Estorya nin Buhay

Determinado na Padagos na Maglingkod sa Sakong Kaglalang

ISINAYSAY NI CONSTANCE BENANTI

Marikason an mga pangyayari! Sa laog sana nin anom na aldaw, si Camille, an samong 22 na bulan na aking babae, kinalintura nin halangkaw asin nagadan. An sakong kamondoan dai ko na makaya. Gusto ko na man na magadan. Taano ta itinogot nin Dios an siring na bagay? Naribaraw ako.

AN SAKONG mga magurang mga imigrante hale sa Castellammare del Golfo, sarong banwaan sa Sicilia, Italia. Nagpasiring sinda sa Siudad nin Nueva York, kun saen ako namundag kan Disyembre 8, 1908. An samong pamilya kompuesto kan sakong ama asin ina patin kan walo nindang aki, na limang lalaki asin tolong babae. *

Kan 1927 an sakong ama, si Santo Catanzaro, nagpoon na mag-atender sa mga pagtiripon nin sarong sadit na grupo nin Mga Estudyante sa Biblia, na apod sa Mga Saksi ni Jehova kaidto. Si Giovanni De Cecca, sarong Italianong tugang na naglilingkod sa opisina prinsipal (na inaapod na Bethel) sa Brooklyn, Nueva York, nagsasagibo nin mga pagtiripon sa lugar na iniistaran mi, sa kaharaning estado nin New Jersey. Pag-abot nin panahon, si Tatay nagpoon na maghulit asin naglaog sa bilog na panahon na ministeryo, na nagpadagos sa gibohon na iyan sagkod na sia nagadan kan 1953.

Kan si Nanay hoben pa, gusto niang magmadre, alagad dai sia tinogotan kan saiyang mga magurang. Kan primero, naimpluwensiahan ako ni Nanay na dai mag-iba ki Tatay sa  pag-adal kan Biblia. Pero, dai nahaloy, narisa ko an mga pagbabago sa saiya. Sia nagin mas kalmado, mas mahoyo, asin nagin mas matoninong an pamilya. Nagustohan ko iyan.

Mientras tanto, nakamidbid ko si Charles, sarong lalaking kagubay ko na namundag sa Brooklyn. An saiyang pamilya, arog kan pamilya ko, hale man sa Sicilia. Dai nahaloy kami nagin magkailusyon, asin pagkapuli ni Tatay hale sa kombension kan Mga Saksi ni Jehova sa Columbus, Ohio, kan 1931, kami nagpakasal. Sa laog nin sangtaon, namundag an samong aking babae na si Camille. Kan sia magadan, daing makaranga sa sako. Sarong aldaw si Charles, na naghihibi, nagsabi sa sako: “Pareho ta man bagang aki si Camille. Taano ta dai na sana niato ipadagos an satong buhay, na nagririnangahan kita?”

Inako Mi an Katotoohan sa Biblia

Ipinagirumdom sa sako ni Charles an sinabi ni Tatay manongod sa paglaom na pagkabuhay liwat kan magpahayag sia sa lobong ni Camille. “Naniniwala ka talaga sa pagkabuhay liwat?” an hapot ko.

“Iyo!” an simbag nia. “Taano ta dai niato aramon nin orog pa an sinasabi kan Biblia?”

Kan bangging iyan dai ako makatorog. Kan mag-alas sais nin aga, bago maghale si Tatay pasiring sa trabaho, nagpasiring ako sa saiya asin nagsabi na gusto mi ni Charles na mag-adal kan Biblia. Naogma siang marhay asin kinugos nia ako. Nadangog ni Nanay, na nasa kama pa, an samong pag-oolay. Hinapot nia ako kun ano an nangyari. “Mayo man po,” an sabi ko. “Nagdesisyon lang po kami ni Charles na mag-adal kan Biblia.”

“Gabos kita kaipuhan na mag-adal kan Biblia,” an simbag nia. Kaya gabos kami, kaiba an sakong mga tugang na lalaki asin babae​—11 gabos​—nagpoon na iribang mag-adal bilang sarong pamilya.

