmo 148:​7, 12) Sinasabi dian an saindong dakulang pribilehio: Puede nindong omawon si Jehova. Bilang hoben, napapalukso daw an saindong puso na makikabtang sa gibohon na iyan? An dakol iyo. Tanganing maheling kun taano ta may pakinabang an pagkaigwa nin siring na saboot, estudyaran niato an tolong hapot. Enot, taano ta maninigo nindong omawon si Jehova? Ikaduwa, paano nindo sia maoomaw nin epektibo? Ikatolo, noarin marahay na ponan na omawon si Jehova?

Taano ta Dapat Omawon si Jehova?

4, 5. (a) Segun sa ika-148 Salmo, kita nasa anong makangangalas na situwasyon? (b) Paanong nakakapag-omaw pa man giraray ki Jehova an mga linalang na dai nakakataram ni nakakapagrason ?

⁴ An sarong marahayon na dahelan tanganing omawon si Jehova iyo na sia an Kaglalang. Tinatabangan kita kan ika-148 Salmo na magpokus sa katotoohan na ini. Isip-isipon na sana: Kun rumani kamo sa sarong dakulang grupo nin mga tawo na sarabay na nag-aawit nin sarong magayon asin nakakaenganyar na awit, ano daw an mamamatean nindo? Ano kun an liriko kan awit mga tataramon na aram nindong totoo, na nagpapahayag nin mga kaisipan na aram nindong mahalaga, magayagaya, asin nakakapaogma? Magkakaigwa daw kamo nin pagmawot na manodan an mga tataramon asin umayon sa pag-awit? Iyan an gigibohon kan kadaklan sa sato. Bueno, ipinapaheling kan ika-148 Salmo na kamo nasa situwasyon na kaagid kaiyan alagad orog pa nganing makangangalas. Ilinaladawan kan salmong iyan an sarong dakulaon na kadaklan, na gabos sarabay na nag-oomaw ki Jehova. Pero, mantang binabasa nindo an salmo, tibaad marisa nindo an sarong pambihirang bagay. Ano iyan?

⁵ An dakol sa mga nag-oomaw na ilinadawan sa Salmo 148 dai nakakataram ni nakakapagrason. Halimbawa, mababasa niato na nag-oomaw ki Jehova an saldang, bulan, mga bitoon, niebe, doros, mga bukid, asin mga bulod. Paano iyan magigibo kan daing buhay na mga linalang na ini? (Bersikulo 3, 8, 9) An totoo, sa paagi na kapareho kan ginigibo kan mga kahoy, mga linalang sa dagat, asin mga hayop. (Bersikulo 7, 9, 10) Napagmasdan na daw nindo an sarong magayon na pagsolnop nin saldang o napatingkalag na daw kamo sa kabilogan nin bulan na garo naglalayag sa kadagatan nin mga bitoon o napangisi na daw kamo huli sa pagkaogmang marhay sa mga hayop na nagkakawat o napano na daw kamo nin may pagkangirhat na paggalang huli sa sarong magayonon na tanawon? Kun siring “nakadangog” na kamo nin awit nin pag-omaw gikan sa mga linalang. An gabos na ginibo ni Jehova nagpapagirumdom sa sato na sia an makakamhan sa gabos na Kaglalang, na mayo nang iba sa bilog na uniberso na makapangyarihan na marhay, madonong na marhay, o mamomoton na marhay.​—Roma 1:20; Kapahayagan 4:11.

6, 7. (a) Anong intelihenteng mga linalang an ilinaladawan kan ika-148 Salmo na nag-oomaw ki Jehova? (b) Taano ta puedeng mapahiro kita na omawon si Jehova? Iilustrar.

