“Nakua Na Niamo an Mesiyas”

“NAKUA na niamo an Mesiyas.” “Nakua na niamo an saro na isinurat ni Moises, sa Ley, asin kan Mga Propeta.” Duwang debotong Judio kan enot na siglo an nagsabi kan nakakabiglang paising iyan. Sa katapustapusi, duminatong na an linalaoman na Mesiyas. Kombensido sinda!​—Juan 1:35-45.

Kun iisipon nindo iyan, na kinokonsiderar an sekular asin relihiosong mga pangyayari kan panahon na idto, an saindang kombiksion nagigin mas makahulogan. Dakol na matao daa nin katalingkasan an naglataw sa tahaw nin grabeng pasale asin panuga, alagad tolos na nawara an mga paglaom kan an siring na mga tawo maprakasong kaldahon an mga Judio sa sakal kan Roma.​—Gibo 5:34-37.

Minsan siring, an duwang Judiong idto​—si Andres asin Felipe​—​nungkang nag-urong-sulong sa saindang kombiksion na nakua na ninda an tunay na Mesiyas. Imbes, kan suminunod na mga taon, an saindang kompiansa kuminosog mantang personal nindang naheheling an makapangyarihan na mga gibo kan tawong ini bilang pag-otob sa mga aspekto kan magigin papel kan Mesiyas.

Taano ta nagtubod sa saiya an duwang ini asin an dakol na iba pa, na kombensido na sia bako sanang sarong palsipikadong Mesiyas o sarong nakakadesganar na mandaraya? Ano an mga kredensial kaya sia talaga an tunay na Mesiyas?

Oyon sa historikong pagkasaysay, ipinamidbid ni Andres asin Felipe si Jesus nin Nazaret, an dating karpintero, bilang an ipinanuga asin haloy  nang hinahalat na Mesiyas. (Juan 1:45) An sarong maingat na gayong historyador kan panahon na iyan, si Lucas, nagsasabi na an pagdatong na ini kan Mesiyas nangyari “kan ikakaglimang taon kan paghade ni Tiberio Cesar.” (Lucas 3:1-3) An ika-15 taon na iyan kan paghade ni Tiberio nagpoon kan Setyembre nin 28 C.E. asin natapos kan Setyembre nin 29 C.E. Sinabi pa ni Lucas na kan panahon na ini an mga Judio “nag-aantisipar” kan pagdatong kan Mesiyas. (Lucas 3:15) Taano ta inaantisipar an pagdatong nia kan partikular na panahon na idto? Maheheling niato.

Mga Kredensial kan Mesiyas

Kun iisipon an mahalagang marhay na papel kan Mesiyas, masasabotan nindo na rasonable sanang asahan na matao an Kaglalang, si Jehova, nin depinidong mga ebidensia tanganing tabangan an mga mapagbantay asin maimbod na mamidbid an ipinanugang Mesiyas. Taano? Huli ta sa paaging iyan, an listong mga indibiduwal dai madadaya kan mga impostor, arog kan nangyari sa dakol na tawo.

Kun iiniintrodusir an sadiri sa ibang gobyerno, linalaoman sa sarong embahador na patunayan nia an saiyang nombramiento paagi sa kinakaipuhan na mga kredensial. Kaagid kaiyan, haloy pang marhay ipinasurat na ni Jehova an mga kahagadan na ootobon kan Mesiyas. Sa siring, kun lumataw an “Pangenot na Ahente,” garo baga sia minadatong na may mga dokumento, o mga kredensial, na mapatunay kun siisay sia.​—Hebreo 12:2.

