Kun Ano an Kahulogan kan Pagkamoot sa Satong Kapwa
Kun Ano an Kahulogan kan Pagkamoot sa Satong Kapwa
“Kamotan mo an saimong kapwa nin siring sa saimo man sana.”—MATEO 22:39.
1. Paano niato ipinapaheling na namomotan niato an Dios?
ANO an hinahagad ni Jehova sa mga nagsasamba sa saiya? Sa pira sanang simple asin mahalagang mga tataramon, sinumaryo ni Jesus an simbag. Sinabi nia na an nakakalabi sa gabos na togon iyo an kamotan si Jehova sa bilog niatong puso, kalag, isip, asin kosog. (Mateo 22:37; Marcos 12:30) Siring kan naheling niato sa naenot na artikulo, kalabot sa pagkamoot sa Dios an pagkuyog sa saiya asin pag-otob kan saiyang mga togon bilang paghimate sa pagkamoot na ipinaheling nia sa sato. Para sa mga namomoot sa Dios, an paggibo kan saiyang kabotan bakong pagabat; nagtatao iyan sa sainda nin dakulang kaogmahan.—Salmo 40:8; 1 Juan 5:2, 3.
2, 3. Taano ta maninigo niatong tawan nin atension an togon na kamotan an satong kapwa, asin anong mga hapot an minalataw?
2 Sinabi ni Jesus na an ikaduwang nakakalabi sa gabos na togon konektado sa enot: “Kamotan mo an saimong kapwa nin siring sa saimo man sana.” (Mateo 22:39) Tatawan niato ngonyan nin atension an togon na ini, asin ini may marahay na dahelan. An mga panahon na kinabubuhayan niato midbid sa maimot asin biribid na klase nin pagkamoot. Sa saiyang ipinasabong na paglaladawan kan “huring mga aldaw,” isinurat ni apostol Pablo na an mga tawo magigin mamomoton, bakong sa lambang saro, kundi sa sainda man sana, sa kuarta, asin sa kasingawan. Dakol an “dai nin natural na kapadangatan,” o siring kan pagkasabi kan sarong traduksion sa Biblia, sinda “mayo nin normal na kapadangatan para sa saindang mga pamilya.” (2 Timoteo 3:1-4) Si Jesu-Cristo naghula: “Dakol an . . . papasaloiban an kada saro patin ikakaongis an kada saro. . . . An pagkamoot nin dakol malipot.”—Mateo 24:10, 12.
3 Minsan siring, mangnoha na dai sinabi ni Jesus na an pagkamoot nin gabos malipot. Nagkaigwa asin magkakaigwa pirme nin mga nagpapaheling kan klase nin pagkamoot na hinahagad ni Jehova sagkod maninigo sa saiya. An mga totoong namomoot ki Jehova magmamaigot na mansayon an iba nin siring kan pagmansay Nia. Pero, siisay an satong kapwa na dapat niatong kamotan? Paano kita maninigong magpaheling nin pagkamoot sa satong kapwa? Makakatabang sa sato an Kasuratan na simbagon an mahahalagang hapot na ini.
Siisay an Sakong Kapwa?
4. Oyon sa Levitico kapitulo 19, kiisay dapat magpaheling nin pagkamoot an mga Judio?
4 Kan sinasabihan an Fariseo na an ikaduwang nakakalabi sa gabos na togon iyo an kamotan an kapwa nin siring sa saiya man sana, an sinasabi ni Jesus iyo an espesipikong ley na itinao sa Israel. Nakasurat iyan sa Levitico 19:18. Sa kapitulo man sanang iyan, sinabihan an mga Judio na, apuera sa mga kapwa Israelita, maninigo nindang mansayon an iba bilang saindang kapwa. An bersikulo 34 nagsasabi: “An nakikihimanwa na nag-iistar bilang nakikihimanwa sa saindo maninigong ibilang nindo na propiong taga dian sa saindo; asin kamotan mo sia nin siring sa saimo man sana, huli ta kamo nagin mga nakikihimanwa sa daga nin Egipto.” Sa siring, dawa an mga bakong Judio, espesyalmente an mga proselito, dapat na trataron na may pagkamoot.
5. Paano sinabot kan mga Judio an pagkamoot sa kapwa?
5 Minsan siring, an Judiong mga namomoon kan panahon ni Jesus, laen an pagmansay sa bagay na ini. Itinokdo kan nagkapira na an mga terminong “katood” asin “kapwa” iinaaplikar sana sa mga Judio. An mga bakong Judio dapat na ikaongis. Nangatanosan an siring na mga paratokdo na dapat na hamakon kan mga diosnon an mga daing Dios. “Sa siring na kamugtakan,” an sabi nin sarong reperensia, “seguradong maoswag an pagkaongis. Dakol an nag-aako kaiyan.”
