“Mga Aki, Magin Makinuyog sa Saindong mga Magurang”

“Mga aki, magin makinuyog sa saindong mga magurang kasaro kan Kagurangnan, huli ta ini matanos.”—EFESO 6:1.

1. Paano makakaprotehir sa saindo an pagkuyog?

TIBAAD buhay kita ngonyan huli sa pagkuyog niato, mantang an iba gadan na huli sa dai ninda pagkuyog. Pagkuyog sa ano? Sa mga patanid, arog halimbawa kan mga patanid kan hawak niato na “makangangalas an pagkagibo.” (Salmo 139:14) Naheheling kan satong mga mata an maitom na mga panganoron, asin nadadangog kan satong mga talinga an nag-uurog-udog na daguldol. Dangan, an mga silyab nin kikilat sa aire nakakapangirabo. Sa mga natokdoan manongod sa potensial na mga peligro, an mga tandang ini sarong patanid tanganing magpasiring sa sarong ligtas na lugar huli sa nagdadangadang na bagyo na may kaibang kikilat asin gapong graniso na tibaad magsapeligro sa buhay.

2. Taano ta kaipuhan nin mga aki an mga patanid, asin taano ta maninigo nindang kuyogon an saindang mga magurang?

² Kamong mga hoben nangangaipo nin mga patanid manongod sa potensial na mga peligro, asin may paninimbagan an saindong mga magurang na itao iyan. Tibaad nagigirumdoman nindo na sinasabihan kamo: “Dai mo pagdutaan an kalan. Mainit iyan.” “Dai ka magdian sa may hararom na tubig. Delikado dian.” “Magheling ka nguna sa too saka sa wala bago ka bumalyo sa tinampo.” Makamomondo, dakol na aki an nakolgan o nagadan pa ngani huli sa dai pagkuyog. An pagigin makinuyog sa saindong mga magurang “matanos”—tama asin angay. Madonong man iyan. (Talinhaga 8:33) An saro pang teksto sa Biblia nagsasabi na iyan “nakakapaogmang marhay” sa satong Kagurangnan na si Jesu-Cristo. Tunay nanggad, an Dios nagboboot sa saindo na kuyogon nindo an saindong mga magurang.—Colosas 3:20; 1 Corinto 8:6.

Nagdadanay na mga Balos Huli sa Pagkuyog

3. Ano an “tunay na buhay” para sa kadaklan sa sato, asin paano malalaoman kan mga aki na makamtan ninda iyan?

³ An pagkuyog sa saindong mga magurang nagpoprotehir sa saindong “buhay ngonyan,” alagad gigibohon man kan pagkuyog na magin posible para sa saindo na makamtan an buhay “sa madatong,” na inaapod na “tunay na buhay.” (1 Timoteo 4:8; 6:19) Para sa kadaklan sa sato, an tunay na buhay iyo an daing katapusan na buhay sa daga sa bagong kinaban nin Dios, na ipinanuga nia sa mga maimbod na nagsusunod sa saiyang mga togon. An saro sa mahalagang marhay na mga togon na ini nagsasabi: “‘Tawan mo nin onra an saimong ama asin an saimong ina’; na iyo an enot na pagboot na may panuga: ‘Tanganing iyan ikarahay mo asin ika magdanay nin haloy sa daga.’” Kaya kun nagkukuyog kamo sa saindong mga magurang, magigin maogma kamo. Magigin tiwasay an saindong ngapit, asin mapapabilang kamo sa mga may paglaom na magkamit nin buhay na daing katapusan sa sarong paraisong daga!—Efeso 6:2, 3.

