Inotob ni Jefte an Saiyang Kapanugaan ki Jehova

SARONG mapangganang parapakilaban an nagpuli sa saiyang harong pakatapos na mapatalingkas an saiyang nasyon sa pan-aapi. An saiyang aking babae duminalagan paluwas tanganing sabaton sia, na maogmang nagbabayle asin nagpapatugtog nin pandereta. Kan maheling nia an saiyang aki, imbes na maggayagaya, pinasing kan ama an sadiri niang gubing. Taano? Dai daw sia nakikigayagaya sa saiyang aki huli sa saiyang pakapuli nin ligtas? Anong ralaban an ginana nia? Siisay sia?

An lalaki iyo si Jefte, saro sa mga hokom kan suanoy na Israel. Alagad tanganing masimbag an ibang mga hapot asin masabotan an kahulogan kan pagkasaysay na ini para sa sato, kaipuhan niatong konsideraron an mga pangyayari bago kan pambihirang pag-ibanan giraray na ini.

Sarong Krisis sa Israel

Nabuhay si Jefte sa panahon nin krisis. An saiyang mga kapwa Israelita binayaan an dalisay na pagsamba asin naglingkod sa mga dios kan Sidon, Moab, Amon, asin Filistea. Sa dahelan na iyan, binayaan ni Jehova an saiyang banwaan sa mga Amonita asin Filisteo, na nan-api sa sainda sa laog nin 18 taon. An mga nag-eerok sa Galaad, na nasa sirangan kan Salog nin Jordan, iyo an nangorognang nasasakitan. * Sa katapustapusi, an mga Israelita nakapag-isip-isip, may pagsolsol na hinagad an tabang ni Jehova, nagpoon na maglingkod sa saiya, asin hinale sa tahaw ninda an mga dios nin ibang nasyon.—Hokom 10:6-16.

An mga Amonita nagkampo sa Galaad, asin an mga Israelita nagtiripon tanganing labanan sinda. Alagad an Israel mayo nin komandante. (Hokom 10:17, 18) Mientras tanto, si Jefte igwa nin sadiring mga problema. Pinalayas sia kan saiyang mahanab na mga tugang na lalaki sa ama tanganing agawon an saiyang mana. Kaya nagbalyo si Jefte sa Tob, sarong rehion sa sirangan kan Galaad na madaling salakayon kan mga kaiwal kan Israel. Nagtiripon ki Jefte “an mga lalaking mayong ginigibo,” tibaad idtong mga nawaran nin trabaho huli kan mga nan-aapi o idtong mga nagrebelde sa nan-ooripon sa sainda. Sinda ‘nagluluwas kaiba nia,’ na tibaad nangangahulogan na iniibanan ninda si Jefte mantang nangengenot sia sa mga pananakyada sa bakong makikatood na kataraed. Posibleng marhay na huli sa tibay ni Jefte bilang sarong parapakilaban, inapod sia kan Kasuratan na “sarong makosog, maisog na lalaki.” (Hokom 11:1-3) Kun siring, siisay an mangengenot sa Israel tumang sa mga Amonita?

“Madia Asin Ika an Magin Samong Komandante”

Sinadol si Jefte kan kamagurangan na lalaki kan Galaad: “Madia asin ika an magin samong komandante.” Kun linalaoman ninda na maoyon tolos sia  huli sa oportunidad na makabalik sa sadiri niang daga, nasasala sinda. “Bako daw na kamo an naongis sa sako kun kaya kamo an nagpalayas sa sako sa harong kan sakong ama?” an simbag nia. “Taano ta nagdigdi kamo sa sako ngonyan kun noarin kamo nasasakitan?” Bako nanggad makatanosan na isinikwal nguna ninda si Jefte kan enot dangan duminolok sa saiya para sa tabang !—Hokom 11:4-7.

Matogot si Jefte na iyo an mangenot sa Galaad sa saro sanang kondisyon. ‘Kun an Amon pabayaan ni Jehova sa sako,’ an sabi nia, ‘ako an magigin payo nindo!’ An kapangganahan magtatao nin ebidensia kan pagsuportar nin Dios, alagad katuyohan man ni Jefte na masegurado na an pamamahala nin Dios dai isisikwal oras na matapos an krisis.—Hokom 11:8-11.

Pagtratar sa Amon

Pinagmaigotan ni Jefte na makipagnegosyar sa mga Amonita. Nagsugo sia nin mga mensahero sa saindang hade tanganing aramon an dahelan kan pananalakay kan mga Amonita. An simbag igwa nin akusasyon: Kan an mga Israelita magluwas sa Egipto, inokupar ninda an teritoryo kan mga Amonita, asin iyan maninigong ibalik.—Hokom 11:12, 13.

