Estorya nin Buhay

Nagpabago sa Sakong Buhay an Pakaaram Kun Taano ta Tinotogotan nin Dios an Pagsakit

ISINAYSAY NI HARRY PELOYAN

Taano ta tinotogotan nin Dios an pagsakit? An hapot na iyan an nakapurisaw sa sako poon kan ako aki pa. An sakong mga magurang mahigos, onesto, asin interesado sa ikakarahay kan pamilya. Alagad an sakong ama bakong relihioso, asin an sakong ina, medyo relihiosa. Kaya dai ninda ikatao sa sako an simbag sa hapot na iyan.

INISIP-ISIP ko an hapot na iyan nin orog pa durante asin pagkatapos kan Guerra Mundial II, kan ako nasa Hukbong-Dagat kan E.⁠U. sa laog nin labing tolong taon. Pagkatapos kan guerra, inasignar ako sa sarong barko na ipinadara sa Tsina tanganing maghatod nin ayuda. Haros sangtaon ako duman asin naheling ko an lakop na pagsakit nin dakol na tawo.

An mga Intsik mahigos, madonong na mga tawo. Alagad dakol an nakakaeksperyensia nin grabeng kasakitan huli sa kadukhaan saka kadahasan na ibinunga kan Guerra Mundial II. Nangorognang naapektaran ako kan kawiliwiling mga aki, na an dakol sa sainda, kulang sa pagkakan asin nakasulot nin parasing na gubing, nakikilimos sa samo kan kami magduong.

Taano?

Namundag ako kan 1925 asin pinadakula sa California, E.⁠U.⁠A. Dai pa ako noarin man nakaheling nin ano man na arog kaiyan. Huli kaini, paorootro kong hinahapot an sakong sadiri, ‘Kun igwa nin sarong makakamhan sa gabos na Kaglalang, taano ta tinotogotan nia an arog kaiyan na kamugtakan na magpasakit sa kadakol na tawo, espesyalmente sa inosenteng mga aki?’

Nag-iisip man ako kun taano ta tinotogotan nin Dios, kun talagang nag-eeksister sia, an arog kaiyan  na paglaglag, lagdoan na paggadan, kagadanan, asin pagsakit na naeksperyensiahan nin katawohan sa nag-aging dakol na siglo​—⁠partikularmente durante kan Guerra Mundial II, kan labing 50 milyon katawo an nagadan. Apuera dian, sa bilog na panahon kan guerrang iyan, taano an mga tawong magkapareho an relihion, na inenkaminar kan saindang mga klero, ta naggagaradanan miling magkalaen an nasyonalidad ninda?

An Teleskopyo

Kan magpoon an Guerra Mundial II kan 1939 asin nangyari an lagdoan na pangagadan sa pamilya nin tawo, an saboot ko mayo nin Dios. Dangan, sa sarong kurso sa siensia sa haiskul, an lambang saro sa samo na mga estudyante hinagadan na gumibo nin sarong bagay na may koneksion sa siensia. Mantang interesado ako sa astronomiya, pinonan kong gumibo nin sarong dakulang teleskopyo na an salming kaiyan may diametrong 20 sentimetros.

Tanganing magibo an teleskopyong ini, nagbakal ako nin kapidasong salming na labing 2.5 sentimetros an hibog asin 20 sentimetros an lakbang asin ginibo ko iyan na pabilog paagi sa pantabas nin salming. Dangan pinonan ko an mapagal na trabaho na pagmoli kaiyan nin mano-mano tanganing iyan magin salming na bingkong (concave). Naubos dian an gabos na libreng oras ko para sa bilog na semestre. Kan matapos an salming, ibinugtak ko iyan sa sarong halabang metal na tubo asin linagan ko an teleskopyo nin mga lente na laen-laen an grado.

Sa daing panganoron asin daing bulan na banggi, dinara ko sa luwas sa kaenot-enote an sakong haman nang teleskopyo asin ipinokus iyan sa mga bitoon asin sa mga planeta sa satong sistema solar. Nagngalas ako nin labi-labi sa kadakolan kan mga bagay sa kalangitan asin sa pagkaorganisadong marhay kaiyan gabos. Dangan, mas lalo pa akong nagngalas nin labi-labi kan maaraman ko na an nagkapirang “bitoon” sa katunayan mga galaksia palan na kapareho kan satong Milky Way, na an kada saro kaiyan igwa nin binilyon na bitoon.

