Si Baruc​—Maimbod na Sekretaryo ni Jeremias

MIDBID daw nindo “si Baruc na aki ni Nerias”? (Jeremias 36:4) Minsan ngani nasambitan sia sa apat sanang kapitulo kan Biblia, sia midbid na marhay kan mga parabasa kan Biblia bilang an personal na sekretaryo asin dayupot na katood ni propeta Jeremias. Magkaibanan nindang naeksperyensiahan an huring 18 maribok na taon kan kahadean nin Juda, an grabeng paglaglag sa Jerusalem kan mga Babilonyo kan 607 B.C.E., asin an suminunod na pagkadistiero sa Egipto.

Kan nakaagi pa sanang mga taon an mga pagkadiskobre sa duwang panselyo * na kaidto pang ikapitong siglo B.C.E. na may tekstong “Sadiri ni Berekhyahu [Hebreong ngaran ni Baruc], na aking lalaki ni Neriyahu [Hebreong ngaran ni Nerias], an Eskriba,” nakapukaw nin interes kan mga nag-espesyalisar may koneksion sa personaheng ini sa Biblia. Siisay si Baruc? Ano an saiyang pinaghalean na pamilya, edukasyon, asin posisyon? Ano an ihinahayag kan saiyang marigon na paninindogan sa kaibahan ni Jeremias? Ano an manonodan niato sa saiya? Hanapon niato an mga simbag paagi sa pagsiyasat sa impormasyon na makukua sa Biblia asin sa kasaysayan.

Pinaghalean Asin Posisyon

Dakol na nag-espesyalisar ngonyan an naniniwala na kabilang si Baruc sa sarong prominenteng pamilya nin mga eskriba sa Juda. Nagtao sinda nin nagkapirang dahelan para sa konklusyon na ini. Halimbawa, ipinapanongod ki Baruc kan salaysay sa Biblia an sarong espesyal na titulo, “an sekretaryo,” o “an eskriba” sa nagkapirang traduksion. Nasasambitan man kan Kasuratan na si Seraias, an saiyang tugang na lalaki, sarong importanteng opisyal sa palasyo ni Hadeng Zedequias.—Jeremias 36:32; 51:59.

An arkeologong si Philip J. King nagsurat manongod sa mga eskriba kan kaaldawan ni Jeremias: “An mga eskriba, mga miembro nin sarong grupo nin mga propesyonal, prominente sa Juda durante kan huring kabtang kan ikapito asin enot na kabtang kan ikaanom na siglo B.C.E. . . . An titulo kapot kan haralangkaw na opisyal kan hade.”

Dugang pa, an pagkasaysay sa Jeremias kapitulo 36, na detalyado niatong kokonsideraron, nagtatao nin ideya na si Baruc igwa nin koneksion sa mga parakonseho kan hade asin tinotogotan na lumaog sa kuartong kakanan, o sa kuarto kan gabinete, ni Gemarias, na sarong prinsipe o sarong opisyal. An nag-espesyalisar sa Biblia na si James Muilenberg nagtao nin argumento: “Si Baruc puedeng maglaog sa kuarto kan gabinete kan eskriba huling sia may deretso duman asin sia mismo saro sa mga opisyal kan hade na nagtitiripon sa importanteng okasyon kan pampublikong pagbasa kan rolyo. Sia kabilang sa mga opisyal.”

An publikasyon na Corpus of West Semitic Stamp Seals nagdagdag nin saro pang argumento manongod sa posisyon ni Baruc: “Huling an panselyo ni Berekhyahu nanompongan kaiba kan dakol na panselyo kan iba pang haralangkaw na opisyal, rasonable sanang ipamugtak na si Baruc/Berekhyahu nasa kaparehong kategoriya nin katongdan kan iba pang mga opisyal.” An makukuang impormasyon garo baga nagpaparisa na si Baruc asin an saiyang tugang na si Seraias halangkaw na mga opisyal na nagsuportar sa maimbod na propetang si Jeremias kan dramatikong mga taon bago kan pagkalaglag kan Jerusalem.

An Pagsuportar kan Publiko ki Jeremias

Segun sa kronolohiya, enot na nasambitan si Baruc sa Jeremias kapitulo 36, sa “ikaapat na taon  ni Joaquim,” o mga 625 B.C.E. Sa panahon na ini naglilingkod na si Jeremias bilang propeta sa laog nin 23 na taon.—Jeremias 25:1-3; 36:1, 4.

