“Kagurangnan, Taano ta Nagdanay Kang Silensio?”

INI an mga tataramon ni Papa Benedicto XVI, na nagdalaw sa dating kampo de konsentrasyon sa Auschwitz, Polandia, kan Mayo 28, 2006. Sa lugar na ini na ginatos na ribong Judio asin iba pa an ginadan kan mga Nazi, sinabi pa nia: “Abaa kadakol na hapot an minalataw sa lugar na ini! Daing ontok an paglataw kan hapot: Haen daw an Dios kan mga panahon na idto? Taano ta silensio sia? Paano nia nahimong togotan an daing katapusan na paggadan na ini asin an kapangganahan na ini nin karatan? . . . Dapat na padagos kitang mapakumbaba alagad may pag-insistir na mag-agrangay sa Dios: Humiro ka! Dai mo paglingawan an katawohan na saimong linalang!”

An pahayag kan papa nagresulta sa emosyonal na mga reaksion. Narisa nin nagkapira na linaktawan an mahahalagang bagay, siring baga kan dai nia pagsambit sa kaanggotan asin pagpalaenlaen tumang sa mga Judio [anti-Semitism] na konektado sa karingisan sa Auschwitz. An iba tinawan nin kahulogan an saiyang mga tataramon na sarong pagprobar na pasaditon an kahagadan ni Papa Juan Paulo II para sa kapatawadan nin mga kasalan na nakomiter kan iglesia. Si Filippo Gentiloni na sarong Katolikong peryodista nagkomento: “Minsan siring, makatanosan sana na kun mapaatubang an dakol na komentarista sa depisil na hapot mapadapit sa kun haen kaidto an Dios—sarong hapot na mayo nin simbag—imbes sinda minahagad nin simbag sa mas pasil na hapot: Haen daw kaidto si Pio XII?” An pinanonongdan kan mga komentarista iyo an pagigin silensio ni Papa Pio XII durante kan Holocaust.

An Holocaust asin an gabos na iba pang ginibong paglaglag sa sarong rasa sa bilog na kasaysayan nin tawo nagpapatunay na “an tawo nagsakop sa tawo sa saiyang ikakaraot.” (Eclesiastes 8:9) Dugang pa, an Kaglalang nin tawo dai nagin silensio sa ibong nin grabeng nakakakubhan na mga pangyayari. Paagi sa Biblia, ihinayag nia an saiyang mga dahelan sa pagtogot sa karatan. Inaasegurar man sa sato nin Dios na dai nia nalingawan an katawohan. Sa katunayan, madali nang matapos an peryodo nin panahon na itinogot nin Dios na pamahalaan nin tawo an saiyang sadiri. (Jeremias 10:23) Gusto daw nindong makaaram nin orog pa manongod sa katuyohan nin Dios para sa sato? Maoogma an mga Saksi ni Jehova na tabangan kamong masabotan an simbag kan Biblia sa mga hapot na nakaribaraw ki Papa Benedicto XVI.

[Picture Credit Line sa pahina 32]

Oświęcim Museum