Mag-ingat sa Pagkaigwa nin Maabhaw na Puso
Mag-ingat sa Pagkaigwa nin Maabhaw na Puso
“An Dios minatumang sa mga maabhaw.”—SANTIAGO 4:6.
1. Magtao nin halimbawa nin angay na pakamate nin pag-orgolyo.
NAGKAIGWA na daw nin okasyon na nagin dahelan na an saindong puso mapano nin pag-orgolyo? An kadaklan sa sato nakaeksperyensia na kan siring na makawiwiling pagmate. An kakayahan niato na makamate nin pag-orgolyo bakong maraot. Halimbawa, kun mabasa nin Kristianong mag-agom an report kard sa eskuelahan manongod sa marahay na gawe-gawe asin kahigosan kan saindang aki, tibaad an saindang panlauog magin maaliwalas huli sa nakakapaogmang satispaksion sa saiyang mga nagibo. Ipinag-orgolyo ni apostol Pablo asin kan saiyang kairiba an sarong bagong kongregasyon na tinabangan nindang maestablisar, huli ta maimbod na tinagalan kan mga tugang an paglamag.—1 Tesalonica 1:1, 6; 2:19, 20; 2 Tesalonica 1:1, 4.
2. Taano ta sa parate bakong marahay an pakamate nin pag-orgolyo?
2 Basado sa mga halimbawa na nasambitan sa enotan, maheheling niato na an pag-orgolyo puedeng mangahulogan nin pakamate nin dakulang kaogmahan huli sa nagibo o rogaring. Pero, sa parate, an pag-orgolyo nagpaparisa nin salang marhay na pagpahalaga sa sadiri, pagsaboot na superyor huli sa mga abilidad, itsura, kayamanan, o posisyon nin saro. Sa parate naheheling iyan sa aroganteng aktitud, sa maabhaw na hiro. An siring na pag-orgolyo bagay na maninigo nanggad na likayan niato bilang mga Kristiano. Taano? Huling kita may natural na tendensia na magin maimot na minana niato sa satong apoon na si Adan. (Genesis 8:21) Bilang resulta, puedeng pasil sanang madaya kita kan satong puso na mag-orgolyo huli sa salang mga dahelan. Halimbawa, dapat na labanan kan mga Kristiano an pag-orgolyo huli sa rasa, kayamanan, edukasyon, natural na mga abilidad, o kakayahan sa trabaho en komparasyon sa iba. An pag-orgolyo na bunga nin siring na mga bagay sala asin ikinakaanggot ni Jehova.—Jeremias 9:23; Gibo 10:34, 35; 1 Corinto 4:7; Galacia 5:26; 6:3, 4.
3. Ano an kaabhawan, asin ano an sinabi ni Jesus manongod dian?
3 May saro pang dahelan kun taano ta dapat na isikwal an salang pag-orgolyo. Kun totogotan niato iyan na tumalubo sa satong puso, iyan puedeng magin makababaldeng marhay na klase nin pag-orgolyo na inaapod na kaabhawan. Ano an kaabhawan? Apuera sa pagsaboot na superyor, minemenos kan tawong maabhaw an iba, an mga ibinibilang niang mas hababa. (Lucas 18:9; Juan 7:47-49) Sinambit ni Jesus an “kaabhawan” kaiba kan iba pang maraot na mga ugale na ‘minagikan sa puso’ asin “minaramog sa tawo.” (Marcos 7:20-23) Narerealisar nin mga Kristiano na mahalagang marhay na likayan na magkaigwa nin maabhaw na puso.
4. Paano makakatabang sa sato an pag-estudyar sa mga halimbawa nin kaabhawan sa Biblia?
4 Matatabangan kamong lumikay sa kaabhawan paagi sa pag-estudyar sa nagkapirang salaysay sa Biblia manongod sa mga tawong maabhaw. Sa siring mas madali nindong maririsa an salang mga pakamate nin pag-orgolyo na tibaad nasa saindo o na tibaad magtalubo sa paglihis nin panahon. Makakatabang ini sa saindo na isikwal an mga kaisipan o saboot na puedeng magbunga nin maabhaw na puso. Bilang resulta, dai kamo maaapektaran sa bakong paborableng paagi kun humiro na an Dios kaoyon kan saiyang patanid: “Hahaleon ko sa tanga mo an saimong mga naggagayagaya nin labi-labi na may kaabhawan; asin dai ka na noarin man magigin maabhaw sa sakong banal na bukid.”—Sofonias 3:11.
