“Ako Nasa Kaibanan Nindo”

“[An] mensahero ni Jehova nagsabi: . . . ‘“Ako nasa kaibanan nindo,” an sabi ni Jehova.’”​—⁠HAGEO 1:13.

1. Anong kaagid na hula para sa satong kaaldawan an sinambit ni Jesus?

NABUBUHAY kita sa sarong importanteng panahon sa kasaysayan. Siring kan pinapatunayan kan kaotoban kan hula sa Biblia, poon kan 1914 yaon na kita sa “aldaw kan Kagurangnan.” (Kapahayagan 1:10) Tibaad napag-adalan na nindong marhay an temang ini, kaya aram nindo na an “mga aldaw kan Aki nin tawo” na may kapangyarihan sa Kahadean ikinomparar ni Jesus sa “mga aldaw ni Noe” asin sa “mga aldaw ni Lot.” (Lucas 17:​26, 28) Sa siring, ipinapaheling kan Biblia na ini sarong kaagid na hula. Pero, may saro pang kaagid na maninigo niatong odok na estudyaran.

2. Anong asignasyon an itinao ni Jehova ki Haggeo asin Zacarias?

² Estudyaran niato an sarong situwasyon na nangyari kan kaaldawan kan Hebreong mga propeta na si Haggeo asin Zacarias. Anong mensahe an itinao kan duwang maimbod na propetang idto na may malinaw na aplikasyon para sa banwaan ni Jehova sa satong panahon? Si Haggeo asin Zacarias ‘mga mensahero ni Jehova’ sa mga Judio pakapuli ninda hale sa pagkabihag sa Babilonya. Isinugo sinda tanganing aseguraron an mga Israelita na suportado sinda nin Dios sa pagtogdok liwat kan templo. (Haggeo 1:13; Zacarias 4:​8, 9) Minsan ngani haralipot an libro na isinurat ni Haggeo asin Zacarias, an mga iyan kabtang kan “gabos na Kasuratan [na] ipinasabong nin Dios asin kapakipakinabang para sa pagtokdo, sa pagsagwe, sa paghusay kan mga bagay, sa pagdisiplina sa katanosan.”​—⁠2 Timoteo 3:16.

Maninigo Kitang Magin Interesado Dian

3, 4. Taano ta maninigo kitang magin interesado sa mensahe ni Haggeo asin Zacarias?

³ Tunay nanggad, an mensahe ni Haggeo asin Zacarias kapakipakinabang para sa mga Judio kan kaaldawan ninda, asin an mga hula ninda nagkaigwa na nin kaotoban kaidto. Pero, taano ta nakakaseguro kita na maninigo kitang magin interesado ngonyan sa duwang librong ini? May maheheling kitang indikasyon sa Hebreo 12:26-29. Kinotar dian ni apostol Pablo an Haggeo 2:​6, na nagtataram manongod sa ‘pagyugyug nin Dios kan kalangitan asin kan daga.’ Sa katapustapusi, an pagyugyug maresulta sa ‘pagbagsak kan trono nin mga kahadean asin pagpara kan kakosogan kan mga kahadean nin mga nasyon.’​—⁠Haggeo 2:22.

⁴ Sa pagkotar sa Haggeo, sinasabi ni Pablo kun ano an mangyayari sa “mga kahadean nin mga nasyon” asin an manongod sa kalabihan kan dai matatanyog na Kahadean na aakoon kan linahidan na mga Kristiano. (Hebreo 12:28) Maheheling nindo digdi na an hula ni Haggeo asin Zacarias nagtotokdo sa sarong panahon na dai pa nangyayari kan isurat an libro nin Hebreo kan enot na siglo kan satong Komun na Kapanahonan. Yaon pa sa daga ngonyan an natatada kan linahidan na mga Kristiano, na magmamana kan Mesiyanikong Kahadean kaiba ni Jesus. Huli kaini, an Haggeo asin Zacarias seguradong may kahulogan para sa satong panahon.