Naranga ako kan pag-adal sa Biblia, asin luway-luway na nasalidahan nin paglaom an sakong karibarawan sa isip asin kamondoan. Pakalihis nin sangtaon, kan 1935, pinonan mi ni Charles na ipaabot sa iba an mga katotoohan sa Biblia. Kan Pebrero 1937, pagkatapos na madangog an sarong pahayag sa opisina prinsipal sa Brooklyn na ipinapaliwanag an kahulogan sa Kasuratan kan bautismo sa tubig, nabautismohan kami sa kaharaning otel kaiba nin dakol na iba pa. Ginibo ko an lakdang na ini bako sanang huli ta gusto kong maheling giraray an sakong aki sa maabot na aldaw kundi huli man ta mawot kong paglingkodan an satong Kaglalang, na namidbid asin namotan ko.

Paglaog sa Bilog na Panahon na Ministeryo

Nakakaogma asin nakakakontento an pakikipag-olay sa iba manongod sa nanodan ko, nangorogna ta kan panahon na idto dakol an naghimate sa mensahe kan Kahadean asin nakikabtang sa pagbalangibog kaiyan. (Mateo 9:37) Kan 1941, kami ni  Charles nagin payunir, na apod kan Mga Saksi ni Jehova sa bilog na panahon na mga ministro ninda. Dai nahaloy pagkatapos kaiyan, nagbakal kami nin harong na de rueda, asin ipinamahala ni Charles sa sakong tugang na si Frank an negosyo kan samong pamilya na pabrika nin mga pantalon. Pag-abot nin panahon, ogmahon kami na maresibi an sarong surat na nagsasabi sa samo na idinestino kami bilang mga espesyal payunir. Sa primero, naglingkod kami sa New Jersey, asin kan huri pinaduman kami sa Estado nin Nueva York.

Kan 1946, mantang nag-aatender sa sarong kombension sa Baltimore, Maryland, pinareport kami sa sarong miting kaiba an espesyal na mga representante kan Mga Saksi ni Jehova. Duman mi nakamidbid si Nathan H. Knorr asin Milton G. Henschel. Nakipag-olay sinda sa samo manongod sa pagmimisyonero asin, partikularmente, manongod sa paghuhulit sa Italia. Inenkaminar ninda kami na isipon an posibilidad na mag-atender sa Paadalan sa Biblia kan Watchtower sa Gilead.

“Pag-isipan nindo iyan,” an sabi sa samo, “dangan ipaaram nindo sa samo an saindong simbag.” Pagkaluwas mi sa opisina, naghelingan kami ni Charles, buminirik, asin nagbalik sa laog. “Pinag-isipan mi na iyan,” an sabi mi. “Andam na kami para sa Gilead.” Pakalihis nin sampulong aldaw, nag-aatender na kami sa ikapitong klase kan Gilead.

An dakol na bulan nin pagtotokdo dai mi malilingawan. An nakatudok nanggad sa samong isip iyo an pasensia asin pagkamoot kan mga instruktor, na inaandam kami sa pag-atubang sa mga problema sa ibang nasyon. Pakagradwar mi kan Hulyo 1946, idinestino kami na maghulit nin kadikit na panahon sa Siudad nin Nueva York, kun saen may darudakulang populasyon na Italiano. Dangan uminabot an nakakaogmang aldaw! Kan Hunyo 25, 1947, puminasiring kami sa Italia, an samong destino sa pagmimisyonero.

An Paghihingoang Makapamirmihan sa Samong Destino

Nagbiahe kami sakay nin sarong barko na ginamit kan militar kaidto. Pakalihis nin 14 aldaw sa dagat, duminuong kami sa pier nin Italia sa Genova. Maheheling sa siudad an danyos kan Guerra Mundial II, na natapos mga duwang taon pa sana an nakalihis. Halimbawa, mayo nin mga salming an bintana kan estasyon nin tren huli kan mga pambobomba. Hale sa Genova nagsakay kami sa tren de merkansia pasiring sa Milano, na namumugtakan kan sangang opisina asin erokan nin mga misyonero.