⁶ Ilinaladawan man kan ika-148 Salmo an intelihenteng mga linalang na nag-oomaw ki Jehova. Sa bersikulo 2, manonompongan niato an langitnon na “hukbo” ni Jehova, an mga anghel, na nag-oomaw sa Dios. Sa bersikulo 11, an makapangyarihan asin maimpluwensiang mga tawo, arog baga nin mga hade asin hokom, inaagdang umayon sa pag-omaw. Kun an makapangyarihan na mga anghel naoogmang marhay sa pag-omaw ki Jehova, siisay na ordinaryong tawo an tamang makakasabi na sia importanteng marhay para gibohon iyan? Dangan, sa bersikulo 12 asin 13, kamong mga hoben inaagda na umayon asin omawon man si Jehova. Napapahiro daw kamong booton na gibohon iyan?

⁷ Estudyare an sarong ilustrasyon. Kun igwa kamo nin dayupot na katood na may makangangalas na  abilidad​—tibaad sa isport, teknika, o musika​—ieestorya daw nindo sia sa saindong pamilya asin iba pang mga katood? Siempre iyo. Bueno, an pakanood manongod sa gabos na ginibo ni Jehova puedeng magkaigwa nin kaparehong epekto sa sato. Halimbawa, an Salmo 19:​1, 2 nagsasabi na an mabitoon na kalangitan “nagpapaluwas nin tataramon.” Kun para sa sato, kun iisipon niato an manongod sa makangangalas na mga bagay na ginibo ni Jehova, dai nanggad niato mapopogolan na sabihon sa iba an manongod sa satong Dios.

8, 9. Sa anong mga dahelan gusto ni Jehova na omawon niato sia?

⁸ An saro pang pambihirang dahelan na omawon si Jehova iyo na gusto nia na gibohon ta iyan. Taano? Huli daw ta kaipuhan nia an pag-omaw kan mga tawo? Dai. Kitang mga tawo kun beses tibaad mangaipo nin pag-omaw, alagad si Jehova mas halangkaw nanggad sa sato. (Isaias 55:8) Mayo siang pagduda manongod sa saiyang sadiri o sa saiyang mga kualidad. (Isaias 45:5) Pero, gusto niang omawon niato sia asin naoogma sia kun ginigibo niato iyan. Taano? Estudyare an duwang dahelan. Enot, aram nia na kaipuhan niato na omawon sia. Dinisenyo nia kita na may espirituwal na pangangaipo, sarong pangangaipo na sumamba. (Mateo 5:3) Kun naheheling nia na pinapanigoan niato an pangangaipong iyan naoogma si Jehova, kun paanong naoogma an saindong mga magurang na maheling kamo na nagkakakan nin kakanon na aram nindang marahay para sa saindo.​—Juan 4:34.

⁹ Ikaduwa, aram ni Jehova na kaipuhan na madangog kan ibang tawo na inoomaw niato sia. Isinurat ni apostol Pablo an mga tataramon na ini sa hoben na si Timoteo: “Pirme mong atenderan an saimo man sana asin an saimong pagtotokdo. Magdanay ka sa mga bagay na ini, huli ta sa paggibo mo kaini ililigtas mo an saimo man sana sagkod idtong naghihinanyog sa saimo.” (1 Timoteo 4:16) Iyo, kun tinotokdoan nindo an ibang tawo manongod ki Jehova Dios, na inoomaw sia, puedeng mamidbid man ninda si Jehova. An siring na kaaraman puedeng magbunga nin daing katapusan na kaligtasan para sa sainda!​—Juan 17:3.

10. Taano ta napapahiro kitang omawon an satong Dios?

¹⁰ May saro pang dahelan na omawon si Jehova. Girumdomon an ilustrasyon manongod sa saindong pambihirang katood. Kun madangog nindo an iba na nagsasabi nin mga kaputikan manongod sa saiya, na pinapakaraot an saiyang marahay na ngaran, bako daw na orog pa ngani kamong magigin determinadong omawon sia? Bueno, si Jehova pinapakaraot na marhay sa kinaban na ini. (Juan 8:44; Kapahayagan 12:9) Sa siring an mga namomoot sa saiya napapahirong sabihon an katotoohan manongod sa saiya, na itinatanos an salang impormasyon. Gusto man daw nindong ipahayag an saindong pagkamoot asin apresasyon ki Jehova asin ipaheling na gusto nindo sia bilang saindong Namamahala imbes na an saiyang pangenot na kaiwal, si Satanas? Magigibo nindo iyan gabos paagi sa pag-omaw ki Jehova. Kun siring, an sunod na hapot iyo an paano.