5, 6. Ano an mga pangyayari bago kan paglilingkod ni Haggeo asin Zacarias?

⁵ An libro nin Esdras nagtatao nin nagkapirang makasaysayan na impormasyon. Pakapuli  kan mga Judio hale sa pagkabihag sa Babilonya kan 537 B.⁠C.E., pinamahalaan ni Gobernador Zorobabel asin kan Halangkaw na Saserdoteng si Josue (o Jesua) an pagbugtak kan pundasyon kan bagong templo kan 536 B.C.E. (Esdras 3:​8-​13; 5:1) Minsan ngani nagin dahelan iyan nin dakulang paggayagaya, dai nahaloy nagpoon na matakot an mga Judio. An mga kaiwal, “an mga tawo sa daga,” sabi kan Esdras 4:​4, “daing ontok na pinapaluya an kamot kan mga taga Juda asin pinapaluya an saindang boot sa pagtogdok.” An mga kaiwal na iyan, partikularmente an mga Samaritano, naggibo nin putik na mga sahot tumang sa mga Judio. Sinutsutan kan mga nagkokontrang ini an hade kan Persia na iprohibir an pagtogdok kan templo.​—⁠Esdras 4:​10-​21.

⁶ Luminuya an enot na entusiasmo sa pagtogdok kan templo. An mga Judio nagin okupado na sa personal na intereses. Minsan siring, kan 520 B.C.E., 16 na taon pakatapos na ikabugtak an pundasyon kan templo, isinugo ni Jehova si Haggeo asin Zacarias tanganing pahiroon an banwaan na ipadagos an pagtogdok kan templo. (Haggeo 1:⁠1; Zacarias 1:1) Huling napahiro kan mga mensahero nin Dios asin may malinaw na ebidensia kan pagsuportar ni Jehova, ipinadagos kan mga Judio an pagtogdok kan templo asin nahaman iyan kan 515 B.C.E.​—⁠Esdras 6:​14, 15.

7. An kamugtakan kan kaaldawan kan mga propeta igwa nin anong kaagid sa presenteng mga panahon?

⁷ Aram daw nindo an kahulogan kan gabos na ini para sa sato? Igwa kitang kaipuhan na gibohon may koneksion sa paghuhulit kan ‘maogmang bareta kan kahadean.’ (Mateo 24:14) Tinawan nin espesyal na importansia an gibohon na iyan pakatapos kan Guerra Mundial I. Kun paanong an suanoy na mga Judio binutasan sa literal na pagkabihag sa Babilonya, an banwaan ni Jehova sa presenteng aldaw pinatalingkas man sa pagkabihag sa Dakulang Babilonya, an pambilog na kinaban na imperyo nin falsong relihion. An mga linahidan nin Dios nagmaigot sa gibohon na paghuhulit, pagtotokdo, asin paggiya sa mga tawo pasiring sa tunay na pagsamba. An gibohon na iyan nagpapadagos ngonyan sa mas dakulang sokol pa ngani, asin tibaad nakikikabtang kamo sa gibohon na iyan. Ngonyan na an panahon na gibohon iyan, huling an katapusan kan maraot na sistemang ini haranihon na! An ipinagboot nin Dios na gibohon na ini kaipuhan na magpadagos sagkod na mag-interbenir si Jehova sa mga gibo-gibo nin tawo sa “dakulang kahorasaan.” (Mateo 24:21) Iyan an mahale kan karatan asin mapangyari sa tunay na pagsamba na biyong umoswag sa daga.

8. Taano ta makakakompiar kita sa pagsuportar nin Dios sa satong gibohon?

⁸ Siring kan ipinapaheling kan hula ni Haggeo asin Zacarias, makakasierto kita sa pagsuportar asin bendisyon ni Jehova mantang bilog na puso kitang nakikikabtang sa gibohon na ini. Sa ibong kan mga paghihingoa kan nagkapira na olangon an mga lingkod nin Dios o iprohibir an gibohon na iinasignar sa sainda, mayong gobyerno an nakapapondo sa pag-oswag kan gibohon na pag-ebanghelyo. Isip-isipa nindo kun paano binendisyonan ni Jehova nin pag-oswag an gibohon na pan-Kahadean sa nakaaging mga dekada pakatapos kan Guerra Mundial I asin sagkod sa panahon niato. Pero, dakol pa giraray an gigibohon.