Masakiton an kamugtakan nin buhay sa Italia pagkatapos kan guerra. May ginigibong mga paghihingoa sa pagtogdok liwat, alagad lakop an kadukhaan. Dai nahaloy, nagkaigwa ako nin grabeng problema sa salud. Oyon sa sarong doktor, an sakong puso grabe nanggad an kamugtakan kaya sa opinyon nia an pinakamarahay sa sako iyo an magbalik sa Estados Unidos. Naoogma ako ta sala an diagnosis nia. Pakalihis nin 58 taon, yaon pa man giraray ako sa sakong destino sa Italia.

Nagkapirang taon pa sana kami sa samong destino kan an sakong mga tugang na lalaki sa Estados Unidos gusto kaming tawan nin kotse. Alagad sinayumahan ni Charles an saindang alok, na sarong desisyon na nasabotan ko. Sa pakaaram mi, mayo nin Saksi sa Italia na may kotse kan panahon na idto, asin para ki Charles pinakamarahay na papagdanayon mi an klase nin pamumuhay na kapareho kan sa samong Kristianong mga tugang. Kaidto sanang 1961 na nagkaigwa kami nin sadit na kotse.

An enot ming Kingdom Hall sa Milano nasa sirong na mayo nin salog. Mayo nin kubeta, asin an solamenteng tubig iyo an yaon sa irarom kan samong mga bitis kun nag-ooran. Kairiba mi man an saradit na kino na nagdudurudaralagan minsan  saen. Duwang bumbilya an nagtatao nin liwanag sa samong mga pagtiripon. Sa ibong kan siring na mga kadepisilan, nakakaparigon sa boot na maheling an sinserong mga tawo na minaatender sa samong mga pagtiripon asin sa kahurihurihi minaiba sa samo sa ministeryo.

Mga Eksperyensia sa Pagmimisyonero

Sarong beses nagwalat kami kan pulyetong Peace​—Can It Last? sa sarong lalaki. Kan pahale na kami, an saiyang agom, si Santina, uminabot na may darang mga bag nin groseriya. Medyo iritado sia, na nagsasabing igwa sia nin walong aking babae na kaipuhan niang atamanon asin mayo sia nin libreng panahon. Kan dalawon ko giraray si Santina, mayo sa harong an saiyang agom, asin sia nagniniting. “Mayo ako nin panahon na magdangog,” an sabi nia. “Apuera kaiyan, dai ako tataong magbasa.”

Silensio akong namibi ki Jehova dangan hinapot ko sia kun puede ko siang bayadan tanganing initing nia ako nin sarong sueter para sa sakong agom. Pakalihis nin duwang semana, nakua ko na an sueter, asin pinonan mi ni Santina an regular na pag-adal kan Biblia sa tabang kan librong “The Truth Shall Make You Free.” Nakanood si Santina na magbasa, asin sa ibong kan pagtumang kan saiyang agom, sia uminoswag asin nabautismohan. Lima sa saiyang mga aki an nagin Saksi, asin natabangan man ni Santina an dakol na iba pa na akoon an katotoohan sa Biblia.

Kan Marso 1951, kaiba an duwa pang misyonera​—si Ruth Cannon * asin Loyce Callahan, na kan huri naagom ni Bill Wengert​—​ibinalyo kami sa Brescia, na duman mayo nin mga Saksi. Nakakua kami nin sarong apartment na kompleto na sa gamit, alagad pakalihis nin duwang bulan, sinabihan kami kan kasero na maghale sa laog nin 24 oras. Mantang mayo nin ibang Saksi sa lugar na iyan, napiritan kaming magpasiring sa sarong otel, na inistaran mi sa laog nin haros duwang bulan.