4. Paano an mga aki makakapagtao nin onra sa Dios asin makikinabang huli kaini?

⁴ Kun tinatawan nindo nin onra an saindong mga magurang paagi sa pagkuyog sa sainda, tinatawan man nindo nin onra an Dios huli ta sia an nagboot sa saindo na kuyogon nindo sinda. Kadungan kaiyan, nakikinabang man kamo. “Ako, si Jehova, an saimong Dios, an Saro na nagtotokdo sa saimo na pakinabangon an saimong sadiri,” an sabi kan Biblia. (Isaias 48:17; 1 Juan 5:3) Paano nagtatao nin pakinabang sa saindo an pagigin makinuyog? Nagpapaogma iyan sa saindong ina asin ama, asin huli kaiyan, seguradong ipapaheling ninda an saindang kawilihan sa mga paagi na orog na magpapaogma sa saindong buhay. (Talinhaga 23:22-25) Alagad an  pinakamahalaga, an pagkuyog nindo nagpapaogma sa saindong langitnon na Ama, asin babalosan nia kamo sa marahayon na mga paagi! Helingon niato kun paano binendisyonan asin prinotehiran ni Jehova si Jesus, na nagsabi manongod sa saiyang sadiri: “Danay kong ginigibo an mga bagay na nakakapaogma sa saiya.”—Juan 8:29.

Si Jesus—Sarong Matibay na Trabahador

5. Ano an mga dahelan na maniwala na si Jesus sarong matibay na trabahador kaidto?

⁵ Si Jesus iyo an panganay na aki kan saiyang ina, si Maria. An kag-ampon niang Ama, si Jose, sarong panday. Si Jesus nagin panday man, na minalataw na nanodan nia an trabaho ki Jose. (Mateo 13:55; Marcos 6:3; Lucas 1:26-31) Sa paghona nindo, anong klaseng karpintero kaidto si Jesus? Kan sia nasa langit, bago sia milagrosong ipinangidam kan saiyang birhen na ina, bilang personipikadong kadonongan, sia nagpaliwanag: “Yaon ako kaidto sa kataed [nin Dios] bilang pangenot na trabahador, asin ako an nangongorog niang kinakaogmahan sa aroaldaw.” Inoyonan nin Dios si Jesus, na nagin sarong matibay na trabahador kan nasa langit. Sa paghona daw nindo pinagmaigotan man nia na magin sarong matibay na trabahador, sarong matibay na panday, kan sia kaidto hoben pa digdi sa daga?—Talinhaga 8:30; Colosas 1:15, 16.

6. (a) Taano daw ta sa paghona nindo puedeng naggibo si Jesus nin mga gibohon sa harong kan sia aki pa? (b) Sa anong mga paagi maaarog nin mga aki si Jesus?

⁶ Daing duwa-duwa na kan si Jesus aki pa, nagkakawat sia kun beses, arog ngani kan sinasabi kan Biblia na ginibo nin mga aki kan enot na mga panahon. (Zacarias 8:5; Mateo 11:16, 17) Pero, makakasierto kamo na bilang pinakamatuang aki sa sarong dakulang pamilya na nagtitios, igwa sia nin mga gibohon sa harong apuera sa inaako na pagsasanay ki Jose na magin sarong panday. Sa huri, nagin parahulit si Jesus asin idinusay an saiyang sadiri sa saiyang ministeryo sagkod sa punto na isinakripisyo an saiyang personal na kaginhawahan. (Lucas 9:58; Juan 5:17) Naheheling daw nindo an mga paagi na maaarog nindo si Jesus? Hinahagad daw kan saindong mga magurang na linigan nindo an saindong kuarto o gibohon an ibang gibohon sa harong? Ineenkaminar daw ninda kamo na makikabtang sa pagsamba sa Dios paagi sa pag-atender sa Kristianong mga pagtiripon asin pagsabi sa iba kan saindong mga tinutubod? Sa paghona nindo ano daw an nagin reaksion kan hoben na si Jesus sa kaagid kaiyan na mga hinahagad sa saiya?

Sarong Mahigos na Paraadal Asin Paratokdo sa Biblia

7. (a) Sairisay an tibaad kaiba ni Jesus sa pagbaklay pasiring sa Paskua? (b) Yaon saen si Jesus kan an iba magpoon nang magbaklay papuli, asin taano ta yaon sia duman?