Sinabihan ngonyan ni Jehova si Jeremias: “Kumua ka nin sarong rolyo nin sarong libro, asin isurat mo dian an gabos na tataramon na itinaram ko sa saimo tumang sa Israel asin tumang sa Juda patin tumang sa gabos na nasyon, . . . poon kan mga aldaw ni Josias, sagkod sa aldaw na ini.” An pagkasaysay nagpadagos: “Inapod ni Jeremias si Baruc na aki ni Nerias tanganing isurat ni Baruc gikan sa ngoso ni Jeremias an gabos na tataramon ni Jehova.”—Jeremias 36:2-4.

Taano ta inapod si Baruc? Sinabihan sia ni Jeremias: “Nakabilanggo ako. Dai ako makakalaog sa harong ni Jehova.” (Jeremias 36:5) Minalataw na binawalan si Jeremias na lumaog sa templo kun saen babasahon an mensahe ni Jehova, tibaad huling an naenot na mga mensahe ikinaanggot kan mga autoridad. (Jeremias 26:1-9) Daing duda na si Baruc sinserong parasamba ki Jehova, asin ‘ginibo nia an segun sa gabos na ipinagboot sa saiya ni Jeremias na propeta.’—Jeremias 36:8.

Kinaipuhan an panahon tanganing isurat an mga patanid na itinao labing 23 na taon na an nakalihis, asin tibaad hinahalat man ni Jeremias an tamang panahon. Alagad kan Nobyembre o Disyembre 624 B.C.E., si Baruc may kapusoan na “nagpoon na magbasa nin makosog sa libro kan mga tataramon ni Jeremias sa harong ni Jehova, sa kuartong kakanan ni Gemarias . . . , sa pagdangog kan bilog na banwaan.”—Jeremias 36:8-10.

Inimpormaran ni Micaya na aki ni Gemarias an saiyang ama asin an nagkapirang prinsipe dapit sa nangyari, asin inimbitaran ninda si Baruc na otrohon na basahon nin makosog an rolyo. “Asin nangyari,” an sabi kan pagkasaysay, “na kan madangog tolos ninda an gabos na tataramon, nagherelingan sinda na may grabeng takot; asin sinabi ninda ki Baruc: ‘Siertong sasabihon niamo sa hade an gabos na tataramon na ini. . . . Lakaw, magtago ka, ika asin si Jeremias, tanganing mayo nin siisay man na makaaram kun haen kamo.’”—Jeremias 36:11-19.

Kan madangog ni Hadeng Joaquim an isinurat ni Baruc na idinikta ni Jeremias, anggot na ginisi nia an rolyo, isinapog idto sa kalayo, asin pinagbotan an saiyang mga tawohan na arestaron si Jeremias asin Baruc. Sa pagboot ni Jehova, an duwang lalaki naggibo nin kopya kan rolyo mantang nagtatago.—Jeremias 36:21-32.

Mayong duda na nasabotan ni Baruc an mga peligrong kalabot sa asignasyon na ini. Siertong naaraman nia an mga huma tumang ki Jeremias mga pirang taon pa bago kaidto. Nadangog man nia an manongod sa kinaabtan ni Urias, na naghula “kaoyon kan gabos na tataramon ni Jeremias” alagad ginadan ni Hadeng Joaquim. Pero, andam si Baruc na gamiton an saiyang propesyonal na mga kakayahan asin an saiyang mga koneksion sa mga opisyal kan gobyerno tanganing suportaran si Jeremias sa asignasyon na ini.—Jeremias 26:1-9, 20-24.

Dai Maghanap nin “Darakulang Bagay”

Sa panahon kan pagsurat kan enot na rolyo, si Baruc nakaeksperyensia nin sarong panahon nin kapurisawan. Sia nagkagsing: “Herak man sa sakuya ngonyan ta dinugangan ni Jehova nin kamondoan an sakuyang kakologan! Napagal ako huli sa sakuyang pag-agagha, asin dai ako nakanompong nin pahingaloan.” Ano an nagin dahelan kan problemang ini?—Jeremias 45:1-3.

Mayong itinaong direktang simbag. Alagad probaran na iladawan an situwasyon ni Baruc. Sa pagsumaryo kan 23 na taon nin pagpatanid sa banwaan kan Israel asin Juda siertong nagin risang-risa an saindang apostasiya asin pagsikwal ki Jehova. Seguradong nakabigla ki Baruc an desisyon ni Jehova na laglagon an Jerusalem asin Juda asin idistiero an nasyon sa laog nin 70 taon sa Babilonya—impormasyon na ihinayag ni Jehova kan mismong taon na idto asin tibaad iiniba sa rolyo. (Jeremias 25:1-11) Dugang pa, yaon an peligro na an saiyang marigon na pagsuportar ki Jeremias sa kritikal na panahon na ini puedeng mangahulogan nin pagkawara kan saiyang posisyon asin karera.

