An Saindo daw na Konsensia Napatuod nin Marhay?

NASABI na daw nindo, “Aram ko sa puso ko na sala iyan,” o, “Dai ko puedeng gibohon an ipinapagibo mo sa sako. Sinasabi kan boot ko na sala iyan”? Iyan an “tingog” kan saimong konsensia, an panlaog na pagrekonoser sa o pakamate nin tama asin sala, na nagpapahayag na an saro daing kasalan o sia inaakusar. Iyo, an konsensia katambay niato.

Dawa sa kamugtakan nin pagigin siblag nia sa Dios, an tawo may pankagabsan na kakayahan pa man giraray na mamidbid an kalaenan kan tama sa sala. Ini huli ta ginibo sia sa ladawan nin Dios, kaya minsan paano ipinapabanaag nia an diosnon na mga kualidad na kadonongan asin katanosan. (Genesis 1:​26, 27) Mapadapit digdi, pinasabngan nin Dios si apostol Pablo na isurat: “Kun an mga tawo kan mga nasyon na mayo nin ley minagibo sa saindang naturalesa nin mga bagay kan ley, an mga tawong ini, minsan ngani mayo nin ley, iyo na mismo an ley sa saindang sadiri. Sinda mismo an nagpapaheling na an ley nasusurat sa saindang puso, mantang an saindang konsensia nagpapatotoo sa kaibanan ninda asin, sa sainda mismong mga pag-isip, sinda inaakusar o ipinahahayag pa ngani na daing kasalan.” *​—Roma 2:​14, 15.

An moral na naturalesang ini, na minana sa enot na tawong si Adan, nagpupunsionar bilang sarong “ley,” o susundon sa paggawe, kan mga tawo sa gabos na rasa asin nasyonalidad. Iyan an kakayahan na siyasaton asin husgaran an satong sadiri. (Roma 9:1) Ipinaheling ni Adan asin Eva an kakayahan na ini pakatapos tolos na lapason ninda an ley nin Dios​—nagtago sinda. (Genesis 3:​7, 8) An saro pang halimbawa kun paano nagpupunsionar an konsensia iyo an nagin reaksion ni Hadeng David kan marisa nia na nagkasala sia sa paggibo nin sensus. Sinasabi kan Biblia na “an puso ni David nagpoon na ribokon sia.”​—2 Samuel 24:1-10.

An kakayahan na siyasaton an nakaagi niato asin husgaran an satong paggawe sa moral puedeng magmotibar sa sato na gibohon an mahalagang marhay na lakdang nin pagsolsol na inaako nin Dios. Isinurat ni David: “Kan ako dai naggigirong an sakuyang mga tolang nanluya huli sa sakuyang pag-agrangay sa bilog na aldaw. Sa katapustapusi itinuga ko an sakuyang kasalan sa saimo, asin dai ko tinahoban an sakuyang sala. An sabi ko: ‘Itutuga ko an sakuyang mga kalapasan ki Jehova.’ Asin ika mismo nagtaong indulto sa sala kan sakuyang mga kasalan.” (Salmo 32:​3, 5) Sa siring, an nagpupunsionar na konsensia puedeng pabalikon sa Dios an nagkasala, na tinatabangan sia na rekonoseron an pangangaipo na makua an kapatawadan nin Dios asin sunodon an Saiyang mga dalan.​—Salmo 51:1-4, 9, 13-15.

An konsensia nagtatao man nin mga patanid o paggiya kun kaipuhan niatong gumibo nin pagpili o desisyon sa moral. An aspektong ini kan konsensia an puedeng nakatabang ki Jose na masabotan antes pa na an pagsambay sala asin maraot​—sarong kasalan tumang sa Dios. An sarong espesipikong ley tumang sa pagsambay iiniba kan huri sa Sampulong Togon na itinao sa Israel. (Genesis 39:1-9; Exodo 20:14) Malinaw nanggad, kita orog na makikinabang kun an satong konsensia  napatuod na gumiya sa sato imbes na maghusgar sana sa sato. An saindo daw na konsensia nagpupunsionar sa arog kaiyan na paagi?

Pagpatuod sa Konsensia na Gumibo nin Tamang mga Desisyon

Minsan ngani minana niato an kakayahan nin konsensia, makamomondo ta may depekto an balaog na iyan. Minsan ngani an katawohan tinawan nin sangkap na pagpoon, “an gabos nagkasala asin nagkulang sa kamurawayan nin Dios.” (Roma 3:23) Huling nadanyaran kita nin kasalan asin pagkabakong sangkap, an satong konsensia tibaad biribid asin tibaad dai na nagpupunsionar nin lubos segun sa orihinal na katuyohan kaiyan. (Roma 7:18-23) Dugang pa, an panluwas na mga dahelan puedeng makaapektar sa satong konsensia. Puedeng maimpluwensiahan iyan kan pagpadakula sa sato o kan lokal na mga kostumbre, paniniwala, asin palibot. Daing duwa-duwa na an hababaon na klase nin moralidad asin nagrururong mga pamantayan kan kinaban dai puedeng magin pamantayan nin sarong marahay na konsensia.