⁷ An gabos na lalaking miembro nin pamilyang Israelita pinagbotan na magduman sa templo tanganing sambahon si Jehova durante kan tolong Judiong kapiestahan. (Deuteronomio 16:16) Kan si Jesus 12 anyos, an bilog niang pamilya tibaad nagbaklay pasiring sa Jerusalem para sa Paskua. Posibleng marhay na kaiba dian an saiyang mga tugang na lalaki asin babae sa ina. Minsan siring, tibaad kaiba kan pamilya ni Jesus sa pagbaklay si Salome, na  posibleng tugang na babae ni Maria, kaiba an agom kaini na si Zebedeo asin an saindang mga aki na si Santiago asin Juan, na sa huri nagin mga apostol. * (Mateo 4:20, 21; 13:54-56; 27:56; Marcos 15:40; Juan 19:25) Sa pagbaklay papuli, tibaad hinona ni Jose asin Maria na si Jesus kaiba kan mga paryente, kaya kan primero dai nariparo na mayo sia. Pakalihis nin tolong aldaw, kan sa katapustapusi makua ni Maria asin Jose si Jesus, sia nasa templo, “nagtutukaw sa tahaw kan mga paratokdo asin naghihinanyog sa sainda asin naghahapot sa sainda.”—Lucas 2:44-46.

8. Ano an ginibo ni Jesus sa templo, asin taano ta nagngalas an mga tawo?

⁸ Sa anong paagi na “naghahapot” si Jesus sa mga paratokdo? An paghapot nia tibaad bako na tangani sanang panigoan an pagkamapag-usyoso nia o tangani sanang kumua nin impormasyon. An Griegong termino na ginamit digdi puedeng nanonongod sa paghapot na ginagamit sa hudisyal na pagsiyasat asin sa siring puedeng kalabot an pag-usisa. Iyo, dawa kan hoben pa, si Jesus nagin nang paraadal sa Biblia na pinagngalasan kan edukadong mga paratokdo sa relihion! “An gabos na naghihinanyog sa saiya danay na nagngangalas sa saiyang pakasabot asin sa saiyang mga simbag,” an sabi kan Biblia.—Lucas 2:47.

9. Paano nindo maaarog an halimbawa ni Jesus sa pag-adal kan Biblia?

⁹ Taano sa paghona nindo ta sa hoben na edad pinagngalasan na si Jesus sa saiyang kaaraman sa Biblia dawa kan eksperyensiadong mga paratokdo? Siempre, nakinabang sia sa pagkaigwa nin matatakton sa Dios na mga magurang na nagtokdo sa saiya manongod sa Dios poon sa pagkaomboy. (Exodo 12:24-27; Deuteronomio 6:6-9; Mateo 1:18-20) Makakasierto kita na iiniiba ni Jose an hoben na si Jesus sa sinagoga tanganing dangogon an pagbasa asin pagpaliwanag sa Kasuratan. Biniyayaan man daw kamo nin mga magurang na inaadalan kamo sa Biblia asin iiniiba kamo sa Kristianong mga pagtiripon? Pinapahalagahan daw nindo an saindang mga paghihingoa, arog kan pagpahalaga ni Jesus sa mga paghihingoa kan saiyang mga magurang? Sinasabi daw nindo sa iba an saindong nanonodan, arog kan ginibo ni Jesus?

Si Jesus Mapagpasakop

10. (a) Taano ta maninigong aram kutana kan mga magurang ni Jesus kun haen sia? (b) Anong marahay na halimbawa an itinao ni Jesus para sa mga aki?

