Kun Paano Dadaogon nin Karahayan an Karatan

Si Hadeng David sarong marahay na tawo. Sia may hararom na pagkamoot sa Dios, paghimuyawot sa hustisya, asin kapadangatan sa mga hamak. Pero, an iyo man sanang marahay na hadeng ini nagsambay sa agom kan saro sa saiyang pinagtitiwalaan na mga tawohan. Asin pagkatapos na maaraman ni David na an agom na babae, si Bat-seba, nagbados na sia an ama, inareglo nia sa katapustapusi an paggadan sa agom na lalaki kaini. Dangan inagom nia si Bat-seba sa pagprobar na itago an saiyang krimen.​—2 Samuel 11:1-27.

MALINAW na an mga tawo may kakayahan na gumibo nin dakol na karahayan. Kun siring, taano ta sinda responsable man sa grabeng karatan? Sinasabi kan Biblia an nagkapirang pundamental na dahelan. Ihinahayag man kaiyan kun paanong paagi ki Cristo Jesus hahaleon nin Dios an karatan nin sararoan sana.

An Tendensia sa Karatan

Sinabi mismo ni Hadeng David an sarong dahelan kan maraot na mga gibo. Pagkatapos na ihayag an saiyang krimen, inako nia an bilog na paninimbagan sa saiyang mga ginibo. Dangan may pagbasol na isinurat nia: “Uya! Sa sala ako ipinangaki na may kolog nin pangangaki, asin sa kasalan ipinangidam ako kan sakong ina.” (Salmo 51:5) Nungkang nagin katuyohan nin Dios na an mga ina mangidam nin mga aki na magkakasala. Minsan siring, kan pilion ni Eva dangan ni Adan na magrebelde sa Dios, nawara ninda an kakayahan na magkaigwa nin mga aki na daing kasalan. (Roma 5:12) Mantang nagdadakol an bakong sangkap na rasa nin tawo, nagin risang-risa na “an tendensia kan puso nin tawo maraot poon sa saiyang pagkaniaki.”​—Genesis 8:21.

Kun dai kokontrolon, an tendensiang ini sa karatan minaresulta sa “pakikisaro, . . . mga pag-iriwal, mapait na paglalaban, pangimon, mga pagputok nin kaanggotan, mga pasuruhay, pagkabaranga,  mga sekta, mga pagkauri,” asin iba pang nakakadanyar na gawe-gawe na sinasabi kan Biblia na “mga gibo kan laman.” (Galacia 5:19-21) Sa kamugtakan ni Hadeng David, nagpadaog sia sa kaluyahan nin laman asin nagkomiter nin pakikisaro, na nagresulta sa mapait na paglalaban. (2 Samuel 12:1-12) Puede nia kutanang labanan an saiyang tendensia na gumibo nin inmoral na bagay. Imbes, sa pagparaisip sa saiyang pagmawot ki Bat-seba, sinundan ni David an gibo na kan huri ilinadawan ni disipulo Santiago: “An lambang saro nababalo paagi sa pagkabutong asin pagkaakit sa saiya kan saiyang sadiring kamawotan. Dangan an kamawotan, kun iyan nangidam na, nangangaki nin kasalan; an kasalan man, kun iyan ikasagibo na, nagbubunga nin kagadanan.”​—Santiago 1:​14, 15.

An mga lagdoan na paggadan, panlulugos, asin pananalakat na nasambitan sa naenot na artikulo grabe nanggad na mga halimbawa sa kun ano an nangyayari kun tinotogotan nin mga tawo na an salang mga pagmawot an magdikta sa saindang gawe-gawe.