An mga kahagadan na kaipuhan na magin katama kan mga kredensial sinabi sa dakol na hula sa Biblia na isinurat dakol na siglo antes pa. Ihinula ninda sagkod sa sadit-sadit na mga detalye an paagi kan pagdatong kan Mesiyas, an klase kan saiyang ministeryo, an saiyang pagdusa sa kamot nin iba, asin an klase nin kagadanan na maeeksperyensiahan nia. Tibaad magigin interesado kamong maaraman na sinabi man kan masasarigan na mga hulang iyan an dapit sa saiyang pagkabuhay liwat, an pagpamuraway sa saiya sa toong kamot nin Dios, asin sa katapustapusi an ibubungang mga bendisyon kan pamamahala kan saiyang Kahadean sa ngapit. Sa paaging ini, an mga hula sa Biblia nagtatao nin daing kaparehong arogan na puedeng iagid sa gira kan moro, na sarong tawo sana an ipinapamidbid kaiyan.

Siempre, kan lumataw si Jesus kan 29 C.E., dai naotob an gabos na hula dapit sa Mesiyas kan panahon na idto. Halimbawa, dai pa sia ginadan asin binuhay liwat. Minsan siring, si Andres, Felipe, asin an dakol na iba pa nagtubod ki Jesus huli sa mga itinokdo asin ginibo nia. Naheling ninda an dakol na prueba na sia, sa katunayan, an Mesiyas. Kun nabuhay kamo kan panahon na idto asin napag-adalan nindo nin direkta an mga ebidensia na may bukas na isip, kamo makokombensir man gayod na si Jesus an Mesiyas.

Ebidensia na Kompuesto nin Laen-Laen na Kabtang

Ano daw an makakatabang sa saindo na makaabot sa konklusyon na iyan? Sa nakaaging dakol na siglo, an mga propeta sa Biblia nagtao nin espesipikong mga kahagadan na kaipuhan na maotob kan Mesiyas, na malinaw na magpapamidbid sa saiya. Mantang itinatao kan mga propeta an mga detalyeng ini sa nakaaging dakol na siglo, luway-luway na naglataw an sarong paglaladawan kan Mesiyas. Si Henry H. Halley nagkomento: “Ipamugtak ta baga na an nagkapirang tawo na gikan sa laen-laen na nasyon asin dai pa noarin man nagkaherelingan, ni sa ano man na paagi nagkaigwa nin komunikasyon sa lambang saro, naglaog sa sarong kuarto, asin ilinuwas kan kada saro an sarong kapidaso nin inukit na marmol, na kun bibilogon, magigin estatuwang daing depekto​—paano iyan ikakapaliwanag kundi na may sarong persona na naggibo kan detalyadong plano, asin nagpadara sa kada saro kan saiyang kabtang?” Dangan sia naghapot: “Paano ikakapaliwanag an makangangalas, kompuesto nin laen-laen na kabtang na paglaladawan na ini sa buhay asin gibohon ni Jesus, na binilog nin manlaenlaen na parasurat sa manlaenlaen na siglo kaidtong haloyon pa bago dumatong si Jesus, kun bakong kan bagay na an pagsurat kaiyan dinirehiran nin SARO NA AN ISIP NAKAKALABI SA TAWO?” Nagkonklusyon si Halley na iyan “An Pinakapambihirang Milagro!”

 An “milagrong” ini nagpoon sa enot na libro kan Biblia. Dugang pa sa kaenot-enoteng hula sa Biblia na nag-iindikar kan papel kan Mesiyas, isinurat kan kagsurat kan Genesis na an Mesiyas magikan sa linahe ni Abraham. (Genesis 3:15; 22:15-18) An saro pang tanda naghahayag na an Mesiyas magikan sa tribo ni Juda. (Genesis 49:10) Sinabihan nin Dios an mga Israelita paagi ki Moises na an Mesiyas malalabihan pa ngani si Moises bilang isinugong parataram asin paraligtas.​—Deuteronomio 18:18.

Kan panahon ni Hadeng David, ihinayag kan hula na an Mesiyas magigin paramana kan trono ni David asin na an Saiyang Kahadean magigin “masarig sagkod sa panahon na daing talaan.” (2 Samuel 7:13-16) Ihinayag kan libro ni Miqueas na an Mesiyas mamumundag sa banwaan ni David, an Betlehem. (Miqueas 5:2) Ihinula ni Isaias na ipapangaki Sia nin sarong daraga. (Isaias 7:14) Ihinula ni propeta Malaquias na an pagdatong Nia ibabareta nin saro na siring ki Elias.​—Malaquias 4:​5, 6.