6. Anong duwang punto an lininaw ni Jesus kan nagtataram sia manongod sa pagkamoot sa kapwa?
6 Sa saiyang Sermon sa Bukid, tinawan ni Jesus nin atension an isyung ini, na liniliwanag kun siisay an maninigong trataron na may pagkamoot. Sia nagsabi: “Nadangog nindo na sinabi, ‘Kamotan an saimong kapwa asin ikaongis an saimong kaiwal.’ Minsan siring, ako nagsasabi sa saindo: Padagos na kamotan an saindong mga kaiwal asin ipamibi idtong mga nagpepersegir sa saindo; tanganing mapatunayan nindo na kamo mga aki kan saindong Ama na nasa kalangitan, mantang pinapasirang nia an saiyang saldang sa mga marigsok asin marahay asin pinapaoranan nia an mga matanos asin bakong matanos.” (Mateo 5:43-45) Duwang punto an lininaw digdi ni Jesus. Enot, si Jehova matinao asin maboot sa mga marahay sagkod sa mga maraot. Ikaduwa, maninigo niatong sunodon an saiyang halimbawa.
7. Anong leksion an manonodan niato sa parabola manongod sa Samaritano na tataong makipagkapwa-tawo?
7 Sa saro pang pangyayari, sarong Judio na dakol an aram sa Ley an naghapot ki Jesus: “Siisay man nanggad an sakuyang kapwa?” Nagsimbag si Jesus paagi sa pagsaysay nin sarong parabola manongod sa sarong Samaritano na nakanompong nin sarong lalaki, sarong Judio, na sinalakay nin mga parahabon asin inagawan kan saiyang mga rogaring. Dawa ngani an mga Judio sa pangkagabsan hinahamak an mga Samaritano, binolong kan Samaritano an mga lugad kan lalaki asin dinara sia tangani na magin ligtas sa sarong harong na dagosan, na duman sia puedeng maomayan. An leksion? An satong pagkamoot sa kapwa maninigong ipaheling man sa mga tawo na bako niatong kapareho an rasa, nasyonalidad, o relihion.—Lucas 10:25, 29, 30, 33-37.
Kun Ano an Kahulogan kan Pagkamoot sa Satong Kapwa
8. Ano an sinasabi kan Levitico kapitulo 19 manongod sa kun paano ipapaheling an pagkamoot?
8 An pagkamoot sa kapwa, kapareho kan pagkamoot sa Dios, bako sanang pagmate; may kalabot iyan na paghiro. Makakatabang an dugang pang pag-estudyar sa konteksto kan pagboot na nakasurat sa Levitico 19 na nagsasadol sa banwaan nin Dios na kamotan an saindang kapwa nin siring sa sainda man sana. Dian mababasa niato na dapat na togotan kan mga Israelita an mga nagsasakit nin makuri asin nakikihimanwa na makikabtang sa pag-ani. Mayo nin lugar an paghabon, pandadaya, o pagputik. Maninigo na mayo nin pagpaorog an mga Israelita pag-abot sa hudisyal na mga bagay. Dawa ngani kaipuhan nindang tumao nin pagsagwe kun kinakaipuhan, espesipiko sindang sinabihan: “Dai ka maongis sa saimong tugang sa saimong puso.” An mga ini asin dakol pang ibang pagboot sinumaryo sa mga tataramon na: “Kamotan mo an saimong kapwa nin siring sa saimo man sana.”—Levitico 19:9-11, 15, 17, 18.
9. Taano ta pinagbotan ni Jehova an mga Israelita na magdanay na siblag sa ibang nasyon?
9 Minsan ngani an mga Israelita kaipuhan na magpaheling nin pagkamoot sa iba, kaipuhan man sindang magin siblag sa mga nagsasamba sa falsong mga dios. Si Jehova nagpatanid manongod sa mga peligro asin epekto nin maraot na pag-iriba. Halimbawa, may labot sa mga nasyon na dapat na palayason kan mga Israelita, si Jehova nagboot: “Dai ka makipag-alyansa paagi sa pag-agom sa sainda. Dai mo ipagtao an saimong aking babae sa saiyang aking lalaki, asin dai mo pagkuanon an saiyang aking babae para sa saimong aking lalaki. Huli ta papatalikodon nia an saimong aking lalaki sa pagsunod sa sako, asin sinda siertong maglilingkod sa ibang mga dios; asin an kaanggotan ni Jehova talagang malaad tumang sa saindo.”—Deuteronomio 7:3, 4.