Kun siring, kaipuhan nin sarong Kristiano an dugang pang tabang kan marigon asin matanos na mga pamantayan na manonompongan sa Tataramon nin Dios, an Biblia. An mga ini puedeng giyahan an satong konsensia na husgaran nin tama an mga bagay-bagay asin husayon iyan. (2 Timoteo 3:16) Kun an satong konsensia natokdoan oyon sa mga pamantayan nin Dios, mas mapunsionar iyan bilang sarong moral na panlikay sa peligro, na nagpapangyari sa sato “na mamidbid an tama sagkod an sala.” (Hebreo 5:14) Kun mayo an mga pamantayan nin Dios, an satong konsensia tibaad dai magtao sa sato nin patanid kun kita malagalag sa maraot na dalan. “Igwa nin dalan na tanos sa pagheling nin tawo,” an sabi kan Biblia, “alagad an sagkodan kaiyan iyo an mga dalan nin kagadanan.”​—Talinhaga 16:25; 17:20.

Sa nagkapirang kabtang nin buhay, an Tataramon nin Dios nagtatao nin malinaw na mga giya asin instruksion, asin makikinabang kita kun susunodon niato iyan. Sa ibong na lado, dakol an situwasyon kun saen mayo nin espesipikong mga instruksion sa Biblia. Tibaad kalabot digdi an pagpili nin trabaho, mga bagay dapit sa salud, pag-aling-aling, paggubing asin pag-alinyar, asin iba pang kabtang. Bakong pasil na maaraman kun ano an gigibohon sa kada situwasyon asin gumibo nin tamang desisyon. Sa dahelan na iyan maninigo kitang magkaigwa kan aktitud ni David, na namibi: “Paaraman sa sako an saimong mga dalan, O Jehova; tokdoi ako kan saimong mga dana. Palakawa ako sa saimong katotoohan asin tokdoi ako, huli ta ika an sakuyang Dios nin kaligtasan.” (Salmo 25:​4, 5) Mientras na mas nasasabotan niato an mga punto de vista asin pamamaagi nin Dios, mas maeebalwar man niato nin tama an satong sirkonstansia asin makakagibo kita nin mga desisyon na may malinig na konsensia.

Huli kaini, kun napapaatubang sa sarong hapot o desisyon, maninigo na horophoropon nguna niato an mga prinsipyo sa Biblia na puedeng  aplikado dian. Tibaad an nagkapira kaini iyo an: paggalang sa pagkapayo (Colosas 3:​18, 20); pagigin sadiosan sa gabos na bagay (Hebreo 13:18); pagkaongis sa maraot (Salmo 97:10); pagmamaigot na makipagkatoninongan (Roma 14:19); pagkuyog sa establisadong mga autoridad (Mateo 22:21; Roma 13:1-7); dai nababangang debosyon sa Dios (Mateo 4:10); pagigin bakong kabtang kan kinaban (Juan 17:14); paglikay sa maraot na pag-iriba (1 Corinto 15:33); kabinian sa paggubing asin pag-alinyar (1 Timoteo 2:​9, 10); asin dai pagpasingkog sa iba (Filipos 1:10). An pag-aram sa angay na prinsipyo sa Biblia puede kun siring na makapakosog sa satong konsensia asin makatabang sa sato na gumibo kan tamang desisyon.

Maghinanyog sa Saindong Konsensia

Tanganing matabangan kita kan satong konsensia, kaipuhan na himateon niato iyan. Makikinabang sana kita dian kun mahimate kita tolos-tolos sa pagsadol kan satong konsensia na pinatuod sa Biblia. Puede niatong ikomparar an pinatuod na konsensia sa nagsesenyal na mga ilaw sa dashboard nin auto. Ipamugtak ta baga na nagsenyal an ilaw sa pagpatanid sa sato na kulang na an asayte. Ano an mangyayari kun dai tolos niato tinawan nin atension an bagay na iyan asin padagos niatong iminaneho an lunadan? Puedeng maraot nin grabe an makina kaiyan. Sa kaparehong paagi, an satong konsensia, o tingog sa laog, puedeng magpatanid sa sato na sala an sarong paggawe. Kun an ginigibo o pinaplano niatong gibohon ikokomparar niato sa satong mga pamantayan asin prinsipyo sa buhay na sono sa Kasuratan, an konsensia matao nin patanid, arog kan ilaw sa dashboard. An paghimate sa patanid makakatabang sa sato bako sanang tanganing makalikay sa maraot na mga epekto kan salang paggawe kundi tanganing ingatan man an tamang pagpunsionar kan satong konsensia.