Yaon sa libro nin Daniel an dugang pang espesipikong detalye manongod sa Mesiyas. Itinotokdo nin eksakto an mismong taon kan paglataw kan Mesiyas, an hula nagsasabi: “Aramon mo asin magkaigwa ka nin pakarorop na poon sa pagluwas kan pagboot na ibalik sa dati asin itogdok liwat an Jerusalem sagkod sa Mesiyas na Poon, magkakaigwa nin pitong semana, saka anom na polo may duwang semana. Sia mabalik asin talagang itotogdok liwat, na may plasang pampubliko asin kale, alagad sa masakit na kamugtakan kan mga panahon.”​—Daniel 9:25.

Si Hadeng Artajerjes nin Persia an nagtao kan “pagboot” na ibalik sa dati asin itogdok liwat an Jerusalem kan ika-20 taon kan saiyang pagreynar. An saiyang pagreynar nagpoon kan 474 B.C.E., kaya an saiyang ika-20 taon magigin 455 B.C.E. (Nehemias 2:1-8) Sa siring, sarong peryodo nin 69 (7 na dinagdagan nin 62) makahulang semana an nasa pag-oltanan kan pagboot na ibalik sa dati asin itogdok liwat an Jerusalem saka kan paglataw kan Mesiyas. Siempre, an 69 literal na semana katimbang sana nin 483 na aldaw, o mayo pang duwang taon. Alagad kun iaaplikar an nasambitan na susundon kun manongod sa mga hula na “sarong aldaw para sa sarong taon,” ihinahayag kaiyan na an Mesiyas malataw pakalihis nin 483 na taon, kan 29 C.E.​—Ezequiel 4:6. *

Minsan ngani dakol na naghihingakong Mesiyas an naglataw sa manlaenlaen na panahon, si Jesus nin Nazaret naglataw sa kinaban kan 29 C.E. (Lucas 3:​1, 2) Kan taon mismong iyan, nagpasiring si Jesus ki Juan na Bautisador asin nabautismohan sa tubig. Dangan linahidan si Jesus nin banal na espiritu bilang an Mesiyas. Kan huri, si Jesus ipinamidbid ni Juan, an ihinulang maeenot na kapareho ni Elias, ki Andres asin sa saro pang disipulo, na inaapod Siang “an Kordero nin Dios na naghahale kan kasalan kan kinaban.”​—Juan 1:29; Lucas 1:13-17; 3:21-23.

An Kasaysayan nin Linahe Asin an Midbidan kan Mesiyas

An ipinasabong na mga hula ikinokonektar an Mesiyas sa partikular na mga pamilyang Judio. Kaya rasonable sana na iareglo kan Kaglalang na nakakaaram kan gabos an pagdatong kan Mesiyas sa panahon na yaon an mga rekord kan kasaysayan nin linahe tanganing berepikaron an saiyang lahi.

An McClintock and Strong’s Cyclopedia nagsasabi: “Daing duda na an mga rehistro kan mga tribo asin pamilyang Judio naraot kan pagkalaglag kan Jerusalem [kan 70 C.E.], asin bakong bago kaiyan.” May malinaw na indikasyon na isinurat ni  Mateo asin Lucas an saindang mga Ebanghelyo bago kan 70 C.E. Huli kaini, puedeng kinonsulta ninda an mga rekord na ini sa pagkompilar kan mga salaysay ninda kan linahe ni Jesus. (Mateo 1:1-16; Lucas 3:23-38) Asin daing duwa-duwa na sa siring kaiyan kaimportante nanggad na tema, dakol sa saindang katemporanyo an gusto mismong magberepikar kan linahe ni Jesus.

Nagkanorongod Sana daw an Pagkaotob ki Jesus?