‘Daing duwa-duwa,’ an inisip ko, ‘na an gabos na ini dai nangyari nin basta sana. Mayo nin mga bagay na organisado an aksidente sanang nangyari. An uniberso organisadong marhay kaya garo baga sarong henio an naggibo kaiyan. Puede kaya na igwa man giraray palan nin Dios?’ An eksperyensia manongod sa teleskopyo nagpangyari sa sako na medyo rumayo sa dogmatiko asin ateistikong punto de vista ko kan dati.

Dangan hinapot ko an sakong sadiri: ‘Kun tunay nanggad na may Dios na igo an kapangyarihan asin kadonongan tanganing maglalang kan makangangalas na unibersong ini, dai daw nia kayang ikorehir an kaherakherak na situwasyon sa daga? Taano ta tinogotan nia nganing mangyari an gabos na kasakitan na ini?’ Kan iinatubang ko an siring na mga hapot sa mga tawong relihioso, dai ninda ikatao an nakakakontentong mga simbag.

Pakatapos ko sa haiskul asin nin nagkapirang taon sa kolehio, naglaog ako sa Hukbong-Dagat kan E.⁠U. Minsan siring, ni an mga kapelyan sa militar dai talaga nasimbag an sakong mga hapot. Parateng marhay na an mga relihioso nagsasabi nin  arog kaini, “An Kagurangnan naghihiro sa misteryosong mga paagi.”

Nagpadagos an Sakong Paghanap

Paghale ko sa Tsina, yaon pa man giraray an sakong mga hapot manongod sa kun taano ta tinotogotan nin Dios an pagsakit. Dai ko iyan mahale sa sakong isip, espesyalmente kun nakakaheling ako nin mga sementeryo kan militar sa manlaenlaen na isla na pinopondohan mi kan kami papuli na paibong sa Pasipiko. Haros gabos na lolobngan para sa hoben na mga lalaki na nagadan na mayo pa sa panahon.

Pag-abot ko sa Estados Unidos asin pagkatapos na butasan ako kan hukbong-dagat, may sarong taon pa akong tataposon sa pag-eskuela sa Unibersidad nin Harvard sa Cambridge, Massachusetts. Naggradwar ako pakalihis kan taon na iyan asin nagkaigwa ako nin titulo, alagad dai ako nagpuli sa California. Nagdesisyon akong magdanay sa Sirangan na Baybayon sa kadikit na panahon tanganing pagmaigotan na makua an simbag sa sakong mga hapot. Nasa isip ko na magpasiring sa Siudad nin Nueva York, kun saen dakol an relihion, tanganing mag-atender sa nagkapirang serbisyo relihioso tanganing maaraman ko kun ano an itinotokdo.

Sa Nueva York, inimbitaran ako kan sakong inaon na si Isabel Kapigian na mag-istar sa harong nia. Sia asin an duwa niang aking babae, si Rose asin Ruth, mga Saksi ni Jehova. Mantang dai ako nag-isip na magkakainteres ako sa saindang mga tinutubod, nagpoon akong mag-atender sa mga serbisyo kan ibang relihion, na nakikipag-olay sa mga tawo asin nagbabasa kan saindang mga babasahon. Hinahapot ko sinda kun taano ta tinotogotan nin Dios an pagsakit, alagad pareho ko dai man ninda aram an simbag. Nagkonklusyon ako na tibaad mayo talaga nin Dios.

Nanompongan Ko an mga Simbag

Dangan hinapot ko an sakong inaon asin an mga aki nia kun puede akong magbasa kan mga babasahon ninda tanganing maaraman ko an punto de vista kan Mga Saksi ni Jehova. Kan binasa ko an mga publikasyon, tolos kong naheling na an mga Saksi laen na marhay sa ibang relihion. An mga simbag hale sa Biblia asin nakakakontento nanggad. Sa halipot na panahon, nasimbag an sakong mga hapot manongod sa kun taano ta tinotogotan nin Dios an pagsakit.

Bako sana iyan, kundi naheheling ko na namumuhay an Mga Saksi ni Jehova kaoyon kan saindang  tinutubod na basado sa Biblia. Halimbawa, hinapot ko an sakong inaon kun ano an ginibo kan hoben na mga lalaking Saksi ni Jehova sa Alemania durante kan Guerra Mundial II. Nakiayon daw sinda sa mga puersa armada duman, nagsabi daw sinda nin “Heil Hitler!,” asin suminaludo daw sinda sa banderang swastika? Sia nagsimbag nin dai, dai ninda ginibo iyan. Asin huli sa neutral nindang paninindogan, ipinadara sinda sa mga kampo de konsentrasyon, kun saen dakol sa sainda an ginadan. Ipinaliwanag nia na durante kan guerra parareho an paninindogan kan Mga Saksi ni Jehova sa gabos na lugar​—⁠an pagigin neutral. Dawa sa demokratikong mga nasyon, ikinarsel an hoben na mga lalaking Saksi ni Jehova huli sa neutral nindang paninindogan.