10. Tumang sa ano kita kaipuhan na magmaan?
10 Kaagid kaiyan, an mga Kristiano nagmamaan tumang sa pakikipagrelasyon sa mga puedeng magpaluya kan saindang pagtubod. (1 Corinto 15:33) Kita sinasadol: “Dai kamo makipagsakal na bakong timbang sa mga dai nagtutubod,” sa mga bakong kabtang kan Kristianong kongregasyon. (2 Corinto 6:14) Dugang pa, hinahatolan an mga Kristiano na mag-agom ‘sana dian sa Kagurangnan.’ (1 Corinto 7:39) Pero, nungka na maninigo niatong pagmenoson an mga bako niatong kapareho na nagtutubod ki Jehova. Si Cristo nagadan para sa mga parakasala, asin dakol na dati naggigibo nin labi-labi karaot na mga bagay an nagbakle asin nakipag-ulian sa Dios.—Roma 5:8; 1 Corinto 6:9-11.
11. Ano an pinakamarahay na paagi na ipaheling an pagkamoot sa mga dai naglilingkod ki Jehova, asin taano?
11 Sa pagpaheling nin pagkamoot sa mga dai naglilingkod sa Dios, mayo na nin mas marahay na magigibo kita kisa pag-arog mismo ki Jehova. Minsan ngani sia dai namomoot sa karigsokan, nagpapaheling sia nin mamomoton na kabootan sa gabos paagi sa pagtao sa sainda kan oportunidad na tumalikod sa saindang maraot na mga dalan asin mag-ako nin buhay na daing katapusan. (Ezequiel 18:23) Si Jehova ‘nagmamawot na an gabos makapagsolsol.’ (2 Pedro 3:9) Kabotan nia na “an gabos na klase nin tawo makaligtas asin makaabot sa tamang kaaraman sa katotoohan.” (1 Timoteo 2:4) Iyan an dahelan kun taano ta isinugo ni Jesus an saiyang mga parasunod na maghulit asin magtokdo patin ‘gumibo nin mga disipulo sa mga tawo kan gabos na nasyon.’ (Mateo 28:19, 20) Paagi sa pakikikabtang niato sa gibohon na ini, ipinapaheling niato an pagkamoot sa Dios sagkod sa kapwa, iyo, pati ngani sa satong mga kaiwal!
Pagkamoot sa Kristianong mga Tugang Niato
12. Ano an isinurat ni apostol Juan manongod sa pagkamoot sa satong tugang?
12 Si apostol Pablo nagsurat: “Gumibo kita kan marahay sa gabos, alagad orog na sa mga may relasyon sa sato sa pagtubod.” (Galacia 6:10) Bilang mga Kristiano, may obligasyon kita na magpaheling nin pagkamoot sa mga may relasyon sa sato sa pagtubod—an satong espirituwal na mga tugang na lalaki asin babae. Gurano kahalaga an pagkamoot na ini? Idinodoon an mahalagang puntong ini, si apostol Juan nagsurat: “An lambang naoongis sa saiyang tugang paragadan . . . Kun an siisay man nagsasabi: ‘Namomoot ako sa Dios,’ alagad ta naoongis sia sa saiyang tugang, sia putikon. Huli ta an dai namomoot sa saiyang tugang, na saiyang naheheling, dai puede na namomoot sa Dios, na dai nia naheheling.” (1 Juan 3:15; 4:20) Mapuersang mga tataramon ini. An mga tataramon na “paragadan” asin “putikon” iinaplikar ni Jesu-Cristo ki Satanas na Diablo. (Juan 8:44) Nungka tang gugustohon na iaplikar sa sato an mga tataramon na iyan!
13. Sa anong mga paagi kita makakapaheling nin pagkamoot sa mga kapagtubod?
13 An tunay na mga Kristiano “tinotokdoan nin Dios na magkaminorootmootan.” (1 Tesalonica 4:9) Dapat kitang mamoot “bakong sa tataramon ni sa dila, kundi sa gibo asin katotoohan.” (1 Juan 3:18) An satong pagkamoot maninigo na “mayo nin pagsaginsagin.” (Roma 12:9) Pinapahiro kita kan pagkamoot na magin maboot, mapagmalasakit, mapagpatawad, matinios asin bakong maimon, hambogon, arogante, o maimot. (1 Corinto 13:4, 5; Efeso 4:32) Nagtutulod iyan sa sato na ‘maglingkod sa lambang saro.’ (Galacia 5:13) Sinabihan ni Jesus an saiyang mga disipulo na magkaminorootmootan siring kan pagkamoot nia sa sainda. (Juan 13:34) Kun siring, an sarong Kristiano maninigong magin andam na itao dawa an saiyang buhay para sa mga kapagtubod kun kinakaipuhan.