9. Anong kamugtakan kan suanoy an maninigo niatong tawan nin atension, asin taano?

⁹ Paano an nanodan niato sa Haggeo asin Zacarias orog pang mapahiro sa sato na kuyogon an pagboot nin Dios na maghulit asin magtokdo? Bueno, tawan niato nin atension an nagkapirang leksion na puede niatong makua sa duwang librong ini kan Biblia. Halimbawa, estudyare nindo an nagkapirang detalye na konektado sa pagtogdok kan templo na kinaipuhan na gibohon kan nakabalik na mga Judio. Siring kan nasambitan na, an mga Judio na nagpuruli sa Jerusalem hale sa Babilonya dai nagmaigot sa pagtogdok ninda kan templo. Pakatapos nindang ibugtak an pundasyon, nanluya sinda. Nagkaigwa sinda nin anong salang punto de vista? Asin ano an manonodan niato dian?

Pagkaigwa nin Tamang Pagmansay

10. Nagkaigwa an mga Judio nin anong salang punto de vista, asin may anong resulta?

¹⁰ An nakabalik na mga Judio nagsasarabi: “Dai pa nag-abot an panahon.” (Haggeo 1:2) Kan ponan ninda an pagtogdok kan templo, na ibinubugtak an pundasyon kan 536 B.C.E., dai sinda nagsasabi na “dai pa nag-abot an panahon.” Alagad dai nahaloy nagpaapekto sinda sa pagkontra kan mga kataed asin sa pakikiaram kan gobyerno. Pinonan kan mga Judio na tawan nin orog  na importansia an saindang sadiring mga harong asin an saindang sadiring kaginhawahan. Ikinokomparar an kalaenan kan sadiri nindang mga harong na may mga entrepanyo nin de kalidad na kahoy asin kan dai haman na templo, si Jehova naghapot: “Panahon daw ini na kamo mismo mag-istar sa saindong mga harong na may mga entrepanyo, mantang an harong na ini raot?”​—⁠Haggeo 1:4.

11. Taano ta kinaipuhan na tawan ni Jehova nin konseho an mga Judio kan panahon ni Haggeo?

¹¹ Iyo, iba na an mga prioridad kan mga Judio. Imbes na padagos na enoton an katuyohan ni Jehova na itogdok liwat an templo, an pinagkakasibotan kan banwaan nin Dios iyo an saindang sadiri asin an saindang mga erokan. Pinabayaan an gibohon sa harong nin Dios para sa pagsamba. An tataramon ni Jehova na nakasurat sa Haggeo 1:5 nag-eenkaminar sa mga Judio na ‘isentro ninda an saindang puso sa saindang mga dalan.’ Sinasabihan sinda ni Jehova na umontok asin horophoropon an saindang ginigibo asin estudyaran kun ano an epekto sa sainda kan dai ninda pag-enot sa saindang buhay kan pagtogdok kan templo.

12, 13. Paano ilinaladawan kan Haggeo 1:6 an kamugtakan kan mga Judio, asin ano an kahulogan kan bersikulong iyan?

¹² Siring kan maiimahinar nindo, an napasalang mga prioridad kan mga Judio personalmenteng nakaapektar sa sainda. Mangnoha nindo an pagmansay nin Dios na ipinahayag sa Haggeo 1:6: “Nagsabwag kamo nin kadakol na banhi, alagad an ilinalaog kakadikit. May karakanan, alagad iyan bakong sagkod na mabasog. May irinoman, alagad bakong sagkod na maburat. May pagsulot nin gubing, alagad dai nin siisay man na naiimbongan; asin sia na nagpapatangdan nagpapatangdan nin supot na may mga labot.”