Aram niang marhay an kasaysayan nin Israel, kaya ekspertong pinahimutikan ni Jefte an mga paghihingako kan mga Amonita. Sinabihan nia sinda na dai rinibok kan mga Israelita an Amon, Moab, o Edom kan sinda humale sa Egipto asin na bako man sadiri kan Amon an dagang pinag-iiriwalan kan panahon nin lagdoan na pagharale kan Israel. Dangan kinua iyan kan mga Amorreo, alagad an saindang hade na si Sihon itinao nin Dios sa kamot kan Israel. Dugang pa, an mga Israelita nag-istar na sa lugar na iyan sa laog nin 300 na taon. Taano ta ngonyan sana hinihingako kan mga Amonita na sadiri ninda iyan?—Hokom 11:14-22, 26.

Nagkonsentrar man si Jefte sa sarong isyu na iyo an pangenot na dahelan kan pagsakit kan Israel: Siisay an tunay na Dios? Si Jehova daw o an mga dios kan daga na sinakop kan Israel? Kun talagang may kapangyarihan si Kemos, dai daw nia iyan gagamiton tanganing mapagdanay na sadiri kan saiyang banwaan an saindang daga? Ini sarong labanan sa pag-oltanan nin tunay na pagsamba asin falsong relihion, na suportado kan mga Amonita. Kaya si Jefte rasonable sanang magkonklusyon: “Si Jehova logod na Hokom an maghokom ngonyan sa pag-oltanan kan mga aki ni Israel asin kan mga aki ni Amon.”—Hokom 11:23-27.

An hade kan Amon dai naghinanyog sa marigon na mensahe ni Jefte. “An espiritu ni Jehova huminilig ngonyan ki Jefte, asin uminagi sia sa Galaad asin Manases,” na posibleng marhay na inaapodan an pusog na kalalakihan para sa pakikilaban.—Hokom 11:28, 29.

An Kapanugaan ni Jefte

Odok na nagmamawot nin banal na paggiya, si Jefte nanuga sa Dios: “Kun itao mo nanggad an mga aki ni Amon sa sakong kamot, mangyari man na an minaluwas, na luminuwas sa mga tata kan sakong harong sa pagsabat sa sako kun ako pumuli nang may katoninongan hale sa mga aki ni Amon, magigin man ki Jehova, asin idodolot ko an sarong iyan bilang dolot na tinotong.” Bilang simbag, tinabangan nin Dios si Jefte paagi sa “lagdoan na pangadan” kaini sa 20 siudad kan mga Amonita, sa siring nadaog an mga kalaban kan Israel.—Hokom 11:30-33.

Kan bumalik si Jefte hale sa ralaban, an suminabat sa saiya daing iba kundi an saiyang namomotan na aking babae, an solong aki nia! “Kan maheling nia ini,” an sabi kan pagkasaysay, “pinasing nia an saiyang mga gubing asin nagsabi: ‘Abaa, aki ko! Pinaduko mo nanggad ako, asin ika mismo an nagin isinisikwal ko. Asin ako—ibinuka ko na an sakong ngoso ki Jehova, asin dai ko na mababawi pa.’”—Hokom 11:34, 35.

Talaga daw na iaatang ni Jefte an saiyang aki? Dai. Bako iyan an nasa isip nia. Ikinakauyam nin makuri ni Jehova an literal na pag-atang nin tawo, na saro sa mga marigsok na kaugalean kan mga Cananeo. (Levitico 18:21; Deuteronomio 12:31) Dai sana naghiro an espiritu nin Dios ki Jefte kan ginibo kaini an saiyang kapanugaan kundi binendisyonan man ni Jehova an saiyang mga paghihingoa. Tinatawan kan Kasuratan nin komendasyon si Jefte huli sa saiyang pagtubod asin sa saiyang papel may koneksion sa katuyohan nin Dios. (1 Samuel 12:11; Hebreo 11:32-34) Kaya an pag-atang nin tawo—sarong paggadan—dai nanggad suminabong sa isip nia. Kun siring, ano an iniisip ni Jefte  kan manuga siang magdolot nin sarong tawo para ki Jehova?

Malinaw nanggad, intension ni Jefte na italaga an saro na masabat sa saiya para sa eksklusibong paglilingkod sa Dios. An Ley ni Moises nagtatao nin probisyon para sa pagpanuga nin mga kalag para ki Jehova. Halimbawa, may kababaehan na naglilingkod sa santuaryo, na tibaad nagsasakdo nin tubig. (Exodo 38:8; 1 Samuel 2:22) Kadikit sana an aram manongod sa siring na paglilingkod o kun baga iyan parateng permanente. Minalataw na an siring na espesyal na debosyon an nasa isip ni Jefte kan sia manuga, asin garo baga an saiyang panuga nagpaparisa nin permanenteng paglilingkod.