14. Paano niato ikakapaheling an pagkamoot sa laog kan pamilya?
14 Nangorognang maninigo na ikapaheling an pagkamoot sa laog kan Kristianong pamilya asin partikularmente sa pag-oltanan kan agom na lalaki asin babae. Dayupot na marhay an bogkos nin pag-agoman kaya si Pablo nagsabi: “An mga agom na lalaki kaipuhan na mamoot sa saindang agom na babae siring sa saindang sadiring hawak.” Idinagdag nia: “An namomoot sa saiyang agom na babae namomoot sa saiya man sana.” (Efeso 5:28) Maheheling niato na inotro ni Pablo an konsehong ini pagkatapos nin limang bersikulo. An agom na lalaki na namomoot sa saiyang agom na babae dai aarogon an mga Israelita kan kapanahonan ni Malaquias na trinaydor an saindang agom. (Malaquias 2:14) Pakamamahalon nia sia. Mamomotan nia sia nin siring kan pagkamoot ni Cristo sa kongregasyon. Siring man, pagkamoot an mapahiro sa agom na babae na igalang an saiyang agom.—Efeso 5:25, 29-33.
15. An pakaobserbar sa pagkamoot na ginigibo sa magturugang nagpahiro sa nagkapira na magkomento asin gumibo nin ano?
15 Malinaw nanggad, an klaseng ini nin pagkamoot iyo an nagpapamidbid na tanda kan tunay na mga Kristiano. Si Jesus nagsabi: “Paagi kaini an gabos makakaaram na kamo an sakong mga disipulo, kun kamo nagkakaminorootmootan.” (Juan 13:35) An pagkamoot niato sa lambang saro nagdadagka sa mga tawo na rumani sa Dios na satong namomotan asin irinerepresentar. Halimbawa, hale sa Mozambique an baretang ini manongod sa sarong pamilyang Saksi. “Nungka pa kaming nakaheling nin arog kaiyan. Sa hapon, sarong makosogon na doros an nagpoon na maghuyop, na sinundan nin makosog na oran asin mga gapong graniso. Ginaba kan makosog na doros an samong harong na gibo sa gaho, asin ilinupad an mga atop na sim. Kan an samong mga tugang sa kataed na mga kongregasyon mag-arabot asin magtarabang na itogdok liwat an samong harong, an nasorpresang mga kataed niamo nagsabi: ‘Marahayon an saindong relihion. Nungka pa kaming tinabangan nin arog kaini kan samong simbahan.’ Binuklat niamo an Biblia asin ipinaheling sa sainda an Juan 13:34, 35. Dakol sa samong kataraed an nag-aadal na ngonyan sa Biblia.”
Pagkamoot sa mga Indibiduwal
16. Ano an pagkakalaen kan pagkamoot sa sarong grupo asin pagkamoot sa mga indibiduwal?
16 Bakong depisil na kamotan an satong kapwa bilang sarong grupo. Minsan siring, an pagkamoot sa mga indibiduwal puedeng magin depisil nanggad. Halimbawa, ipinapaheling kan nagkapirang tawo an pagkamoot sa kapwa paagi sana sa pagtao nin donasyon sa nagkapirang organisasyon sa pag-abuloy. Sa katunayan, mas pasil nanggad na sabihon na namomotan niato an satong kapwa kisa kamotan an sarong katrabaho na garo mayong pagmakolog sa sato, an sarong nakakauyam na tawo na nakaistar sa kataed na harong, o sarong katood na may ginibong nakadesganar sato.
17, 18. Paano si Jesus nagpaheling nin pagkamoot sa mga indibiduwal, asin ano an motibo nia sa paggibo kaiyan?
17 Kun dapit sa pagkamoot na ini sa mga indibiduwal, may manonodan kita ki Jesus, na sangkap na ipinabanaag an mga kualidad nin Dios. Dawa ngani nagdigdi sia sa daga tanganing haleon an kasalan kan kinaban, nagpaheling sia nin pagkamoot sa mga indibiduwal—sa sarong herelangon na babae, sa sarong daoton, sa sarong aki. (Mateo 9:20-22; Marcos 1:40-42; 7:26, 29, 30; Juan 1:29) Kaagid kaiyan, nagpapaheling kita nin pagkamoot sa satong kapwa paagi sa pagtratar niato sa mga indibiduwal na nanonompongan niato sa aroaldaw.