¹³ An mga Judio nasa daga na itinao sa sainda nin Dios, pero an ani kaiyan bakong arog kan gusto kutana nindang mangyari. Dai sinda binebendisyonan ni Jehova, siring kan ipinatanid nia. (Deuteronomio 28:38-48) Huling mayo kan saiyang pagsuportar, an mga Judio nagsabwag nin banhi alagad kakadikit an ani, mayo nin igong kakanon na makakabasog sa sainda. Huling mayo kan bendisyon nia, dai sinda makakasulot nin maimbong na mga gubing. An kuartang ginaganar ninda sa pagtrabaho garo pa ngani ilinalaag sa sarong supot na pano nin labot, na dai nin napapakinabangan an mga tinatangdanan. Kumusta man an pananaram na: “May irinoman, alagad bakong sagkod na maburat”? Dai iyan puedeng mangahulogan na an pagkaburat ebidensia na binebendisyonan sinda nin Dios; kinokondenar nia an pagburat. (1 Samuel 25:36; Talinhaga 23:29-35) Imbes, an pananaram na iyan saro pang pagsambit manongod sa dai pagbendisyon nin Dios sa mga Judio. Ano man na arak na magigibo ninda magigin limitado sana, bakong igo tanganing makaburat. Ini an traduksion kan Revised Standard Version sa Haggeo 1:6: “Nag-iinom ka, alagad nungka kang naninigoan.”

14, 15. Anong leksion an manonodan niato sa Haggeo 1:6?

¹⁴ An leksion na maninigo niatong manodan sa gabos na iyan bakong manongod sa disenyo o pagdekorar sa harong. Haloy pa bago an pagkadistiero, tinaraman na ni propeta Amos an mga mayayaman sa Israel huli sa saindang “mga harong na marfil” asin huli sa saindang ‘paghigda sa mga sopang marfil.’ (Amos 3:​15; 6:4) An maadornong mga harong asin may dekorasyon na mga muebles dai naghaloy. Sinalakat kan nanggaranang kaiwal an mga bagay na idto. Pero, pakalihis nin dakol na taon, pagkatapos nin 70 taon na pagkadistiero, dakol sa banwaan nin Dios an dai nagkaleksion digdi. Magkakaleksion daw kita? Angay na maghapot an lambang saro sa sato: ‘Sa totoo, guranong importansia an itinatao ko sa sakong harong asin sa mga dekorasyon kaiyan? Kumusta man an pagplano na kumua nin dagdag na edukasyon tangani na paoswagon an sarong karera, minsan ngani an paggibo kaiyan aagawan nin lugar an mahalagang mga aspekto kan sakong espirituwal na buhay?’​—⁠Lucas 12:​20, 21; 1 Timoteo 6:17-19.

¹⁵ An satong nabasa sa Haggeo 1:6 maninigong magparealisar sa sato na kaipuhan niato an bendisyon nin Dios sa satong buhay. Mayo kaiyan an mga Judiong idto kan suanoy, na ikinapahamak ninda. Baga man abunda kita sa materyal na mga bagay o bako, kun mayo sa sato an bendisyon ni Jehova, sierto nanggad na makakaraot iyan sa satong espirituwalidad. (Mateo 25:34-40; 2 Corinto 9:8-12) Pero, paano niato maaako an bendisyon na iyan?

 Nagtatabang si Jehova Paagi sa Saiyang Espiritu

16-18. Sa konteksto kaiyan kan suanoy, ano an kahulogan kan Zacarias 4:6?

¹⁶ An kapwa propeta ni Haggeo, si Zacarias, napahiro na itampok an mismong paagi nin pagmotibar asin pagbendisyon ni Jehova sa mga deboto kaidto. Asin ipinapaheling kaini kun paano man nia kamo bebendisyonan. Mababasa niato: “‘Bakong paagi sa puersa militar, ni sa kapangyarihan, kundi paagi sa sakong espiritu,’ nagsabi si Jehova nin mga hukbo.” (Zacarias 4:6) Tibaad parate na nindong nadadangog na kinokotar an bersikulong ini, alagad ano an nagin kahulogan kaiyan para sa mga Judio kan kaaldawan ni Haggeo asin Zacarias, asin sa siring ano an kahulogan kaiyan para sa saindo?