An Karatan Napapagrabe nin Pagkadaing Aram

Itinatampok kan eksperyensia ni apostol Pablo an ikaduwang dahelan kun taano ta an mga tawo naggigibo nin maraot na mga bagay. Kan sia magadan, si Pablo igwa nang reputasyon bilang maboot asin mamomoton na tawo. Daing kaimotan na ginibo nia an saiyang makakaya tanganing paglingkodan an saiyang Kristianong mga tugang na lalaki asin babae. (1 Tesalonica 2:7-9) Pero sa kapinonan kan saiyang buhay, kan sia midbid sa ngaran na Saulo, sia ‘nagtataram nin huma asin paggadan’ tumang sa iyo man sanang grupong ini. (Gibo 9:​1, 2) Taano ta kinonsinte asin nagpartisipar si Pablo sa maraot na mga ginibo tumang sa enot na mga Kristiano? “Huli ta ako daing pakaaram,” an sabi nia. (1 Timoteo 1:13) Iyo, si Pablo dating igwa nin “kaigotan para sa Dios; alagad bakong oyon sa tamang kaaraman.”​—Roma 10:2.

Arog ni Pablo, dakol na sinserong tawo an naggibo nin maraot huli sa kadaihan nin tamang kaaraman manongod sa kabotan nin Dios. Halimbawa, pinatanidan ni Jesus an saiyang mga parasunod: “Maabot an oras na an lambang gumadan sa saindo maghohona na nakagibo sia nin sagradong paglilingkod sa Dios.” (Juan 16:2) Naeeksperyensiahan kan mga Saksi ni Jehova sa presenteng panahon an pagigin totoo kan mga tataramon ni Jesus. Sa dakol na nasyon, sinda pinaglamag asin ginadan pa ngani kan mga tawong naghihingako na naglilingkod sa Dios. Malinaw na an siring na napasalang kaigotan dai nakakapaogma sa tunay na Dios.​—1 Tesalonica 1:6.

An Kagtugdas nin Karatan

Sinabi ni Jesus kun siisay an pangenot na dahelan kan pag-eksister nin karatan. Pinapanongdan an mga namomoon sa relihion na desididong gadanon sia, sinabi nia: “Gikan kamo sa saindong ama na Diablo, asin boot nindo na gibohon an mga mawot kan saindong ama. An sarong iyan sarong paragadan kan sia pumoon.” (Juan 8:44) Si Satanas, huli sa maimot na mga dahelan, an nagtentar ki Adan asin Eva na magrebelde sa Dios. An pagrebeldeng iyan nagbunga nin kasalan​—asin sa siring nin kagadanan​—​sa bilog na katawohan.

An hilig ni Satanas na gumadan dugang pang ibinuyagyag sa ginibo nia ki Job. Kan tinawan sia ni Jehova nin permiso na baloon an integridad ni Job, dai nakontento si Satanas na halean nin mga rogaring si Job. Pinangyari man nia an pagkagadan kan sampulong aki kaini. (Job 1:9-19) Kan  nakaagi pa sanang mga dekada, an katawohan nakaeksperyensia nin pagdakol nin karatan huli sa pagkabakong sangkap asin pagkadaing aram nin tawo asin siring man bilang resulta kan dugang na pag-entremeter ni Satanas sa gibo-gibo nin tawo. Ihinahayag kan Biblia na an Diablo ‘ihinulog sa daga, asin an saiyang mga anghel ihinulog kaiba nia.’ An hula man sanang iyan eksaktong isinabi bago pa na an pagkalaom ki Satanas magbubunga nin daing kaagid na ‘herak man sa daga.’ Minsan ngani dai kaya ni Satanas na piriton an mga tawo na gumibo nin maraot na mga bagay, eksperto sia sa ‘paglagalag kan bilog na ineerokan na daga.’​—Kapahayagan 12:​9, 12.

Paghale kan Tendensia sa Karatan

Tangani na an karatan permanenteng mahale sa sosyedad nin tawo, kaipuhan na haleon an natural na tendensia nin tawo sa karatan, an saiyang kadaihan nin tamang kaaraman, asin an impluwensia ni Satanas. Enot, paano mahahale sa puso nin tawo an natural na tendensia nia na magkasala?

