Noarin May Basehan na Makolgan an Boot Nindo?

SA Eclesiastes 7:​9, an Biblia nagsasabi: “An pagkolog kan boot iyo an nasa daghan kan mga mangmang.” Ipinapaheling kan bersikulong ini na dai kita maninigong magin sobra kasensitibo kun may makakolog sa boot niato; imbes, maninigo na kita magin mapagpatawad.

Minsan siring, sinasabi daw kan Eclesiastes 7:9 na dai noarin man maninigong magkolog an boot niato sa ano man o sa siisay man, na kaipuhan niatong patawadon an gabos na kasalan gurano man iyan kagabat o gurano man iyan kaparate asin mayo na kitang gigibohon manongod dian? Maninigo daw kitang magin daing labot kun makakolog kita nin boot paagi sa satong sinasabi o ginigibo huling aram niato na an tawong nakolgan niato an boot maninigong magin mapagpatawad? Bako nanggad na siring kaiyan.

Si Jehova Dios an personipikasyon nin pagkamoot, pagkaherak, pagpapatawad, asin pakatios. Pero, sa Biblia, dakol na beses na sinasabing pinapaanggot sia. Kun an kasalan magabat, sia minahiro tumang sa mga nagkasala. Estudyare an nagkapirang halimbawa.

Mga Kasalan Tumang ki Jehova

An pagkasaysay sa 1 Hade 15:30 nagsasabi kan mga kasalan ni Jeroboam “na ipinagkasala nia asin pinangyari niang ipagkasala kan Israel asin huli sa saiyang pagpaanggot na paagi kaiyan pinaanggot nia si Jehova.” Sa 2 Cronica 28:​25, an Biblia nagsasabi mapadapit ki Hadeng Acaz nin Juda: “Naggibo sia nin haralangkaw na lugar tanganing magdolot nin atang na aso sa ibang dios, kaya pinaanggot nia si Jehova na Dios kan saiyang mga apoon.” An saro pang halimbawa manonompongan sa Hokom 2:11-14: “An . . . Israel naggiribo kan maraot sa mga mata ni Jehova asin nagrilingkod sa mga Baal . . . , kaya pinaanggot ninda si Jehova. . . . Huli kaini luminaad an kaanggotan ni Jehova tumang sa Israel, kaya itinao nia sinda sa kamot kan mga nananamsam.”

May iba pang bagay na nakakapaanggot ki Jehova asin nangangaipo nin mapuersang aksion. Halimbawa, sa Exodo 22:18-20, mababasa niato: “Dai mo pagpabayaan na mabuhay an pararatak na babae. An siisay man na magdorog sa hayop siertong gagadanon. An mag-atang sa ibang mga dios na bako sanang ki Jehova gagadanon.”

Dai pirmeng pinapatawad ni Jehova an magabat na mga kasalan kan suanoy na Israel kan padagos ninda siang pinapaanggot asin dai nagpapaheling nin tunay na pagsolsol. Kan mayo nin tunay na pagsolsol asin mayong ginigibong pagbakle tanganing kumuyog ki Jehova, sa kahurihurihi itinogot nin Dios na laglagon an mga paragibo nin maraot. Nangyari ini sa bilog na nasyon kan 607 B.C.E., sa kamot kan mga Babilonyo, asin sa giraray kan 70 C.E., sa kamot kan mga Romano.

Iyo, naaanggot si Jehova sa maraot na mga sinasabi asin ginigibo kan mga tawo, asin ginagadan pa ngani nia an habong magsolsol na mga parakasala na grabe an mga kasalan. Alagad ibinubugtak daw sia kaini sa kategoriya na kapareho kan sinasabi sa Eclesiastes 7:9? Dai nanggad. May katanosan sia na maanggot sa grabeng mga kasalan asin pirme siang naghohokom nin daing pagpaorog. An Biblia nagsasabi manongod ki Jehova: “Sangkap an saiyang gibo, huli ta an gabos niang dalan hustisya. Dios nin kaimbodan, na dian sa saiya mayo nin inhustisya; matanos asin tanos sia.”​—Deuteronomio 32:4.

Magabat na mga Kasalan Tumang sa mga Indibiduwal

Segun sa Ley na itinao nin Dios sa suanoy na Israel, igwa nin magabat na resulta an magabat na mga kasalan tumang sa mga indibiduwal. Halimbawa, kun an sarong parahabon maglaog sa  harong sa banggi asin ginadan sia kan kagharong, mayo nin kasalan sa dugo an kagharong. Sia sarong inosenteng biktima nin sarong magabat na krimen. Huli kaini, mababasa niato: “Kun an sarong parahabon madakop sa aktong pagsalakat asin sia hampakon asin magadan, mayo nin kasalan sa dugo [an kagharong].”​—Exodo 22:2.