¹⁷ Girumdoma na an ipinasabong na mga tataramon ni Haggeo asin Zacarias nagkaigwa nin marahayon na epekto kan panahon na idto. An sinabi kan duwang propetang idto nagpakosog liwat sa maimbod na mga Judio. Si Haggeo nagpoon na humula kan ikaanom na bulan kan 520 B.C.E. Si Zacarias nagpoon na humula kan ikawalong bulan kan taon na iyan. (Zacarias 1:1) Siring kan maheheling nindo sa Haggeo 2:​18, an paggibo kan pundasyon ipinadagos nin may kaigotan kan ikasiyam na bulan. Kaya napahiro an mga Judio, asin kinuyog ninda si Jehova na may kompiansa sa saiyang suporta. An mga tataramon sa Zacarias 4:6 igwa nin koneksion sa pagsuportar nin Dios.

¹⁸ Kan an mga Judio bumalik sa saindang dagang tinuboan kan 537 B.C.E., mayo sinda nin puersa militar. Minsan siring, prinotehiran asin giniyahan sinda ni Jehova kan magpuli hale sa Babilonya. Asin an saiyang espiritu an nagdirehir sa mga bagay-bagay kan ponan ninda an pagtogdok kan templo dai nahaloy pakatapos kaiyan. Kan oras na ponan liwat ninda nin bilog na puso an pagtogdok, sinuportaran nia sinda paagi sa saiyang banal na espiritu.

19. Anong makosog na impluwensia an dinaog kan espiritu nin Dios?

¹⁹ Paagi sa serye nin walong bisyon, inasegurar si Zacarias na si Jehova masasakaibahan kan saiyang banwaan, na maimbod na ipagpapadagos an pagtrabaho sa templo sagkod na mahaman. An ikaapat na bisyon, na nakasurat sa kapitulo 3, nagpapaheling na si Satanas aktibo sa pagkontra sa mga paghihingoa kan mga Judio na taposon an pagtogdok kan templo. (Zacarias 3:1) Dai nanggad maoogma si Satanas na maheling an Halangkaw na Saserdoteng si Josue na naglilingkod sa kapakanan kan banwaan sa sarong bagong templo. Maski ngani aktibo kaidto an Diablo na olangon an mga Judio sa pagtogdok kan templo, an espiritu ni Jehova igwa nin dakulang kabtang sa paghale sa mga olang asin sa pagpakosog sa mga Judio na magpadagos sagkod na mahaman an templo.

20. Paano tinabangan kan banal na espiritu an mga Judio na gibohon an kabotan nin Dios?

²⁰ Garo baga igwa nin dai mapapangganahan na olang nin pagtumang, na naghahale sa mga opisyal nin gobyerno na nakapaprohibir kan gibohon.  Pero, nanuga si Jehova na hahaleon an garo baga “bukid” na ini asin iyan magigin “patag na daga.” (Zacarias 4:7) Asin iyan an nangyari! Si Hadeng Dario I nag-imbestigar asin nadiskobre an dekreto ni Ciro na nag-aautorisar sa mga Judio na itogdok liwat an templo. Kaya hinale ni Dario an pagprohibir asin nag-autorisar na tawan nin kuarta an mga Judio hale sa kaha kan hade tanganing makatabang sa gastos sa pagtogdok. Makangangalas nanggad na pagkabaliktad nin kamugtakan! May kabtang daw digdi an espiritu nin Dios? Makakasierto kita na igwa. Nahaman an templo kan 515 B.⁠C.E., an ikaanom na taon kan paghade ni Dario I.​—⁠Esdras 6:​1, 15.