Dangan ipinabasa sa sako kan sakong inaon an Juan 13:​35, na nagsasabi: “Paagi kaini an gabos makakaaram na kamo an sakong mga disipulo, kun kamo nagkakaminorootmootan.” An tunay na mga Kristiano kaipuhan na igwa kan nagpapamidbid na tanda na iyan nin pagkamoot sa gabos na nasyon. Dai noarin man sinda manonompongan sa magkakontrang lado sa guerra, na naggagaradanan huli ta magkalaen an saindang nasyonalidad! Sia naghapot: “Naiimahinar mo daw si Jesus asin an saiyang mga disipulo na nasa magkakontrang lado sa mga guerra sa Roma, na naggagaradanan?”

Ipinabasa man nia sako an 1 Juan 3:10-12. Iyan nagsasabi: “An mga aki nin Dios asin an mga aki kan Diablo namimidbid sa bagay na ini: An gabos na dai naggigibo nin katanosan bakong gikan sa Dios, ni sia na dai namomoot sa saiyang tugang. . . . Kita maninigong magkaminorootmootan; bakong arog ki Cain, na naggikan sa maraot asin guminadan sa saiyang tugang.”

Malinaw an Biblia. An tunay na mga Kristiano nagkakaminorootmootan, saen man na nasyon sinda nag-iistar. Huli kaini, dai sinda noarin man manonompongan na ginagadan an sadiri nindang espirituwal na mga tugang o siisay pa man. Iyan an dahelan kaya makakasabi si Jesus dapit sa saiyang mga parasunod: “Sinda bakong kabtang kan kinaban, kun paanong ako bakong kabtang kan kinaban.”​—⁠Juan 17:16.

Kun Taano ta Tinotogotan

Dai nahaloy naaraman ko na sinasabi sa sato kan Biblia kun taano ta tinogotan nin Dios an pagsakit. Ipinapaliwanag kaiyan na kan linalang nin Dios an enot niatong mga magurang, ginibo nia sindang sangkap asin ilinaag sinda sa sarong paraisong hardin. (Genesis 1:26; 2:15) Tinawan man nia sinda nin kawiliwiling marhay na regalo​—⁠an libreng kabotan. Alagad kaipuhan nindang gamiton an regalong iyan sa responsableng paagi. Kun kukuyogon ninda an Dios asin an saiyang mga ley, padagos sindang mabubuhay na sangkap sa paraiso. Papahiwason ninda an mga sagkodan kan paraisong iyan sagkod na makalakop iyan sa bilog na daga. An saindang mga aki magigin sangkap man, kaya maabot an panahon, an dagang ini magigin sarong nakakaogmang marhay na paraiso na iniistaran nin sangkap, maogmang mga tawo.​—⁠Genesis 1:28.

Minsan siring, kun pipilion ni Adan asin Eva na magin independiente, na suway sa Dios, kun siring dai na nia sinda totogotan na magpadagos bilang mga sangkap. (Genesis 2:​16, 17) Makamomondo para sa katawohan, an satong enot na mga magurang ginamit sa sala an saindang libreng kabotan asin pinili na magin independiente sa Dios. Sinutsutan sinda nin sarong rebeldeng espiritung linalang na namidbid bilang si Satanas na Diablo. Minawot nia an independensia sa Dios asin an pagsamba na angay sana para sa Dios.​—⁠Genesis 3:1-19; Kapahayagan 4:11.

Huli kaini, si Satanas nagin an “dios kan sistemang ini nin mga bagay.” (2 Corinto 4:4) An Biblia nagsasabi: “An bilog na kinaban namumugtak sa kapangyarihan kan maraot.” (1 Juan 5:19) Inapod ni Jesus si Satanas na “an namamahala sa kinaban.” (Juan 14:30) An kasumbikalan ni Satanas asin kan enot niatong mga magurang nagbunga  nin pagkabakong sangkap, kadahasan, kagadanan, kamondoan, asin pagsakit kan bilog na katawohan.​—⁠Roma 5:12.

