Sarong Pusoan na Paghihingoa na Palakopon an Biblia

Sia nagadan sa malipoton na kapatagan sa sirangan na Siberia, na pinakaraot asin sinupog. Pira sana an nakakagirumdom na saro sia sa pangenot na mga persona sa espirituwal na pag-oswag kan mga kapwa nia Griego. An ngaran kan dai iniintinding payunir na ini iyo si Seraphim. An saiyang pusoan na paghihingoa na palakopon an Biblia an dahelan kan saiyang pagkagadan.

SI Seraphim nabuhay sa panahon na an Grecia kabtang kan Imperyong Otomano. Oyon sa intelektuwal na Griego Ortodoksong si George Metallinos, an peryodong iyan midbid sa “kakulangan nin angay na mga eskuelahan” asin “kawaran nin edukasyon sa tahaw kan kadaklan na tawo,” pati ngani kan mga klero.

Igwa nin dakulaon na pagkakalaen sa pag-oltanan kan Koine (komun) na Griego asin kan lokal na tataramon, kaiba an dakol na dialekto kaiyan. An dakulaon na pagkakalaen na iyan nagdakulang marhay kaya an Koine, na dian ikinasurat an Kristianong Griegong Kasuratan, dai na nasasabotan kan mga mayo nin pormal na edukasyon. Sa suminunod na kontrobersia, pinili kan iglesia na palakopon an dai masabotan na Griegong Koine.

Sa kamugtakan na ini, namundag si Stephanos Ioannis Pogonatus sa sarong midbid na marhay na pamilya sa isla nin Lesbos, Grecia, kan mga 1670. Lakop sa isla an kadukhaan asin dai pakabasa asin pakasurat. Napiritan si Stephanos na mag-adal sa elementarya sa sarong lokal na monasteryo dahel sa kakulangan nin mga eskuelahan. Hoben pa siang marhay kan sia inordenan bilang diakono kan Iglesia Griego Ortodokso asin tinawan nin ngaran na Seraphim.

Kan mga 1693, an paghimuyawot sa kaaraman an nagmotibar ki Seraphim na magpasiring sa Constantinopla (ngonyan Istanbul, Turkiya). Pag-abot nin panahon, huli sa saiyang abilidad nakua nia an paggalang kan mga prominenteng Griego. Dai nahaloy, ipinadara sia kan sarong sekretong mobimiento kan nasyonalistikong mga Griego bilang sugo ki Zar Pedrong Dakula kan Rusya. Sa pagbiahe nin ida y buelta sa Moscow si Seraphim nakaabot sa dakol na lugar sa Europa, kun saen naheling nia an dalagan kan relihioso asin intelektuwal na reporma. Kan 1698, si Seraphim nagbiahe pasiring sa Inglaterra asin nagkaigwa nin importanteng mga koneksion sa Londres asin Oxford. Ipinamidbid sia sa Arsobispo nin Canterbury, an namamayo kan Iglesia Anglicano, sarong koneksion na sa dai mahahaloy mapapakinabangan ni Seraphim.

Pagpublikar nin Biblia

Mantang yaon sa Inglaterra, nakapagkonklusyon si Seraphim na dakula an pangangaipo kan mga Griego na magkaigwa nin sarong bago asin pasil masabotan na bersion kan “Bagong Tipan” (Kristianong Griegong Kasuratan). Ginagamit an traduksion na ginibo kaidtong labing kabangang siglo na an nakaagi kan mongheng si Maximus, pinonan ni Seraphim na magpublikar nin sarong bago, daing kasalasala, mas pasil masabotan na bersion. Entusiastikong pinonan nia an saiyang gibohon alagad dai nahaloy naubosan sia nin pondo. Garo baga nagrahay an situwasyon kan manuga an Arsobispo nin Canterbury na matao kan kinakaipuhan na pinansial na tabang. Huling  napahiro kan pagsuportar na iyan, si Seraphim nagbakal nin papel na pang-imprenta asin nakinegosyar sa sarong paraimprenta.

Minsan siring, an pag-imprenta nakaabot sana sagkod sa kabangaan kan Ebanghelyo ni Lucas. Dangan, dahel sa politikal na pagbabago sa Inglaterra pinutol kan Arsobispo nin Canterbury an ano man na dugang pang pagtao nin pondo. Huling desidido, naghagad nin tabang si Seraphim sa nagkapirang mayaman na isponsor asin nahimo niang ipublikar an saiyang rebisadong bersion kan 1703. An ibang gastos binayadan kan Sosyedad Para sa Pagpalakop kan Ebanghelyo sa Ibang Nasyon.