An Dios Naggigibo nin Aksion May Labot sa mga Maabhaw
5, 6. Paano ipinaheling ni Faraon an kaabhawan, asin may anong resulta?
5 Maheheling man nindo an pagmansay ni Jehova sa kaabhawan base sa pagtratar nia sa makapangyarihan na mga namamahala na arog ki Faraon. Daing duwa-duwa na maabhaw an puso ni Faraon. Minamansay an saiyang sadiri na sarong dios na dapat sambahon, dinuhagi nia an saiyang mga oripon, an mga Israelita. Estudyare an saiyang reaksion sa kahagadan na togotan an Israel na magduman sa kaawagan tanganing “makapagselebrar nin kapiestahan” para ki Jehova. “Siisay man si Jehova, tanganing kuyogon ko an saiyang tingog na pahaleon an Israel?” an maabhaw na simbag ni Faraon.—Exodo 5:1, 2.
6 Pakatapos na maeksperyensiahan ni Faraon an anom na damat, sinabihan ni Jehova si Moises na hapoton an namamahala sa Egipto: “Minagawe ka pa daw na may kaabhawan tumang sa sakong banwaan sa dai pagpahale sa sainda?” (Exodo 9:17) Ipinaisi ngonyan ni Moises an ikapitong damat—graniso na nandestroso nin grabe sa kadagaan. Kan an mga Israelita libre nang humale pakatapos kan ikasampulong damat, nagbago an isip ni Faraon asin linapag sinda. Sa katapustapusi, si Faraon asin an saiyang mga hukbo nalaom sa Dagat na Pula. Imahinaron kun ano an nasa isip ninda mantang linalantopan sinda kan katubigan! Ano an ibinunga kan kaabhawan ni Faraon? An saiyang piling mga soldados nagsabi: “Dumulag na kita sa Israel, huli ta si Jehova talagang nakikilaban para sa sainda tumang sa mga Egipcio.”—Exodo 14:25.
7. Paano ipinaheling kan mga namamahala sa Babilonya an kaabhawan?
7 Sinupog man ni Jehova an iba pang maabhaw na namamahala. An saro iyo si Senaquerib, na hade kan Asiria. (Isaias 36:1-4, 20; 37:36-38) Sa kahurihurihi, an Asiria kinongkistar kan mga Babilonyo, alagad sinupog man an duwang maabhaw na hade kan Babilonya. Girumdomon an bangkete na ginibo ni Hadeng Belsasar na durante kaiyan sia asin an saiyang mahal na mga bisita nag-irinom nin arak sa mga lalagan na kinua sa templo ni Jehova, na inoomaw an mga dios nin Babilonya. Bigla na sana, luminataw an mga moro nin kamot nin tawo asin nagsurat nin sarong mensahe sa lanob. Hinagadan na ipaliwanag an misteryosong surat, ipinagirumdom ni propeta Daniel ki Belsasar: “Itinao kan Kaharohalangkaweng Dios mismo ki Nabucodonosor na saimong ama an kahadean . . . Alagad kan an saiyang puso magin maabhaw . . . , sia ibinaba sa trono kan saiyang kahadean, asin hinale sa saiya an sadiri niang dignidad. . . . Ika, an aki niang si Belsasar, dai mo pinakumbaba an saimong puso, minsan aram mo an gabos na ini.” (Daniel 5:3, 18, 20, 22) Kan mismong bangging idto, kinongkistar kan hukbo nin Medo-Persia an Babilonya, asin si Belsasar ginadan.—Daniel 5:30, 31.
8. Paano trinatar ni Jehova an laen-laen na tawong maabhaw?
8 Isip-isipon man an iba pang maabhaw na tawo na nanduhagi sa banwaan ni Jehova: an Filisteong higante na si Goliat, si Primer Ministro Aman nin Persia, patin si Hadeng Herodes Agripa, na namahala sa probinsia nin Judea. Huli sa saindang kaabhawan, an tolong iyan nag-agi nin makasusupog na kagadanan sa kamot nin Dios. (1 Samuel 17:42-51; Ester 3:5, 6; 7:10; Gibo 12:1-3, 21-23) An pagtratar ni Jehova sa maabhaw na mga tawong idto nagdodoon kan katotoohan na ini: “An pagigin orgolyoso naeenot sa kapahamakan, asin an espiritu nin kaabhawan naeenot sa pagkapukan.” (Talinhaga 16:18) Tunay nanggad, dai mapagdududahan na “an Dios minatumang sa mga maabhaw.”—Santiago 4:6.
