Estorya nin Buhay

Abundang Binabalosan ni Jehova an mga Nag-ootob sa Saiyang Dalan

ISINAYSAY NI ROMUALD STAWSKI

Kan magpoon an ikaduwang guerra mundial kan Setyembre 1939, an amihanan na Polandia nagin lugar nin grabeng labanan. Bilang usyoserong nuebe anyos na aking lalaki, nagpasiring ako sa kaharaning kampo de batalya tanganing mag-usyoso. Makatatakot na marhay an naheling ko​—nakawararak sa daga an mga bangkay, asin an doros nakakapadok huli sa aso. Minsan ngani an pangenot na iniisip ko iyo an kun paano makapuli nin ligtas, may mga hapot na nagsabong sa isip ko: “Taano ta itinotogot nin Dios na mangyari an siring na teribleng mga bagay? Kiisay na lado sia kampi?

KAN madali nang matapos an guerra, an mga hoben pinupuersang maglingkod sa rehimen nin Alemania. An siisay man na mangahas na magsayuma ibinibitin sa sarong kahoy o sa tulay na may karatulang “traydor” o “parasabotahe” sa saiyang daghan. An samong banwaan, an Gdynia, yaon sa pag-oltanan kan magkalaban na mga hukbo. Kan magluwas kami sa banwaan tanganing magsakdo nin tubig, an mga bala asin bomba nagsaragitsit sa ibabaw kan samong payo, asin an mas nguhod kong tugang na lalaki na si Henryk nalugadan na ikinagadan nia. Huli sa teribleng mga kamugtakan na ini, kaming apat na aki ibinalyo kan sakong ina sa sirong (basement) tanganing maligtas sa peligro. Duman an sakong dos anyos na tugang na lalaki, si Eugeniusz, nagadan sa dipteria.

Sa giraray, hinapot ko an sakong sadiri: “Haen an Dios? Taano ta itinotogot nia an gabos na pagdusang ini?” Minsan ngani ako sarong maigot na Katoliko asin regular na nagsisimba, dai ko nanompongan an simbag.

Maogma Kong Inako an Katotoohan sa Biblia

An simbag sa sakong mga hapot hale sa dai linalaoman na tawo. Natapos an guerra kan 1945, asin sa kapinonan nin 1947, saro sa Mga Saksi ni Jehova  an nagdalaw sa samong harong sa Gdynia. An sakong ina an nakipag-olay sa Saksi, asin nadangog ko an iba sa mga sinabi. Garo baga may lohiko iyan, kaya inako mi an imbitasyon sa sarong Kristianong pagtiripon. Pakalihis sana nin sambulan, minsan ngani dai ko pa biyong nasasabotan an katotoohan sa Biblia, uminiba ako sa sarong grupo nin lokal na mga Saksi asin naghulit sa iba manongod sa sarong mas marahay na kinaban, na mayo na nin mga guerra asin karatan. Nagtao ini sa sako nin dakulang kagayagayahan.

Kan Setyembre 1947, nabautismohan ako sa sarong pansirkitong asamblea sa Sopot. Kan suminunod na Mayo, pinonan kong maglingkod bilang regular payunir, na ginagamit an kadaklan na oras ko sa paghuhulit sa iba kan mensahe kan Biblia. An lokal na klero grabe an pagkontra sa samong gibohon asin nagsutsut nin kadahasan tumang sa samo. Sarong beses, inatake kami nin anggot na sururog, dinaklag kami nin mga gapo, asin binugbog kami nin grabe. Sa saro pang pangyayari sinadol kan lokal na mga madre asin klerigo an sarong grupo nin mga tawo na atakehon kami. Nagpaili kami sa presinto, alagad pinalibotan kan sururog an edipisyo, na naghuhumang bubugbugon kami. Sa katapustapusi, uminabot an dugang pang mga pulis, kaya dakol an uminalalay sa samo paluwas.

Kan panahon na iyan, mayo nin kongregasyon sa lugar mi. Kun beses minatorog kami kun banggi sa luwas sa kadlagan. Naoogma kami na nagigibo mi an paghuhulit sa ibong kan mga kamugtakan na iyan. Ngonyan, igwa na nin pusog na mga kongregasyon sa lugar na iyan.

Paglilingkod sa Bethel Asin Pagkaarestar

Kan 1949, inimbitaran ako sa Erokan na Bethel sa Łódź. Kanigoan na pribilehio an maglingkod sa siring na lugar! Makamomondo ta an sakong pag-istar dian daing gayo naghaloy. Kan Hunyo 1950, sarong bulan bago opisyal na iprohibir an samong gibohon, inarestar ako kaiba kan ibang tugang sa Bethel. Dinara ako sa bilanggoan, asin bilang resulta, napaatubang ako sa maringis na pag-usisa.