Kaiba sa haloy nang duwang tomong traduksion ni Maximus an orihinal na Griegong teksto. Iyan dakula asin magabat. An rebisadong bersion ni Seraphim inimprenta sa mas saradit na letra, igwa sana kan modernong traduksion sa Griego, asin mas mahimpis asin mas barato.

Pagpalaad sa Sarong Kontrobersia

“Tunay nanggad na pinanigoan kan binagong publikasyon na ini an totoong pangangaipo kan mga tawo,” an komento kan intelektuwal na si George Metallinos. “Minsan siring, ginamit ni Seraphim an oportunidad na ini tanganing atakehon an sarong grupo nin klero na nagkokontra sa mga traduksion [kan Biblia].” An klero naanggot kan si Seraphim magsabi sa introduksion na ginibo nia an bersion niang ini na ‘malinaw na para sa kapakanan kan nagkapirang padi asin presbitero na dai nakakasabot nin Griegong [Koine], tanganing sa tabang kan Kabanalbanaleng Espiritu may mabasa asin masabotan sinda sa orihinal na teksto, tanganing ikapasabot iyan sa ordinaryong mga Kristiano.’ (The Translation of the Bible Into Modern Greek​—⁠During the 19th Century) Huli kaini, si Seraphim napalabot sa grabeng kontrobersia sa pagtradusir kan Biblia sa tahaw kan Iglesia Griego Ortodokso.

Sa sarong lado kan kontrobersia iyo an mga nakarealisar na an espirituwal asin moral na pag-oswag kan mga tawo nakadepende sa pakasabot kan Biblia. Naniniwala man sinda na kaipuhan na paoswagon kan mga miembro kan klero an sainda mismong kaaraman dapit sa Kasuratan. Dugang pa, naniniwala an mga parasuportar sa pagtradusir kan Biblia na an mga katotoohan sa Kasuratan puedeng ipahayag sa ano man na lenguahe.​—⁠Kapahayagan 7:9.

An mga kontra sa pagtradusir kan Biblia nananarahotan na an ano man na pagtradusir kan Biblia magigin dahelan na masalakan an laog kaiyan asin magin imbalido an autoridad kan iglesia kun dapit sa interpretasyon asin opisyal na doktrina. Alagad an totoong ikinakatakot ninda iyo na ginagamit kan mga Protestante an traduksion kan Biblia tanganing atakehon an Iglesia Griego Ortodokso. Dakol na klerigo an nagsasaboot na may obligasyon sindang kontrahon an ano man na tendensia na tibaad pagsimpatiya sa mga Protestante, kaiba an mga paghihingoa na gibohon na nasasabotan kan ordinaryong mga tawo an Biblia. Sa siring, an pagtradusir kan Biblia an nagin pinakakontrobersial na isyu sa pagkakakontrahan kan Protestantismo asin Ortodoksia.

Minsan ngani mayo man siang inklinasyon na bayaan an Iglesia Ortodokso, ibinuyagyag ni Seraphim an pagkaignorante asin pagkapanatiko kan mga kakontra niang klerigo. Sa introduksion kan saiyang “Bagong Tipan,” isinurat nia: “An gabos na Kristianong matatakton sa Dios kaipuhan na magbasa kan Banal na Biblia” tanganing sia “magin paraarog ki Cristo asin magin makinuyog sa [saiyang] katokdoan.” Marigon na sinabi ni Seraphim na hale sa Diablo an pagbabawal na pag-adalan an Kasuratan.

Biglang Pagdatong nin Pagtumang

Kan makaabot sa Grecia an bersion ni Seraphim, napukaw kaiyan an kaanggotan kan establisadong relihion. Ipinagbawal an bagong bersion. Sinolo an mga kopya kan traduksion na iyan, asin an siisay man na igwa o magbasa kaiyan hinuma na ititiwalag sa iglesia. Ibinawal kan patriarkang si Gabriel III an sirkulasyon kan bersion ni Seraphim, na inaapod iyan na dai kaipuhan asin daing serbi.

Minsan ngani dai nawaran nin paglaom si Seraphim, aram nia na kaipuhan niang magmaan. Sa ibong kan opisyal na pagprohibir kan iglesia, inako kan dakol na klerigo asin lego an saiyang traduksion. Sia nagin mapangganang marhay sa pagdistribwir kan bersion na iyan. Pero, dai pa tapos an pakikipaglaban nia sa makapangyarihan na mga kalaban.