An sarong babae na linugos igwa nin deretsong maanggot na marhay, ta ini sarong magabat na krimen sa pagheling nin Dios. Segun sa Ley ni Moises, an lalaking nanlugos sa sarong babae kaipuhan na magadan “arog nin sarong lalaki na minatindog laban sa saiyang kapwa tanganing gadanon nanggad ini.” (Deuteronomio 22:​25, 26) Minsan ngani dai na kita sakop kan Ley na iyan, nagtatao iyan sa sato nin pakarorop sa namamatean ni Jehova manongod sa panlulugos​—sarong grabeng kasalan.

Sa panahon niato, an panlulugos saro man na magabat na krimen na may magabat na penalidad. An biktima igwa nin gabos na deretso na isumbong an bagay na iyan sa pulis. Sa paaging ini mapapadusahan kan tamang autoridad an nagkasala. Asin kun an biktima sarong menor de edad, tibaad gugustohon kan mga magurang na sinda na an magsumbong.

Magian na mga Kasalan

Minsan siring, bakong gabos na kasalan nangangaipo nin aksion kan mga autoridad. Huli kaini, dai niato gugustohon na masyadong magraot an satong boot sa medyo saradit na sala na nagigibo nin iba, kundi maninigo na kita magin mapagpatawad. Gurano kaparate kita maninigong magpatawad? Hinapot ni apostol Pedro si  Jesus: “Kagurangnan, makapirang magkakasala tumang sa sako an sakong tugang asin papatawadon ko sia? Sagkod sa pitong beses?” Suminimbag si Jesus: “Sinasabi ko sa saimo, bakong, Sagkod sa pitong beses, kundi, Sagkod sa pitong polo may pitong beses.”​—Mateo 18:​21, 22.

Sa ibong na lado, kaipuhan na padagos niatong paoswagon an satong Kristianong personalidad na pagmaigotan na dai makakolog kan boot nin iba. Halimbawa, sa pagtratar nindo sa iba, kamo daw kun beses daing kontrol sa pagtaram, bakong mataktika, nakakainsulto? An siring na paagi posibleng marhay na makakolog nin boot. Imbes na an biktima an basolon na nakolgan an boot nia asin na sia an kaipuhan na magpatawad, kaipuhan na marealisar kan nakakolog nin boot na sia an dahelan kaya nakolgan an boot kan tawong iyan. An nakakolog nin boot kaipuhan na maghingoang kontrolon an saiyang paghiro asin pagtaram tanganing sa primero pa sana dai na sia makakolog nin boot. Paagi sa paghihingoang ini, dai na kita parateng makakakolog sa boot nin iba. Ipinapagirumdom sa sato kan Biblia: “Igwa nin nagtataram na dai iniisip arog kan mga bono nin espada, alagad an dila kan mga madonong bolong.” (Talinhaga 12:18) Kun makolgan niato an boot nin iba, dawa ngani dai man niato iyan tinutuyo, an paghagad niato nin dispensasyon dakula an magigibo tanganing maresolberan an situwasyon.

Ipinapaheling kan Tataramon nin Dios na maninigong “sunodon niato an mga bagay na nagpapatoninong asin an mga bagay na nagpapakosog sa lambang saro.” (Roma 14:19) Kun kita mataktika asin maboot, minaaplikar an talinhagang ini: “Siring sa mga mansanas na bulawan sa mga inukit na pirak an tataramon na itinaram sa tamang kapanahonan kaiyan.” (Talinhaga 25:11) Nakakagayagaya nanggad asin nakakaogmang marhay iyan! An mahoyo, mataktikang pagtaram puede nganing makapabago sa matagas na aktitud kan iba: “An mahoyong dila nakakabari nin tolang.”​—Talinhaga 25:15.

Huli kaini, hinahatolan kita kan Tataramon nin Dios: “An saindo logod na pagtaram danay na igwa nin pagkamaugayon, na tinimplahan nin asin, tanganing maaraman nindo kun paano kamo dapat na sumimbag sa lambang saro.” (Colosas 4:6) An “tinimplahan nin asin” nangangahulogan na ginigibo niatong managom para sa iba an satong pananaram, na paagi kaiyan naiinaan an posibilidad na makakolog nin boot. Sa tataramon sagkod sa gibo, nagmamaigot an mga Kristiano na iaplikar an konseho kan Biblia: ‘Hanapon an katoninongan asin pagmaigotan na gibohon iyan.’​—1 Pedro 3:11.

Sa siring, malinaw na an Eclesiastes 7:9 nangangahulogan na maninigong likayan niatong makolgan an satong boot sa medyo saradit na mga kasalan nin iba. An mga ini tibaad resulta nin pagkabakong sangkap nin tawo o tibaad ngani tinuyo pero bako man na grabe. Alagad kun an pakakolog nin boot sarong magabat na kasalan, natural sanang makolgan an boot kan biktima asin tibaad gugustohon niang gumibo nin tamang aksion.​—Mateo 18:15-17.

[Ritrato sa pahina 14]

Itinogot ni Jehova na laglagon kan mga Romano an habong magsolsol na Israel kan 70 C.E.

[Ritrato sa pahina 15]

“Siring sa mga mansanas na bulawan . . . an tataramon na itinaram sa tamang kapanahonan”