21. (a) Kan suanoy na mga panahon, paano ‘yinugyug nin Dios an gabos na nasyon,’ asin paano luminuwas “an kawiliwiling mga bagay”? (b) Ano an kaotoban kaiyan sa presenteng aldaw?

²¹ Sa Haggeo 2:​5, ipinagirumdom kan propeta sa mga Judio an tipan na ipinakipagtipan nin Dios sa sainda sa Bukid nin Sinai kan ‘an bilog na bukid natanyog nin labi-labi.’ (Exodo 19:18) Kan kaaldawan ni Haggeo asin Zacarias, may saro pang pagtanyog na gigibohon si Jehova, arog kan ilinadawan sa piguratibong pananaram kan bersikulo 6 asin 7. Magigin maribok an kamugtakan sa Imperyo nin Persia, alagad an pagtogdok kan templo magpapadagos sagkod na mahaman iyan. An mga bakong Judio, “an kawiliwiling mga bagay kan gabos na nasyon,” sa katapustapusi magpapamuraway sa Dios kaiba kan mga Judio sa lugar na iyan nin pagsamba. Sa sarong mayor na paagi sa panahon niato, ‘yinugyug nin Dios an mga nasyon’ paagi sa satong Kristianong paghuhulit, asin luminaog an “kawiliwiling mga bagay kan gabos na nasyon” tanganing sumamba sa Dios kaiba kan linahidan na natatada. Tunay nanggad, an mga linahidan asin an ibang karnero magkaibang pinapano ngonyan nin kamurawayan an harong ni Jehova. An tunay na mga parasambang iyan naghahalat na may pagtubod sa panahon na ‘yuyugyugon ni Jehova an kalangitan asin an daga’ sa saro pang paagi. Iyan tanganing ibagsak asin paraon an kakosogan kan mga kahadean nin mga nasyon.​—⁠Haggeo 2:⁠22.

22. Paano ‘yinuyugyug’ an mga nasyon, na may anong resulta, asin ano pa an mangyayari?

²² Ipinapagirumdom sa sato an dapit sa grabeng kariribokan na nangyari sa manlaenlaen na elemento na ilinaladawan kan ‘kalangitan asin kan daga asin kan dagat patin kan marang daga.’ Halimbawa, si Satanas na Diablo asin an saiyang mga demonyo ihinulog sa palibot kan daga. (Kapahayagan 12:7-12) Saro pa, an paghuhulit na pinapangenotan kan mga linahidan nin Dios nakayugyug nanggad sa daganon na mga elemento kan sistemang ini nin mga bagay. (Kapahayagan 11:18) Sa ibong kaiyan, “sarong dakulang kadaklan” kan kawiliwiling mga bagay kan gabos na nasyon an uminayon sa espirituwal na Israel sa paglilingkod ki Jehova. (Kapahayagan 7:​9, 10) Kairiba kan linahidan na mga Kristiano an dakulang kadaklan sa paghuhulit kan maogmang bareta na sa dai na mahahaloy yuyugyugon nin Dios an mga nasyon sa Armagedon. An pangyayaring iyan an mabukas kan dalan tanganing an tunay na pagsamba magin lubos sa bilog na daga.

Nagigirumdoman daw Nindo?

• Kasuarin asin sa anong mga kamugtakan naglingkod si Haggeo asin Zacarias?

• Paano nindo ikakaaplikar an mensahe na ipinahayag ni Haggeo asin Zacarias?

• Taano ta nakakaparigon sa boot nindo an Zacarias 4:6?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Mga Ritrato sa pahina 20]

An surat ni Haggeo asin Zacarias nag-aasegurar sa sato kan pagsuportar nin Dios

[Ritrato sa pahina 23]

“Panahon daw ini na kamo mismo mag-istar sa saindong mga harong na may mga entrepanyo, mantang an harong na ini raot?”

[Ritrato sa pahina 24]

An banwaan ni Jehova nakikikabtang sa paghuhulit sa ‘kawiliwiling mga bagay kan mga nasyon’