Kun Paano Inomaw si Jehova nin Nagkapirang Hoben

11. Anong mga halimbawa sa Biblia an nagpapaheling na an mga hoben puedeng magin epektibong marhay sa pag-omaw ki Jehova?

¹¹ Ipinapaheling kan Biblia na an mga hoben sa parate epektibong marhay sa pag-omaw ki Jehova. Halimbawa, igwa nin sarong daragitang Israelita na binihag kan mga Sirio. Pusoan siang nagpatotoo sa saiyang kagurangnan na babae manongod sa propeta ni Jehova na si Eliseo. An saiyang mga sinabi nagbunga nin sarong milagro, asin sarong mapuersang patotoo an ikinatao. (2 Hade 5:1-17) Si Jesus pusoan man na nagpatotoo kan sia aki pa. Sa gabos na pangyayari kan sia hoben pa na puedeng ikinasurat  kutana sa Kasuratan, nagpili si Jehova nin saro, an pangyayari na an 12 anyos na si Jesus may kosog nin boot na naghapot sa mga paratokdo sa relihion sa templo sa Jerusalem asin napangalas sinda nin labi-labi sa saiyang pakasabot sa mga dalan ni Jehova.​—Lucas 2:46-49.

12, 13. (a) Ano an ginibo ni Jesus sa templo dai nahaloy bago sia magadan, na may anong epekto sa mga tawo duman? (b) Ano an namatean ni Jesus manongod sa pag-omaw na ipinahayag kan mga aking lalaki?

¹² Kan nasa hustong edad na, minotibar man ni Jesus an mga aki na omawon si Jehova. Halimbawa, pirang aldaw na sana bago sia magadan, si Jesus nagtao nin panahon na magduman sa templo sa Jerusalem. Naggibo sia duman nin “makangangalas na mga bagay,” an sabi kan Biblia. Pinalayas nia an mga tawo na ginigibong lungib nin mga parahabon an sagradong lugar na iyan. Pinaomayan man nia an mga tawong buta asin pilay. An gabos na yaon duman, nangorogna an mga namomoon sa relihion, maninigo kutanang napahiro na omawon si Jehova asin an saiyang Aki, an Mesiyas. Pero, makamomondo na an dakol kan kaaldawan na idto dai nagpahayag nin siring na mga pag-omaw. Aram ninda na si Jesus sinugo nin Dios, alagad natatakot sinda sa mga namomoon sa relihion. Minsan siring, may sarong grupo nin mga tawo na talagang pusoan na nagtaram. Aram daw nindo kun sairisay sinda? An Biblia nagsasabi: “Kan maheling kan mga poon na saserdote asin eskriba an makangangalas na mga bagay na ginibo [ni Jesus] asin an mga aking lalaki na nagkukururahaw sa templo asin nagsasarabi: ‘Ligtasan, ipinapamibi niamo, an Aki ni David!’ sinda naanggot asin nagsarabi [ki Jesus]: ‘Nadadangog mo an sinasabi kan mga ini?’”​—Mateo 21:​15, 16; Juan 12:42.