Dai iyan magigibo nin tawong siruhano o nin bolong na gibo nin tawo. Pero, nagtao si Jehova Dios nin bolong sa minanang kasalan asin pagkabakong sangkap para sa gabos na andam na umako kaiyan. Si apostol Juan nagsurat: “An dugo ni Jesus . . . naglilinig sato sa gabos na kasalan.” (1 Juan 1:7) Kan an sangkap na tawong si Jesus gikan sa boot na nagtao kan saiyang buhay, sia “nagdara kan satong mga kasalan sa saiyang sadiring hawak duman sa harigi, tanganing kita mahalean nin mga kasalan asin mabuhay sa katanosan.” (1 Pedro 2:24) An kagadanan ni Jesus bilang atang an mahale kan mga epekto kan maraot na ginibo ni Adan. Sinabi ni Pablo na si Cristo Jesus nagin “katimbang na pantubos para sa gabos.” (1 Timoteo 2:6) Iyo, an kagadanan ni Cristo an nagbukas kan dalan para sa bilog na katawohan na makamit giraray an pagkasangkap na iwinara ni Adan.

Pero, tibaad ihapot nindo, ‘Kun an kagadanan ni Jesus kaidtong mga 2,000 na taon na an nakaagi nagpangyari na makamit giraray nin katawohan an pagkasangkap, taano ta an karatan asin kagadanan nag-eeksister pa man giraray?’ An pakanompong nin simbag sa hapot na iyan makakatabang na mahale an ikaduwang dahelan nin karatan​—an pagkadaing aram nin tawo sa mga katuyohan nin Dios.

An Karahayan Minaoswag Huli sa Tamang Kaaraman

An pagkua nin tamang kaaraman manongod sa ginigibo ni Jehova asin ni Jesus ngonyan tanganing haleon an karatan tibaad makaolang sa sarong sinserong tawo na konsintehon nin dai tinutuyo an maraot na mga gibo, o mas maraot pa, magin ‘sa katunayan parapakilaban tumang sa Dios.’ (Gibo 5:​38, 39) Andam si Jehova Dios na lingawan an mga sala kan nakaagi na nakomiter huli sa pagkadaing aram. Kan nagpapahayag sa Atenas, si apostol Pablo nagsabi: “Liningawan nin Dios an mga panahon nin siring na pagkadaing aram, alagad ngonyan sinasabihan nia an katawohan na sinda gabos saen man na lugar maninigong magsorolsol. Huli ta sia nagtalaan nin aldaw na katuyohan niang hokoman an ineerokan na daga sa katanosan paagi sa sarong lalaki na saiyang ninombrahan, asin sia nagtao nin garantiya sa gabos na tawo ta binuhay nia sia liwat hale sa mga gadan.”​—Gibo 17:​30, 31.

Aram mismo ni Pablo na si Jesus binuhay hale sa mga gadan, huli ta an binuhay liwat na si Jesus mismo an nakipag-olay ki Pablo asin pinapondo sia sa paglamag sa enot na mga Kristiano. (Gibo 9:3-7) Kan maako ni Pablo an tamang kaaraman manongod sa mga katuyohan nin Dios, sia nagbakle asin nagin tunay na marahay na tawo bilang pag-arog ki Cristo. (1 Corinto 11:1; Colosas 3:​9, 10) Dugang pa, maigot na ihinulit ni Pablo “an maogmang baretang ini kan kahadean.” (Mateo 24:14) Durante kan haros 2,000 na taon poon kan magadan asin buhayon liwat si Jesus, si Cristo nagpili hale sa katawohan nin mga, arog ni Pablo, mamamahala kaiba nia sa saiyang Kahadean.​—Kapahayagan 5:​9, 10.