9. Paano nagin traydor an mga hade kan Tiro?
9 Bakong arog kan maabhaw na mga namamahala sa Egipto, Asiria, asin Babilonya, an hade kan Tiro may panahon na nagin matinabang sa banwaan nin Dios. Durante kan pagreynar ni Hadeng David asin Hadeng Salomon, nagpadara sia nin ekspertong mga artesano asin materyales para sa mga edipisyo kan hade asin para sa templo nin Dios. (2 Samuel 5:11; 2 Cronica 2:11-16) An makamomondo ta pag-abot nin panahon, kinalaban kan mga Tirio an banwaan ni Jehova. Ano an dahelan kan siring na pangyayari?—Salmo 83:3-7; Joel 3:4-6; Amos 1:9, 10.
“Nagin Maabhaw an Saimong Puso”
10, 11. (a) Siisay an ikakakomparar sa mga hade kan Tiro? (b) Ano an nagpabago sa aktitud kan mga Tirio sa Israel?
10 Pinasabngan ni Jehova an saiyang propetang si Ezequiel na ibuyagyag an kabikoan asin kondenaron an dinastiya nin mga hade kan Tiro. An mensaheng iyan na para sa “hade kan Tiro” igwa nin mga kapahayagan na angay na naglaladawan sa dinastiya nin Tiro sagkod sa orihinal na traydor, si Satanas, na ‘dai nagdanay sa katotoohan.’ (Ezequiel 28:12; Juan 8:44) Si Satanas dating maimbod na espiritung linalang sa organisasyon ni Jehova na kompuesto nin langitnon na mga aki. Ipinarisa ni Jehova Dios paagi ki Ezequiel an pundamental na dahelan kan pagtalikod kan dinastiya nin Tiro sagkod ni Satanas:
11 “Sa Eden, an hardin nin Dios, ika namugtak. An gabos na mamahalon na bato nagin saimong gubing . . . Ika an linahidan na kerubin na naglilindong . . . Dai kang sala sa saimong mga dalan poon sa aldaw na lalangon ka sagkod na nanompongan saimo an kabikoan. Huli sa kadakolan kan saimong mga paninda pinano ninda nin kadahasan an tahaw mo, asin nagpoon kang magkasala. Asin . . . lalaglagon taka, O kerubin na naglilindong . . . Nagin maabhaw an saimong puso huli sa saimong kagayonan. Rinaot mo an saimong kadonongan huli sa saimong nagsisirang na kamurawayan.” (Ezequiel 28:13-17) Iyo, an kaabhawan nagpahiro sa mga hade kan Tiro na magin madahas tumang sa banwaan ni Jehova. An Tiro yuminaman nin labi-labi bilang sentro nin komersio asin nabantog huli sa magagayon na produkto kaiyan. (Isaias 23:8, 9) Nagin aroganteng marhay an mga hade kan Tiro, asin pinonan nindang daog-daogon an banwaan nin Dios.
12. Ano an dahelan kan pagtraydor ni Satanas, asin ano an padagos na ginigibo nia?
12 Kaagid kaiyan, an espiritung linalang na nagin Satanas igwa kaidto nin kadonongan na kaipuhan sa pag-otob kan ano man na asignasyon na itinao sa saiya nin Dios. Imbes na magin mapagpasalamat, sia nagin “mahambog huli sa pag-orgolyo” asin dinuhagi na an paagi nin Dios sa pamamahala. (1 Timoteo 3:6) Nagin halangkawon an pagheling nia sa sadiri kaya sia nagpoon na maghimuyawot kan pagsamba ni Adan asin Eva. An maraot na pagmawot na ini nangidam asin nangaki nin kasalan. (Santiago 1:14, 15) Sinugotan ni Satanas si Eva na kumakan kan bunga kan solamenteng kahoy na ipinangalad nin Dios. Dangan, ginamit sia ni Satanas tanganing mapakakan si Adan kan ipinapangalad na bunga. (Genesis 3:1-6) Sa siring hinaboan kan enot na mag-agom na tawo an deretso nin Dios na pamahalaan sinda, asin sinda garo man sana nagin mga parasamba ni Satanas. An saiyang kaabhawan mayong sagkodan. Hiningoa niang sugotan an gabos na intelihenteng linalang sa langit asin sa daga, kaiba si Jesu-Cristo, na sambahon sia asin haboan an soberaniya ni Jehova.—Mateo 4:8-10; Kapahayagan 12:3, 4, 9.