Huling an sakong ama nagtatrabaho sa sarong barko na regular na naglalayag pasiring sa Nueva York, an mga opisyal na naggigibo kan pag-usisa nagprobar na paadmitiron ako na sia espiya kan Estados Unidos. Ipinairarom ako sa mayong pagkaherak na pag-usisa. Dugang pa, apat na opisyal an durungan na nagprobar na patestigohon ako tumang ki Tugang na Wilhelm Scheider, na iyong nagdidirehir sa samong aktibidad kaidto sa Polandia. Hinampak ninda an sakong mga bool paagi sa mahibog na mga bala. Mantang nakahigda ako sa salog na nagdudugo, na nagsasaboot na dai ko na kayang tioson iyan, nag-agrangay ako, “Jehova, tabangi ako!” Nabigla an mga naglalamag sa sako asin nagpondo sa paghampak sa sako. Sa laog nin pira sanang minuto, napatorog sinda. Nakaginhawa ako asin nakabawi kan sakong kosog. Nakakombensir ini sa sako na mamomoton na dinadangog ni Jehova an saiyang nagdusay na mga lingkod kun sinda nag-aagrangay sa saiya. Nagpakosog iyan sa sakong pagtubod asin nagtokdo sa sako na lubos na magkompiar sa Dios.

Kaiba sa pinal na report kan imbestigasyon an falsong deklarasyon na itinao ko daa. Kan magprotesta ako, sinabihan ako nin sarong opisyal, “Ipapaliwanag mo iyan sa korte!” An sarong makikatood na kaiba ko sa selda sinadol ako na dai maghadit, huli ta an pinal na report beberepikaron nin sarong piskal sa militar, na matao sa sako nin oportunidad na pahimutikan an falsong deklarasyon. Iyan man nanggad an nangyari.

Gibohon sa Sirkito Asin Saro Pang Pagkabilanggo

Pinaluwas ako kan Enero 1951. Pakalihis nin sambulan, nagpoon akong maglingkod bilang  nagbibiaheng paraataman. Sa ibong kan pagprohibir, naglingkod ako kaiba kan ibang tugang tanganing pakosogon an mga kongregasyon asin tabangan an mga kapwa Saksi na nagkasuruwaysuway huli sa aktibidad kan mga pulis na panseguridad. Inenkaminar mi an mga tugang na magpadagos sa ministeryo. Sa suminunod na mga taon, an mga tugang na ini makosog an boot na sinuportaran an mga nagbibiaheng paraataman asin isinagibo an patagong pag-imprenta asin pagdistribwir nin mga babasahon sa Biblia.

Sarong aldaw kan Abril 1951, pakatapos na mag-atender sa Kristianong pagtiripon, inarestar ako sa tinampo kan mga opisyal sa seguridad na maingat na nagbabantay sa sako. Huling nagsayuma akong simbagon an saindang mga hapot, dinara ninda ako sa sarong bilanggoan sa Bydgoszcz asin pinonan na usisaon ako kan banggi man sanang iyan. Pinagbotan akong tumindog na nakasandig sa lanob sa laog nin anom na aldaw asin anom na banggi, na mayong kakanon o tubig patin may mahibog na aso kan tabako na hale sa sigarilyo kan mga opisyal. Binatuta ako asin pinaso nin sigarilyo. Kan madismayo ako, binuboan ninda ako nin tubig asin ipinadagos an pag-usisa. Nakimaherak ako ki Jehova na tawan ako nin kosog na makatagal, asin sinuportaran nia ako.

An pagdanay ko sa bilanggoan sa Bydgoszcz igwa man nin bentaha. Duman ikinahiras ko an katotoohan sa Biblia sa mga tawong masakit kutanang makaolay. Asin totoo nanggad na dakol an oportunidad na magpatotoo. Huli sa mamondo asin sa parate dai nang paglaom na kamugtakan ninda, an mga bilanggo tolos na naghihimate sa maogmang bareta.

Duwang Importanteng Pagbabago

Dai nahaloy pakaluwas ko kan 1952, nakamidbid ko si Nela, sarong maigot na tugang na payunir. Sia nagpapayunir sa timog kan Polandia. Paghaloyhaloy nagtrabaho sia sa sarong “panaderia,” sarong sekretong lugar kun saen iniimprenta an samong mga babasahon. Masakit an trabahong iyan, na nangangaipo nin pagigin listo asin pagsasakripisyo. Ikinasal kami kan 1954, asin nagpadagos kami sa bilog na panahon na paglilingkod sagkod na mamundag an samong aking babae na si Lidia. Dangan nagdesisyon kami na tanganing makapadagos ako sa gibohon na nagbibiahe, si Nela mapondo sa bilog na panahon na paglilingkod, mapuli, asin iyong maataman sa samong aking babae.