¹⁰ Ano sa paghona nindo an namatean ni Maria asin Jose kan sa katapustapusi makua ninda si Jesus sa templo pakalihis nin tolong aldaw? Daing duwa-duwa, naginhawahan sindang marhay. Minsan siring, ipinahayag ni Jesus an pagkabigla huli sa dai pakaaram kan saiyang mga magurang kun haen sia. Pareho ninda aram an manongod sa milagrosong pagkamundag ni Jesus. Dugang pa, minsan ngani dai aram an gabos na detalye, dapat na may aram kutana sinda manongod sa papel nia sa ngapit bilang Paraligtas asin Namamahala kan Kahadean nin Dios. (Mateo 1:21; Lucas 1:32-35; 2:11) Huli kaini, naghapot sa sainda si Jesus: “Taano ta kaipuhan nindo akong hanapon? Dai nindo aram na ako dapat na nasa harong kan sakong Ama?” Minsan siring, makinuyog na nag-iba si Jesus sa saiyang mga magurang asin nagpuli sa Nazaret. An Biblia nagsasabi: “Sia padagos na nagpasakop sa sainda.” Apuera kaini, “an gabos na kasabihan na ini maingat na rinimpos kan saiyang ina sa saiyang puso.”—Lucas 2:48-51.

11. Anong leksion manongod sa pagkuyog an manonodan nindo ki Jesus?

¹¹ Napapasilan daw kamong arogon si Jesus, na pirmeng kinukuyog an saindong mga magurang? O hinohona daw nindo na sa parate dai ninda nasasabotan an modernong kinaban ngonyan asin na mas dakol an aram nindo kisa sa sainda? Totoo, tibaad mas dakol an aram nindo manongod sa nagkapirang bagay—tibaad manongod sa paggamit nin mga cell phone, komputer, o iba pang modernong mekanikal o elektronikong gamit. Alagad isipon nindo si Jesus, na pinagngalasan kan eksperyensiadong mga paratokdo huli sa “saiyang pakasabot asin sa saiyang mga simbag.” Tibaad maoyon kamo na kun ikokomparar sa saiya, mas dikit an aram nindo. Pero, si Jesus mapagpasakop sa saiyang mga magurang. Dai man talaga ini nangangahulogan na pirme siang minaoyon sa saindang mga desisyon. Minsan siring, “sia padagos na nagpasakop sa sainda”—sagkod sa mga taon nin pagkatinedyer nia. Sa paghona nindo, anong leksion an manonodan nindo sa saiyang halimbawa?—Deuteronomio 5:16, 29.

 Pagkuyog—Sarong Angat

12. Paano puedeng magligtas sa saindong buhay an pagkuyog?

¹² Bakong pirmeng pasil na magin makinuyog, siring kan ipinapaheling nagkapirang taon na an nakaagi kan an duwang aking babae nag-aandam na dumalagan pabalyo sa sarong anom na linyang tinampo imbes na mag-agi sa overpass na agihan nin tawo. “Madia na John,” an pamimirit ninda sa saro nindang kaiba mantang ini pasiring sa overpass. “Maiba ka sa samo, bakong iyo?” Kan nag-aalangan ini, tinuya sia kan sarong aking babae, “Matalaw!” Si John, minsan ngani dai natatakot, nagsabi, “Boot ko sanang kuyogon an sakong ina.” Pakalihis nin pirang minuto, mantang nasa overpass, nadangog ni John an sagitsit nin pagpreno nin auto asin naheling sa ibaba kun paano nabunggo nin sarong kotse an mga aking babae. Nagadan an sarong aking babae, asin an saro pa seryosong nalugadan na kinaipuhan na putolan nin tabay. An ina kan mga aking babaeng ini, na nagsabi sa sainda na duman mag-agi sa overpass, sa huri nagsabi sa ina ni John, “Minamawot ko nanggad na kutana arog sinda kamakinuyog kan saimong aki.”—Efeso 6:1.

13. (a) Taano ta maninigo nindong kuyogon an saindong mga magurang? (b) Noarin magigin angay para sa sarong aki na dai kuyogon an ipinapagibo sa saiya nin magurang?