An aki ni Jefte asin kan huri an aking si Samuel parehong nagkooperar tanganing otobon an mga kapanugaan kan saindang diosnon na mga magurang. (1 Samuel 1:11) Bilang maimbod na parasamba ki Jehova, an aki mismo ni Jefte kombensido man arog kan saiyang ama na an kapanugaan kaini maninigong otobon. Dakula an sakripisyo huli ta nangangahulogan iyan na nungka siang mapaagom. Nagtangis sia na magdadanay siang daraga huli ta an lambang Israelita nagmamawot na magkaigwa nin mga aki tanganing mapreserbar an ngaran asin mana kan pamilya. Para ki Jefte, an pag-otob sa kapanugaan nangangahulogan na dai na nia makakaibaiba an saiyang namomotan na solong aki.​—Hokom 11:36-39.

Dai nasayang an buhay kan maimbod na daragang ini. An bilog na panahon na paglilingkod sa harong ni Jehova sarong marahayon, nakakakontento, asin kaomaw-omaw na paagi na sia makapagtaong onra sa Dios. Sa siring, “taon-taon an mga aking babae nin Israel minaduman sa pagtao nin komendasyon sa aking babae ni Jefte na Galaadita.” (Hokom 11:40) Asin seguradong ipinaggayagaya ni Jefte an paglilingkod ki Jehova kan saiyang aki.

An dakol sa banwaan nin Dios ngonyan pinili an buhay nin bilog na panahon na paglilingkod bilang mga payunir, misyonero, nagbibiaheng ministro, o miembro nin mga pamilyang Bethel. Tibaad mangahulogan ini na dai ninda maheheling an mga kapamilya sa pinakaparate na tibaad gusto ninda. Pero, an gabos na kalabot puedeng maggayagaya sa siring na sagradong paglilingkod ki Jehova.—Salmo 110:3; Hebreo 13:15, 16.

Pagrebelde sa Paggiya nin Dios

Kun satong babalikan an panahon ni Jefte, maheheling niato na isinikwal nin dakol na Israelita an paggiya ni Jehova. Sa ibong kan ebidensia nin bendisyon nin Dios ki Jefte, nakiiwal sa saiya an mga Efraimita. Gusto nindang maaraman kun taano ta dai nia sinda inapodan sa ralaban. Intension pa ngani nindang soloon an harong ni Jefte na ‘kaiba sia’!—Hokom 12:1.

Sinabi ni Jefte na talagang inapodan nia an mga Efraimita, alagad dai sinda huminiro. Sa paano man, an Dios an nanggana sa ralaban. Makolog daw an boot ninda ngonyan huli ta dai sinda kinonsulta kan mga Galaadita kan pilion ninda si Jefte bilang komandante? An totoo, an pagreklamo kan Efraim tanda nin pagrebelde ki Jehova, asin mayo nin ibang solusyon kundi an labanan sinda. Sa suminunod na ralaban, nadaog an mga Efraimita. Huling dai ninda kayang sabihon nin tama an tataramon na “Shibboleth,” madaling namidbid an nagdudurulag na kalalakihan nin Efraim. Gabos-gabos, 42,000 na Efraimita an nagadan sa labanan.—Hokom 12:2-6.

Kanigoan kamakamomondong panahon sa kasaysayan kan Israel! An mga ralaban na ginana kan mga Hokom na si Otniel, Ehud, Barak, asin Gedeon nagbunga nin katoninongan. Kan panahon na ini, dai nasambitan an katoninongan. An pagkasaysay nagkonklusyon sana: “Si Jefte padagos na naghokom sa Israel nin anom na taon, na pakatapos kaiyan [sia] nagadan asin ilinobong sa saiyang siudad sa Galaad.”—Hokom 3:11, 30; 5:31; 8:28; 12:7.

Ano an puede niatong manodan sa gabos na ini? Na minsan ngani an buhay ni Jefte pano nin mga kasakitan, sia maimbod sa Dios. Sinambit kan maisog na lalaking ini si Jehova kan sia makipag-olay sa kamagurangan na lalaki kan Galaad, sa mga Amonita, sa aki nia, asin sa mga Efraimita patin, siempre, kan sia manuga. (Hokom 11:9, 23, 27, 30, 31, 35; 12:3) Binendisyonan nin Dios si Jefte huli sa saiyang debosyon, na ginagamit sia asin an saiyang aki sa pagsuportar sa dalisay na pagsamba. Sa panahon na an iba buminaya sa mga pamantayan nin Dios, si Jefte nangapot sa mga iyan. Arog ni Jefte, pirme daw nindong kukuyogon si Jehova?

[Nota sa Ibaba]