Limitado an samong pagkakan: kape na may nagsasabosabong gatas sa ibabaw asin pan medialuna para sa pamahaw, prutas saka maragmo, palabang tinapay na may keso para sa pangudtohan, asin prutas saka maragmo, palabang tinapay na may keso para sa pamanggihan. Sa ibong kan mga kadepisilan, an totoo dakol kaming bendisyon. Pag-abot nin panahon, nakakua kami nin sadit na apartment, asin sa Memorial kan kagadanan ni Cristo kan 1952, 35 an presente sa sadit na kuarto na ginamit mi bilang Kingdom Hall.

Pag-atubang sa mga Kadepisilan

Durante kan panahon na idto, makosog pa an impluwensia kan klero sa mga tawo. Halimbawa, mantang naghuhulit kami sa Brescia, inenkaminar kan padi an nagkapirang solterito na garapoon kami. Minsan siring, pag-abot nin panahon, 16 katawo an nagpoon na makipag-adal kan Biblia sa samo, asin sa laog nin halipot na panahon, sinda nagin mga Saksi. Asin siisay an kabilang sa sainda? An saro sa mga solterito na nanhumang gagapoon kami! Naglilingkod sia ngonyan bilang magurang sa saro sa mga kongregasyon sa Brescia. Kan huminale kami sa Brescia kan 1955, 40 parahayag kan Kahadean an nakikikabtang sa paghuhulit.

Pagkatapos kaiyan, naglingkod kami sa laog nin tolong taon sa Livorno, na duman an kadaklan kan Saksi mga babae. Nangangahulogan ini na kaming mga tugang na babae an kaipuhan na mag-asikaso sa mga obligasyon sa kongregasyon na sa parate iinaasignar sa mga tugang na lalaki. Sunod buminalyo kami sa Genova, kun saen kami nagpoon kaidtong 11 taon na an nakaagi. Ngonyan, igwa na nin kongregasyon duman. An Kingdom Hall nasa primerong eskalon kan edipisyo na namumugtakan man kan samong apartment.

Pagkaabot mi sa Genova, naponan ko an pag-adal sa sarong babae na an agom dating boksingero asin manedyer sa sarong dyimnasium sa boksing. An babae uminoswag sa espirituwal asin dai nahaloy nagin Kristianong tugang niato. Minsan siring, an saiyang agom kontra asin nagdanay na siring sa laog nin halawig na panahon. Dangan pinonan niang ibanan an saiyang agom na babae sa mga pagtiripon. Imbes na maglaog sa tiriponan, sia nagtutukaw sa luwas asin nagdadangog. Paghaloyhaloy, kan maghale na kami sa Genova, naaraman mi na hinagad nia na adalan sia sa Biblia. Pag-abot nin panahon, sia nabautismohan asin nagin sarong mamomoton na Kristianong paraataman. Nagdanay siang maimbod sagkod na sia nagadan.

Inadalan ko man sa Biblia an sarong babae na may kailusyon na pulis. Sa primero, an pulis nagpaheling nin interes, alagad pagkatapos kan kasal,  nagbago an saiyang aktitud. Kinontra nia an babae, asin puminondo na ining mag-adal. Kan ipadagos kan babae an saiyang pag-adal sa Biblia kan huri, hinuma sia kan saiyang agom na lalaki, na sinasabing kun maheling nia kaming nag-aadal, babadilon nia kaming duwa. Bueno, an babae uminoswag sa espirituwal asin nagin bautisadong Saksi. Siempre, nungka kaming binadil kan pulis. Sa katunayan, pakalihis nin dakol na taon kan mag-atender ako sa sarong asamblea sa Genova, may tawong nagtindog sa likod ko, tinakopan an sakong mga mata kan saiyang mga kamot, asin naghapot kun matutuodan ko kun siisay sia. Dai ko napogolan na mapaluha kan maheling ko an agom kan babaeng iyan. Pagkatapos na kugoson ako, sinabi nia sa sako na sinimbolisaran nia an saiyang pagdusay ki Jehova paagi sa pagpabautismo kan mismong aldaw na idto!