¹³ Taano ta sinabi nin Dios: “Mga aki, magin makinuyog sa saindong mga magurang”? Sa pagkuyog sa saindong mga magurang, kinukuyog nindo an Dios paagi kaiyan. Laen pa kaiyan, an saindong mga magurang igwa nin orog na eksperyensia kisa saindo. Halimbawa, limang taon pa sana bago mangyari an aksidente na isinaysay sa enotan, an ina ni John may amiga na nagadanan nin aki kan magprobar ining bumalyo sa mismong tinampong idto! Totoo, tibaad bakong pirmeng pasil na kumuyog sa saindong mga magurang, alagad sinasabi nin Dios na maninigo kamong kumuyog. Sa ibong na lado, kun an saindong mga magurang—o an iba—nagsasabi sa saindo na magputik, maghabon, o maggibo nin ano man na bagay na dai inooyonan nin Dios, dapat nindong ‘kuyogon an Dios bilang namamahala imbes na mga tawo.’ Iyan an dahelan kun taano ta pakatapos na sabihon na “magin makinuyog sa saindong mga magurang,” idinugang kan Biblia, “kasaro kan Kagurangnan.” Kalabot digdi an pagkuyog nindo sa saindong mga magurang sa gabos na bagay na kaoyon kan mga ley nin Dios.—Gibo 5:29.

14. Taano an pagkuyog ta mas pasil para sa sarong tawong sangkap, pero taano ta kaipuhan na manodan nia iyan?

¹⁴ Sa paghona daw nindo kun kamo sangkap—an boot sabihon, “dai nin digta, siblag sa mga parakasala,” arog ni Jesus—magigin pirmeng pasil na kumuyog sa saindong mga magurang? (Hebreo 7:26) Kun kamo sangkap, dai kamo magkakaigwa nin tendensia na gumibo nin maraot, arog kan kamugtakan nindo ngonyan. (Genesis 8:21; Salmo 51:5) Minsan siring, dawa si Jesus kinaipuhan na makanood nin leksion manongod sa pagkuyog. An Biblia nagsasabi: “Minsan ngani [si Jesus] Aki, sia nakanood nin pagkuyog hale sa mga bagay na saiyang tinios.” (Hebreo 5:8) Paano nakatabang ki Jesus an pagsakit na makanood nin pagkuyog, sarong leksion na nungka niang kaipuhan na manodan sa langit?

15, 16. Paano si Jesus nakanood nin pagkuyog?

 ¹⁵ Sa pagdirehir ni Jehova, si Jesus prinotehiran ni Jose asin Maria sa kapahamakan kan sia aki pa. (Mateo 2:7-23) Pero, sa kahurihurihi, hinale nin Dios an lihis sa natural na pagprotehir ki Jesus. Grabe an mental asin pisikal na pagsakit ni Jesus kaya sinasabi kan Biblia na sia “nagdolot nin mga pagngayongayo patin nin mga kahagadan . . . na may makosog na mga pagtangis asin luha.” (Hebreo 5:7) Kasuarin ini nangyari?

¹⁶ Partikularmente, nangyari iyan durante kan huring mga oras kan buhay ni Jesus digdi sa daga kan gibohon ni Satanas an todo-todong pagprobar na raoton an Saiyang integridad. Minalataw na si Jesus nagsakit nin grabe sa pagparahorophorop kun paanong an kagadanan nia bilang paragibo daa nin karompotan makakaapektar sa reputasyon kan saiyang Ama kaya mantang ‘padagos siang namimibi sa hardin nin Getsemani an saiyang ganot nagin siring sa mga toro nin dugo na nagdadalahay sagkod sa daga.’ Pakalihis nin pira sanang oras, an paagi kan saiyang pagkagadan sa hariging pasakitan nagin makolog na marhay kaya si Jesus ‘makosog na nagtangis na may luha.’ (Lucas 22:42-44; Marcos 15:34) Sa siring, sia “nakanood nin pagkuyog hale sa mga bagay na saiyang tinios” asin paagi kaiyan pinagayagaya nia an puso kan saiyang Ama. Ngonyan na nasa langit na, namamatean ni Jesus an satong kolog mantang kita parateng maigot na naghihingoang magin makinuyog.—Talinhaga 27:11; Hebreo 2:18; 4:15.