Sa bilog na nakaaging siglo asin sagkod ngonyan, an Mga Saksi ni Jehova maigot na inootob an sugo ni Jesus: “Kun siring paduman kamo asin gumibo kamo nin mga disipulo sa mga tawo kan gabos na nasyon, na bautismohan nindo sinda sa ngaran kan Ama asin kan Aki patin kan banal na espiritu, na tokdoan nindo sinda na otobon an gabos na bagay na ipinagboot ko sa saindo.” (Mateo 28:​19, 20) An mga naghihimate sa mensaheng  ini igwa nin oportunidad na mabuhay sagkod lamang sa daga sa irarom kan langitnon na gobyerno ni Cristo. Si Jesus nagsabi: “Ini nangangahulogan nin buhay na daing katapusan, an saindang paglaog sa isip nin kaaraman dapit sa saimo, na iyo sanang tunay na Dios, asin dapit sa saro na saimong sinugo, si Jesu-Cristo.” (Juan 17:3) An pagtabang sa iba na magkaigwa kan kaaraman na ini an pinakamarahay na magigibo nin saro para sa iba.

An mga nag-aako kan maogmang baretang ini kan Kahadean nagpapaheling nin mga kualidad na siring kan “pagkamoot, kagayagayahan, katoninongan, pakatios, kabootan, karahayan, pagtubod, kahoyoan, pagpopogol sa sadiri,” sa ibong kan gabos na karatan na nakapalibot sa sainda. (Galacia 5:​22, 23) Bilang pag-arog ki Jesus, ‘dai sinda nagbabalos nin maraot sa maraot sa kiisay man.’ (Roma 12:17) Bilang mga indibiduwal, naghihingoa sindang “padagos na daogon an karatan nin karahayan.”​—Roma 12:21; Mateo 5:44.

An Pangultimong Pagdaog sa Karatan

Kun sinda sana, nungkang makakaya nin mga tawo na daogon an pangenot na parasuportar kan karatan, si Satanas na Diablo. Pero, dai na mahahaloy, gagamiton ni Jehova si Jesus tanganing ronoton an payo ni Satanas. (Genesis 3:15; Roma 16:20) Pagbobotan man ni Jehova si Cristo Jesus na ‘ronoton asin taposon’ an gabos na politikal na sistema, na an dakol kaiyan nakakomiter nin grabeng karatan sa bilog na kasaysayan. (Daniel 2:44; Eclesiastes 8:9) Durante kan nagdadangadang na aldaw na ini nin paghokom, an gabos na “dai nagkukuyog kan maogmang bareta manongod sa satong Kagurangnan na si Jesus . . . maagi kan hudisyal na padusa na daing katapusan na pagkalaglag.”​—2 Tesalonica 1:​8, 9; Sofonias 1:14-18.

Kun haleon na si Satanas asin an mga nagsusuportar sa saiya, hale sa langit tatabangan ni Jesus an mga nakaligtas na ibalik an daga sa orihinal na kamugtakan kaiyan. Bubuhayon man liwat ni Cristo an gabos na maninigo sa oportunidad na mabuhay sa daga na ibinalik sa dati. (Lucas 23:​32, 39-43; Juan 5:26-29) Sa paggibo kaiyan, hahaleon nia an nagkapira sa mga epekto kan karatan na inagihan nin katawohan.

Dai pipiriton ni Jehova an mga tawo na kumuyog sa maogmang bareta manongod ki Jesus. Minsan siring, tinatawan nia nin oportunidad an mga tawo na ilaog sa isip an kaaraman na magiya sa buhay. Mahalagang marhay na aprobetsaran nindo an oportunidad na ini ngonyan! (Sofonias 2:​2, 3) Kun gigibohon nindo iyan, makakanood kamo kun paano aatubangon an ano man na karatan na nagpapasakit sa buhay nindo ngonyan. Maheheling man nindo kun paano papangenotan ni Cristo an pangultimong pagdaog sa karatan.​—Kapahayagan 19:11-16; 20:1-3, 10; 21:​3, 4.

[Ritrato sa pahina 5]

Kinonsinte ni Saulo an maraot na mga gibo huli ta mayo sia nin tamang kaaraman

[Ritrato sa pahina 7]

An pagtabang sa iba na ilaog sa isip an tamang kaaraman manongod sa Dios an pinakamarahay na magigibo nin saro para sa iba