 An Kapinonan kan Katapusan

Apuera sa pagsuportar sa pagdistribwir kan Biblia, naimbuelto si Seraphim sa mga mobimientong rebolusyonaryo asin nasyonalistiko. Tanganing magibo ini, nagbuelta sia sa Moscow kan tig-init nin 1704. Sia nagin tugaan nin sekreto ni Pedrong Dakula asin sa laog nin kadikit na panahon nagin propesor sa Russian Royal Academy. Minsan siring, huling nahahadit sa tibaad mangyari sa saiyang traduksion, nagbuelta si Seraphim sa Constantinopla kan 1705.

Sa saiyang inimprenta giraray na bersion kan taon man sanang iyan, hinale ni Seraphim an mapagkritikang introduksion sa mga naenot na inimprenta. Idinagdag nia an sarong simpleng introduksion na nag-eenkaminar na basahon an Biblia. An edisyon na ini nakalakop na marhay, asin mayo nin rekord nin ano man na bakong paborableng reaksion hale sa patriarkado.

Minsan siring, kan 1714 may nakakalunos na ginibo si Alexander Helladius, sarong Griegong biahero asin kalaban kan pagtradusir kan Biblia. Sa saiyang libro na Status Præsens Ecclesiæ Græcæ (An Presenteng Kamugtakan kan Griegong Iglesia), malisyoso niang inatake an mga paratradusir asin traduksion kan Biblia. Nagsurat si Helladius nin sarong bilog na kapitulo manongod ki Seraphim, na sinasahotan ini na sarong parahabon, tikas, asin daing inadalan saka inmoral na mandaraya. Totoo daw an siring na mga sahot? Ipinapahayag kan autor na si Stylianos Bairaktaris an may kabatidan na opinyon nin dakol na intelektuwal kan inapod nia si Seraphim na ‘sarong trabahador asin naliwanagan na payunir’ na inaatake huli ta mas halangkaw an saiyang kaaraman kisa sa saiyang mga katemporanyo. Pero, an libro ni Helladius nakakontribwir sa mamondong kagadanan ni Seraphim.

Pinagsuspetsaran

Kan panahon na magbuelta si Seraphim sa Rusya kan 1731, gadan na si Pedrong Dakula. Kun siring, an Griegong diakono mayo na nin opisyal na proteksion. An nagrereynar na si Emperatris Anna Ivanovna mapagmaan na marhay manongod sa ano man na aktibidad na puedeng makaraot sa estabilidad kan saiyang kahadean. Kan Enero 1732, nagin huringhuding sa St. Petersburg na sarong espiyang Griego an naggigibo nin kontra sa intereses kan imperyo. An pinagdududahan iyo si Seraphim. Sia inarestar asin ipinadara sa monasteryo sa Nevsky para sa pag-usisa. Sa monasteryo igwa nin kopya kan libro ni Helladius na sinasahotan si Seraphim nin manlaenlaen na krimen. Sa tolong nasusurat na argumento, pinagmaigotan kan diakono na simbagon an mga akusasyon. An pag-usisa naglawig nin mga limang bulan, asin masakit nang haleon an pagsuspetsa ki Seraphim.

Huling mayo nin aktuwal na pruebang iprinesentar tumang ki Seraphim, sia nakaligtas sa penalidad na kagadanan. Minsan siring, huli sa mga akusasyon ni Helladius, nag-aalangan an mga autoridad na butasan si Seraphim. An Griegong diakono sinentensiahan na madistiero sa Siberia sagkod na sia nabubuhay. Nasambitan sa desisyon na an akusasyon base sa mga sahot na yaon “sa komposisyon na ipinublikar kan Griegong autor na si Helladius.” Kan Hulyo 1732, nag-abot si Seraphim sa sirangan na Siberia na nakakadena asin ilinaog sa labi-labi karaot na bilanggoan sa Okhotsk.

Pakalihis nin mga tolong taon, si Seraphim nagadan, na pinabayaan asin nalingawan. May mga panahon na napasala asin ragap an saiyang desisyon asin mga paagi, alagad an saiyang bersion iyo an saro sa dakol na traduksion nin Biblia na makukua ngonyan sa modernong Griego.⁠ * Kabilang dian an pasil masabotan na New World Translation of the Holy Scriptures, na makukua man sa dakol na ibang lenguahe. Kanigoan an pagpasalamat niato na iningatan ni Jehova Dios an saiyang Tataramon kaya an mga tawo sa gabos na lugar may oportunidad na “makaabot sa tamang kaaraman sa katotoohan!”​—⁠1 Timoteo 2:​3, 4.

[Nota sa Ibaba]

[Ritrato sa pahina 12]

Si Pedrong Dakula

[Picture Credit Line sa pahina 10]

Mga retrato: Sa karahayan nin boot kan American Bible Society