Pakanood sa Leksion nin Pagkuyog

17. Paano niato maninigong mansayon an pag-ako nin disiplina?

¹⁷ Kun dinidisiplina kamo kan saindong ama asin ina, ipinapaheling kaiyan na mawot ninda an pinakamarahay para sa saindo, na namomotan ninda kamo. “Siisay an aki na dai dinidisiplina nin ama?” an hapot kan Biblia. Bako daw na makamomondo kun bakong igo an pagkamoot sa saindo kan saindong mga magurang tanganing magtao nin panahon asin magmaigot na ikorehir kamo? Kaagid kaiyan, huling namomotan kamo ni Jehova, ikinokorehir nia kamo. “Totoo, mayong disiplina na sa presente garo nakakagayagaya, kundi nakakamondo; pero pagkatapos duman sa mga napatuod kaiyan iyan nagbubunga nin toninong na bunga, arin na baga, an katanosan.”—Hebreo 12:7-11.

18. (a) Ebidensia nin ano an mamomoton na disiplina? (b) Sa anong kapakipakinabang na mga paagi naheling nindong namolde kan siring na disiplina an mga tawo?

¹⁸ An sarong hade sa suanoy na Israel, na nasambitan ni Jesus huli sa dakulang kadonongan kaini, nagtaram manongod sa pangangaipo nin mamomoton asin hale sa magurang na pagkorehir. “An nagpupugol sa paggamit kan saiyang pamakol naoongis sa saiyang aki,” an isinurat ni Salomon, “alagad an namomoot sa saiya iyo an nagsisiyasat sa saiya na may pagdisiplina.” Sinabi pa ngani ni Salomon na an tawo na nag-aako nin mamomoton na pagkorehir tibaad ikaligtas an saiya mismong kalag hale sa kagadanan. (Talinhaga 13:24; 23:13, 14; Mateo 12:42) Nagigirumdoman nin sarong Kristiana na bilang sarong aki kun sia dai minagawe nin tama sa Kristianong mga pagtiripon, sinasabihan sia kan saiyang ama na kakastigohon sia pagbalik ninda sa harong. Ngonyan nagigirumdoman nia an saiyang ama na may kapadangatan huli sa pagtao sa saiya nin mamomoton na disiplina na nagmolde sa saiyang buhay sa marahay na paagi.

19. Taano ta nangorognang maninigo nindong kuyogon an saindong mga magurang?

¹⁹ Kun may mga magurang kamo na igo an pagkamoot sa saindo na nagtatao sa saindo nin panahon asin naggigibo nin paghihingoa tanganing disiplinahon kamo sa mamomoton na paagi, ipagpasalamat nindo iyan. Kuyogon nindo sinda, kun paanong kinuyog kan satong Kagurangnan na si Jesu-Cristo an saiyang mga magurang, si Jose asin Maria. Alagad kuyogon nindo sinda nangorogna ta sinasabi kan saindong langitnon na Ama, si Jehova Dios, na gibohon nindo iyan. Papakinabangon nindo an saindong sadiri paagi kaini, asin iyan ‘ikakarahay nindo asin kamo magdadanay nin haloy sa daga.’—Efeso 6:2, 3.

[Nota sa Ibaba]

Ano an Isisimbag Nindo?

• Anong mga pakinabang an puedeng akoon nin mga aki sa pagkuyog sa saindang mga magurang?

• Bilang sarong aki, paano si Jesus nagtao nin halimbawa sa pagkuyog sa saiyang mga magurang?

• Paano si Jesus nakanood nin pagkuyog?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Ritrato sa pahina 24]

Kabisado kan 12 anyos na si Jesus an Kasuratan

[Ritrato sa pahina 26]

Paano nakanood si Jesus nin pagkuyog huli sa pagsakit?