Kan taon man sanang iyan, napaatubang kami sa saro pang importanteng desisyon. Hinagad sa sako na maglingkod bilang paraataman sa distrito sa lugar na nakakasakop kan un-tersio kan Polandia. Mapagngayongayong inestudyaran niamo an bagay na iyan. Aram ko kun gurano kaimportante an pagpakosog sa samong mga tugang na nasa irarom nin pagprohibir. Dakol na tugang an inaarestar, kaya dakula an pangangaipo para sa espirituwal na pagparigon sa boot. Sa pagsuportar ni Nela, inako ko an asignasyon. Tinabangan ako ni Jehova na maglingkod sa katongdan na ini sa laog nin 38 taon.

Namahala sa “mga Panaderia”

Kan panahon na idto, an paraataman sa distrito an may paninimbagan sa “mga panaderia,” na yaon sa napapasuway na mga lugar. An mga pulis pirmeng nakasunod sa samo, na nagmamaigot na manompongan asin papondohon an samong pag-imprenta. Kun beses nagigibo ninda iyan, alagad nungka kaming nagkulang sa kinakaipuhan na espirituwal na kakanon. Malinaw nanggad na inaataman kami ni Jehova.

Tanganing imbitaran sa paggibo kan masakit asin peligrosong trabaho na pag-imprenta, an  saro kaipuhan na maimbod, listo, mapagsakripisyo, asin makinuyog. An mga kualidad na iyan an nagpagin posible na an sarong “panaderia” padagos na magpunsionar nin ligtas. Depisil man an paghanap nin angay na lokasyon para sa patagong pag-imprenta. May mga lokasyon na garo baga angay, alagad an mga tugang duman bakong gayong mapagmansay. Sa ibang lokasyon, baliktad an situwasyon. An mga tugang andam na gumibo nin pambihirang mga pagsasakripisyo. Inaapresyar ko nanggad an gabos na tugang na lalaki asin babae na nagkapribilehio akong makatrabaho.

Pagdepensa sa Maogmang Bareta

Durante kan depisil na mga taon na iyan, daing ontok na inaakusaran kami nin pakikikabtang sa ilegal, subersibong aktibidad asin dinadara kami sa korte. Nagin problema mi ini huling mayo kami nin mga abogadong madepensa sa samo. May mga abogado na nakikisimpatiya, alagad an kadaklan natatakot sa publisidad asin habo nindang mapaanggot an mga autoridad. Minsan siring, aram ni Jehova an samong mga pangangaipo, asin sa itinalaan na panahon minaniobra nia an mga bagay-bagay oyon dian.

Si Alojzy Prostak, sarong nagbibiaheng paraataman hale sa Kraków, trinatar nin may karingisan durante kan pag-usisa kaya kinaipuhan na darahon sia sa ospital kan bilanggoan. Nakua nia an paggalang asin paghanga kan ibang bilanggo sa ospital huli sa saiyang marigon na panindogan sa ibong kan mental asin pisikal na pagpasakit. An saro sa sainda iyo an abogado na an ngaran Witold Lis-Olszewski, na napahanga sa kosog nin boot ni Tugang na Prostak. Nakipag-olay ini nin pirang beses sa saiya asin nanuga, “Kun makaluwas na ako asin togotan na akong ipagpadagos an sakong pag-abogado, andam akong idepensa an mga Saksi ni Jehova.” Inotob nia an saiyang sinabi.

Si Mr. Olszewski may sadiring grupo nin mga abogado, na totoong kahangahanga an determinasyon na otobon an saindang pangako. Durante kan panahon na nasa kasagsagan an pagtumang, idinepensa ninda an mga tugang sa mga 30 pagbista kada bulan​—saro kada aldaw! Huling kaipuhan na naiimpormaran na marhay si Mr. Olszewski manongod sa gabos na kaso, inasignaran akong makikomunikar sa saiya. Nakaibanan ko sia sa laog nin pitong taon kan dekada nin 1960 asin 1970.

Dakol akong nanodan manongod sa gibohon dapit sa ley durante kan mga aldaw na idto. Sa parate naoobserbaran ko an mga pagbista, an mga komento kan mga abogado​—positibo sagkod negatibo​—an mga paagi kan legal na pagdepensa, asin an patotoo kan akusadong mga kapagtubod. Gabos iyan nagin kapakipakinabang na marhay sa pagtabang sa samong mga tugang, nangorogna sa mga ipinapaapod bilang mga testigo, na maaraman kun ano an sasabihon asin kun noarin matoninong sa atubangan kan korte.