Ano man an kamugtakan, si Jehova mismo nag-interbenir tanganing tabangan si Baruc na papagdanayon na nasa isip an nagdadangadang na paghokom. “An sakuyang itinogdok sakuyang gagabaon, asin an sakuyang itinanom  gagalboton ko, an bilog na daga pa ngani,” an sabi ni Jehova. Dangan hinatolan nia si Baruc: “Alagad kun para sa saimo, nagpaparahanap ka nin darakulang bagay para sa saimo man sana. Dai ka magparahanap.”—Jeremias 45:4, 5.

Dai sinabi ni Jehova kun ano an “darakulang bagay” na ini, alagad siertong aram ni Baruc kun baga iyan maimot na mga ambisyon, pagkaprominente, o materyal na kaginhawahan. Hinatolan sia ni Jehova na magin realistiko asin girumdomon kun ano an mangyayari sa ngapit: “Uya may dara akong kapahamakan sa gabos na laman, . . . asin itatao ko sa saimo an saimong kalag bilang sinamsaman sa gabos na lugar na saimong padudumanan.” An pinakamahalagang rogaring ni Baruc, an saiyang buhay, iingatan saen man sia paduman.—Jeremias 45:5.

Pagkatapos kan mga pangyayaring ini na ilinadawan sa Jeremias kapitulo 36 asin 45, na nangyari poon kan 625 sagkod 624 B.C.E., an Biblia silensio manongod ki Baruc sagkod pirang bulan bago laglagon kan mga Babilonyo an Jerusalem asin Juda kan 607 B.C.E. Ano an nangyari kaidto?

Sinuportaran Giraray ni Baruc si Jeremias

Sa panahon kan pagsalikop kan Babilonya sa Jerusalem, si Baruc nasambitan giraray sa pagkasaysay kan Biblia. Si Jeremias “nakabilanggo sa Patyo kan Bantay” kan sinabihan sia ni Jehova na bakalon an oma kan saiyang pinsan sa Anatot bilang tanda na magkakaigwa nin pagbabalik. Hinagad ki Baruc na tumabang sa legal na mga prosedimiento.—Jeremias 32:1, 2, 6, 7.

Si Jeremias nagpaliwanag: “Ako nagsurat sa sarong kasuratan asin itinimbre an selyo patin nagkua nin mga saksi mantang tinitimbang ko an kuarta sa timbangan. Pakatapos kaiyan kinua ko an kasuratan sa pagbakal, an saro na selyado . . . asin an saro na iwinalat na bukas; dangan itinao ko an kasuratan sa pagbakal ki Baruc.” Dangan pinagbotan nia si Baruc na isaray an mga kasuratan na ini sa pagbakal sa sarong selyadong lalagan na gibo sa dalipay. An nagkapirang nag-espesyalisar naniniwala na kan sinabi ni Jeremias na ‘isinurat’ nia an kasuratan, ini nangangahulogan na idinikta nia iyan ki Baruc, an propesyonal na eskriba, na iyo an aktuwal na masurat.—Jeremias 32:10-14; 36:4, 17, 18; 45:1.

 Sinunod ni Baruc asin Jeremias an legal na mga kaugalean kan panahon na idto. An sarong kabtang iyo an dobleng kasuratan. An librong Corpus of West Semitic Stamp Seals nagpapaliwanag: “An enot na kasuratan inapod na ‘selyadong kasuratan’ huling iyan linolon asin sinelyohan nin sarong panselyo o mga panselyo; yaon dian an orihinal na bersion kan kontrata. . . . An ikaduwa, an ‘bukas na kasuratan’ sarong kopya kan selyado asin legal na bersion, saka iyo an normal na gagamiton kun babasahon. Kaya, igwa nin duwang teksto, sarong orihinal asin sarong kopya, na isinurat sa duwang suhay na pidaso nin papiro.” Pinapatunayan kan arkeolohikong mga diskobremiento an kostumbre nin pagsaray nin mga dokumento sa sarong lalagan na dalipay.