¹³ An mga saserdoteng idto nag-aasa na papasilensiohon ni Jesus an mga aking lalaking idto na nag-oomaw sa saiya. Ginibo daw nia iyan? Dai nanggad! Si Jesus nagsimbag sa mga saserdote: “Iyo. Ano dai nindo noarin man nabasa ini, ‘Gikan sa ngoso nin mga omboy asin pasusohon ika nagkamit nin pag-omaw’?” Malinaw nanggad, si Jesus asin an saiyang Ama naogma sa pag-omaw kan mga aking lalaki. Ginigibo kan mga aking idto an maninigo kutanang ginigibo kan gabos na nasa edad nang yaon duman. Sa saindang hoben pang isip, minalataw na siertong nagin malinaw na marhay an gabos na iyan. Naheling ninda an tawong ini na naggigibo nin makangangalas na mga bagay, nagtataram na may kosog nin boot asin pagtubod, asin nagpapaheling nin malaad na pagkamoot sa Dios asin sa saiyang banwaan. Sia an saro na sinasabi nia na sia​—an ipinanugang “Aki ni David,” an Mesiyas. Biniyayaan huli sa saindang pagtubod, an mga aking lalaki nagkapribilehio na otobon an hula.​—Salmo 8:2.

14. Paano an mga balaog na yaon sa mga hoben nakakatabang sa sainda sa pag-omaw sa Dios?

¹⁴ Ano an manonodan niato sa siring na mga halimbawa? Na an mga hoben puedeng magin epektibong marhay na mga paraomaw ki Jehova. Sa parate sinda may balaog na maheling nin malinaw an katotoohan, na ipinapahayag an saindang pagtubod nin odok asin may kaigotan. Igwa man sinda kan balaog na nasambitan sa Talinhaga 20:29: “An kagayonan nin hoben na mga lalaki iyo an saindang kakosogan.” Iyo, kamong mga hoben biniyayaan nin kosog​—totoong kapakipakinabang na mga bagay na magagamit sa pag-omaw ki Jehova. Paano nindo epektibong magagamit sa espesipikong paagi an siring na mga balaog?

Paano Nindo Maoomaw si Jehova?

15. Tanganing maomaw si Jehova nin epektibo, anong motibo an kaipuhan?

¹⁵ An pagigin epektibo nagpopoon sa puso. Dai nindo maoomaw nin epektibo si Jehova kun ginigibo nindo iyan huli sana ta gusto nin iba na gibohon nindo iyan. Girumdomon, an pinakadakulang togon  iyo ini: “Kamotan mo si Jehova na saimong Dios sa bilog mong puso asin sa bilog mong kalag patin sa bilog mong isip.” (Mateo 22:37) Namidbid na daw nindo si Jehova nin personal paagi sa saindo mismong pag-adal kan saiyang Tataramon? An angay na resulta kan siring na pakanood iyo an pakamate nin pagkamoot ki Jehova. An natural na paagi nin pagpahayag kan pagkamoot na iyan iyo an pag-omaw sa saiya. Oras na magin malinaw asin makosog an saindong motibo, andam na nindong omawon si Jehova nin entusiastiko.

16, 17. Ano an kabtang kan gawe-gawe sa pag-omaw ki Jehova? Iilustrar.

¹⁶ Ngonyan, bago ngani nindo isipon kun ano an saindong sasabihon, isipon nguna kun paano kamo mahiro. Kun an daragitang Israelita na idto kan kaaldawan ni Eliseo may ugale nang magin daing modo, daing galang, o bakong onesto, sa paghona nindo mahinanyog daw kutana sa saiyang mga sinabi manongod sa propeta ni Jehova an mga Sirio na buminihag sa saiya? Dai gayod. Kaagid kaiyan, an mga tawo mas posibleng marhay na mahinanyog sa saindo kun naheheling ninda na kamo magalang, onesto, asin toltol. (Roma 2:21) Estudyare an sarong halimbawa.