13. Ano an ibinunga kan kaabhawan?
13 Sa siring naheheling nindo na naggikan ki Satanas an kaabhawan; iyan an pundamental na dahelan nin kasalan, pagdusa, asin karatan sa kinaban ngonyan. Bilang an “dios kan sistemang ini nin mga bagay,” si Satanas padagos na nagpapalakop nin salang mga pakamate nin pag-orgolyo asin kaabhawan. (2 Corinto 4:4) Aram nia na halipot na sana an panahon nia, kaya nakikipaglaban sia tumang sa tunay na mga Kristiano. An pasohan nia iyo na italikod sinda sa Dios, tanganing magin mga mamomoton sa sainda man sana, nagpapasikat sa sadiri, asin maabhaw. Ihinula kan Biblia na an siring na maimot na mga ugale magigin ordinaryo na sana sa “huring mga aldaw” na ini.—2 Timoteo 3:1, 2, nota sa ibaba; Kapahayagan 12:12, 17.
14. Tinatratar ni Jehova an saiyang intelihenteng mga linalang segun sa anong prinsipyo?
14 Sa saiyang kabtang, pusoan na ibinuyagyag ni Jesu-Cristo an maraot na bunga kan kaabhawan ni Satanas. Sa kisuerra tolong okasyon asin sa atubangan nin nagpapakangmatanos na mga kaiwal, itinao ni Jesus an prinsipyo na pinagbabasaran kan pagtratar ni Jehova sa katawohan: “An lambang nagpapalangkaw sa saiya man sana ibababa, alagad an nagpapakumbaba ilalangkaw.”—Lucas 14:11; 18:14; Mateo 23:12.
Ingatan Nindo na Dai Magin Maabhaw an Saindong Puso
15, 16. Ano an nagpangyaring magin maabhaw si Agar?
15 Tibaad narisa nindo na an mga halimbawa nin kaabhawan na nasambitan sa enotan kalabot an prominenteng mga tawo. Nangangahulogan daw iyan na an ordinaryong mga tawo mayo nin tendensiang magin maabhaw? Dai nanggad. Estudyare an sarong pangyayari sa laog kan pamilya ni Abraham. An patriarka mayo nin aki na magigin paramana nia, asin an saiyang agom, si Sara, lampas na sa edad nin pangangaki. Nagin nang kostumbre na an sarong lalaki na nasa kamugtakan ni Abraham kumua nin ikaduwang agom na babae tanganing magkaigwa nin mga aki. Tinogotan nin Dios an siring na mga pag-agoman huli ta bako pa niang panahon na establisaron liwat an saiyang orihinal na pamantayan sa pag-agoman sa tahaw kan tunay na mga parasamba.—Mateo 19:3-9.
16 Huli sa sadol kan saiyang agom, si Abraham nag-oyon na magpaluwas nin potensial na paramana paagi sa surugoon na Egipcio ni Sara, si Agar. Bilang segundang agom ni Abraham, si Agar nagbados. Maninigo kutana siang magpasalamat na marhay huli sa saiyang onradong posisyon. Imbes, pinabayaan niang magin maabhaw an saiyang puso. Isinasaysay kan Biblia: “Kan maaraman nia na sia bados, nagpoon nang magin hamak sa saiyang pagheling an saiyang kinakagurangnan na babae.” An aktitud na iyan nagin dahelan nin iriwal sa laog kan pamilya ni Abraham kaya pinalayas ni Sara si Agar. Alagad may solusyon sa problema. An anghel nin Dios nagtao nin konseho ki Agar: “Bumalik ka sa saimong kinakagurangnan na babae asin magpakumbaba ka sa irarom kan saiyang kamot.” (Genesis 16:4, 9) Minalataw na sinunod ni Agar an konsehong ini, binago an saiyang pakikiiba ki Sara, asin sia nagin apoon nin sarong kaburunyogan.
17, 18. Taano ta kaipuhan ta gabos na magmaan sa kaabhawan?
17 An nangyari ki Agar nagpapaheling na kun minarahay an kamugtakan nin saro, iyan puedeng magbunga nin kaabhawan. An leksion iyo na dawa an sarong Kristiano na nakapaheling na nin marahay na puso sa paglilingkod sa Dios puedeng magin maabhaw kun sia yumaman o magkaigwa nin autoridad. An aktitud na iyan puede man na magtalubo kun sia inoomaw nin iba huli sa saiyang kapangganahan, kadonongan, o abilidad. Iyo, an sarong Kristiano maninigong magin mapagbantay na dai tumalubo sa saiyang puso an kaabhawan. Iyan nangorognang totoo kun sia magkamit nin kapangganahan o umako nin dagdag na paninimbagan.