Sa katapustapusi, binihag kan mga Babilonyo an Jerusalem, sinolo iyan, asin dinarang bihag an gabos apuera sa pira sanang dukhang namamanwaan. Ninombrahan ni Nabucodonosor si Gedalias bilang gobernador. Sia ginadan pakalihis nin duwang bulan. An nawalat na mga Judio nagplanong magbalyo sa Egipto, na kontra sa ipinasabong na sadol ni Jeremias, asin sa kontekstong ini nasambitan giraray si Baruc.—Jeremias 39:2, 8; 40:5; 41:1, 2; 42:13-17.

An Judiong mga namomoon nagsabi ki Jeremias: “Kaputikan an sinasabi mo. Dai ka isinugo ni Jehova na samong Dios, na nagsasabi, ‘Dai kamo maglaog sa Egipto tanganing mag-erok duman bilang mga dayo.’ Kundi sinusutsutan ka ni Baruc na aki ni Nerias tumang sa samo sa katuyohan na itao kami sa kamot kan mga Caldeo, tanganing gadanon kami o idistiero kami sa Babilonya.” (Jeremias 43:2, 3) An akusasyon garo baga naghahayag nin paniniwala kan Judiong mga namomoon na si Baruc may makosog na impluwensia ki Jeremias. Naniniwala daw sinda na huli sa posisyon ni Baruc o sa saiyang haloy nang pakikikatood ki Jeremias, sia minahiro nin labi pa sa pagigin eskriba sana kan propeta? Tibaad, alagad ano man an inisip kan Judiong mga namomoon, an mensahe talagang gikan ki Jehova.

Sa ibong kan mga patanid gikan sa Dios, an nawalat na mga Judio nagharale asin dinara “si Jeremias na propeta asin si Baruc na aking lalaki ni Nerias.” Si Jeremias nagsurat: “Sa katapustapusi nag-abot sinda sa daga nin Egipto, ta dai sinda nagkuyog sa tingog ni Jehova; asin sinda luway-luway na nakaabot sagkod sa Tafnes,” an sagkodan na siudad sa sirangan nin masalog na kaplanodohan nin Nilo, na nasa gilid kan Sinai. Sa puntong iyan, dai na nasambitan si Baruc sa salaysay kan Biblia.—Jeremias 43:5-7.

Ano an Manonodan Niato ki Baruc?

Dakol na mahalagang leksion an manonodan niato ki Baruc. An sarong marahayon na leksion iyo an saiyang pagigin andam na gamiton sa paglilingkod ki Jehova an saiyang propesyonal na mga kakayahan asin mga koneksion, ano man an magin resulta. Dakol sa mga Saksi ni Jehova ngonyan—mga lalaki asin babae—an nagpapaheling nin kaparehong espiritu, na ginagamit an saindang mga kakayahan sa paglilingkod sa Bethel, gibohon na pagtogdok, asin mga kaagid kaiyan. Paano nindo ikakapaheling an arog-Baruc na espiritung ini?

Kan ipinagirumdom ki Baruc na durante kan huring mga aldaw kan Juda, mayo na nin panahon para sa pampersonal na “darakulang bagay,” malinaw na naghimate sia sa positibong paagi, huling inako nia an saiyang kalag bilang samsam. Rasonable na iaplikar an konsehong ini sa satong sadiri, huling kita nabubuhay man sa huring mga aldaw kan sistema nin mga bagay. Kapareho kaiyan an panuga sa sato ni Jehova—an satong buhay ililigtas. Puede daw niatong himateon an siring na mga pagirumdom siring kan ginibo ni Baruc?

Igwa man nin praktikal na leksion na manonodan sa estoryang ini. Tinabangan ni Baruc si Jeremias asin an saiyang pinsan na maasikaso an kinakaipuhan na legal na mga prosedimiento sa saindang transaksion sa negosyo, minsan ngani an duwa magparyente. Ini nagseserbing arogan na sono sa Kasuratan para sa mga Kristianong nakikipagtransaksion sa saindang espirituwal na mga tugang na lalaki asin babae. Sono sa Kasuratan, praktikal, asin mamomoton na sunodon an halimbawang ini nin paggibo nin kasuratan may labot sa mga kasundoan sa negosyo.

Maski ngani nasambitan sana nin halipot sa Biblia si Baruc, mahalaga na sia mangnohon kan gabos na Kristiano ngonyan. Aarogon daw nindo an marahay na halimbawa kan maimbod na sekretaryong ini ni Jeremias?

[Nota sa Ibaba]

[Ritrato sa pahina 16]

An panselyo ni Baruc

[Credit Line]

Panselyo: Sa karahayan nin boot kan Museo nin Israel, Jerusalem