Kun may pagbista, si Mr. Olszewski parateng nakikidagos kun banggi sa harong kan mga Saksi ni Jehova. Iyan bakong huli ta dai nia kayang magbayad nin kuarto sa otel, kundi siring kan sinabi nia sarong beses, “Bago an pagbista, gusto kong magkaigwa man kan saindong aktitud.” Sa tabang nia, dakol na pagbista an natapos na may paborableng resulta. Idinepensa nia ako nin nagkapirang beses, asin nungka niang inako an sakong bayad. Sa saro pang okasyon, nagsayuma siang akoon an bayad sa 30 kaso. Taano? Sia nagsabi, “Gusto kong makaambag dawa dikit sa gibohon nindo.” Asin bako nanggad na kadikit na kantidad idto. An aktibidad kan grupo ni Mr. Olszewski narisa kan mga autoridad, alagad dai iyan nakadesganar sa saiya sa pagtabang sa samo.

Depisil iladawan an marahayon na patotoo kan mga tugang durante kan mga pagbistang idto. Dakol an nagduduman sa mga korte tanganing mag-obserbar sa mga pagbista asin pakosogon an akusadong mga tugang. Durante kan panahon na may pinakadakol na pagbista, nakabilang ako nin sagkod sa 30,000 kan siring na mga parasuportar sa sarong taon. Daing duwa-duwa na iyan dakulang kadaklan nin mga Saksi!

Sarong Bagong Asignasyon

Kan 1989 hinale an pagprohibir sa samong gibohon. Pakalihis nin tolong taon sarong bagong sangang opisina an itinogdok asin idinedikar. Inimbitaran ako duman na maglingkod sa Hospital Information Services, asin maogma kong inako an asignasyon na iyan. Naglilingkod bilang grupo nin tolo katawo, sinusuportaran mi an samong mga tugang na napapaatubang sa isyu manongod sa dugo asin tinatabangan  sinda na idepensa an saindang paninindogan, basado sa saindang Kristianong konsensia.​—Gibo 15:29.

Kaming mag-agom nagpapasalamat na marhay sa pribilehiong makapaglingkod ki Jehova sa pampublikong ministeryo. Yaon pirme an pagsuportar asin pag-enkaminar sa sako ni Nela. Pirme akong nagpapasalamat na basta ako sibot sa teokratikong mga asignasyon o nabibilanggo, nungka siang nagreklamo na mayo ako sa harong. Sa depisil na mga panahon, rinaranga nia an iba imbes na madesganar sia.

Halimbawa, kan 1974, inarestar ako kaiba kan ibang nagbibiaheng paraataman. An nagkapirang tugang na nakaaram kaiyan gustong ibareta iyan sa sakong agom sa paagi na dai sia mabibigla. Kan maheling ninda sia, naghapot sinda, “Tugang na Nela, gusto mong maaraman an pinakamamondong bareta?” Kan primero, namungnan sia sa takot, huling an paghona nia nagadan ako. Kan maaraman nia an totoong nangyari, nakaginhawa siang nagsabi: “Buhay sia! Bako man ini an primero niang pagkabilanggo.” Kan huri sinabi sa sako kan mga tugang na napahanga sindang marhay sa saiyang positibong aktitud.

Minsan ngani nagkaigwa kami nin nagkapirang makolog na eksperyensia kan nakaagi, pirme kaming abundang binabalosan ni Jehova huli sa pag-otob sa saiyang dalan. Naoogma nanggad kami na an samong aki na si Lidia, asin an saiyang agom na si Alfred DeRusha, nagin arogan na Kristianong mag-agom. Pinadakula ninda an saindang mga aki, si Christopher asin Jonathan, na magin nagdusay na mga lingkod nin Dios, na nakadugang pa sa samong kaogmahan. An sakong tugang na si Ryszard asin si Urszula nagin maimbod man na mga Kristiano sa laog nin dakol nang taon.

Nungka kaming binayaan ni Jehova, asin gusto niamong padagos na maglingkod sa saiya nin bilog na puso. Personal niamong naeksperyensiahan an pagigin totoo kan mga tataramon sa Salmo 37:34: “Maglaom ki Jehova asin otobon an saiyang dalan, asin ika ilalangkaw nia na makasadiri kan daga.” Bilog na pusong inaantisipar niamo an panahon na iyan.

[Ritrato sa pahina 17]

Sa sarong asamblea na ginibo sa hardin nin sarong tugang sa Kraków, 1964

[Ritrato sa pahina 18]

Kaiba an sakong agom, si Nela, asin an samong aki, si Lidia, 1968

[Ritrato sa pahina 20]

Kaiba an Saksing aking lalaki bago an saiyang operasyon sa puso na dai naggagamit nin dugo

[Ritrato sa pahina 20]

Kaiba si Dr. Wites, pangenot na siruhano sa operasyon sa puso para sa mga aki na dai naggagamit nin dugo, sa sarong ospital sa Katowice

[Ritrato sa pahina 20]

Kaiba si Nela, 2002