“Bakong Kapot nin Tawo”

Tanganing ipaheling kun ano an magigin epekto sa pamilya nin tawo kan dai pag-intindi sa mga ley kan Kaglalang, itinogot nin Dios na mangyari an mga epekto kaiyan sa laog nin rinibong taon. An peryodong ini nagtao nin bastanteng oportunidad para sa bilog na katawohan na maeksperyensiahan an pagigin totoo kan sinasabi kan Biblia: “Bakong kapot nin daganon na tawo an saiyang dalan. Bakong kapot nin tawong naglalakaw dawa an paggiya sa saiyang lakad. Tanosan ako, O Jehova.”​—⁠Jeremias 10:​23, 24.

Ngonyan, pakalihis nin dakol na siglo, naheheling niato na an pamamahala na independiente sa Dios nagin kapahapahamak. Huli kaini, katuyohan nin Dios na dai na pagtogotan an katawohan na ipadagos an kapahapahamak na eksperimentong ini nin independensia sa saiya asin sa saiyang mga ley.

Sarong Makangangalas na Ngapit

Ipinapaheling kan hula sa Biblia na sa dai na nanggad mahahaloy, tataposon na nin Dios an maisog, maringis na sistemang ini nin mga bagay: “Dai na mahahaloy, asin an maraot mawawara na . . . Alagad an mga mahoyo mismo makakasadiri kan daga, asin tunay na manonompongan ninda an saindang labi-labi nanggad na kaogmahan sa nagsosopay na katoninongan.”​—⁠Salmo 37:​10, 11.

An hula sa Daniel 2:44 nagsasabi: “Sa mga aldaw kan mga hadeng idto [gabos na klase nin pamamahala na nag-eeksister ngonyan] an Dios nin kalangitan mapatindog nin sarong kahadean na dai noarin man malalaglag. Asin an kahadean mismo dai itatao sa arin man na ibang banwaan. Iyan an maronot asin matapos kan gabos na ining kahadean, asin iyan mismo magdadanay sagkod sa mga panahon na daing talaan.” Dai na noarin man totogotan giraray an pamamahala nin tawo. An bilog na daga pamamahalaan kan Kahadean nin Dios. Sa irarom kan administrasyon kaiyan, an bilog na daga gigibohon na paraiso asin an katawohan mapasiring sa pagkasangkap tanganing mabuhay sagkod lamang sa kaogmahan. An Biblia nanunuga: “Papahidon [nin Dios] an gabos na luha sa saindang mga mata, asin an kagadanan mawawara na, dai na sagkod magkakaigwa nin pagmondo ni pagtangis ni kolog.” (Kapahayagan 21:4) Kanigoan kamakangangalas na ngapit an itinatagama nin Dios para sa sato!

Sarong Laen na Buhay

Binago an sakong buhay kan pakanompong nin nakakakontentong simbag sa sakong mga hapot. Poon kaidto, gusto kong maglingkod sa Dios asin tabangan an iba na manompongan an mga simbag na ini. Nasabotan ko an kaseryosohan kan sinasabi sa 1 Juan 2:17: “An kinaban [an presenteng sistemang ini nin mga bagay na pinamamahalaan ni Satanas] maagi sana asin siring man an mawot kaiyan, alagad an naggigibo kan kabotan nin Dios magdadanay sagkod lamang.” Gustohon kong marhay an buhay na daing katapusan sa bagong kinaban nin Dios. Nagdesisyon akong magdanay sa Nueva York asin nagpoon akong makiasosyar sa sarong kongregasyon kan Mga Saksi ni Jehova duman, asin nagkaigwa ako nin dakol na nakakaogmang eksperyensia sa pagtabang sa iba na manodan an nanodan ko.

Kan 1949, namidbid ko si Rose Marie Lewis. Sia, an saiyang inang si Sadie, asin an saiyang anom na tugang na babae gabos Saksi ni Jehova. Si Rose naglilingkod sa Dios nin bilog na panahon sa paghuhulit. Dakol siang marahay na kualidad, asin tolos akong naakit sa saiya. Nagpakasal kami kan Hunyo 1950 asin nagdanay sa Nueva York. Maogma kami sa samong ginigibo asin naggagayagaya kami sa paglaom na mabuhay sagkod lamang sa bagong kinaban nin Dios.

Kan 1957, inimbitaran kaming duwa ni Rose Marie na maglingkod nin bilog na panahon sa pambilog na kinaban na opisina prinsipal kan Mga Saksi ni Jehova, sa Brooklyn, Nueva York. Kan Hunyo 2004 kami 54 taon nang maogmang nag-iibanan  bilang mag-agom, 47 taon kaiyan sa opisina prinsipal sa Brooklyn. Iyan magayagayang mga taon nin paglilingkod ki Jehova asin paglilingkod kaiba nin rinibong kapagtubod.