Poon 1964 sagkod 1972, nagkapribilehio akong ibanan si Charles sa pagdalaw sa mga kongregasyon tanganing pakosogon sinda sa espirituwal. Naglingkod kami sa haros bilog na amihanan na Italia​—sa Piemonte, Lombardia, asin Liguria. Dangan ipinadagos mi an samong paglilingkod bilang payunir harani sa Firenze asin kan huri sa Vercelli. Kan 1977, igwa sana nin sarong kongregasyon sa Vercelli, alagad kan maghale kami kan 1999, igwa na nin tolo. Kan taon na idto, 91 anyos na ako, asin inenkaminar kami na magbalyo sa erokan nin mga misyonero sa Roma, sarong magayon, sadit na edipisyo na yaon sa medyo matoninong na lugar.

Saro Pang Mamondong Pangyayari

Kan Marso 2002, si Charles, na pirmeng may marahay na salud, biglang nagkahelang. Ruminuro an saiyang salud sagkod na sia nagadan kan Mayo 11, 2002. Sa laog nin 71 taon, magkaibanan kaming naghibi sa mamondong mga panahon asin magkaibanan kaming naggayagaya kun may naaako kaming mga bendisyon. Dakulaon asin makamomondong kawaran sa sako an pagkagadan nia.

Sa parate ilinaladawan ko si Charles sa sakong isip, na sulot an saiyang amerikana asin an saiyang kupya na uso kan dekada nin 1930. Iniimahinar ko an saiyang huyom, o garo baga nadadangog ko pa an saiyang pamilyar na pagngisi. Sa tabang ni Jehova asin huli sa pagkamoot kan dakol na mahal na Kristianong mga tugang na lalaki asin babae, nakaya kong tagalan an mamondong panahon na ini. Galagang hinahalat ko an panahon na maheheling ko giraray si Charles.

Ipinagpapadagos Ko an Sakong Paglilingkod

An paglilingkod sa sakong Kaglalang iyo an pinakamarahay na bagay sa sakong buhay. Sa nag-aging mga taon, ‘nanamitan ko asin naheling ko na si Jehova marahay.’ (Salmo 34:8) Namatean ko an saiyang pagkamoot asin naeksperyensiahan ko an saiyang pagmakolog. Minsan ngani nagadan an sakong omboy, tinawan ako ni Jehova nin dakol na espirituwal na aking lalaki asin babae​—na nakawararak sa bilog na Italia​—na nagtao nin kagayagayahan sa sakong puso asin sa puso nia.

An pakikipag-olay sa iba manongod sa sakong Kaglalang iyo an pinakagusto kong gibohon kaidto pa. Iyan an dahelan kaya padagos akong naghuhulit asin naggigibo nin mga pag-adal sa Biblia. Kun beses nanganganugon ako ta dai ko magibo an orog pa huli sa sakong salud. Alagad narerealisar ko na aram ni Jehova an sakong mga limitasyon asin na namomotan nia ako saka pinapahalagahan nia kun ano an nakakaya kong gibohon. (Marcos 12:42) Nagmamaigot akong gibohon an sinasabi kan Salmo 146:2: “Oomawon ko si Jehova sa bilog kong pagkabuhay. Maawit ako nin melodiya sa sakong Dios sagkod na ako nabubuhay.” *

[Mga Nota sa Ibaba]

[Ritrato sa pahina 13]

Si Camille

[Ritrato sa pahina 14]

Sa aldaw kan samong kasal, kan 1931

[Ritrato sa pahina 14]

Dai interesado kan primero, si Nanay uminoyon na gabos kami maninigong mag-adal kan Biblia

[Ritrato sa pahina 15]

Kaiba mi si Tugang na Knorr sa gradwasyon sa Gilead, kan 1946

[Ritrato sa pahina 17]

Kaiba ko si Charles dai nahaloy bago sia magadan