18 Minsan siring, maninigo na nungka niatong paglingawan na an pagkamoot sa kapwa konektado sa pagkamoot sa Dios. Minsan ngani tinabangan ni Jesus an mga dukha, pinaomayan an mga may helang, asin pinakakan an mga nagugutom, an saiyang motibo sa paggibo kan gabos na bagay na ini saka sa pagtotokdo sa kadaklan iyo na tabangan an mga tawo na makipag-ulian ki Jehova. (2 Corinto 5:19) Ginibo ni Jesus an gabos na bagay sa ikakamuraway nin Dios, na dai noarin man linilingawan na irinerepresentar asin ipinapabanaag nia an Dios na saiyang namomotan. (1 Corinto 10:31) Paagi sa pag-arog sa halimbawa ni Jesus, kita man makakapaheling nin tunay na pagkamoot sa kapwa asin kadungan kaiyan magdadanay na bakong kabtang kan kinaban nin marigsok na katawohan.
Paano Niato Mamomotan an Satong Kapwa nin Siring sa Sato Man Sana?
19, 20. Ano an boot sabihon kan kamotan an satong mga kataed nin siring sa sato man sana?
19 Si Jesus nagsabi: “Kamotan mo an saimong kapwa nin siring sa saimo man sana.” Normal na magmakolog kita sa sato man sana asin na magkaigwa nin rasonableng paggalang sa sadiri. Kun bakong arog kaiyan, an togon magigin daing kahulogan. An tamang pagkamoot na ini sa sadiri dai dapat na ipareho sa pagkamoot na sadiri sana an iniintindi na nasambit ni apostol Pablo sa 2 Timoteo 3:2. Imbes, iyan rasonableng pakamate nin pagpahalaga sa sadiri. Ilinadawan iyan nin sarong nag-espesyalisar sa Biblia bilang “sarong timbang na pagkamoot sa sadiri na bako man na sa narsisismong saboot na ‘Nakakalabi ako’ asin bako man na masokismong saboot na ‘Mas hababa ako.’”
20 An pagkamoot sa iba nin siring sa pagkamoot sa sadiri man sana nangangahulogan na minamansay niato an iba nin siring sa boot niatong magin pagmansay sa sato asin tinatratar niato an iba nin siring kan boot niatong magin pagtratar sa sato. Si Jesus nagsabi: “Kun siring, an gabos na boot nindong gibohon sa saindo nin mga tawo, gibohon man nindo sa sainda.” (Mateo 7:12) Mangnoha na dai sinabi ni Jesus na perepensaron an nakaaging ginibo sa sato kan iba dangan balosan iyan sa kaparehong paagi. Imbes, kaipuhan na isipon niato kun paano niato gustong trataron kita dangan humiro oyon dian. Mangnohon man na dai linimitaran ni Jesus an saiyang tataramon sa mga katood asin tugang. Ginamit nia an mga tataramon na “mga tawo,” tibaad tanganing iparisa na arog kaini an maninigo niatong igawe sa gabos na tawo, sa gabos na nanonompongan niato.
21. Paagi sa pagpaheling nin pagkamoot sa iba, ano an pinapatunayan niato?
21 An pagkamoot sa satong kataed maprotehir sa sato sa paggibo nin maraot. Si apostol Pablo nagsurat: “An kodigo nin ley, ‘Dai ka magsambay, Dai ka maggadan, Dai ka maghabon, Dai ka maara,’ asin ano pa man na ibang pagboot, pinagsararo na sa tataramon na ini, arin na baga, ‘Kamotan mo an saimong kapwa nin siring sa saimo man sana.’ An pagkamoot dai naggigibo nin karompotan sa saiyang kapwa.” (Roma 13:9, 10) An pagkamoot magpapahiro sa sato na humanap nin mga paagi na gumibo nin marahay sa iba. Paagi sa pagkamoot sa kapwa tawo, pinapatunayan niato na namomotan man niato an saro na naglalang sa tawo sa Saiyang ladawan, si Jehova Dios.—Genesis 1:26.
Ano an Isisimbag Nindo?
• Kiisay kita maninigong magpaheling nin pagkamoot, asin taano?
• Paano kita makakapaheling nin pagkamoot sa mga dai naglilingkod ki Jehova?
• Paano ilinaladawan kan Biblia an pagkamoot na maninigo niatong ipaheling sa satong mga tugang?
• Ano an boot sabihon kan kamotan an satong kapwa nin siring sa sato man sana?
[Mga Hapot Para sa Pag-adal]
[Ritrato sa pahina 26]
“Siisay man nanggad an sakuyang kapwa?”
[Ritrato sa pahina 29]
An pagkamoot ni Jesus ipinaheling man sa mga indibiduwal