Ano an mangyayari kun dai niato iintindihon an patanid kaiyan? Maabot an panahon na magigin bagol an konsensia. An epekto kan daing ontok na dai pag-intindi o pagpogol sa konsensia puedeng iagid sa pagpaso sa laman paagi sa batbat na pantatak. An pinilaan, na mayo na nin mga nerve ending, mayo nang pagmate. (1 Timoteo 4:2) An siring na konsensia mayo na lamang nin reaksion kun makagibo kita nin kasalan, ni nagtatao pa iyan nin patanid tanganing malikayan an pagkaotro kan kasalan. An may pinilaan na konsensia dai iniintindi an mga pamantayan kan Biblia dapit sa tama asin sala asin sa siring iyan maraot na konsensia. Iyan maramog na konsensia, an kagsadiri kaiyan “nawaran na kan gabos na pagmate sa moral” asin siblag sa Dios. (Efeso 4:17-19; Tito 1:15) Kanigoan kamakaturotristeng resulta!

“Papagdanayon Nindo an Marahay na Konsensia”

An pagpadanay nin marahay na konsensia nangangaipo nin dayaday na paghihingoa. Si apostol Pablo nagsabi: “Padagos akong naghihingoa  na magmaan na dai makaginibo nin kasalan tumang sa Dios asin sa mga tawo.” (Gibo 24:16) Bilang sarong Kristiano, padagos na siniyasat asin ikinorehir ni Pablo an saiyang paggawe tanganing masegurado na dai sia nakakagibo nin kasalan tumang sa Dios. Aram ni Pablo na sa katapustapusi, an Dios an madeterminar kun tama o sala an satong ginigibo. (Roma 14:10-12; 1 Corinto 4:4) Si Pablo nagsabi: “An gabos na bagay huba asin bukas sa mga mata kaidtong satong paninimbagan.”​—Hebreo 4:13.

Nasambitan man ni Pablo an dai paggibo nin kasalan tumang sa mga tawo. An sarong angay na halimbawa iyo an saiyang hatol sa mga Kristianong taga Corinto may labot sa “pagkakan nin mga kakanon na idinolot sa mga ladawan.” An saiyang punto iyo na dawa kun an siring na gibo tibaad bako man mismong sala sa punto de vista kan Tataramon nin Dios, mahalagang marhay na isipon man an konsensia nin iba. An dai paggibo kaiyan puedeng magin dahelan nin espirituwal na ‘kapahamakan sa satong mga tugang na para sa sainda nagadan si Cristo.’ Puede man niatong maraot an sato mismong relasyon sa Dios.​—1 Corinto 8:​4, 11-13; 10:​23, 24.

Huli kaini, padagos na patuodon an saindong konsensia asin papagdanayon an marahay na konsensia. Kun naggigibo nin mga desisyon, hagadon an paggiya nin Dios. (Santiago 1:5) Pag-adalan an Tataramon nin Dios, asin togotan an mga prinsipyo kaiyan na moldehon an saindong isip asin puso. (Talinhaga 2:3-5) Kun lumataw an seryosong mga isyu, konsultahon an maygurang na mga Kristiano tanganing makasegurado kamo na tama an saindong pakasabot sa kalabot na mga prinsipyo sa Biblia. (Talinhaga 12:15; Roma 14:1; Galacia 6:5) Isipon kun paano makakaapektar sa konsensia nindo an saindong desisyon, kun paano iyan makakaapektar sa iba, orog sa gabos, kun paano iyan makakaapektar sa saindong relasyon ki Jehova.​—1 Timoteo 1:​5, 18, 19.

An satong konsensia sarong makangangalas na regalo hale sa satong mamomoton na langitnon na Ama, si Jehova Dios. Paagi sa paggamit kaiyan sono sa kabotan kan Kagtao kaiyan, kita magigin mas dayupot sa satong Kaglalang. Mantang naghihingoa kitang ‘papagdanayon an marahay na konsensia’ sa gabos na ginigibo niato, mas malinaw na ipinapaheling niato na kita ginibo sa ladawan nin Dios.​—1 Pedro 3:16; Colosas 3:10.

[Nota sa Ibaba]

[Mga Ritrato sa pahina 13]

An saindo daw na konsensia pinatuod tanganing giyahan kamo imbes na husgaran sana kamo?

[Ritrato sa pahina 14]

An resulta kan satong pag-adal asin pag-aplikar kan mga prinsipyo sa Biblia iyo an konsensia na napatuod nin marhay

[Mga Ritrato sa pahina 15]

Dai nindo pagpalimanlimanan an mga patanid kan saindong konsensia