18 An pinakamapuersang dahelan na likayan an kaabhawan iyo an pagmansay nin Dios sa ugaleng ini. An saiyang Tataramon nagsasabi: “An maabhaw na mga mata asin aroganteng puso, an ilawan kan mga maraot, kasalan.” (Talinhaga 21:4) Interesante nanggad, an Biblia partikularmenteng nagpapatanid sa mga Kristiano na “mayaman sa presenteng sistema nin mga bagay” na dai magin “mapalangkaw,” o “maabhaw.” (1 Timoteo 6:17; nota sa ibaba; Deuteronomio 8:11-17) An mga Kristianong bakong mayaman maninigong likayan na magkaigwa nin “matang maaraon,” asin maninigo nindang girumdomon na an kaabhawan puedeng tumalubo dawa kiisay—sa mayaman o dukha.—Marcos 7:21-23; Santiago 4:5.
19. Sa anong paagi na rinaot ni Uzias an saiyang marahay na rekord?
19 An kaabhawan saka an iba pang maraot na ugale puedeng makaraot sa marahay na relasyon ki Jehova. Halimbawa, estudyare an enot na kabtang kan pagreynar ni Hadeng Uzias: “Padagos niang ginibo an tama sa mga mata ni Jehova . . . Asin sia padagos na nagkaigwa nin tendensia na hanapon an Dios . . . ; asin, sa mga aldaw kan saiyang paghanap ki Jehova, pinaasenso sia kan tunay na Dios.” (2 Cronica 26:4, 5) Pero, an makamomondo, rinaot ni Hadeng Uzias an saiyang marahay na rekord, huli ta “an saiyang puso nagin maabhaw sagkod na nagin dahelan pa ngani nin kalaglagan.” Nagin halangkawon an pagheling nia sa sadiri kaya sia luminaog sa templo tanganing magdolot nin insenso. Kan patanidan sia kan mga saserdote na dai paggibohon an pangahas na gibong ini, “si Uzias naanggot.” Bilang resulta, tinawan sia ni Jehova nin daot, asin sia nagadan na desaprobado nin Dios.—2 Cronica 26:16-21.
20. (a) Paano nameligro an marahay na rekord ni Hadeng Ezequias? (b) Ano an pag-oolayan sa sunod na artikulo?
20 Puede nindong ikomparar an kalaenan kaiyan sa halimbawa ni Hadeng Ezequias. Sa sarong pangyayari, an marahayon na rekord kan hadeng iyan namemeligrong maraot huli ta “an saiyang puso nagin maabhaw.” Marahay sana ta “si Ezequias nagpakumbaba para sa kaabhawan kan saiyang puso” asin nagkamit giraray kan pabor nin Dios. (2 Cronica 32:25, 26) Mangnohon na an bolong sa kaabhawan ni Ezequias kapakumbabaan. Iyo, kapakumbabaan an kabaliktaran nin kaabhawan. Kun siring, sa sunod na artikulo, pag-oolayan niato kun paano ta makukultibar asin mapagdadanay an Kristianong kapakumbabaan.
21. Ano an malalaoman kan mapakumbabang mga Kristiano?
21 Pero, dai man logod niato lingawan an gabos na maraot na ibinubunga kan kaabhawan. Huling “an Dios minatumang sa mga maabhaw,” magin determinado logod kitang marhay na lumikay sa pakamate nin salang pag-orgolyo. Mientras na hinihingoa niatong magin mapakumbabang mga Kristiano, malalaoman niato na makaligtas sa dakulang aldaw nin Dios, kun an mga maabhaw asin an saindang bunga haleon na sa daga. Dangan “an kaabhawan kan daganon na tawo dapat na dumuko, asin an pagkaharohalangkawon nin mga tawo dapat na pakababaon; asin si Jehova sana an dapat na pakahalangkawon sa aldaw na iyan.”—Isaias 2:17.
Mga Puntong Mapaghohorophorop
• Paano nindo ilaladawan an tawong maabhaw?
• Saen naggikan an kaabhawan?
• Ano an puedeng magpangyari sa saro na magin maabhaw?
• Taano ta dapat kitang magmaan sa kaabhawan?
[Mga Hapot Para sa Pag-adal]
[Ritrato sa pahina 23]
An kaabhawan ni Faraon nagbunga kan pagkapasupog nia
[Ritrato sa pahina 24]
An nagrahay na posisyon ni Agar nagin dahelan na sia magin maabhaw
[Ritrato sa pahina 25]
Si Ezequias nagpakumbaba asin nag-ako liwat kan pabor nin Dios