Pero, posible daw na nagkanorongod sana an pakaotob ni Jesus sa mga hula manongod sa Mesiyas? Sa sarong interbio, an sarong intelektuwal nagsimbag: “Harayong mangyari iyan. Halangkawon an proporsion kan probabilidad kaya liningawan na sana ninda iyan. May nagkalkulo na an probabilidad na maotob maski an walo sanang hula saro sa kada sanggatos milyones bilyones.” Tanganing ikailustrar an halangkawon na proporsion na iyan kan probabilidad, sia nagsabi: “Kun makua kamo nin arog kaini kadakol na sinsilyong pirak, matatahoban kaiyan an estado nin Texas [na may hiwas na 690,000 kilometros kuadrado] sagkod sa rarom na 0.6 metros. Kun mamarkahan nindo an saro sa sinsilyong pirak asin sasabihan nindo an sarong tawong may tahob an mata na maglagawlagaw sa bilog na estado asin pumurot nin sarong sinsilyo, ano an probabilidad na mapipili nia an saro na may marka?” Dangan sia nagsabi na “arog kaiyan an probabilidad na may sarong tawo sa kasaysayan na makakaotob sa walo sanang hula [manongod sa Mesiyas].”

Pero, durante kan saiyang tolo may kabangang taon na ministeryo, an inotob ni Jesus bako sanang walo kundi dakol na hula sa Biblia. Huli sa siring kaiyan kakosog na ebidensia, an intelektuwal na iyan nagkonklusyon: “Si Jesus sana nanggad sa bilog na kasaysayan an nakagibo kaiyan.”

An “Pagdatong” kan Mesiyas

Malinaw nanggad, an Mesiyas nagdatong kan 29 C.E. bilang si Jesus nin Nazaret. Iyan an pagdatong nia bilang hamak, nagdudusang Parabalukat. Dai sia nag-abot bilang sarong mapangganang Hade tanganing barion an mapan-aping sakal kan mga Romano, na garo baga iyong linalaoman kan kadaklan na Judio asin pati kan saiyang mga parasunod. (Isaias, kapitulo 53; Zacarias 9:9; Gibo 1:6-8) Minsan siring, ihinula na an saiyang pagdatong sa ngapit may kapangyarihan asin dakulang autoridad.​—Daniel 2:44; 7:​13, 14.

An maingat na pag-adal kan mga hula sa Biblia nakakombensir sa mapag-isip na mga tawo sa bilog na globo na an Mesiyas nagdatong kan enot na siglo asin na sia mabuelta. Pinapatunayan kan ebidensia na an ihinulang pagbuelta nia, an kapinonan kan saiyang “presensia,” nangyari kan 1914. * (Mateo 24:3-14) Kan taon na iyan, dai naheheling na pinatukaw si Jesus sa trono duman sa kalangitan bilang an Hade sa Kahadean nin Dios. Sa dai na mahahaloy, sia mahiro tanganing haleon sa daga an mga epekto kan pagrebelde sa Eden. An masunod na Sangribong Taon na Paghade nia matao nin bendisyon sa gabos na nagpapaheling nin pagtubod sa saiya bilang an ipinanugang Banhi, an Mesiyas, na “naghahale kan kasalan kan kinaban.”​—Juan 1:29; Kapahayagan 21:​3, 4.

An Mga Saksi ni Jehova maoogmang ipakipag-olay sa saindo an ebidensiang iyan asin itokdo sa Biblia kun ano an puedeng magin kahulogan sa saindo asin sa mga namomotan nindo kan pamamahala kan Mesiyas.

[Mga Nota sa Ibaba]

[Diagram/Mga Ritrato sa pahina 6, 7]

455 B.C.E., 29 C.E., 1914, Dai na mahahaloy

‘an pagboot nagdatong an Mesiyas tataposon kan

na ibalik sa an Mesiyas pinatukaw sa Mesiyas an karatan

dati an trono duman asin gigibohon na

Jerusalem’ sa langit paraiso an daga

483 na taon

(69 makahulang semana

​—Daniel 9:25