¹⁷ An sarong 11 anyos na daragita sa Portugal napaatubang sa pangigipit sa eskuelahan na magselebrar nin mga kapiestahan na kontra sa saiyang konsensia na sinanay sa Biblia. Magalang niang ipinaliwanag sa saiyang maestra kun taano ta dapat siang magsayuma, alagad pinag-olog-olog sia kan maestra. Sa pag-agi nin panahon, paorootro siang prinobaran na supogon kan maestra, na tinutuyatuya an saiyang relihion. Minsan siring, nagdanay na magalang an daragita. Pakalihis nin dakol na taon, an hoben na tugang na babaeng iyan naglilingkod na bilang regular payunir, sarong bilog na panahon na ministro. Sa sarong kombension, pinagmasdan nia an mga tawong binabautismohan asin namidbid nia an saro sa sainda. Idto an dati niang maestra! Pakatapos magkugosan na may kaibang pagluha, an babaeng mas matua nagsabi sa mas nguhod na dai nia noarin man nalingawan an magalang na paggawe kan saiyang estudyante. Sarong Saksi an nagsongko sa saiya, asin inestorya kan maestra an manongod sa gawe-gawe kan saiyang dating estudyante. Bilang resulta, naponan an sarong pag-adal sa Biblia, asin maogmang inako kan babaeng ini an katotoohan sa Biblia. Iyo, an saindong gawe-gawe puedeng magin mapuersang marhay na paagi nin pag-omaw ki Jehova!

18. Ano an puedeng gibohon nin sarong hoben kun nag-aalangan siang ponan an mga pag-orolay manongod sa Biblia asin ki Jehova Dios?

¹⁸ Nasasakitan daw kamo kun beses na ponan an mga pakikipag-olay sa eskuelahan manongod sa saindong pagtubod? Bako sana kamo an nakakamate nin siring kaiyan. Minsan siring, may magigibo kamo tanganing mas posible na maghapot an iba manongod sa saindong pagtubod. Halimbawa, kun legal asin itinotogot iyan, taano ta dai magdara nin mga publikasyon na basado sa Biblia asin basahon iyan sa panahon nin pangudtohan o sa ibang peryodo na puedeng gibohon iyan? An mga kapwa nindo estudyante tibaad maghapot sa saindo manongod sa saindong binabasa. Paagi sa pagsimbag sa sainda asin pagsabi sa sainda kun ano an nanompongan nindong interesante manongod sa artikulo o librong kapot nindo, tibaad dai nindo marisa na nagkakaigwa na kamo nin marahay na pag-oolay. Girumdomon na maghapot, na inaaram kun ano an paniniwala kan saindong mga kapwa estudyante. Magalang na maghinanyog, na ihinihiras kun ano an saindong nanodan sa Biblia. Siring kan ipinapaheling kan eksperyensia sa pahina 29, dakol na hoben an nag-oomaw sa Dios sa eskuelahan. Nagtatao ini sa sainda nin dakulang kagayagayahan asin natatabangan an dakol na mamidbid si Jehova.

19. Paano magigin orog na epektibo an mga hoben sa ministeryong pagharongharong?

¹⁹ An ministeryong pagharongharong epektibong marhay na paagi tanganing omawon si Jehova. Kun dai pa kamo nakikikabtang dian, taano ta dai iyan  gibohon na pasohan? Kun kamo nakikikabtang na, puede daw kamong magbugtak nin dugang pang mga pasohan para sa saindong sadiri? Halimbawa, imbes na haros iyo na sana pirme an sabihon sa lambang pinto, maghanap nin mga paagi na umoswag, na naghahagad nin mga suhestion sa saindong mga magurang asin iba pang may kabatidan. Pag-adalan kun paano orog na gagamiton an Biblia, kun paano gigibohon an epektibong mga pagdalaw liwat, asin kun paano poponan an sarong pag-adal sa Biblia. (1 Timoteo 4:15) Mientras na orog nindong inoomaw si Jehova sa siring na mga paagi, orog man kamong magigin epektibo, asin orog man nindong ikakaogma an saindong ministeryo.

Noarin Nindo Maninigong Ponan na Omawon si Jehova?