An Pinakamakolog na Pagsakit Ko

Makamomondo, kan kapinonan kan Disyembre 2004, an diagnosis ki Rose Marie iyo na sia igwa nin tumor na may kanser sa saro sa saiyang pulmon. Uminoyon an mga espesyalista na marikas an pagdakula kaiyan asin kaipuhan na haleon. Ginibo an operasyon sa huring kabtang kan Disyembre, asin mga sarong semana pagkatapos kaiyan, an siruhano naglaog sa kuarto ni Rose sa ospital mantang yaon ako duman asin nagsabi: “Rose Marie, magpuli ka na! Marahay ka na!”

Minsan siring, pirang aldaw sana pagkapuli nia, si Rose Marie nagpoon na makamate nin grabeng kolog sa saiyang tulak asin sa iba pang kabtang. Nagpadagos ini, kaya ibinalik sia sa ospital para sa dugang pang pag-eksamin. Nanompongan na sa dai maaraman na dahelan, nagbibilog an dugo sa dakol na mahalagang marhay na organo nia kaya dai nakakakua an mga organong iyan nin kinakaipuhan na oksiheno. Ginibo kan mga doktor an gabos na magigibo ninda tanganing kontrahon ini alagad dai sinda nagin mapanggana. Pakalihis sana nin pirang semana, kan Enero 30, 2005, naeksperyensiahan ko an pinakamakolog na pangyayari sa bilog na buhay ko. An sakong pinakamamahal na si Rose Marie nagadan.

Kan panahon na iyan, haros 80 anyos na ako asin naheling ko na an pagsakit nin mga tawo sa bilog na buhay ko, alagad laen ini. Kaming duwa ni Rose Marie, arog kan sabi kan Biblia, “sarong laman.” (Genesis 2:24) Naheling ko an pagsakit nin iba asin nagsakit man ako kun may nagagadan na mga katood asin paryente. Alagad an pagsakit na naeksperyensiahan ko kan magadan an sakong agom an mas grabe asin halawig nanggad. Biyo ko nang nasasabotan ngonyan an grabeng kapungawan na ibinubunga sa pamilya nin tawo sa halawigon na panahon kan pagkagadan nin mga namomotan.

Minsan siring, natabangan ako kan sakong pakasabot sa ginikanan nin pagsakit asin kun paano iyan matatapos. An Salmo 34:18 nagsasabi: “Si Jehova harani sa mga nalugadan an puso; asin an mga nasasakitan an espiritu saiyang iliniligtas.” An sarong liabe tanganing matagalan an pagsakit na ini iyo an pakaaram na itinotokdo kan Biblia na magkakaigwa nin pagkabuhay liwat, na an mga nasa lolobngan mabubuhay liwat asin may oportunidad na mabuhay sagkod lamang sa bagong kinaban nin Dios. An Gibo 24:15 nagsasabi: “Magkakaigwa nin pagkabuhay liwat an mga matanos sagkod an mga bakong matanos.” Namomotan na marhay ni Rose Marie an Dios. Nakakasierto ako na arog man kaiyan an pagkamoot nin Dios sa saiya asin na sia gigirumdomon asin bubuhayon nia liwat sa itinalaan na panahon, na logod sa dai na nanggad mahahaloy.​—⁠Lucas 20:38; Juan 11:25.

Baga man grabe an kamondoan sa pagkagadan nin sarong namomotan, mas dakula an kagayagayahan sa pagsabat sa namomotan sa pagkabuhay liwat. (Marcos 5:42) An Tataramon nin Dios nanunuga: “An saimong mga gadan magkakaburuhay. . . . Minsan an mga daing kosog sa kagadanan papangyayarihon mismo kan daga na mamundag.” (Isaias 26:19) Dakol sa “mga matanos” na nasambitan sa Gibo 24:15 an posibleng marhay na bubuhayon liwat nin amay. Magigin makangangalas nanggad na panahon iyan! Asin makakaiba si Rose Marie sa mga bubuhayon liwat. Magigin mainit nanggad an pagsabat sa saiya kan saiyang mga namomotan! Kanigoan kanakakakontento na mabuhay sa panahon na iyan sa sarong kinaban na mayo na nin pagsakit!

[Mga Ritrato sa pahina 9]

Naheling ko an pagsakit mantang nakadestino ako sa Tsina

[Mga Ritrato sa pahina 10]

Poon kan 1957, naglilingkod na ako sa opisina prinsipal kan Mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn

[Ritrato sa pahina 12]

Pinakasalan ko si Rose Marie kan 1950

[Ritrato sa pahina 13]

Sa samong ika-50 anibersaryo sa kasal, kan 2000