20. Taano ta dai kaipuhan na magsaboot an mga hoben na sinda akion pa tanganing mag-omaw ki Jehova?

²⁰ Sa tolong hapot sa pagtokar na ini, an simbag sa ultimong hapot na ini iyo an pinakasimple. Mangnohon an direktang simbag kan Biblia: “Girumdoma, ngonyan, an saimong Kaharohalangkaweng Kaglalang sa mga aldaw kan saimong pagkahoben na lalaki.” (Eclesiastes 12:1) Iyo, ngonyan na an panahon na ponan na omawon si Jehova. Madalion magsabing: “Akion pa ako tanganing mag-omaw ki Jehova. Mayo pa akong kabatidan. Maninigo akong maghalat sagkod na nasa edad na ako.” Bako kamo an enot na nagkaigwa kan siring na saboot. Halimbawa, sinabi kan hoben na si Jeremias ki Jehova: “Ah, Soberanong Kagurangnan na Jehova! Dai talaga ako tataong magtaram, huli ta aki pa ako.” Inasegurar sia ni Jehova na mayo nin dahelan na matakot. (Jeremias 1:​6, 7) Siring man, mayo kitang dapat katakotan kun inoomaw niato si Jehova. Mayo nin danyos na tibaad agihan niato na dai kayang remedyohan nin biyo ni Jehova.​—Salmo 118:6.

21, 22. Taano ta iinaagid sa mga tagdo nin ambon an hoben pang mga nag-oomaw ki Jehova, asin taano ta nakakaparigon sa boot an pagkokomparar na iyan?

²¹ Kun siring, sinasadol niamo kamong mga hoben: Dai mag-alangan na omawon si Jehova! Ngonyan na kamo hoben pa an pinakamarahay na panahon na umayon sa pinakamahalagang gibohon na ginigibo ngonyan sa daga. Kun ginigibo nindo iyan, kamo nagigin kabtang nin sarong bagay na makangangalas​—an unibersal na pamilya nin mga nag-oomaw ki Jehova. Si Jehova naoogmang marhay na kabale kamo sa pamilyang ini. Mangnohon an ipinasabong na mga tataramon na ini na sinabi kan salmista ki Jehova: “An saimong banwaan gikan sa boot na magpepresentar kan saindang sadiri sa aldaw kan saimong puersa militar. Sa kagayonan nin kabanalan, poon sa kaagahon, ika igwa kan saimong grupo nin hoben na mga lalaki siring kan tagdo kan ambon.”​—Salmo 110:3.

²² Magayonon paghelingon an mga tagdo nin ambon na nagkikinangkinang sa liwanag kun aga, bako daw? Iyan nakakarepresko, maliwanag, asin haros dai mabilang sa kadakolan. Siring kaiyan an pagheling ni Jehova sa saindo mga hoben na maimbod na nag-oomaw sa saiya sa kritikal na mga panahon na ini. Malinaw nanggad, an saindong desisyon na omawon si Jehova nagpapagayagaya sa saiyang puso. (Talinhaga 27:11) Tunay nanggad, kun siring, kamong mga hoben, omawa nindo si Jehova!

Ano an Isisimbag Nindo?

• Ano an nagkapirang mahalagang dahelan na omawon si Jehova?

• Anong mga halimbawa sa Biblia an nagpapaheling na puedeng magin epektibong marhay an mga hoben sa pag-omaw ki Jehova?

• Paano makakapag-omaw ki Jehova ngonyan an mga hoben?

• Noarin maninigong ponan kan mga hoben na omawon si Jehova, asin taano?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Mga Ritrato sa pahina 25]

Kun an saindong katood may pambihirang abilidad, bako daw na ieestorya nindo ini sa iba?

[Ritrato sa pahina 27]

Tibaad interesado sa saindong mga tinutubod an mga kapwa estudyante

[Ritrato sa pahina 28]

Kun gusto nindong umoswag sa saindong ministeryo, maghagad nin mga suhestion sa mas may kabatidan na Saksi